DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN
He Oorlog;-
fan liet westelijk oorlogsterreln.
Vso bet oostelijk oorlogstoiielo.
Ven let zuidelijk ooriogsiooneel.
So. 205
Honderd en zeventiende Jaargang»
1915
DO W DEl) AG
li «st P®ta Mlm m pfeitsrÉik Brfews Sr, 118öé» m BifldMÉteü *J. HENh. CQSI0 iZOQX, Mm Cl Mmm. l
2 SEPTEMBER
Ter zee.
p I üsiés f 1—«Ir. mt. I IJL
VAK LA.
ALKiMAAR, 2 September.
In de Duitsdie en Oostenrijksche legerberichien
wordt een overzicht gegeven, waaruit blijkt, dat er in
Augustus door de Duitsche troepen in het Oosten
meer dan 2000 officieren ea 269,S39 man gevangen gb
nomen en 2200 kanonnen en veel meer dan 60 machi
negeweren veroverd zijn, en door de Oostenrijtech-
livugaarsche troepen190 officieren en 53,299 man.
34 stukken geschut en 123 machine-geweren, terwijl het
aantal krijgsgevangenen door de Duitsche en Ooöten-
rijksd'-i iongaarsche troepen sinds 2 Mei gemaakt,
titans tot ver over een milJiaen is gestegen.
Het Duitsche kgerbmcfet meldt verder, dat de Duit
sche troepen bij Grodno aan liet westelijk front voor
de buitenste vóórstelling staan, zoodat zij sinds de
verovering van Nowy Dwor en Kusmca alweer ge-
vorderd zijn. Naar alle waarschijnlijkheid zal Grodno
nu spoedig in Duitsche handen wezen, maar evenals
Brest-Litowsk .slechts een ledige kooi zijn, waaruit de
vogel bijtijds gevlogen is, Over Wilna zwijgt het Duit
sche corarousiqué even1 voikosieu als over Riga, het
geen bewijst, dat ét actie om het belangrijke spoor-
wcgkrtooppitat en de neg belangrijker havenstad wei
nig opschiet en dat de Russen in staar zijn voor beider
behoud krachtige» tegenstand te bieden. Een optimis
tisch getint telegram uit St. Petersburg zegt echter, dai
de Russen den slag zullen aanvaarden daar, waar de
Duitschers in het nadeel zijn. n.i. aan den rechteroever
van de Wilja, waar een Russisch offensief de Duitsche
operatie tegen Riga op een mislukking zal doen uitloo-
pen en dat de krachtige tegenstand voor Wilna ook
ten opzichte van Grodno/gewichtige gevolgen zal heb
ben.
In het Russische communiqué worden de tusschen
de Njemen en de Wilja geleverde gevechten verbitterd
genoemd en wordt verklaard, dat men bij Loetsk en ia
üaliciè den tegenstander in toom houdt door zich te
rug te trekken op een beperkt front!
Het Oostenrijksche legerbericht meldt evenwel, dat
Loesk genomen is en dat generaal Böhm-Esmolli
over een breedte van 20 K.M. de Russische linie door
broken heeft, zoodat de Russen, die nog ten Westen
van den Styr stonden, achter die rivier moesten terug
trekken, welke beweging' zich verder zuidelijk voort
plantte, terwijt de Russen zich verder op den Ooste-
lijken «ver der Strypa hebben moeten terugtrekken.
Aan de Strypa behaalden de Russen, gelijk gisteren ge
meld is, een belangrijk plaatselijk succes, waarbij zij
30 kanonnen en 24 mitrailleurs buitmaakten en 3000
man gevangen namen (thans wordt gemeld100 offi
cieren en 7000 man) In het Oostenrijksche communi
qué wordt dit erkend door de mededeeling, dat bij een
der tegenaanvallen der Russische troepen een Duitsche
en een Oostenrijksch-Hongaarsche brigade eenige kilo
meters teruggedrongen werden. Het Russische voor
deel is dus slechts van tijdelijken aard geweest.
Deze kleine gebeurtenis is teekenend voor den alge-
meenea toestand. De Russen kunnen hier of daar een
tactisch voordeel behalen, maar zij zijn niet in staat
hiervan een strategisch gebruik te maken. Waren zij
monter en strijdlustig, goed uitgerust, welvoorzien
van munitie ets krachtig aangevoerd, zij zouden het
plaatselijke .succes hebben kunnen voortzetten ea het
tot een voor -de Oostenrijkers zeer gevaarlijke flank
beweging hebben kunnen laten worden. Nu zakt het
bij gebrek aan dit alles als een opgepompte, maar lek
ke fietsband in elkaar en ft* een klein eindje vooruit
gang blijkt stilstaan en teruggaan al weer noodzake
lijk. De Russen kunnen hardnekkig weerstand bieden,
zij kunnen den opntarsch der tegenstanders vertragen,
maar tenslotte moeten zij toch terug, in Oost-Galicië
zoowel als op elk ander punt van het Oostelijk oor-
logstooneel,
In de hoogere Russische rangen hebben eenige wij
zigingen plaats gehad. De generaal der infanterie Ja-
nousjkewitsj, chef van den generalen staf van den
grootvorst-opperbevelhebber, is benoemd tot militair-
adjudant van den onderkoning van den Kaukasus en
de commandant der legers op het noordwestelijk front,
de generaal der infanterie Alexejef, tot chef van den
generalen staf van den grootvorst.
In Beigie en Frankrijk zijn de operaties thans door
beide partijen om verschillende redenen tot een mini
mum beperkt. Infanterie-acties zijn zeldzaam en wor
den slechts men geringe strijdkrachten ondernomen,
teneinde een verloren gegane stelling te heroveren of
wel zich meester te maken van een stukje loopgraaf,
dat zich te dicht in de buurt bevindt of op andere wijze
hinderlijk is. Alleen de artillerie doet dagelijks en
's nachts haar werk en doet soms ver over het front
haar vernietigenden invloed gelden, gelijk thans Duin
kerken wederom door verdragend Duitsch geschut be
schoten moet zijn, in vc-rband waarmede dc burge
meester heeft laten weten, dat huis- en kelderdeuren
na een bepaaid alarm niet meer gesloten mogen wor
den, opdat voorbijgangers zich eventueel dadelijk in
veiligheid kunnen brengen, welke maatregel wel een
zeer groot vertrouwen pp dé welgezindheid en be
trouwbaarheid der bevolking doet veronderstellen.
Voorts doen vliegmachines af en ioe van zich spre
ken.
De „Matin" verzekert, dat de Fransche en Engelsche
volkeren iritussdien met taai geduld en onverwoest
baar vertrouwen groote gebeurtenissen voorbereiden
en dat eens het uur vaa verlossing, daarna van kastij
ding zal .-xiaan,
De zomer gaat echter voorbij en het aangekondigde
zomer-offensiet van de verbondenen blijft uit. Het ge
duld en het vertrouwen der Fianschen worden dus
wel op de proef gesteld!
Van den Balkan wordt in Engelsche bladen gemeld,
dat Bulgarije de iormeele onderteekening van het ver
drag mer Turkije heeft uitgesteld De overeenkomst
moet wei gereed zijn, doch de onderteekening wordt
uitgesteld, omdat zij op dit oogenblik als een opzette
lijk onvriendschappelijke daad jegens de verbonden
mogendheden zou worden opgevat.
f let heet, dat de onderhandelingen van de Grieksche
regeering mei de verbonden mogendheden, ten doel
hebbend de Grieksche scheepvaart en den Griekschen
handel te bevrijder! van het drukkend toezicht door de
vlooi der verbondenen, hebben geleid tot een overeen
komst, die nog slechts de Sormeele goedkeuring be
hoeft.
Volgens deze overeenkomst wordt de invoer van
goederen uit de verbonden staten in Griekenland in
hoeveelheden, die overeenkomstig de behoeften van het
land worden vastgesteld, toegestaan. Ook wordt de
wederuitvoer van verschillende goederen naar Servië
en Bulgarije veroorloofd onder voorwaarde, dat de
Grieksche regeeririg een speciaal verbod van uitvoer
naar urkije uitvaardigt.
Verder is de uitvoer van gedroogde krenten, tabak
en andere Grieksche producten naar Duitschland en
Oostenrijk-tiongarije toegestaan met de beperkende be
paling, dat de goederen gelost moeten worden in een
neutrale haven.
Op voordracht van de Engelsche regeering benoem
de ambtenaren zullen toezicht houden op den uitvoer.
De verlt-ening va» faciliteiten bij het onderzoek der
schepen moet reeds begonnen zijn
Amerika komt hoe langer hoe meer in de positie van
een jonge dame, die zich van twee kanten het hof'laat
maken. Duitschland en Engeland schijnen elkaar met
.beleefdheden jegens de republiek de loef te willen af
steken. Het is nu wel zeker, dat Duitschland Amerika
inzake den oorfog met onderzeeërs tegemoet gekomen
is en dat voortaan passagiersschepen zulten worden
gewaarschuwd, voordat zij door onderzeeërs worden
aangevallen, welk voorrecht Amerika thans ook op
handelsschepen, die neutralen aan boord hebben, als
passagiers of als bemanning toegepast wil zien. En
de Engelsche regeering heeft zich bereid getoond
ter wille van den Amerikaanschen handel wijzi
ging te brengen in de blokkade-bepalingen. Er lig
gen a.l. in neutrale havens yooral in Rotterdam
voor vele mil boenen goederen, die door Ameri-
kaansche handelaren in Duitschland gekocht waren,
hoofdzakelijk chemicaliën, kleurstoffen en speelgoede
ren voor den Kerstboom. Engeland wil nu die scheeps
ladingen doorlaten, zoo de contracten maar vóór 2
Maart afgesloten waren. Ea waaneer omtrent on
schuldige artikelen eerst tater is of nu nog zal
worden gecontracteerd dan zal men in Londen ze
ker wel een oogje dicht doen. Want het gaat er om,
om Amerika het aangenaamst te zijn. Gelijk een Nieuw
Yorksch dagblad het zegt: er wordt thans een groot
spel vsn wereldpolitiek gespeeld tusschen Engeland en
Duitschland met de vriendschap van de Vereenigde
Staten ais inzet.
Na den vrede is het zaak met Amerika op goeden
voet te komen, omdat dit voor handel en nijverheid
zijn nut afwerpt. En zou het handjes geven door beide
partijen ook niet mogen worden aangemerkt als een
aanwijzing, dat men omtrent president Wilson ver
wachtingen koestert, welke verwezenlijkt kunnen wor
den, vóór de vréde gesloten is?
Een merkwaardig artikel bevat het „Tageblatt" van
de hand van den heer Lujo Brantano, die betoogt, dat
annexatie door het Duitsche rijk alleen gewenschi is,
wanneer het gebieden betreft, welke gaarne tot het
Duitsche rijk willen behooren. Is annexatie noodzake
lijk voor de veiligheid van hei rijk, uit militair-snate-
gische overwegingen dus, dan moet volgens dezen
schrijver den onwilligen in de geannexeerde gebieden
de landverhuizing door schadeloosstelling vergemak
kelijkt worden. Dit is, zegt hij, in het belang van den
enkeling, van den vrede voor allen en van het Duitsche
rijk, want het eenige blijvende fundament van de sterk
te der rijken is de eenheid van volk en staat.
De redactie van het „Tageblatt" verklaart uitdrukke
lijk. dat zij niet van meening is, dat de door den schrij
ver aangehaalde motie van den Nederlandschen Anti-
Oorlogsraad in strijd is met de democratische grond
gedachte, mits zij geen terugwerkende kracht tot be
doeling heeft. Deze motie luidt: „Er zal noch een an
nex»! ie, nóch een gebiedsoverdracht plaats vinden te
gen de belangen en de wenschen der bevolking, wel
ker toestemming, waar dit mogelijk is, door een volks
stemming of op andere wijze verkregen moet worden".
Het groote Duitsche blad acht het dus niet in strijd
met dc democratie, wanneer een toestemming van de
zijde van het volk in het te annexeeren. gebied aan de
annexatie moet voorafgaan. Alleen wil het een derge
lijke regeling niet toepassen op reeds geannexeerde
gebiedenj bijv. Elzas-Lotharingen. Het leek ons van
belang op een dergelijke uitlating van een blad van
de heieeken is van het „Tageblatt" even de aandacht te
vestigen.
DE STRIJD AAN HET ÜOS1 ELIJK FRONT.
i iut ouöteai quelle iegeioeiicm van gistere» luidde;
1 iet oep. ueiue idueoiiigscii-tjosteunjksciie ïntamerie-
i'egimeui .Nu. 2'j v<ur aartsïiertog Kamer verarm den
vijaiiü met ue oajouet uu net station en ae versterkte
üata<i.vcui.<tmpen ten uooruen van ue plaats en üroug
legcnjit met den viuetuenüea vijand de stau oiuneu, die
tegen ueii avond geneet en ai gezuiverd was van vijan-
ueu. De verslagen vijand trok terug naar net zuiden en
zuidoosten.
Bij Bialykamien, ia Noordoc&i-Gaitcië, doorbrak
het leger \an generaal Bohia-hmolU over een uitge
strektheid van 2b K.M. de vijandelijke unie. De duboe-
le nederlaag noodzaakte alle nog ten westen van de
Styr strijdende Russische troepen tot den terugtocht
acuter die rivier, me ach terwaar tscne beweging van
den vijand breidde zich in den loop van den ochtend
ook uit tot het Iront oij Zborow, weike stad gisteren
door het leger van generaal Bothmet genomen was.
Aan de Strypa worm nog gestreden. Door een tegen
aanval m üe streek van Kozowa werden gisteren een
Duitsclie en een Oostenrijksche brigade eenige kilome
ters teruggedrongen. Leu flankaanval onzer troepen
echter noopte de Russen, alvorens zij nog tot volle
werking waren gekomen, tot een snellen terugtocht
naar den oostelijken oever van de Strypa.
Ook ten noorden van Buczacs werden een aantal vij
andelijke aanvallen afgeslagen, waarbij de vijand zwa
re verliezen leed.
Hei aantal der in de laatste dagen in Galicië en bij
Wladimir Wolynski gevangen genomen Russen is ge
klommen tot 3ó officieren en 15,250 manschappen.
In het geheel werden in de maand Augustus door
de onder Oostenrijksch-Hongaarsch opperbevel strij
dende troepen 190 ofticieren en 53.000 man gevangen
genomen ea 34 kanonnen en 123 machinegeweren buit
gemaakt. Door deze troepen zijn sedert het begin van
Mei in totaal 2100 officieren en 42,500 man krijgsge
vangen gemaakt. Het aantal veroverde kanonnen be
draagt 394, dat der machinegeweren 1275.
Het Duitsche legerbericht meldde gisteren
Legergroep-v. Hindenburg. Ten O. van den Njemen
worden de gevechten voortgezet.
Aan het westfront van Grodno staan onze troepen
voor de buitenste fortenlinie. Tusschen Odelsk (ten O.
van Sokolka) en het bosch van Bjelowjesh wordt de
vervolging voortgezet.
Legergroep-Leopold van Beieren. De bovenloop van
den Naïef, (in het O. deel van het bosch van Bjelow
jesh) is overschreden.
Ten N. van Proesjana is de vijand over het moeras
gebied teruggedrongen.
Legergroep-v. Mackensen. #e vervolging wordt
voortgezet; waar de vijand stand hield, werd hij terug
geslagen.
Op 't Z.O. oorlogstooneel bestormden de troepen van
géneraal graaf Bothem de hardnekkig verdedigde
hoogten aan den oostelijker! Strypa-oever, bij en tea
N. van Zborof. Het tijdelijke oponthoud, door Russi
sche tegenaanvallen veroorzaakt, werd, nadat deze af
geslagen waren, overwonnen.
Hei aantal Russische gevangenen, m Augustus door
dé Duitsche troepen op hei oostelijk en zuidoostelijk
oorlogstooneel gemaaktbedraagt meer dan 2000 offi
cieren en 269,839 man; voorts werden buitgemaakt
2200 kanonnen, meer dan 560 machinegeweren. Hier
van werden bij Kovno gevangen genomen 20,000
man, en buitgemaakt 827 kanonnen; bij Novo Geor-
giewsk 90,000 man (onder wie 15 generaals en 1000
andere officieren), 1200 kanonnen, 150 machinegewe
ren.
De opgave van het aantal kanonnen en machinege
weren, te Novo Gcorgiewsk buitgemaakt, is nog niet
volledig; de telling der machinegeweren te Kovno nog
niet begonnen. De opgegeven getallen zullen dus nog
wel hooger worden.
De voorraden aan ammunitie, levensmiddelen en ha
ver in de beide vestingen zijn nog op te geven.
Het aantal gevangenen, door de Duitsche en Oosten
rijksch-Hongaarsche'legers sedert 2 Mei het begin
van het voorjaars-offensief in Galicië gemaakt, be
draagt nu meer dan een millioen.
(Reeds vermeld in een deel onzer vorige oplaag.)
DE STRIJD IN BELGIë EN NOORD-FRANKRIJK.
Het Fransche middag-communiqué luidde gisteren:
In den afgeloopen nacht had slechts eenige artiile
rie-actie piaais rondom Neuvilie-St. Vaast, bij Roye en
Auberive-sur-Suppe.
In Argonne gedurende den dag van gisteren leven
dige artillerie-beschieting ten noorden van Fontaine,
I louyette en Haute Chevanchée. De nacht was rustig.
In de Vogezen, na een bombardement met bommen,
gevuld met vergiftige gassen, deden de Duitschers gis
teravond een hevigen aanval op de Fransche loopgra
ven aan den Lingekopf en Schralzmannele. De Fran-
schen behielden hun stellingen Te middernacht de
den de Duitschers opnieuw een aanval, welke eveneens
werd afgeslagen.
De Duitsche generale staf meldde gisteren
Op het Westelijk oorlogstooncel is de toestand onver
anderd. Ten Noord-Westen van Bapaume is een En
gelsche vliegmachine door een onzer vliegers naar be
neden geschoten.
(Reeds vermeld in een deel onzer vorige oplaag.)
AAN HET 11AL1AANSCH-OOSTENRIJKSCHE
FRONT.
Een officieel Italiaansch communiqué deelde gisteren
mede, dat de Italianen dc Oostenrijkers door artille
rievuur verdreven hebben uit de verschansingen aan
den ingang van de Strino-valiei.
De Oostenrijkers beschoten Borgo, dat niet bezet
was, en Caprile en richtten daarbij schade aan in een
hospitaal.
Zij bombardeerden de Italiaansche stellingen bij
Rombour en deden twee aanvallen op het Karstplateau,
welke echter afgeslagen werden.
Men veronderstelt, dat de activiteit van de Oosten
rijksche artillerie moet dienen om de troepenbewegin
gen verborgen te honden.
WAARSCHUWING VOOR EEN ONDERZEEëR-
AANVAL
Graaf Bernstorff heeft, handelend volgens instruc
ties uit Berlijn, den heer Lansing medegedeeld, dat
Duitschland het Amerikaansche beginsel aanvaardt,
dat passagiersschepen moeten worden gewaarschuwd,
voor zij worden aangevallen door onderzeeërs, meldt
Reuter uit Nieuw-York.
DE GEZONDHEIDSTOESTAND
Bij DE DUITSCHE TROEPEN.
Prof. von Schjerning, chef van den geneeskundigen
dienst van net Duitsche leger, heeft naar aan de N. K.
Ct. wordi geseind, in een interview met de „Vossische
Zeitung over den gezondheidstoestand der Duitsche
troepen verklaard, dat deze zoowel op het Westelijk
als Oostelijk front voortrefielijk is. De troepen zijn
voor ernstige besmettelijke ziekten gespaard gebleven.
Het aantal typhus-gevallen is thans op het Westelijk
front zeldzamer geworden dan laatstleden herfst, als
gevolg van de groote verbeteringen in de hygiënische
omstandigheden, verzorging en voeding van het leger.
De nauwlettendste zorg is besteeed aan zuiver drink
water. Het departement van oorlog heeft 300 draag
bare toestellen beschikbaar gesteld voor het zuiveren,
koken, afkoelen en ozoniseeren van water uit vijvers
en vlieten, toestellen, die 800 liter zuiver water per
uur leveren, ingeval er geen minerale wateren voor
handen zijn. De militaire geneesheeren houden voort
durend toezicht op de ojrzichzelf staande gevallen van
epidemische ziekten bij ue troepen, zoomede bij de
burgerlijke "bevolking in de bezette gebieden. Een groot
aantal ervaren hygiënisten staan ter beschikking van
't Duitsche leger; goed uitgeruste veldlaboratoria ma
ken snelle bacteriologische analyses ingeval zich ver
dachte verschijnselen voordoen. Gedwongen inënting
tegen typhus heeft grootelijks bijgedragen tot bestrij
ding van deze ziekte. Dit was ondoenlijk gedurende de
mobilisatie; het werd gedaan toen het leger te velde
was en thans is de inënting afgeloopen.
Dezelfde voorzorgsmaatregelen werden op het Oos
telijk front genomen tegen dysenterie. Algemeen be
stond groote vrets voor het choleragevaar, dat de
Duitsche troepen in Rusland liepen. Inderdaad is de
cholera er zeer verbreid onder de burgerbevolking ten
Oosten van den Weichsel, doch de maatregelen, door
de militaire autoriteiten genomen, zijn doeltreffend ge
bleken. Choleragevallen zijn nergens op groote schaal
voorgekomen. Moeilijker was het hier voor zuiver
drinkwater te zorgen. Overal werden langs den weg
theeschenkerijen geopend. Inenting tegen cholera heeft
ook goed gewerkt. Over choleragevallen, die door zie
ken en gewonden naar Duitschland werden overge
bracht, behoeft men zich niet ongerust te maken. De
ervaring heeft geleerd, dat gevallen, die onmiddellijk:
worden herkend, zich 'aten onderdrukken. Vlektyphus
bahoeft evenmin ongerustheid te baren. Deze ziekte,
door de luis op 't menschelijk lichaam overgebracht, i
veel verspreid in Rusland, doch de Duitsche troepei
zijn er totdusver goed afgekomen tengevolge van d
uitgebreide maatregelen tot reiniging van het lichaam
en kleederontsmetting. Op marsch worden honderden
draagbare badkuipen en stoomontsmettingstoestellen
meegevoerd, om ae soldaten van de Russische insec
ten te bevrijden. De pogingen der Duitsche wetenschap
om een speciaal geneesmiddel tegen vlektyphus te vin
den, schijnen spoedig met succes bekroond te zullen
worden.
ENGELSCHE LECTUUR VOOR DE
LOOPGRAVEN.
Een oorlogscorrespondent in het Britsche hoofdkwar
tier op het westelijk gevechtsterrein betoogt in de Ti
mes, dat de mollen-oorlog thans zpo eentonig is ge
worden, dat de soldaten er bij versuffen en door het
geestdoodende bedrijf er op achteruitgaan. Voor de
Franschen is dat volstrekt niet in dezelfde mate het ge
val. De Fransche soldaat is praatgraag en kan met zijn
vrienden uren lang in een café zitten debatteeren. Dat
houdt hem opgewekt. Maar de Engelschman praat n;et
zooveel en niet zoo graag, dan mist hij de geestelijke
afleiding die de Franschman in de loopgraven wèl
heeft. De Engelsche soldaten moeten het hebben van
rooken, voetbal, cricket en lezen. Maar nu is klaagt
de Times man het publiek in Engeland den laatsten
tijd minder gul geweest met het zenden van boeken
en couranten naar het front, dan vroeger het geval
was.
Ook in verband met dit schrijven is het interssant,
dat de machtige Times-uitgever een plan heeft bedacht
om de Britsche troepen te velde goedkoop aan goede
lectuur te helpen. Het blad gaat uitgaven publiceeren
van Engelsche klassieken, of van gedeelten er uit, en
wel in gemakkelijk draagbaar formaat. Alle die bro
chures, of hoe men ze noemen moge, beginnen met ten
fragment uit den Bijbel. De uitgaven kosten zeer wei
nig. Mocht er na at trek van de kosten van productie
en verzending nog een winstje overblijven, dan is dat
bestemd voor 't Roodc Kruis.
ALKMAARSGH
R A 1 f
MM
L/C Vesuug Luu IS S.UUS gistele» 1U ULU.C jlilflUcU.
2
