DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN.
Yan het oostelijk oorlogsterreln.
Van liet westelijk oorlogsterreln.
Van het zuidelijk oorlogsterreln.
afgesloten.
1915
ZATERDAG 18 SEPTEMBER
No. 219 dm nummer b*.taat uit 3 waden. Honderd en zeventiende Jaargang.
Abonnementsprijs per 3 maanden f 1.—fr. p. pest 11.25. Advertentieprijs 10 et. p. regel, groote letters naar plaatsruimte. Brieven fr. N. Y. Boek- en Handelsdrukkerij v.h. HERIVls. COSTERIZOON, Yoordam CO. Telefoonnr. 3.
ENGELAND.
NEDERLAND.
Herhalingsonderwijs.
ALKMAAR, 18 September.
Te St. Petersburg heeft men aanleiding gevonden,
om in verband met de verdaging van de Doema offici
eus te verzekeren dat deze verdaging ongetwijfeld in
druk gemaakt heeft op de openbare meening, doch dat
zij van geen ongunstigen invloed zal zijn op de leger-
voorziening en dat de oorlog zal worden voortgezet
tot het einde, tot het goede einde. En men voegt er
aan toe, dat de militaire deskundigen den staat van
zaken op het oorlogsterrein gunstig noemen. Immers
in Wolhynië en Galicië moeten de tegenstanders zich
of terugtrekken ör hun strijdkrachten versterken ten
koste van hun hoofdmacht. Aan den vijandelijken Rus-
sischen vleugel, tusscben Njemen en de golf van Riga
de toestand op vele punten eveneens gunstig. Aan
de wegen van Wilna en de overgangen van de Wil ia is
'de tegenstander teruggeslagen. Aan de wegen van Du-
naburg en meer zuidelijk blijven zijn aanvallen vruch
teloos. In het kort, de Russische successen in het noor
den en zuiden scheppen een over het algemeen gunsti
ger! toestand. Wat Wilna betreft, de „Rjetsj" meent uit
goede bron. te weren, dat de verbindingen van deze
stad met de achterhoeden van 't leger goed verzekerd
zijn en dat de omsingeling weinig waarschijnlijk is. De
actie v,;U> den tegenstander bij Nowo Swenziany en in
de streek van den spoorweg MolodetschnoPolotsehk
scheidt de groepen van Wilna en Dunaburg, maar de
groep van Wilna is hierdoor nauwer verbonden met
de groep van Grodno. Nu de tegenstander de moeras
sen van Pinsk is genaderd, heeft het Russische leger
gelegenheid gebruik te maken van alle voordeelen die
het begroeide ca moerassige terrein hun biedt, terwijl
de tegenstanders onder buitengewoon moeilijke om
standigheden zal moeten vechten.
Aldus het officieele oordeel over den toestand. Het
is stellig niet het oordeel van iemand, die aan zwart-
galligh id lijdt en de zaken duister inziet. Maar den
toets der dagelijksche legerberichten kan dit oordeel
niet doorstaan. Immers wat leeren de nieuwe commu
nique's? In de eerste plaats dat het Russische offensief
in het zuiden geen noemenswaardige vorderingen
maakt en zoo het al niet geheel lot staan gebracht is,
toch niet meer opschiet.
En in het noorden moge de toestand „op vele pun
ten''' gunstig voor de Russen zijn, over het geheel is
hij dit stellig niet. Trouwens de man, die het Russi
sche oordeel uitsprak, moet zelf erkennen, dat de Wil
na groep en de Dunaburg-groep van elkaar gescheiden
zijn door de actie van de tegenstanders.
1 lat moet wel weinig geruststellend voor de Russen
zijn, dat de verbinding tusscben Njemen- en Duna-
leger verbroken is. En met recht mag betwijfeld wor
den, dat de positie van Wilna zoo gunstig is als zij
hierboven wordt geschetst. Voor zoover wij kunnen
zien is de val dezer stad spoedig te verwachten en
maakt ook het Duitsche offensief, dat tegen Dunaburg
gericht is, vorderingen.
Ten slotte willen we er nog even op wijzen, dat de
spoorweg Nowo—Wileisk Molodetschno, welke vol
gens het Russische communiqué door enkele Duitsche
afdeelingen bereikt is, een deel is van den spoorweg
naar St. Petersburg, welke ongeveer 120 kilometer ten
oosten van den spoorweg Riga—Dunaburg loopt.
In Engeland dreigen ernstige politieke moeielijkhe-
'J -.i .au een soort, welke vooral onder deze, buitenge
wone omstandigheden vermeden dienden te worden.
1 iet heet u.L, dat eenige ministers, die voorstanders
zijn van algemeenen dienstplicht, voornemens zijn, in
dien het kabinet niet hun politiek wil volgen, af te
treden, ten einde een algemeene verkiezing uitspraak te
laten doen omtrent deze zaak, nog voordat de nieuwe
recruteerings-campagne begint.
Het is duidelijk, dat algemeene verkiezingen in de
tegenwoordige omstandigheden vele moeielijkheden
moeten veroorzaken. In Engeland toch worden dc ver
kiezingen geleid door twee groote politieke partijen,
gaqt het tusschen conservatieven en liberalen, die ook
voor cle verkiezmgskosten zorgen. Maar het standpunt
inzake den algemeenen dienstplicht staat geheel los
van de politiek. De regeeringsmannen zijn het er niet
over eens en aanhangers van dezelfde politieke rich
ting verschillen in meening over dit speciale vraag
stuk. Daarbij doet zich onmiddellijk de vraag voor,
hoe het millioen soldaten, dat zich thans buiten Enge
land bevindt, zijn stem moet uitbrengen.
En eindelijk is er de kwestie van éénheid. In oor
logstijd moet een regeering den geheelen steun van een
eensgezind volk ondervinden, moeten er geen staat
kundige moeilijkheden, die scheiding en tweedracht
teweeg kunnen brengen, in het leven geroepen wor
den Reeds nu heeft het parlementslid Thomas, lid der
arbeiderspartij, vertegenwoordiger van de spoorweg
arbeiders. verklaard, dat gedwongen dienstplicht een
industrieel© revolutie zou teweeg brengen, de leden
van zijn vakbond zouden het werk neerleggen, en er
zouden rampspoedige arbeidersonlusten ontstaan.
De bekende parlementaire medewerker van het Daiily
Mows zegt dg.t Ingeland voor een geweldige politieke
crisis slaat, w Dit bij de nationale belangen deerlijk in
het gedrang kunnen komen en zelfs het land in gevaar
kan geraken. De redactie van het genoemde blad wijt
-de crisis uitsluitend aan de kuiperijen Yan den Engel-
schen couranten-koning lord Northcliffe en de hem on
dergeschikte pers (o. a. Times en Daily Mail). IDe val
van de liberale regeering en haar vervanging door een
coalitie-kabinet schonk dezen slechts halve bevredi
ging. Ditmaal werd niet „de granaat" als motief gebe
zigd, doch „de achterblijver". Lord Northcliffe trad
niet als gangmaker in het openbaar op, maar zijn ma
chine bleef stoom maken.
Hij had in het ministerie een club, die hij exploitee-
ren kontot hen .behoorden de ministers Lloyd George,
Winston Churchill, Lord Curzon. Het plan was am
de ministers Asquith, Kitchener, Grey en d'e anderen,
die niet tot het Northcliffe-gilde behooren, er uit te
werken en een kleine groep van dictators in de plaats
te stellen, waaraan Times en Daily Mail dan de wet
konden voorschrijven.
Aldus het Daily News, dat eindigt met een harts
tochtelijk beroep op de natie om het zoover niet te la
ten komen
De Westminster Gazette schrijft o. a.„Er moge nu
al meeningsverschil bestaan, het is volstrekt onmoge
lijk dat een kabinet van verstandige mannen, verant
woordelijk voor de oorlogvoering, zouden overgaan
tot het doen van een beroep op het land ter regeling
van hun moeilijkheden. De bewering is de weerlegging
niet waard. Het ware krankzinnige dwaasheid, die ons
den spot van vijand en bondgenoot zou berokkenen."
Hoe ernstig de crisis zich ook voordoet, zij kan nog
vermeden worden. Officieus wordt te kennen gegeven,
dat het vraagstuk van den dienstplicht nog niet door
het kabinet behandeld is en dat de oplossing moet
kunnen rekenen op de algemeene instemming van de
natie. En men hoopt nu maar, dat de ministers op het
uiterste oogenblik zulk een allen bevredigende oplos
sing zullen vinden.
DE STRIJD AAN HET OOSTELIJK FRONT.
Het Oostenrijksche legerbericht meldde gisteren
De Russen trachtten de werking van onzen gisteren
vermelden flankstoot noordoostelijk van Buczacz door
een tegenaanval te niet te doen, maar werden terugge
slagen. Ons artillerievuur vernielde daarbij een vij
andelijke gepantserde auto. Twee van de drie officie-
red die zich in de auto bevonden, werden gedood, een
werd ongekwetst gevangen genomen. Alle manschap
pen werden gedood, behalve de chauffeur, die even
eens krijgsgevangen werd gemaakt.
Overigens verslapte de actie in Oost-Galicië en aan
het Ikwa-front. In den toestand is geen verandering
gekomen. Wegens de onmogelijkheid om hier succes
te behalen, doet de vijand thans des te heviger aan
vallen tegen onze troepen in het Wolhynische vesting-
gebied. De hier gisteren begonnen gevechten duren
nog voort. Aan de Schara niets nieuws.
DE STRIJD IN BELGIë EN NOORD-FRANKRIJK.
Het Fransche legerbericht meldde gisteren
In Artois tusschen Angres en Souchez en ten zuiden
van Atrecht hebben de Fransche batterijen in antwoord
op het vuur van den vijand heftig de Duitsche werken
en proviand-colonnes beschoten. Tusschen Somme en
Aisne geweervuur tusschen- de wederzijdsche loopgra
ven; benevens eenige actie der zware Duitsche artille
rie, welke krachtig door ons werd beantwoord. In dé
streek van Sapigneul en tusschen de Aisne bij de Ar-
gonnen werd des nachts de strijd der artillerie en die
met bommen voortgezet.
AAN HET ITALIAANSCH OOSTENRIJKSCHE
FRONT.
Het Oostenrijksche legerbericht meldde gistere".
Aan het Tiroolsche front gisteren weder talrijke ar
tilleriegevechten. 's Middags werd het vijandelijke
vuur tegen de hoogvlakte van Lafraun en Vilgirenth
heftiger. i
Na middernacht vielen sterke afdeelingen Italiaan-
sche infanterie den Monte Coston aan en onze stellin
gen ten noorden van dit grensgebergte. De aanval
werd onder aanmerkelijke verliezen voor den vijand af
geslagen.
In het Karinth'ische grensgebied beschoot de vijande
lijke artillerie vooral de omgeving van Tarvis. Dit
dorp en vooral het daar gevestigde hospitaal werd met
vèrdragend-geschut beschoten.
Aan het kuatfront begon de vijandelijke aival weer
Verschillende aanvallen tegen rlitch werden afgesla
gen; de strijd is hier echter nog niet geëindigd.
Verder langs de Isonzo tot het bruggehoofd van
Görz heerscht betrekkelijk rust. Enkele gehuchten ten
zuiden vaó Görz aan den noordwestelijken rand van
het Doberdo-plateau werden eenige uren onder leven
dig artillerievuur gehouden. Een poging van de Ita
lianen om westelijk van San Marino terrein te winnen
werd ook dit keer verijdeld.
DE ACTIE AAN DE DARDENELLEN.
Het Turksche hoofdkwartier meldde gisteren:
De toestand aan het Dardanellenfront is onveran
derd. Onze verkenningsdetachementen, die in verschil
lende richtingen werden uitgezonden, schermutselen
telkens met eten vijand en keeren steeds na eiken aanval
en eiken overval terug met krijgsbuit.
Onze artillerie beschoot den vijand, die tracht loop
graven aan te leggen; troepenverzamelingen werden
onder vuur genomen en verliezen toegebracht.
Bij Sedd-ul-Bahr veroorzaakte onze artillerie op
den linkervleugel den 16en Sept. een groote ontplof
fing in een vijandelijke mijnwerperbatterij, waardoor
deze buiten gevecht werd gesteld.
Een deel van onze vloot beschoot met succes een
vuurtoren en fabriek aan den zuidkust van de Krim.
Het artillerie- en infanterievuur van den vijand berok
kende den schepen geen schade.
In dezelfde streek boorde onze vloot vier groote
volgeladen Russische zeilschepen in den grond.
Op het Irakfront overrompelden onze vrijwilligers
bij Kalaat-ul-Nedjim in den nacht van 12 Sept. een
kamp van den vijand brachten hem groote verliezen toe
en veroverden massa krijgsmateriaal. Den volgen
den dag wérd het kamp opnieuw aangevallen, waarbij
de vijand ruim honderd dooden verloor en uit zijn
stellingen verdreven werd.
Op 16 Sept. schoten wij ten noorden van Koma een
Engelache vliegmachine naar beneden. De inzitten
den, een onderofficier en bestuurder, werd gevangen
genomen. Na een kleine reparatie gebruiken wij het
vliegtuig tegen den vijand.
EEN POLITIEKE CRISIS?
Naar de Daily News meldt, wordt een ernstige poli
tieke crisis verwacht. Eenige ministers, die voor de
invoering van dienstplicht zijn, en niet in staat waren
in het kabinet voor hunne zienswijze instemming te ver
krijgen, zijn voornemens binnenkort af te treden, ten
ëinde een algemeene verkiezing uit te lokken, met dit
onderwerp als verkiezingsleus, voordat de nieuwe re
cruteerings-campagne, op het nationale register ge
grond, in werking treedt.
KORTE BERICHTEN.
De Fransche ministerraad heeft de instelling van
een vierden onder-staatssecretaris op het ministerie van
Oorlog goedgekeurd, en wel, dat der aviatiek en lucht
vaart.
Donderdag zijn nog 976 Fransche zwaargewonde
gevangenen ter uitwisseling te Consitanz aangekomen.
Het Engelsche stoomschip Patagonia is in de
Zwarte Zee, bij Odessa, door een" Duitschen onderzeeër
aangevallen en beschadigd. Het Russische regeerings-
stoomschip Maria, dat voor de Patagonia uitvoer, is
ook aangevallen, doch niet getroffen.
Te Boulogne-sur-Seine, bij Parijs zijn een fabriek
voor vliegmachine-motoren en eene zich in de nabijheid
bevindende automobielfabriek, blijkens een bericht in
de „Temps", een prooi der vlammen geworden.
De Engelsche Staatscourant heeft de beperkende
bepalingen omtrent de diamant uitgebreid tot de Bra-
ziliaansche carbon.
Lloyds verneemt van Fayal (Azoren), dat in het
stoomschip „La Drome" een brand was uitgebroken,
die echter met eigen krachten bedwongen was.
Naar de Tel. uit Gent verneemt is in België met
nieuwe Duitsche troepen ook een afdeeling doofstom
men meegekomen, die door teekens worden gecomman
deerd.
BOTER.
Het Rijks Centraal Bureau voor den uitvoer van bo
ter maakt bekend, dat voor de week van 19 tot 20 Sep
tember voor 70 pet. der boterproductie certificaat van
uitvoer kan worden verleend; terwijl 30 pet. der pro
ductie voor het binnenland verkocht moet worden, be
schikbaar gesteld of afgeleverd.
KOLENBUREAU.
in cie zitting van het Kolenbureau te s-Graveuhage
van Donderdag heeft de voorzitter prof. De Vooys,
naar vernomen wordt, verslag uitgebracht van zijn be
vindingen in Belgie, waar hij zich met een lid van den
raad van beheer van de Onderlinge Koienreserye-Maat-
schappij en de leden van het Kolenbureau O. G. vau
Beuumgen en F. van Vltssingen op en hoogte had ge
steld van de regeling van den kolenuitvoer naar Ne
derland. Onder andere is daarbij gebleken, dat aan de
bepaling, waarbij alle vroegere contracten vernietigd
zijn, en alle export van steenkolen geschiedt volgens
aanwijzing van de kolencentrale, strikt de hand gehou
den wordt.
Met de bestuurders der kolencentrale werden lang
durige besprekingen gehouden over de soorten en hoe
veelheden kolen die voor Nederland waren aangewe
zen, om in October te worden uitgevoerd.
Daarbij bleek, dat wegens het zeer beperkte verkeer
de verkoop over 't Nederlandsche Kolenbureau het
een'ge middel is om op' toevoer uit België te kunnen
blijven rekenen.
In overleg met de afdeeling van de kolencentrale, die
als bevrachtings-centrale werkt, zijn maatregelen be
raamd om verschillende transport bezwaren op te hef
fen ten einde den uitvoer sneller en tot grooter hoe
veelheid te doen geschieden.
Helaas was het daarbij onvermijdelijk dat de kolen
werden overgeladen, waardoor de waarde der kolen
sterk terug gaat. Deze overladingen waren niet te ont
gaan, en zullen zelfs in den eersten tijd voör nog groo
ter hoeveelheden moeten geschieden.
Overigens bleek, dat de organisatie van de bevrach
tingsbureau's den besten waarborg gaf dat van elke
transportgelegenheid gebruik werd gemaakt.
VAN NEDERLANDERS IN AMERIKA.
Wederom is door de Nederlanders te Orange City,
Iowa, Vereenigde Staten van Noord-Amerika, een be
drag (ditmaal van 295.29) ten behoeve der noodlij
denden in het oude vaderland bijeengebracht en aan de
Koningin toegezonden. Namens H. M. werd dit be
drag in handen gesteld van het Koninklijk Nationaal
Steuncomité.
KAAS-CONSENTEN.
Naar aanleiding van de onderscheidene vragen om
inlichtingen betreffende consenten van kaas, die men
over heeft, deelt het Rijks Centraal Bureau voor den
uitvoer van kaas het volgende mede:
Het overhouden van consenten kan ontstaan in twee
gevallen:
lo Wanneer een producent meer heeft verkócht zon
der consent dan het verplichte percentage van de pro
ductie, of wanneer een handelaar meer kaas verkocht
heeft zonder consent dan ingekochtv
2o. bij den handelaar door indrogen der kaas.
Burgemeester en Wethouders van Alkmaar bren
gen ter algemeene kennis dat de Tnrlaearkte-
kreg op Maanflag 80 ftap (ember a. voor
het verkeer van reinigen en voetgaagere zal zijn
Alkmaar, 17 September 1915.
Burgemeester en Wethouders voornoemd,
Q. RIPPINO, Voorzitter.
DOr^ATH, Secretaris.
Burgemeester en Wethouders van Alkmaar brt
gen ter kennis van belanghebbenden, dat
ie. het herhalingsonderwijs voor de JONGENS zal
aanvangen op Maandag 20 September a.s., des
namiddags te 6 uur, in de 3de Gemeenteschool
aan den Koningsweg, en
2e. het herhalingsonderwijs voor de MEISJES, we
gens gebrek aan deelneming, dezen winter niet
zal worden gegeven.
Alkmaar, 18 September 1915.
Burgemeester en Wathouders voornoemd,
O. RIPPINO, Voorzitter.
DONATH, Secretaris.
Exporteurs die consenten over hebben, kunnen hier
van opgaven doen aan den secretaris van de commissie.
De commissie zal nog nader overwegen of en zoo ja
welk deel van de indroging ten laste van kaas zonder
consent mag worden gebracht.
Op dit oogenblik wordt niet toegestaan, dat kaas
zonder consent wordt gekocht met het doel hiervoor
het overschot van consenten te gebruiken. Men diene
dus af te wachten. Allen, exporteurs, zoowel produ
centen als handelaren, herinnert het Centraal Bureau
aan het voorschrift, dat bij verkoop aan een exporteur
van elke zending terstond kennis moet worden gege
ven aan den secretaris van de commissie en dat men er
zich vooraf van overtuigt, dat deze kaas in het binnen
land blijft.
Grossiers mogen natuurlijk niet aan een exporteur
verkoopen. Ten slott wijst het Centraal Bureau er
nog op, dat het ten zeerste in het belang is van alle
exporteurs, wanneer zij er toe medewerken, dat kaas,
bestemd voor 't binnenland, ook in het binnenland
blijft.
SPIONITIS!
Men schrijft aan het Hbld. uit Domburg
Reeds geruimen tijd loopen te Domburg allerlei
praatjes van spionnage, betonvloeren op duinen veel
te groot voor de huizen die er op gebouwd werden enz.,
enz. Vooral gingen die geruchten over een houten
villa, die destijds aan den zeekant, een eind westelijk
voorbij de welbekende villa „Caraien Sylva" gebouwd-
was op een zoo zwaar betonfoundament dat „het wel
leek alsof daorop de „Lange Jan" van Middelburg
moest komen te staan."
De bouwer en eigenaar was de heer Von Woringen,
een Duitscher van geboorte, afkomstig uit Rotterdam,
wonende te Brussel, geïnteresseerd bij de Antwerpsche
cement- en betonfabriek, waar beton volgens een nieuw
systeem werd vervaardigd.
Deze heer, Domburg als badplaats kennende wilde
daar voor denz omer een vast pied-a-terre bezitten. Hij
liet daar dus op een betonvloer die villa zetten,
richtte er in het sousterrain een bergplaats voor een
paar rijtuigen in en plaatste een stal voor zijn paarden
.er dichtbij. Niemand dacht aan oorlog.
Maar nu de oorlog er is, zijn er allerlei praatjes in
omloop gekomen over de villa van den heer Von Worin
gen. 't Is waar, uit een advertentie in de Middelburg-
sche courant van 14 Januari 1915 waarin „de vluchte
lingen van Domburg mevrouw Von Woringen harte
lijk bedanken voor haar liefdadigheidswerken", blijkt,
dat de familie Von Woringen mede in Nederland de
Belgen gastvrij ontvi z, maar toen eenmaal die fun
deering van de villa „Norskhjem" over de tong. ging
en er een huistelefoontje van het huis naar het stalge-
bouw aangelegd werd, toen toen werd er aan dikke
Bertha's, daardlooze telegrafie en aan spionnage ge
dacht
Weldra kwam dan ook het „gezag" om een onder
zoek in te stellen. Eerst gold het de „draadlooze."
Marechaussees en deskundigén kwamen onverwachts
op het terrein.
Op een goeden ochtend bemerkte de heer v. W. dat
's nachts zijn tennisbaan was opgehakt en onderzocht.
Dit was geschied zonder dat hij er iets van wist!
Een tweede maal kwam nog eens een officier der
marechaussees, maar wéér werd niets verdachts gevon
den.
De heer Von Woringen, genaturaliseerd Nederlan
der, wenschte echter, toen de praatsjes en ergenissen
aanhielden, en zijn familie zelfs werd lastig gevallen,
in het bijzonder door Beigen, een bewijs van zijn c
schuld te bezitten.
Dat bewijs ontving hij en nog wel van den opperbe
velhebber van land- en zeemacht zelf.
Het luidde:
Ondergeteekende verklaart bij dezen overtuigd te
zijn dat noch door den heer Won Woringen te Dom
burg, noch door zijn huisgenooten handelingen zijn ge
pleegd die op eenigerlei wijze in Strijd zijn met de on
zijdigheid van Nederland.
Beschuldigingen, als zouden door genoemden heer
of door zijn echtgenoote handelingen zijn gepleegd ten
behoeve van een der oorlogvoerende mogendheden, zijn
gebleken volkomen uit de lucht gegrepen te zijn.
Den Maag. De generaal
(w.g.) SNIJDERS."
Het is te hopen dat de heer Von Woringen nu verder
geen last zal ondervinden,
EEN MIJN IN HET NET.
Door schipper C. van der Klooster van dén blazer
„O. D 9", werd gerapporteerd, dat hij N.-W. van het
ALKMAARSCHE COURANT.
