DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN.
Van het sestellik oarlogsterrelB.
Van het zuidelijk oorlogsterreln.
Van het westelijk oorlogsterreln.
BROODVOORZIENING.
No. 220
Honderd en zeventiende Jaargang.
1915
Abonnementsprijs per 3 maanden f 1.,fr. p. post f 1.25.
MAANDAG
Advertentieprijs 10 ot. p. regel, groots letters naar plaatsruimte. Brieven fr. N. Y. Boek- en Handelsdrukkerij v.h. HERNIs. COSTERS ZOON, Yoordam C 8. Telefoonnr. 3.
20 SEPTEMBER
ENGELAND.
RUSLAND.
NEDERLAND.
ALKMAAR, 20 September.
De stad Wilna is nu ook in Duitsche handen geval
len. Wanneer men zich herinnert, dat na den val van
Kowno (18 Augustus) die van Wilna reeds waarschijn
lijk scheen, dan zal men van meening zijn, dat de Rus
sen deze stad, die geen vesting is, al zeer sterk hebben
gemaakt en haar voor dezen oorlog zeer lang hebben
verdedigd en dan zal men er zich niet al te zeer over
verbazen, dat zij er zich niet kondien handhaven. Intus-
schen zijn er eenige omstandigheden, welke aan het
verlies dezer stad bijzondere beteekenis geven. In de
eerste plaats zijn degenen teleurgesteld, die gehoopt
hadden, dat met het aanvaarden van het opperbevel
door den Tsaar een wijziging in den strategischen
toestand op het oostelijk oorlogstooneel zou intreden,
dat de periode van terugtrekken en plaatsen verliezen
zou geëindigd zijn en dat men nu krachtigen tegen
stand zou gaan bieden om daarna vooruit te komen.
Lven scheen het, alsof zij, die deze hoop koesterden,
bevredigd zouden worden, maar thans 'gaat het weer
den kreeftengang, welke in Mei werd ingezet. Immers
niet alleen is Wilna verloren, maar ook zijn de Rus
sen op het geheele front der legergroep-Hindenburg
tot een snelle terugtocht gedwongen, terwijl ook door
de legergroep-prins Leopold van Beieren de terugtrek
kende Russen achtervolgd worden en alleen in Wolihy-
nië een Russisch tegenoffensief wordt geleverd, het
welk de Oostenrijkers genoodzaakt heeft hun front een
weinig 'naar het Westen te verplaatsen. Een tweede
onaangename bij-omstandigheid van het verlies van
Wilna is, dat men Zaterdag nog in een officieuze Rus
sische voorstelling te kennen heeft gegeven, dat men
deze stad wenschte vast te houden, en dat haar
thans nog geen gevaar dreigde. En in de derde
plaats is het zeer waarschijnlijk, dat de positie der
Russen hier zeer kritiek geworden is, dat zij de stad
te lang hebben verdedigd om nog te kunnen ontsnap
pen. Blijkt dit geval aanwezig, dan zou de verande
ring in de tactiek, welke door den grootvorst-opper
bevelhebber met succes werd gevoerd, zeker geen ver
betering zijn. Mogen wij de bewoordingen van het
Duitsciie communiqué gelooven, dan is men er hier
in geslaagd de Russische troepen te omvatten, hetgeen
neerkomt op een gevceligen klap voor de Russen. De
uitvoerige, maar enkele etmalen achteraankomende
Russische cotnmuniqué's leeren omtrent deze belang
rijke gebeurtenissen nog niets. Wel dalen ze af in een
reeks van kleinere operaties, waaraan de namen van
allerlei onmogelijke plaatsjes worden verbonden, die
intussehen ook al weer niet den indruk kunnen maken,
dat het hun voor den wind gaat. Binnen enkele dagen
zal men weten of hetgeen bij Wilna is geschied van be
slissende beteekenis is geweest. Voorloopig mogen we
zeggen, dat hij een belangrijk oorlogsfeit is.
Uit Berlijn komt heden voor het eerst een legerbe-
richt van het Servische oorlogstooneel. Het deelt me
de, dat de Duitsche artillerie van den noordelij
ken Donau-oever begonnen is de Servische posities te
beschieten.
Nu Roemenië geweigerd heeft munitie-vervoer naar
Turkije door te laten, zullen Ehiitsche troepen een in
val doen in Servië. Deze stap zou wel niet worden ge
daan, indien men niet zeker ware van Bulgarije'» hou
ding. Immers alleen met medewerking van dat rijk is
Turkije voor Oostenrijk en Duitschland te bereiken.
Met spanning dient te worden afgewacht, wat Roeme
nië zal doen. Volgens de „Times" heeft de leider der
conservatieven in Roemenië verklaard, dat zoo
Duitschland een inval in Servië zou doen, Roemenië
tusschen beidé zou moeten komen om niet verpletterd
te worden en dat de oppositie de regeering dan daar
toe zou dwingen. Hieruit moet men opmaken, dat dé
regeering er zelve niet veel voor gevoelt. En de resul
taten, door het „politieke" Russische leger in Galicië
en Wolhynië behaald, zijn er niet naar om haar tot
meedoen te bewegen
Op het Westelijk oorlogstooneel heeft de Fransche
zware artillerie in samenwerking met het Engelsche
scheepsgeschut de Duitsche verdedigingswerken aan
de Belgische kust beschoten. Van het resultaat wordt
niet» meegedeeld.
Omtrent het al of niet bestaan van een ministerieele
crisis is er niets naders bekend geworden. Het lijkt er
naar, dat de publicatie van den heer Nicholson in de
„Daily News" het gevaar heeft afgewend. De heer
Lloyd George, die verklaarde de alarmklok te luiden,
heeft medegedeeld, dat de regeering ten volle bewust
was van de noodzakelijkheid, dat aan het land ten
slotte de leiding moest worden gegeven in de kwestie
van den dienstplicht. In hoeverre deze minister zelf bij
de crisispoging betrokken is, is niet recht duidelijk.
Eigenaardig is het, dat de „New Statesman" in een
hoofdartikel op dit oogenblik een rechtstreekschen
aanval op den heer Lloyd George doet. Ondanks
het feit, zegt dit blad, dat hij uit de arbeidersklasse af
komstig is, heeft de heer Lloyd George nooit sympathie
met de vakbeweging gehad en zijn omgang met de ar
beidersbeweging was nooit anders dan koel beleefd.
Hij kan de arbeiders nooit overtuigen, dat hij een
rondborstig aanbod doet. Hij mag zoo eerlijk zijn als
de dag, maar hij is te handig om te worden vertrouwd.
Hij heeft een onverbeterlijke gewoonte van onnauw
keurige voorstelling van feiten, zonder onbetrouwbaar
te zijn, hij is sluw zonder slinksch te zijn, hij heeft ge
brek aan oprechtheid, maar is toch geen schijnheilige,
hij is zwak voor grondbeginselen, zonder gewetenloos
te zijn. Het blad betoogt vervolgens, dat er thans bo
ven alles behoefte is aan een man, die recht door zee
gaat, een man, die als hij spreekt, nauwkeurig spreekt,
die duidelijk moet zijn, liever dan plooibaar en die
weet verzekeringen te geven, fcelke kunnen worden
aanvaard. Dat beteekent natuurlijk, dat hij een diepe
oprechtheid en waardigheid van karakter moet hebben,
die de heer Lloyd George met al zijn gaven helaas niet
bezit, zoo eindigt de „New Statesman".
De „Daily Chronicle" betoogt evenals andere libe
rale bladen, dat er geen algemeene verkiezingen moe
ten komen.
Voorts schrijven de Engelsche bladen over de verda
ging van de Doema, welke zij een fout van de Kroon
achten. Men meent, dat de minister-president Goremy-
kin de Kroon verkeerd heeft ingelicht en daardoor het
besluit tot verdaging heeft uitgelokt. Naar voorts ge
seind wordt, zou de Doema een audiëntie in het hoofd
kwartier aanvragen, ten einde de Kroop, met de opvat
tingen van de volksvertegenwoordiging aangaande den
ernst van de crisis in kennis te stellen.
Bij geruchte verluidt, dat de Tsaar het opperbevel
over het" Russische leger aan generaal Roessky zal
overdragen, omdat zijn aanwezigheid aan het hoofd
der regeering politiek noodzakelijk is, een gerucht, dat
ons overigens al heel weinig waarschijnlijk lijkt.
DE STRIJD AAN HET OOSTELIJK FRONT.
Het Russische legerbericht meldde gisteren
De gevecuten aau het trout ten wespen van Duna-
ourg woicLr.n met dezeiiue uaiaueKKigiieiu voon^eza.
Wij hebben een aanval van de Dunscneis ten nouiaen
van Illoesk afgeslagen en hun zware verliezen toege
Dracht. In tegenaanvallen maakten wij hier ongeveei
100 krijgsgevangenen. Na het gevecht lag een groot
aantal lijken van Duitschers opgehoopt bij de draad
versperringen, Wij sloegen ook een aanval der Duit
schers ai bij het station Velowka ten westen van II-
loekst en brachten daarbij aan de Duitschers, die
vluchtten, zware verliezen toe. In een tweeden aanval
gelukte het den Duitschers de hoeve Steidern te ne
men. Onze daarbij gelegen loopgraven werden door
de zware artillerie der Duitschers totaal vernield.
De Duitsche troepen, die een aanval deden op eeni
ge punten tusschen de Owile en Samawa-meren, wer
den door ons artillerie-vuur genoodzaakt terug te trek
ken naar hunne loopgraven. Bij de aanvallen op onze
stellingen in de buurt van de pieren ten zuidwesten en
ten zuiden van Dunaburg, waren de Duitschers ge
noodzaakt wegens ons krachtig vuur hun toevlucht te
nemen tot sappenwerken. De hardnekkige aanvallen
van den vijand aldaar zijn nog niet gestaakt.
Duitsche detachementen zijn verschenen ten zuiden
van Dunaburg, in de streek van de Boven-Dissenka.
De vijand heeft het dorp Widzy bezet. Voorgeschoven
posten van den vijand bezetten het station Wileika.
Aan den linkeroever van de Wilija, ten westen van
Wileika, worden hardnekkige gevechten geleverd.
Evem verwoed zijn de gevechten aan de Midden-
Wilija, dichter in de buurt van de stad Wilna. De vij
and doet voortdurend moeite de stad binnen te drin
gen.
Ten zuidoosten, van Orany oefenden de Duitschers
door lievige aanvallen druk op onze troepen in de
buurt van het gehucht Radoen en het dorp Smiltsjiny.
Bij het dorp Zartschie, ten westen van Sjoetsjin, is
een gevecht begonnen. Een groot aantal lijken van
Duitschers ligt voor ons front.
In de streek ten westen van de Lebeda, een zijrivier
van den Boven-Njemen, ontwikkelt de vijand een hevig
artillerie-vuur bij de dorpen Malewitsji en Doebrowa.
Onze dekkingstroepen worden daar eenigszins opge
drongen.
Aan het front van de Schara zijn de Duitschers om
der begunstiging van den nevel door middel van pon
tons over de rivier getrokken bij de hoeve Rytsjitza, ten
zuiden van Slonitn. De vijandelijke voorposten, die
aanvallen deden tusschen de Jasselda en de Pripjet,
zijn verschenen in de buurt van den rechteroever van
de Beneden-Jasselda en de stad Pinsk.
Aan den Midden-Stochod hadden onbeteekenende
cavalerie-schennutselingen plaats, terwijl plaatselijke
gevechten werden geleverd bij de dorpen Dorovno en
Gulewitschi. Bij de vervolging van den vijand in de
streek ten zuidwesten van Kolki, viel onze cavalerie
den vijand aan bij het dorp Roedniki. Zij dreef hem op
de vlucht, sabelde velen neer en maakte 60 gevangenen.
Het dorp Jurawitschi, ten zuiden van Roedniki, werd
in/storm genomen.
Op 17 'dezer slaagden we er in, in de richting Rov-
noKowel den vijand te verslaan, deze trok in wan
orde terug met achterlating van vele gevangenen. Ten
oosten van Gorodez, gelegen ten noordwésten van De-
rashno, werd de vijand uit zijn loopgraven verdreven.
Hier vermeesterden we een vaandel en namen we een
commandeerend officier en 800 man gevangen. De
overblijfselen van de vijandelijke strijdkracht werden
in de bosschen verspreid. Tegelijkertijd zetten onze
troepen, na het vijandelijk front bij het dorp Roeda
Krasnaja, ten zuiden van Derashno, te hebben gefor
ceerd, het offensief voort en sloegen zij den vijand in
het bosch ten zuiden van het dorp Tsoemane. Hier
werden 1800 gevangenen gemaakt. Het aantal
buitgemaakte mitrailleurs is nog onbekend, daar
deze tegen den vijand worden gebruikt door de troe
pen die ze vermeesterden.
In de streek ten westen van Wischnewez sloegen wij
vijandelijke aanvallen bij het dorp Lopoesjno Nolitza
af. Wij brachten den vijand plaatselijk gevoelige sla
gen toe op verschillende plaatsen in de aangrenzende
streek aan den rechteroever van de Sereth.
Het Duitsche legerbericht meldde gisterenLeger
groep v. Hindenburg. De krachtige aanval van het
leger van „GeneTal-Oberst" Eichhom op Wilna heeft
volkomen succes gehad. Onze linkervleugel heeft Mó-
lodetschno, Smorgon en Wornj any bereikt. Pogingen
van den vijand om met inderhaast bijeengebrachte troe
pen onze linies in de richting van Michaliski te door
breken, mislukten totaal. Door een met onweerstaan
bare kracht omvattende beweging en een gelijktijdigen
hevigen aanval van de legers der generaals Von
Scholtz en von Gallwitz op het front van den vijand,
moet deze sedert gisteren tot een overhaaste vlucht op
het geheele front overgaan.
Het krachtig versterkte Wilna is in onze handen ge
vallen. De njand wordt over de geheele linie gevolgd.
Legergroep van prins Leopold van Beieren: Ook
hier wordt de terugtrekkende vijand vervolgd. De le-
gergoep heeft de linie Menadowisj-Derewnoje-Dobro-
mysl bereikt. De vijandelijke achterhoeden werden te
ruggeslagen.
Legergroep von Mackensen Ten noorden van
Pinsk is de Wisliza bereikt. Ten zuiden van die stad is
het leger over de Strumen getrokken. Op het zuidoos
telijk oorlogstooneel is de toestand onveranderd.
Het Oostenrijksche legerbericht meldde gisteren:
fn Oost-Galicië verliep gisteren de dag rustig. Te
genover onze linies aan de Ikwa ontwikkelde de vij
and een sterke artillerie-activiteit. In den Wolhynischen
vestingdriehoek bezetten wij onze nieuwe stelling
zonder door den vijand gehinderd te worden. De uit
Litthauen terugtrekkende vijand wordt door de daar
te midden van de Duitsche legers voorwaarts dringen
de Oostenrijksch-Hongaarsche troepen vervolgd.
DE STRIJD IN BELGIë EN NOORD-FRANKRIJK.
Het Fransche communiqué van'gistermiddag meldde
In Artois in de sectoren Neuvuie en koclincourt ge
veent met bommen en granaten, geweervuur en nu en
dau gescnutvuur gedurende een deel van den nacnt.
ten zuiden van Atrecht in de streek van Vaiily en
Bretencourt eveneens een vrij hevige kanonnade en ge
weervuur van de eene loopgraaf naar de andere.
In de streek van Faye, ten zuidwesten van Péronne,
deden de Duitschers na een zeer krachtige mijn te heb
ben laten springen, een aanval, die door het vuur van
de Franiche infanterie en artillerie werd afgeslagen.
Wij maakten eenige gevangenen.
In de streek van Roye een veelbewogen nacht, maar
zonder infanteriegevecht. De Fransche batterijen be
schoten de Duitsche mitrailleuses en de kampementen
achter het front.
Tusschen de Oise en de Aisme ten noorden van Fon-
tenoy gevecht met loopgraaf-mortieren en geweren en
eenig kanonvuur.
In de buurt van Berry-au-Bac en in Champagne ten
noorden van het kamp van Chalons heerschte voort
durende activiteit bij de artillerie van beide partijen.
Gisteravond werden ten oosten van St. Mihiel Duit
sche batterijen ter beschieting van vliegtuigen buiten
gevecht gesteld.
In de Vogezen en het Voilu-bosch gevecht met bom
men en granaten.
In de Sondemach-vallei een kanonnade.
Generaal French berichtte gisteren: Sedert het
communiqué van 15 dezer hebben geen veranderingen
aan ons front plaats gehad. Aan beide zijden betoont
men groote activiteit in het leggen van mijnen. Ten
oosten van Yperen is zoowel onze artillerie als die van
den vijand aan het werk geweest.
Het Duitsche hoofdikwartier meldde gisteren
Wij slaagden erin ten zuidoosten van Faye een ont
ploffing van grooten omvang teweeg te brengen in en
achter de vijandelijke stelling. In het daarop volgend
gevecht, dat een voor ons gunstig verloop had, leden
de Franschen zware verliezen. Ook maakten wij eeni
ge gevangenen.
Vlak ten westen van Argonne werden vijandelijke
afdeelingen, die verschansingen opwierpen, door artil
lerie-vuur onder zware verliezen uiteengedreven.
Het levendig artillerievuur duurt voort op een groot
gedeelte van het front.
AAN HET ITALIAANSCH-OOSTENRIJKSCHE
FRONT.
Het Oostenrijksche legerbericht luidde gisteren:
Gisteren opende de Italiaansche artillerie opnieuw
een levendig vuur op onze versterkingen op de hoog
vlakten van Vielgereuth en Lafraun. Overigens is de
toestand aan het Tiroolsche en Karinthische grensge
bied dezelfde gebleven.
Een aanval op het gebied van Flitsch, die den vij
and in het dalbekken alleen op een verlies van meer
dan 1000 man kwam te staan, mislukte. Hedenochtend
waren de voorste loopgraven reeds door den vijand
ontruimd.
In het Vrsicgebied trachtte de vijand onder bescher
ming van den avondnevel een onzer voorgeschoven
stellingen te overvallen. Dis mislukte echter volkomen
Omstreeks middernacht lieten onze troepen een muur
van zandzakken, dien de Italianen daar hadden opge
richt, met de vijanden, die er achter lagen, in de lucht
vliegen.
In den zuidwestelijken sector van het Karstplateau
lieten wij in den afgeloopen nacht vijandelijke sappen
uit elkaar springen.
De BUROEMEBSTER van ALKMAAR brengt ter
kennis van belanghebbenden:
Alkmaar, September 1915.
De Bargemeester voornoemd,
G. R I P P I N O.
DE LUCIITRAIDS OP LONDEN.
Een officieel Duitsch bericht zei gisteren: Balfou
de Engelsche minister van marine, heeft in het Lage
huis beweerd, dat Londen een/niet versterkte stad i
die dus, volgens die regelen der beschaafde oorlogvoe
ring, niet het doelwit van luchtaanvallen mag zijn.
Daar het den minister echter onmogelijk verborgen
kan zijn, dat Londen door een groot aantal vaste ver
sterkingen en een pog grooter aantal veldwerken be
schermd wordt, is die bewering een opzettelijke val-
sche voorstelling.
De minister heeft bovendien vergeten mede te deelen,
dat de Duitsche luchtschepen bij hun verschijning bo
ven Londen steeds het eerst van Engelsche zijde be
schoten werden.
Ook vermeldde hij het voor een juiste beoordeeling
van den toestand zeer belangrijke feit niet, dat door
vliegtuigen der geallieerden voortdurend aanvallen
worden gedaan op open en ver buiten het operatiege
bied liggende Duitsche plaatsen, ja zelfs op onschuldi
ge reizigers in treinen, waar zij natuurlijk niet bij
machte zijn, zich te verdedigen.
DE OORLOGSBEOROOTINO.
Morgen zal de minister van financiën in het Lager
huis zijn oorlogsbudget indienen, dat met een tekort
van 960,000,000 zal sluiten.
Volgens officieuse berichten zal de inkomsten-belas
ting zoodanig verhoogd worden, dat de opbrengst tot
ongeveer 600.000.000 zal stijgen.
De nog aan te vullen 360.000,000 zullen o.a. moe
ten gevonden worden door een hooger invoerrecht op
thee, suiker en tabak, die vermoedelijk met 50 ver
hoogd zullen worden, een verhooging van accijns op
bier, wijn en gedistilleerd, en door bezuinigingen in die
rijksadministratie en rijksbedrijven.
DE KROONPRINS EN GROOTVORSTIN OLOA.
De Amsterdamsche correspondent van Der Tag ont
leent aan de Engelsche bladen, dait spoedig na afloop
van den oorlog de verloving van den prins van Wales
tegemoet gezien kan worden. Door den oorlog is de
keus van de bruid zeer beperkt geworden, daar een
bruid met Duitsche sympathiën niet meer in aanmer
king kan komen. Vermoedelijk zal grootvorstin Olga,
de oudste dochter van den Tsaar, de uitverkorene zijn
Hiermede zou dan een wensch, door Koningin Victoria
voor de toekomst gekoesterd, vervuld1 worden.
EEN TEGENSPRAAK.
Naar aanleiding van het Duitsche bericht over de
aanvauen van zes Duitsche watervliegtuigen in de
Golf van Riga, op de stad Riga en Dünamiinde, meldt
tnen uit Petrograd, dat de verrichtingen der beide eer
ste vliegtuigen niet plaats hadden. De drijvende basis
van de hydroplanes werd niet getroffen door de bom
men van het eerste vliegtuig, een torpedobootjager niet
door die van het tweede. De bommen van het derde
vliegtuig bereikten niet het moederschip in de bocht
van Arensburg De vierde vlieger heeft met denkbeel
dige Russische aëroplanes gevochten, die zich niet bij
Zezal bevonden. Zijn bommen moeten in het water te
recht zijn gekomen. Wat de vijfde betreft,, indien zijn
bommen werkelijk met goed gevolg twee onderzeeërs
troffen, die gezonken zijn, dan moeten deze geen Rus
sische zijn geweest, .maar Duitsche. De zesde vlieger
heeft niet de werf voor torpedobooten te Dünamiinde
kunnen treffen, om de eenvoudige reden dat zulk een
werf daar niet bestaat.
KORTE BERICHTEN.
Door de overheid in Duitschland wordt de bevol
king aanbevolen de braambessen, die overal langs de
velden en wegén groeien, te verzamelen en te bereiden
tot gelei en jam om in den winter te dienen in plaats
van boter, saus over pudding en andere gerechten, enz.
ten, enz.
De Temps verneemt, dat de Japansche minister
van oorlog besloten heeft een 1200-tal fabrieken met
honderdduizend werklieden voor den aanmaak van mu
nitie in te richten.
Werklieden in de munitiefabricage te Weymouth
(Eng.) hebben een vergadering gehouden om te pro
testeeren tegen den huishuurwoeker waaraan zij, vol
gens hun zeggen, bloot staan.
De tsaar heeft de reserves van het Russische terr
toriale leger onder de wapenen geroepen.
Een vakman op het gebied van de schoenennij
verheid uit Northampton (Eng.) heeft gezegd, dat er
nu eiken dag 60.000 paar schoenen voor het Engel
sche leger worden vervaardigd,.
De Norddeutsche Lloyd zal aan een groot passa
giersschip dat te Danzig in aanbouw is, met goedvin
den van den generaal-veldmaarschalk, den naam Hin
denburg geven.'
DE VAART VAN EN OP ENGELAND
GESTAAKT.
Uit Vlissingen wordt gemeld:
Op last van de Engelsche admiraliteit is de vaart
op ae Theems voor een of meer dagen gestaakt. De
ALKMAARSCHE COURANT.
dat de verwisseling van brood- an maelkaartea
zal plaats hebben op DINSDAO 28 SEPTEMBER
e.k. in het perceel HOUTTIL No. 16 (vroeger kan
toor van den kaashandelaar A. HENNEMAN welk
kantoor dien dag van 0—1 en van 2—5 uur geopend
zal zijn;
dat de verwisseling alleen moet plaats hebben
door de hoadera dier kaarten of door een hunner
huisgenooten en
dat nieuwe aanvragen om broodkaarten moeten
plaats hebben ter Secretarie dezer gemeente op
iederen werkdag tussehen 9 en 2 aur.
