DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN.
Van het oostellik itrltgsMi.
Vu liet westelijk eeilegsteiieln.
Van bet zuidelijk oorlogsterretn,
BROODVOORZIENING.
No. 221
Honderd en zerentiende Jaargang.
1915
DINSDAG 21 SEPTEMBER
fthonneramtspriis per 3 maanden 11—ft. p. past f 1.2S. Advertentieprijs 19 et p. regel greste letten naar plaatsruimte. Brieven Ir. II. V. Beek- en Handelsdrukkerij v.h. ttEMs. COSTER S ZOOR, Vnardam C B. Teleloonnr. 3.
YARÏA.
NEDERLAND.
ALKMAAR, 21 September.
Ving verleden jaar de Troonrede, waarmede H. M.
de Koningin de zitting der Staten-Generaal heeft ge
opend, aan met de mededeeling, dat cfc omstandigheden
zeer buitengewoon waren en dat ons land in een toe
stand was geraakt, welke nog steeds onafgebroken
waakzaamheid eischte, hedennamiddag verklaarde H.
M., dat het Haar een behoefte was, allereerst openlijk
uit te spreken, hoezeer Zij vervuld is van dankbaar
heid, dat ons vaderland vrij is gebleven van de ver
schrikkingen van den oorlog, die nog steeds geen ein
de nemen. De dienst van zee- en landmacht, die gereed
blijven ter bescherming onzer nationale belangen, ver-
eischt echter nog bij voortduring onafgebroken inspan
ning. En in meer dan éénen passus wordt er op gezin
speeld dat de „noodtoestand" een ongunstigen keer
kan nemen, dat „de loop der gebeurtenissen het onver
wijld treffen van maatregelen" noodzakelijk kan ma
ken, waarmede te kennen wordt gegeven, dat wij
om het aldus te zeggen er nog lang niet zijn. Maar
toch ademt deze tweede troonrede in oorlogstijd een
anderen geest dan haar voorgangster. Ook in de Re
geering is men blijkbaar gewoon geraakt aan dien ab-
normalar toestand en men stelt zich voor „zoolang de
buitengewone omstandigheden zich niet ten onzen na-
deele wijzigen", den gewonen wetgevenden arbeid
weer ter hand te nemen. En wat wordt nu aan het be
gin van het derde zittingsjaar van dit ministerie
welk jaar uiteraard in de vierjarige periode het meest
vruchtbare moet zijn in het uitzicht gesteld? Drie
erlei: a. de voeger aangekondigde voorstellen tot
grondwetsherziening zullen „weldra" worden inge
diend, b. „binnenkort" worden wetsontwerpen aange
boden tot herziening van bestaande en tot invoering
van nieuwe belastingen, voorts zullen (zonder tijds
aanduiding) ontwerpen worden voorgelegd tot herzie
ning van de iinaacieele verhouding tusschen het rijk
en de gemeente, en c. zullen in verband met het nade
ren van den dag, waarop de Invaliditeitswet uiterlijk
in werking zou moeten trede», de vroeger aangekon
digde verzekeringswetten „eerlang" worden aangebo
den.
Weidra binnenkort eerlang. Deze toevoegingen
wijzen er op, dat 'de ontwerpen elkaar ook zullen op
volgen naar de rangorde, waarin ze vermeld worden.
Voorts wordt voor de toekomst een Vlootwet aan
gekondigd.
Het gebruikelijke „overzicht", dat voor een nood
toestand verre van onbevredigend luidt, zoo min voor
het moederland als voor de koloniën, spreekt voor
zich zelf. En het in tweeërlei zin opwekkende
slot dei Troonrede opent een hoopvol perspectief:
manmoedig de zware lasten dragend, zal Nederland,
blijft het gespaard, opnieuw een eervolle plaats inne
men in den vreedzamen wedstrijd der volkeren, maar
het is een onafwijsbare plicht daartoe reeds thans alle
krachten in te spannen.
Het is een kloek, een verblijdend en versterkend
woord, dat aan de slotbede voorafgaat. Moest verle
den jaar vooral de nadruk worden gelegd op gema
tigdheid in handel en wandel, ten einde onze neutrali
teit niet in gevaar te brengen, ditmaal, terwijl de toon
zoo» eel vaster is, wordt vooral de aandacht gevestigd
op die inspannende plichtsbetrachting, welke inder
daad ons land, zoo het niet in den oorlog wordt be
trokken, vooruit kan stuwen op den weg van ontwik
keling en welvaart.
Maar hoe schoon het verschiet ook zal kunnen zijn,
de Landsvrouwe ziet het heden niet voorbij en in
sympathieke bewoordingen gewaagt Zij van degenen,
die in den dienst het leven moesten laten of van wie bij
de vervulling van him plicht zoo veel is gevergd.
Tenslotte zij de aandacht gevestigd op de mededee
ling, dat de vaste wil van regeering en volksvertegen
woordiging om onze zelfstandigheid te bewaren en de
plichten der neutraliteit stipt na te komen alom waar
deering vindt. Het komt ons voor, dat het niet zonder
beteekenis is, dat uitdrukkelijk van den wil van regee
ring en volksvertegenwoordiging wordt gewaagd, Im
mers hiermede zal gezegd zijn, dat er zich wel feiten
en verschijnselen onder het Nederlandsche volk hebben
voorgedaan, die niet alom waardeering vonden, doch
dat de houding van regeering en volksvertegenwoordi
ging daarnaar zoo min wordt beoordeeld als zij
daardoor wordt beïnvloed.
Het Russische legerbericht deelt nog niets mede
over het verlies van Wilna. Het vertelt alleen, dat het
artillerievuur van de Duitschers krachtiger is gewor
dn en geeft eenige minder belangrijke bijzonderheden
over plaatselijke gevechten. Trouwens ook de Duit-
sche en Oostenrijksche communiqué's brengen geen
gewichtig nieuws. Eigenaardig is het dat een Times
correspondent uit Dunaburg meldt, dat de Duitschers
twee- of driemaal sterker zijn dan de Russen en zooals
steeds een ontzaglijke overmacht in artillerie bezitten.
Dunaburg zelf is ontruimd en de journalist geeft te
verstaan', dat de Russen ook deze stad wel aan de Duit
schers zullen laten. Over het geheel lijkt de toestand
der Russen, die ten noorden van de Pripet-moerassen
strijden, nog steeds critiek en de mogelijkheid op een
beslissend treffen nog steeds niet uitgesloten. Ten zui
den van deze moerassen schijnt het offensief der Rus
sen titans weinig te beteekenen hebben.
De geruchten over een October-offensief op het
Westelijk oorlogstooneel nemen toe. Het heet, dat
midden October de Fransche opperbevelhebber over
voldoende troepen meent te beschikken, om een alge
meen offensief te beginnen. Bij een Fransche actie ten
N.-W. van Reims hebben de Duitschers aan het Aisne-
Mame-kanaal een sluizenhuis moeten ontruimen.
De Duitsche pers schrijft met ingenomenheid over
het Duitsche offensief in Servië en zij geeft gunstige
berichten uit Bulgarije, terwijl Engelsche bladen zich
tevreden moeten stellen met te melden, dat de agitatie
tegen de Duitsch gezinde politiek van het Bulgaarsche
kabinet toeneemt.
Uit Griekenland en Roemenië wordt geen nieuws
bericht Vermoedt wordt, dat er nog deze week meer
teekenmg zal komen in den thans nog niet zeer duide-
lijken toestand op den Balkan.
Tenslotte teekenen wij aan, dat de Engelsche regee
ring opkomt tegen de Duitsche voorstelling, alsof de
„Hesperian", de Engelsche mailboot, den 5den Septem
ber niet door een onderzeer getorpilleerd doch op een
mijn geloopen zou zijn. O. a. wordt verklaard, dat een
groot stuk van de torpedo in het schip is gevonden
vóór het zonk en dat dit stuk bij de Engelsche ad
miraliteit berust.
DE STRIJD AAN HET OOSTELIJK FRONT.
Het Duitsche hoofdkwartier meldde gisteren:
Legergroep-v. Hindenburg: Bij het bruggenhoofd
Dunaburg moest de vijand voor onze aanvallen bij No
vo-Alexandre wsk in een achterwaarts gelegen stelling
terugtrekken. Er werden 550 gevangenen gemaakt.
Bij Smorgon werd een poging van den vijand om door
te breken afgeslagen. Een aanval tegen de legermacht,
die uit Wilna aftrok, is ingezet. Ook verder naar het
zuiden vervolgen onze troepen den terugtrekken den vij
and. De lijn MjednikiLidaSoljane aan den Nje-
men werd bereikt.
Legergroep-Leopold van Beieren: De vijand bood
slechts tijdelijk op enkele plaatsen tegenstand. De groep
bereikte de Molczodza bij Dworzetsj en zuidoostelijk
daarvan en nadert met den rechtervleugel de Myschan-
ka.
Legergroep-v. Mackensen: De vijand werd overal
verder teruggedreven.
Op het Z.O. oorlogstooneel maakten de Duitsche
troepen in kleine gevechten meer dan 100 gevangenen.
Het Oostenrijksche legerbericht luidde gisteren
Onze stellingen ten oosten van Luzk werden gisteren
herhaaldelijk door talrijke Russische troepen aange
vallen. Onze troepen sloegen den, vijand echter over
al af, op vele punten in gevechten van man tegen man.
Ook deden de Russen in den sector bij Kremenez
met sterke colonnes aanvallen op ons Ikwa-front. Op
eenige punten slaegde de vijand erin zich meester te
maken van den westelijken over, onze toegesnelde reser
ves sloegen hem echter overal terug. Den vijand wer
den zware verliezen toegebracht, vooral door ons artil
lerievuur. Tot gisteravond werden meer dan 1000
man krijgsgevangen gemaakt. In Oost-Galicië was
het rustig, de toestand aldaar is onveranderd.
De in Littauen strijdende Oostenrijksch-Hongaar-
sche troepen hebben zich meester gemaakt van den oos
telijken oever van de Luchozwa.
DE STRIJD IN BELGIë EN NOORD-FRANKRIJK.
Het Fransche communiqué meldde gistemnüdag
ln Artois beschoot de Fransche artillerie gedurendie
den nacht hevig de vijandelijke werken en belemmerde
daardoor het aanvoeren van ooriogsbenoodtgdneden
en levensmiddelen. De Duitsche batterijen toonden bij-
zunüere activiteit in de streken van de voorsteden van
Atreclit en aan het front van Crinchon, waar de artil
leriebeschieting vergezeld ging van geweer- en mi
trailleur-vuur. Flet schieten van den vijand was even
eens zeer levendig in oe streek van Foucaucourt, Her-
leville en Tracy-le-Val, wat door die Franschen leven
dig werd beantwoord.
Bij Fontenoy werd door de Duitschers herhaaldelijk
infanterie-vuur afgegeven, doch zonder dat zij uit hun
ne loopgraven kwamen. Een gevecht met handbom-
men door geweer- en artillerie-vuur had plaats in den
omtrek van Berry-au-Bac. Aan het kanaal Aisne-
Marne maakten de Franschen zich meester van een
Duitschen luisterpost, oostelijk van Sapigneul
In Champagne beantwoordde de Fransche artillerie
de beschieting van haar stellingen ten noorden van het
kamp van Chalons en bracht zij de^vijandelijke zware
artillerie tot zwijgen. Ten noorden van Perthes ont
plofte in de vijandelijke linie een ammunitie-dépót,
Tusschen Aisne en de Argonnen hield de vijandelij
ke artillerie den geheelen nacht haar beschieting vol,
doch zij werd krachtig beantwoord. In Lotharingen
zetten de Fransche batterijen de verwoestende beschie
ting van de vijandelijke werken voort en namen zij
aanvoerwegen onder vuur. In de streek van Ban-dé-
Sapt verdreef de Fransche artillerie vijandelijke arbei
ders.
Het Duitsche hoofdkwartier meldde gisteren:
De vijandelijke schepen, die Westende en Middel-
kerke, ten zuidwesten van Ostende zonder succes be
schoten, zijn voor ons vuur teruggegaan. Treffers
werdén waargenomen.
Aan het front is niets belangrijks voorgevallen Ten
westen van St. Quentin werd een Engelsch vliegtuig
door Duitsche projectielen ten val gebracht. De be
stuurder was dood, die waarnemer werd gevangen ge
nomen.
AAN HET ITALIAANSCH-OOSTENRIJKSCHE
FRONT.
Het Italiaansche communiqué meldde gisteren:
In dé gevechtsstreek bij Arsiero behaalden de Italia
nen den 18 September een belangrijk succes. De vijand
deed twee zeer hevige aanvallen, die echter afgeslagen
werden. De vijand, die inzag, dat hij zich in het Plez-
zobekken vergeefs inspande, bombardeerde Cezsoca,
dat den toegang tot het Plezzobekken vormt, met
brandbommen, waardoor het'bijna geheel in de asch
werd gelegd. De Italianen beantwoordden deze daad
door een enormen brand te veroorzaken in Koriituka,
waar zich troepen ophielden
De artillerie verjoeg de Oostenrijkers uit het bosch
op den Monte Cosieh, op het Karst-plateau.
Het Oostenrijksche legerbericht van gisteren be
richtte
In het Tiroolsche grensgebied deden de Italianen
vergeefsche aanvallen in het hooggebergte, speciaal in
liet Adamello- en Dolomietengebied.
Aan het Karinthische front is de toestand onveran
derd.
In het bekken van Flitsch trok het overschot van de
Italiaansche troepen uit het bereik van ons geschut te
rug naar de oude stellingen.
Een onzer vliegers wierp bommen op het station en
het kamp van Arsiero.
AAN HET SERVISCHE FRONT.
Uit Weenen werd gisteren officieel gemeld:
Oostenrijksch-Hongaarsche en Duitsche batterijen
beschoten gisteren de Servische stellingen aan den
zuidelijken oever van de Save en den Donau. Ook de
\esting Belgrado werd onder vuur genomen. In de
buurt van de Drina-monding werden Servische voor-
geschoven afdeelingen door onze troepen overvallen
en vernietigd.
OORLOG S-SÜRROO ATEN.
Het Duitsche socialistische orgaan Vorwarts wijdt
een artikel aan de talrijke surrogaten, op elk gebied, die
door het „oorlogskapitalisme" in den handel worden
gebracht. Met het brood is het begonnen. Doordat
dé regeering niet luisterde naar de sociaal-democrati
sche waarschuwingen en zich te laat van den ernst van
den toestand bewust werd, ontstond er schaarschte aan
graan en kreeg men het oorlogsbrood, dat door het
aardappekn cel-mengsel half zooveel water bevat als
goed brood en dus belangrijk minder voedingswaarde
bezit. Gewiekste zakenmenschen zijn er spoedig ach
ter gekomen hoe voordeelig het beginsel van „aanlen
ging" kan zijn. Een worstfabrikant deed aardappelen
in de worstpap en fabriceerde eerste soort leverworst.
Een afschuwelijke zwendelarij ontstond er in „Liehes-
gaben". Eenige scheikundigen hebben zich de ver
dienste verworven te waarschuwen tegen koffieprepara-
ten, waarvan het belangrijkste bestanddeel anili-
kleurstof is, op gelijke wijze vervalschte thee, „verduur
zaamde" boter, die uit rundertalk bestaat, gemalen ca-
cao-doppen, die als cacao werd gesleten, groc, die zelfs
de varkens versmaden Een boter-„aanlenger betrapt
op zijn vervalsching, verklaarde brutaalweg dat zijn
product bestond uit stijfselmeel, dat met natriumcarbo-
naat was vermengd, waardoor het aroma van den na
tuurboter werd verkregen. Dezelfde fabrikant vervaar
digde „honing" uit Wijnsteenzuur, gekleurde suiker en
honingzeepparfum. Een enkele maal komt zulke zwen
delarij eens aan het licht. Het meeste blijft ongestraft.
En men moet vreezen, dat in de gegeven omstandighe
den het aantal surrogaten nog zal toenemen. Dit heet
dan „Anpassungsfahigkeit der Kriegsindustrie." De
Vorwarts weet er geen afdoend middel tegen. Scherper
toezicht op de levensmiddelen ,en voorlichting van het
publiek omtrent in den handel gebrachte surrogaten,
kunnen iets baten. Maar vooral kijke het publiek scherp
uit de oogen en late zich niet beetnemen.
KORTE BERICHTEN.
Het Engelsche stoomschip „Horden" is gisteren
gezonken. De bemanning is gered.
Baron Von Bissing, een genaturaliseerd Engelsch
onderdaan en familielid van den gouverneur-generaal
van België, is gisteren te Londen geïnterneerd.
Bark, de Russische minister van financiën, is gis
teren te Parijs aangekomen van Toulon. Heden zou
hij naar Londen vertrekken.
De Oostenrijksche gezant in Amerika, Dr. Dum-
ba heeft gisteren te Nieuw-York passage genomen op de
Rotterdam", die op 2S September vertrekt.
Uit Weenen wordt gemeld, dat de laatste dagen
inleidende besprekingen hebben plaats gehad voor de
uitgifte van een derde Oostenrijksche oorlogsleening.
De opbrengst uit de bespijkering" van den ijze
ren Hindenburg te Berlijn heeft Zondag ongeveer
90.000 opgebracht.
DOOR EEN MIJN GEDOOD.
Men schrijft aan het Hbld. van Urk:
Dat het visschershedrijf, hetwelk inzonderheid des
nachts moet worden uitgeoefend, thans gevaarlijker
dan vóór den oorlog was, is verleden week opnieuw
gebleken.
Op eenige uren afstands ten N. W. van IJmuiden,
„den wal uit het zicht," was een groepje botters, tien
uit Urk en drie uit Enkhuizen, aan het visschen ge
gaan, wijl bij de kust weinig te vangen was. In den
nacht van 16 op 17 Sept. om half vier werden al de
opvarenden door een hevigen slag opgeschrikt, 't
Was te donker om te weten te komen wat er eigenlijk
was geschied of wien een ongeluk was overkomen,
maar toen het begon te dagen, bleek de Enkhuizer bot
ter No. 110 van schipper W. de Jong verdwenen te
zijn. De U. K. 50 van schipper Dirk Korf tref wel
dra de overblijfselen van de E. H. 110 aan, maar zag
niets van de bemanning, die hoogstwaarschijnlijk in
den donkeren nacht door aanvaring op een mijn het
leVen heeft verloren. Twee Urker visschers, Rikle de
Vries en Willem Weerstand, 23 en 18 jaar oud en on
gehuwd, voeren als knecht bij W. de Jong.
De BURGEMEB5TER van ALKMAAR brengt ti
kennis van belanghebbenden
Alkmaar, September 1915.
De Burgemeester voornoemd,
Q. R I P P I N O.
BINNENLAND.
DE K. M. A.
De St. Crt. meldt, dat met ingang van 1 October art.
voor eene plaatsing als cadet bij de Koninklijke Mili
taire académie in aanmerking komen de navolgende ca
detten der Cadettenschool
a. infanterie hier te lande: J. K. van Prehn, F
H. A. van Langen, J. Vermaes, G. F. Lmmink, jhr. F.
L. G. Leyssius, A. C Eland;
b. cavalerie hier te lande: E. R. J. O. Verspyck,
jhr. G. H. A. van Kinschot;
c. artillerie hier te lande: H. J. Hamerslag, J. R
H. Lagas, A. J. Th. Boester;
d. genie hier te lande: M. D. A. Glerum;
e. infanterie in Nederlandsch-Indië: J K. Meijer,
H. Lankamp, N. F. E. Jansen, JL van 't Riet, E. N. J.
Hoorweg, H. W. van Ooijen, A. O. Hermens, W F.
Palmer van den Broek
f. cavalerie in Nederlandsch-Indië: C. G. van
Mourik, E. Eingles, W. Hubenet, N. L W. van Stra
ten;
h. genie in Nederlandsch-Indië: J Ph. van Exter,
O. J. L. Hubeler.
Gemengd Nieuws.
GEBREK AAN PIKEURS.
Bij de harddraverijen in Friesland lijdt men onder
het gebrek aan pikeurs, die goed1 paarden onder dm
man kunnen rijden. Er zijn er slechts 3, n.l de 2 ge-
broedrs Sideruius en G. v. d. Veen. Het gevolg is, dat
op wedstrijden deze pikeurs soms drie a vier paarden
moeten, rijden, wat aanleiding geelt tot allerlei moei
lijkheden.
DIEFSTAL VAN EEN PAARLEN HALSSNOER.
Door den officier van justitie werd voor de recht
bank te Utrecht gisteren 3 maanden gevangenisstraf ge-
eischt tegen een dame uit Amersfoort, die van een bij
haar vertoevendé logé een paarlen halssnoer ter waar
de van 75.000 had gestolen).
Door prof Winkler en de doktoren Lamberts, Wol-
fensperger en Van Valkenburg werd in verschillende
rapporten de beklaagde als min of meer ontoereken
baar verklaard.
De verdediger, mr. Van Raalte, uit Amsterdam, pleit
te vrijspraak, op grond van ontoerekenbaarheid. De
uitspraak is bepaald op 4 October.
OPLEIDINGSCURSUS HOOFDACTE.
Men schrijft ons:
Weer is nu voor de 3e maal de nieuwe cursus
voor de opleiding van onderwijzers(-essen) ter oplei
ding voor hoofdacte begonnen. Mocht er het vorige
jaar op een bevredigend resultaat worden gewezen,
ook nu weer slaagden 80 pet. van de cursisten, die aan
net examen deelnamen, w. o. een leerling, een gemobi
liseerd onderwijzer, die tijdelijk de lessen volgde.
Voorwaar een uitslag, die moed geeft voor de toe
komst Én door de gunstige resultaten is de cursus be
kend geworden. We hoopten het vorige jaar dat velt
onderwijzers uit den omtrek tot den cursus zouden tot
treden. Want voor de subsidie, die noodig is om deze
in stand te houden, eischt het Rijk dat hij met 15 leei
lingen minstens begint en met niet minder dan 10 eii
digt, getallen, die wel eens met zorg werden be
schouwd. In September 1914 begonnen we met 15
leerlingen en in den loop van het schooljaar groeide
dit aantal aan tot 19. Nu echter, na het tweede examen
waaraan de cursisten met zoo goeden uitslag deelna
men, is ten minste wat het beg maan tal betreft ruim
schoots aan de Rijksvoorwaarden voldaan. E>e cursus
is met 25 leerlingen begonnen, waarvan enkele zelfs
van ver komen, o. a. uit Enkhuizen, Hoorn, Winkel,
Wervershoof enz. Misschien is zelfs door dit groote
aantai uitbreiding van den lesrooster gewenscht. 't Is
daarom te begrijpen, dat het nieuwe schooljaar met
moed is begonnen en dat men voor het volgend examen
weer op gunstige resultaten hoopt. De Schoolopziener
in het arrondissement Alkmaar, Dr. A. R. van Ha-ttum,
kan trotsch zijn op het resultaat van een cursus tot
welks oprichting hij den stoot heeft gegeven en welks
litgevallen hem voortdurend zeer ter harte blijven
gaan!
BRUTALE INBRAAK.
Bij den juwelier J. Koning, Pontanusstraat te Am
sterdam, heeft Zondag een brutale inbraak plaats ge
had!, meldt de Tel Tusschen half drie en half acht
was de familie Koning uit geweest en had men den
winkel onbeheerd achtergelaten. Daarvan hebben bru
tale inbrekers misbruik gemaakt, om op zeer eigenaar
dige wijze in te sluipen. In het open portaal der aan
grenzende woning lichtte men het luik op, dat daarin
is aangebracht om werken aan gas- en waterleiding
mogelijk te maken. Door het gat kroop men -naar de
nabijgelegen woning, forceerde een luik, dat uitkwam
in den kelder. En zoo bereikte men het magazijn van
den heer Koning.
De inbrekers lieten zich daar niet onbetuigd. De win
kel, die ruim voorzien is van zilveren en gouden voor
werpen, klokken en pendules, leverde en dankbaar
MAARSCHE COURANT.
f
dat da verwisseling van brood- en meelkaartf
zal plaats hebban op DINSDAG 28 SEPTEMBE
e.k. In het perceel HOUTTIL No. 16 (vroeger kan
toor van den kaashandelaar A. MENNEMAN) welk
kantoor dien dag van 8—1 en van Z—ë uur geopend
zal zijn;
dat de verwisseling alleen moet plaats hebben
door de hoaders dier kaarten of door een hunner
hulsgenooten
dat nieuwe aanvragen om broodkaarten moeten
plaats hebben ter Seeratarle dezer gemeente op
lederen werkdag tusschen 8 en 2 nnr.
n- en
„dat voortaan geen afgifte van meel zal pleats
„hebben ep den dag der verwisseling van brood
kaarten."
