DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN.
Van bat oostelijk oorlogstarrein.
Van bet westelijk oorlogsterreln.
1915
Abonnementsprijs per 3 maanden II— .It. p. post f 1.25. Atotenfieprils 10 et. p. regel, gioats letters naar plaatsruImtB. Brieren fr. N. V. Boek- en Handetsdrnkkerl) r.li. HERIHs. OOSTERS ZOON, Voordam 09. Telefoon». 3.
DONDERDAG 23 SEPTEMBER
Oproeping in werkelijken dienst.
No. 228 Dn nummer bMiaat mh s bia<t*fi. Honderd en zeventiende Jaargang.
NEDERLAND.
ALKMAAR, 23 September.
De onzekerheid, en dus ook de spanning, ten aan
zien van Bulgarije's houding diiurt voort. Geruimen
tijd kan echter deze onzekerheid niet blijven heerschen.
Op snel handelen toch komt het thans voor de ver
bonden mogenheden zoowel als voor hun tegenstan
ders aan. Het is immers voor de verbondenen zaak,
hulp te krijgen om Konstantinopel van de landzijde te
veroveren. En het is voor Duitschland en Oostenrijk
van veel belang een verbinding met Turkije tot stand
te brengen.
Zoolang het zijn plannen niet duidelijk te kennen
heeft gegeven, kan Bulgarije nog beide kanten uit. Het
kan zijn troepen gebruiken tegen de Serviërs, tegen de
Engelschen en Franschen aan de Dardanellen, maar
ook tegen de Oostenrijkers en Duitschers en Turken.
Wanneer men te Sofia inderdaad nog geen partij mocht
hebben gekozen, zou het gemobiliseerde Bulgaarsche
leger een zwaar gewicht in de weegschaal zijn, een
krachtig middel, om invloed uit te oefenen. Want mo
biliseren moge nog niet per sé oorlogvoeren beteeke-
nen voor een kleinen staat, het verschil tusschen Ne
derland of Zwitserland en Bulgarije is, dat de eerste
rijken van den beginne af aan gewapend hun neutrali
teit hebber, gehandhaafd, terwijl Bulgarije eerst thans
zijn ti - er. oproept. Het tijdstip, waarop de Bulgaar
sche jeering de mobilisatie beval stempelt deze maat
regel dus tot een voorbereiding tot den oorlog. En
nu heeft het wel allen schijn, dat de Bulgaren wachten
op een grens-incident, teneinde tegen de Serviërs te
kunnen lostrekken Engelsche bladen melden, dat
een Bulgaarsch cavallerie-regiment last heeft gekregen,
naar de Servische grens te gaanmaar geheel uitge
sloten is het niet, dat op het laatste oogenblik nog de
zijde der verbonden mogendheden wordt gekozen.
Men moet niet vergeten, dat eigenbelang en bedrog de
houding bepaalt van dezen en van andfere Balkansta-
ten.
De legerberichten geven geen aanleiding tot bespre
king. De midden-Russische legergroep trekt met groote
snelheid terug, om den rechtervleugel aan dë bedrei
ging met omvatting te onttrekken, de Duitschers po
gen die omvatting tot stand te brengen. En over en
weer worden er hardnekkige gevechten geleverd, waar
omtrent beide partijen gunstige medledeelingen doen
en de ongunstige voor zich houden.
In het Westen hebben Fransche vliegers bommen ge
worpen op de kampen bij Middelkerke, terwijl vliegers
der verbondenen ook Stuttgart hébben bebomd.
Ter zee werd het Deensche schip „Thorvaldsen" in
den grond geboord.
De Duitsche regeering verklaart, dat het vaststaat,
dat er ten aanzien van den aanval op de Engelsche
passagiersboot „Hesperian" van een Duitschen onder
zeeër geen sprake is.
V'oo! Is is van Duitsche zijde verklaard, dat er aan
dea zuidelijken uitgang van de Sond een mijnenveld is
gelegd.
De „Koningin Emma", van de Maatschappij „Neder
land", die op een mijn liep, ligt geheel ontredderd in
de Theems-monding.
In de Zwarte Zee, bij den Bosporus, heeft een ont
moeting plaats gehad tusschen Russische torpedoboo-
ten en de „Goeben", de Duitsche slagkruiser, die in
Turksch bezit is overgegaan.
Engelsche en Fransche bladen brengen het Engel
sche ministerie hulde voor de Engelsche begrooting,
welke een zwaren last op de bevolking legt.
Tenslotte zij aangeteekend, dat de oud-minister
Bryan een onderhoud met president Wilson heeft ge
had en van plan is om Europa te bezoeken, teneinde
daar werkzaam te zijn in het belang van den vrede.
DE STRIJD AAN HET OOSTELIJK FRONT.
Het Duitsche legerbericht meldde gisteren:
Legergroep-von Hindenburg: Ten Z.-W. van Len-
newaden maakten de Russen een offensieve beweging.
De strijd duurt nog voort. Oostelijk van Smolina bra
ken onze troepen over een breedte van 3 K.M. in de
vijandelijke stelling, en namen 9 officieren, 2000 man
gevangen; 8 mitrailleurs werden buit gemaakt. Ten
N.W. en Z.W. van Oschmjany gaat onze aanval gun
stig vooruit. De Gawca werd aan beide zijden van Su-
botniki overschreden. De rechtervleugel is tot de streek
ten N van Novo-Grodek vooruitgegaan.
Legergroep-Prins Leopold v. Beieren: De Moltschad
werd ook zuidelijk van het plaatsje Moltschad over
schreden. De Russische stellingen aan den rechteroever
van de Myschanka werden aan beide zijden van den
spoorweg BrestMinsk bestormd. Daarbij werden
1000 gevangenen gemaakt, vijf mitrailleurs genomen.
Verder naar het zuiden werd Ostrof na een gevecht in
straten en huizen genomen. De over het Oginski-ka-
naal, bij Telechany, opgerukte af deelingen wierpen de
Russen terug in de richting van Dobroslawka. Ten O.
van Logischin hadden kleine gevechten plaats.
Op het zuidoostelijk oorlogstooneel is niets bijzon
ders voorgevallen.
Het Oostenrijksche legerbericht van gisteren luidde:
In Oost-Galicië en Wolhynië is de toestand dezelfde
gebleven. Aan de Ikwa hebben in eenige sectoren he
vige artillerie-gevechten plaats gehad. Op zichzelf
staande pogingen der Russen om over de rivier voor
uit te dringen werden door het vuur onzer batterijen
verijdeld.
De in Litthauen strijdende Oostenrijksch-Hongaar-
sche troepen braken gisteren bij Nowaja Myz door de
Russische stelling, namen 900 man gevangen en maak
ten drie machine-geweren buit.
DE STRIJD IN BELGIë EN NOORD-FRANKRIJK,
1 Iet Fransche legerbericht meldde gisteren
In België vrij intens kanonvuur in de streek van
Boesinghe. In de sectoren Atrecht en Agny in den loop
van den nacht levendig geweervuur, dat ter weerszij
den hevig artillerievuur uitlokte. Tusschen Aisne en
Oise afwisselende beschieting in de streek van Arman-
court, Dancourt, Loges. Artillerie-actie had plaats
icn noorden van het kamp van Chalons, tusschen Ais
ne en Argonnen, in Lotharingen in de omstreken van
Regicourt, Xousse, Leintrey.
Fransche vliegtuigen bombardeerden de vijandelijke
kantonnementen te Middelkerke en een trein tusschen
Brugge en Thorhout.
Een groep van acht vliegtuigen bombardeerde met
goed gevolg het station van Conflans, aan de lijn Ver
dunMetz.
Het Duitsche legerbericht meldde gisteren: Tus
schen Souchez en Neuville en ten oosten van Roclin-
court deden de Franschen gisteren aanvallen Deze
mislukten echter in ons vuur voor onze versperringen.
In Champagne werden ten noordwesten van Beau Sé-
jour nieuwe Fransche verschansingswerken door con
centrisch vuur vernield. Sterke patrouilles, die voor
een deel zelfs tot de derde vijandelijke linie doordron
gen, voltooiden de verwoesting onder aanzienlijke
verliezen voor de Franschen. Ze maakten een aantal
gevangenen en keerden volgens bevel in onze stelling
terug. Een Engelsch vliegtuig is bij Willerval door
een Duitschen vlieger omlaag geschoten. De bestuur
der was dood, de waarnemer werd gewond gevangen
genomen.
KORTE BERICHTEN.
Gisterochtend hebben vliegers een aanval op Stutt
gart gedaan, waarbij 4 personen gedood en een aantal
andëren gekwetst werden.
Volgens mededeelingen van dén Duitschen mari
nestaf staat het nu vast, in strijd met de uiting van de
Britsdie admiraliteit, dat van den aanval op de „Hc:-
periarü' van een Duitsche onderzeeboot geen sprake is.
Morgen zal aan den zuidelijken uitgang van de
Sond een Duitsch mijnenveld gelegd worden.
Het Deensche stoomschip Thorvaldsen is gisteren
gezonken, de bemanning werd gered.
In Nieuw-York zijn bij een dynamletoit-
ploffing bij den aanleg van een tunnel voor een
ondergrondschen spoorweg zeven personen gedood
en meer dan 50 gewond.
DE „KONINGIN EMMA" GEZONKEN.
Uit Den Haag wordt gemeld dat het beslist zeker is,
dat van het treffen van 't schip door een torpedo geen
sprake is.
Bij de Maatschappij „Nederland" is gisteravond
nog ingekomen het volgend draadloos telegram van
den gezagvoerder van het s.s. „Koningin Emma"
„De toestand is zeer kritiek, ruim 1 en III vol water.
Schip in zinkenden toestand."
Uit Vlissingen wordt geseind: De Woensdag
avond binnengekomen mailboot „Mecklenburg" bood
ook hulp aan aan de „Koningin Emma", welke echter
niet noodig werd geacht, daar alle opvarenden gered
waren.
Ook de mailboot Oranje-Nassau naar Engeland pas
seerde de plaats van het ongeluk. In dë buurt waren
verschillende schepen. Engelsche marine-vaartuigen
kwamen ook om hulp te bieden.
Reuter seinde gistermiddag uit LondenHet stoom
schip „Koningin Emma", dat volgens de eerste berich
ten, na op een mijn te zijn gestooten, geabandonneerd
was, wordt thans, volgens Lloyds bericht, de Theems
opgesleept. Twee honderd vijftig passagiers zijn op
genomen door de „Batavier IV De machines van
de „Koningin Emma" werken nog. Door de voorste
schotten wordt het schip nog drijvende gehouden, het
ligt echter met den boeg naar beneden.
Uit Londen werd gisteravond aan het Hbld. geseind:
„Ik verneem, dat passagiers en bemanning van de
„Koningin Emma" te Harwich en Dover aan land zijn
gebracht, maar oogenblikkelijk werden overgebracht
naar Tilbury, van waar zij Donderdagochtend met de
Batavierboot naar Nederland zullen vertrekken."
De Maatschappij „Nederland" ontving nog het vol
gend draadloos telegram van de „Kambangan" (een
vrachtschip van de „Nederland", dat eveneens op de
thuisreis is)
„Koningin Emma" gezonken; ligt bijna plat op zijde
Passagiers en equipage gedeeltelijk op „Kambangan",
„IJstroom" en „Batavier". Mail, op 20 zakken na, op
„IJstroom" Alle personen gered;
Gezagvoerder „Koningin Emma".
JU
De plaats, waar de Koningin Emma op een mijn
liep, Long Sand, ligt aan den ingang van den Theems-
mond, omstreeks 70 K.M. van Sheemess.
De Koningin Emma had ongeveer 100 passagiers
aan boord. Van de grootte der lading was bij de
Maatschappij nog niets bekend.
Naar aan De Tijd wordt meegedeeld, zijn het casco
en de machinerieën van de Koningin Emma getaxeerd
op 2.151.000.
Daar het schip niet tegen molest is verzekerd, kan
de directie geen schade reclameeren.
Men meldt ons nader
Met het stoomschip „Maasstroom" van Londen zijn
te IJmuiden aangekomen 63 man equipage van het op
een mijn geloopen stoomschip „Koningin Emma". Aan
boord waren tevens nog 20 zakken mail van het ge
zonken stoomschip.
De passagiers van de „Koningin Emma", 50 eerste
klasse, 52 tweede klasse, 24 derde klasse en 16 tus-
schendekpassagiers, zullen met de stoomschepen „Ba
tavier IV en „Kambangan" naar Nederland komen.
Het stoomschip „Kambangan" wordt hedenavond te
IJmuiden verwacht.
De redding dér passagiers en opvarenden van het
stoomschip „Koningin Emma" is zonder paniek en in
de volste orde geschied. De booten werden prachtig
gestreken, waardoor ieder een goed plaatsje kon be
machtigen. Een aantal Engelsche torpedobooten heeft
de sloepen opgepikt en overgegeven aan de reeds in de
nabijheid zijnde-„Batavier IV" en „Kambangan". On
gelukken zijn niet gebeurd. De passagiers en beman
ning bevinden zich in den besten welstand.
KON. NAT. STEUNCOMIT
Door het Koninklijk Nationaal Steuncomité is sedert
de vorige opgave ontvangen 'n bedrag van 23409.94,
te zamen met de reeds ontvangen bedragen
2873815.31^.
BINNENLAND.
EERSTE KAMER.
De voorzitter deelde mede, dat de afdeelingen hebben
gekozen tot voorzitter: de heeren Van der Does de Wil-
lebois, Van den Biesen, Reekers, Laan en Van Water
schoot van der Gracht; tot ondervoorzitters: de heeren
Van Wassenaer van Catwyck, Van der Feltz, Van Nie-
rop, Drucker en Bavinck.
Tot leden der commissie van redactie voor het adres
van antwoord zijn benoemd de heeren Van Lamsweer-
de, Van Basten Batenburg, 't Hooft, Drucker en Ba
vinck. Tot leden dér huishoudelijke commissie werden
daarop herkozen: de heeren Reekers en Kraus; tot le
den der gemengdë commissie voor de stenographic de
heeren Woltjer, Staal en Van Lamsweerde.
Het concept-adres van antwoord op de Troonrede
werd vervolgens ter tafel gebracht en naar de afdee
lingen verzonden, waarna de Kamer zich in de afdee
lingen begaf en de vergadering tot heden 11 uur werd
verdaagd.
GEWIJZIGD ONTWERP-ADRES VAN
ANTWOORD OP DE TROONREDE
Het gewijzigd ontwerp-Adres van Antwoord op de
Troonrede luidt als volgt
Mevrouw
1. De Eerste Kamer der Staten-Generaal waardeert
dankbaar het voorrecht, dat Uwe Majesteit wederom in
persoon, vergezeld van Zijne Koninklijke Hoogheid
den Prins der Nederlanden, de gewone zitting der Sta
ten-Generaal heeft mogen openen.
2. Met ingenomenheid hoorden wij van Uwe Majes
teit, dat de vaste wil van Regeering en Volksvertegen
woordiging om onze zelfstandigheid te bewaren en de
plichten der neutraliteit stipt na te komen, alom waar
deering vindt, en dat onze betrekkingen met alle bui-
tenlandsche mogendheden van vriendschappelijken
aard bleven.
3. Wij zijn Uwe Majesteit erkentelijk voor de mede
deelingen omtrent 's lands algemeenen toestand en
dien van onze overzeesche gewesten.
4. Met belangstelling namen wij kennis van de vér-
klaring, dat, zoolang de buitengewone omstandighe
den zich niet te onzen nadëele wijzigen, de gewone
wetgevende arbeid weder kan worden ter hand geno
men.
5. Waar Uwe Majesteit ons volk voorgaat in trouwe
plichtsbetrachting, waar zoovelen in het algemeen be
lang moeitevollen arbeid vrijwillig verrichten of de
lasten van den noodtoestand manmoedig dragen, waar
naast de ambtenaren zee- en landmacht met onafgebro
ken iuspanning hun plicht vervullen, daar koestert de
Eerste Kamer met Uwe Majesteit aangaande de toe
komst hoopvolle verwachtingen.
6. Van ganscher harte beamen wij de bede, dat God
ons moge sterken.
TWEEDE KAMER.
Gistermiddag werd de kamerzitting te kwart over
drie geopend. Tot voorzitter der Kamer was door de
Koningin benoemd de heer mr. N. Goeman Borgesius
die door den waarnemend voorzitter de heer F. Lief-
tinck werd toegesproken. Deze sprak zijn blijdschap
erover uit, dat de heer Borgesius de bezwaren om we
derom als voorzitter zitting te nemen, had overwonnen.
Spr. meende dat goede wijn geen krans behoeft, en
hij wilde den heer Borgesius met dien wijn vergelijken.
Hoe langer die ligt, hoe beter hij wordt. Van den heer
Borgesius geldt: hoe langer hij zit, hoe beter hij wordt
(Vroolijkheid.) Spr. wenschte hern tenslotte geluk met
zijne benoeming en gaf den voorzittershamer over.
E>e heer Goeman Borgesius, dié daarna den voorzit-
tersstoel innam, verklaarde het in hem gestelde ver
trouwen zeer op prijs te stellen en hij hoopte nog eeni-
geen tijd in zijn werkkring het land te mogen dienen;
al zijn spr's krachten niet meer zoo sterk, aan ijver en
toewijding zal het hem niet ontbreken.
Verder betreurde spr. het, dat de verschikkelijke oor
log nog steeds voortduurt. Spr. waardeerde het, dat
zooveel mogelijk de bezwaren en nadeden worden ver
zacht voor hen, die, zoolang in dienst van het vader
land, van hun familie en zaken gescheiden moeten blij
ven.
Na een woord van wannen dank aan den heer Lief-
tinck voor zijn gelukwenschen aanvaardde de heer Goe
man Borgesius onder luide en algemeene toejuichingen
het voorzitterschap van de Tweede Kamer der Staten-
Generaal.
De zitting werd hierop verdaagd tot hedenmiddag
12 uur.
STAATSBEGROOTING DIENSTJAAR 1916.
De uitgaven worden in totaal geraamd op
269.461,866,64%, de ontvangsten op 224,703.460,
zoodat er is een tekort op den gewonen dienst van
24.127,390,64%op den buitengewonen dienst van
21,846.032; op den crisisdienst van 1.215.016;
wat een totaal tekort maakt van 44.758.406.64%.
Indruk zijn verschenen de wetsontwerpen houdende
vaststelling van de hoofdstukken der Staatsbegrooting
voor het dienstjaar 1916 en de wet op de middelen. We
ontleenen hieraan het volgende
De raming van Buitenlandlsche Zaken bedraagt in
totaal 1,508.436.50.
De BURGEMEESTER van ALKMAAR brengt ter
kennis van belanghebbenden, dat «Ie landetorm-
plichtigen der jaarklasse 1014, voor zoover zij
daarvan niet zijn vrijgesteld of voorloopig vrijgesteld
of tot nadere orde buiten oproeping worden gelaten,
worden opgeroepen om In werkelijken dienst
over te gaan en zich te dien einde op Yrljdag
1 October 1915, des voorm. te 11 uur, voor zoo
veel de nlet-Israëlleten en op Maandag 4 0o-
tober 1015, des voorm. te 11 uur, de Israëlieten,
te Haarlem in het gebouw „den Doelen" aan de
Gasthuisstraat N 32,
moeten bevinden, ten einde voor den Provincialen
Adjudant te verschijnen, die hen zendt naar de
plaats van hunne bestemming.
Aan eiken landstormplichtige, voor zoover hij in
werkelijken dienst zal behooren op te komen, zal
daartoe, voor zoover zijn adres ter gemeente-secre
tarie bekend is, een oproepingsbrief worden be
zorgd, uitgereikt of toegezonden.
Alkmaar, 22 September 1915.
De Burgemeester voornoemd
G. RIPPING.
Aangezien niet te voorzien is hoe lang de tijdelijke
en bijzondere zending bij den Pauselijken Stoel zal du
ren, heeft de minister van buitenlandsche zaken ge
meend voor alle zekerheid een bedrag 19.250) fc
moeten aanvragen, waarmede voor dit doel gedureno
het geheele jaar 1916 kan worden volstaan.
De begrooting Binnenlandsche Zaken wordt ge
raamd op 44.230.467. Over 1915 is toegestaan
44.541.003, doch hieronder is 2 millioen uitgetrok
ken voor vluchtelingen. De onzekerheid van den duur
der huidige omstandigheden laat, bij het opmaken,
geen raming ten behoeve van dat doel voor 1916 toe.
Daarentegen achtte de minister zich ondanks het
voortduren van den oorlogstoestand niet verantwoord
om, evenals ten vorigen jare bij de memorie van ant
woord is geschied, alle onverplichte verhooging van
subsidiën en alle nieuwe subsidiën enz. achterwege te
laten. Hij heeft gemeend dat, nu beter dan ten vori
gen jare de financieele en oeconomische toestand is te
overzien, uitgaven ten bate van de moreele, physieke
en psychische ontwikkeling van ons volk ten volle ge
rechtvaardigd zijn te achten.
Verhooging van Rijks subsidie ontvangt de Han
delsschool te Purmerend met 100 en de Handels
avondcursus der gemeente met 1000.
Nieuwe subsidiën worden voorgesteld voor handels
scholen of -cursussen te: Haarlem (Handelsdagschool
der gemeente) 5600; Haarlem (Handelsavondëursus
der gemeente) 3000voor de vakschool voor meisjes
te den Helder 3150 en voor de dito school te Hoorn
3500.
De leekenschool van de St. Jozeph-gezellenvereeni-
ging te Haarlem krijgt een verhooging van 300.
Nieuwe subsidiën worden voorgesteld voor kant
werkscholen te 's-Gravenmoer en te Wijdënes, onder
scheidenlijk van 500 en van 320.
Op de marinebegrooting worden fondsen uitge
trokken voor: den bouw van twee kruisers tot een be
drag van 3,500,000; en vier onderzeebooten, (van
deze bedragen komt de helft ten laste van het 1ste
hoofdstuk der begrooting van uitgaven van Ned.-In-
dië.)
Kazerne voor Marine-personeel te Willemsoord.
De begrooting wordt geraamd op 35.001,680.
Aangevraagd wordt de aanschaffing van een 8-tal
houwitsers met munitie 528.000.)
Het ligt in dé bedoeling zoodra doenlijk de instel
ling van een fonds voor geschut-munitie aanhangig te
maken.
In verband met de in deze oorlog gebleken beteekenis
van de militaire luchtorganisatie worden weder de noo-
dige gelden aangevraagd voor dë zoo noodzakelijke
verdere uitbreiding van het personeel en het materieel
der luchtvaartafdeeling.
Opgericht wordt een compagnie verlichtingstroe
pen en radiotelegrafisten.
Voor den bouw van een graansilo met meelmolen,
waarvan de totale kosten op 785.000 worden ge
raamd, is een eerste termijn van 150.000 uitgetrok
ken.
Voor een militaire auto-dienst, ook in vredestijd le
behouden is een organisatie ontworpen Hiervoor is
een memorie-post uitgetrokken. De ervaring, met de
niet-rrrlitaire chauffeurs en werklieden opgedaan, heeft
duidelijk aan het licht gebracht, dat voor die functies
militairen beslist noodig zijn, en dézen moeten alzoo
in vredestijd tot dien werkkring wordën opgeleid of
verder opgeleid.
Voor de bezerking van den onderzeeschen oever aan
de Z.-O.-punt van Texel wordt voor 1016 36.000
aangevraagd; voor uitbreiding der verdediging van
het Noorderstrand van Vlieland 56.000 en voor het
Zuiderstrand 5000.
Voorts worden o. a. uitgetrokken 8000 voor de
verbetering van een hoofd vóór de Pettemer zeewe
ring, 80.000 voor bestorting en bezinking van het
onderzeesche beloop van de Heldersche zeewering;
10 000 voor verhooging van den Helderschen zeedijk
tusschen de K.M. palen 22 en 24; 100.000 voor drie
strandhoofden tusschen de Heldersche en Hondlsbos-
sche zeeweringen.
Gemengd Nieuws.
SPOORWEGONGELUK TE ANNA PAULOWNA
Van trein 611, die te 601 uit Amsterdam vertrekt er
te 8.15 te Helder arriveert, ontspoorden gistermorgei
in de onmiddellijke nabijheid van het station Ann.
Paulowna de beide laatste wagens, vermoedelijk we
gens te vroeg overhalen van den wissel meldt het Hbld.
De buffer van één der wagens drong in de locomotief
van een in de nabijheid staanden goederentrein, welke
daardoor beschadigd werd. Van den anderen wagen
werd het onderstel vernield.
ALKMAARSCHE COURANT.
Hsln jaarklasse 1914.
