DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN.
Van liet westelijk oorlogsterreln.
Van liet oostelijk oorlopterreln.
No. 235
Honderd en zeventiende
jaargang. 1915
Abonnementsprijs per 3 maanden f 1.—,fr. p. post 11.25. Jdïorteotiepriis 10 ct. p. regel, groote letters oaar plaatsruimte. Brieven fr. N. V. Boek- en Handelsdrukkerij y.b. HERIHs. COSTER 5 ZOOR, Voordam CO. Telefoonnr. 3.
DON DERBAU 7 OCTOBER
BULGARIJE.
GRIEKENLAND.
YARIA.
NEDERLAND.
ALKMAAR, 7 October.
Omtrent de, wellicht historische, Grieksche Kamer
zitting deelen En'gelsche bladen verschillende bijzon
derheden mede, waaruit blijkt, dat de heer Venizelos
werd aangevallen door de oud-minister-presidenten
Dragoemis, Rallis, Theotokis en Goenaris, die zijn po
litiek „een sentimenteele politiek" noemden, terwijl de
heer Theotokis verklaarde, dat naar zijn meening het
verdrag met Servië, dat volgens den heer Venizelos
Griekenland tot meevechten aan de zijde der verbonde
nen verplichtte, had opgehouden te bestaan van het
oogenblik af, waarop Servië had toegestemd in den af
stand aan Bulgarije van gebieden, die in den tweeden
Balkanoorlog gemeenschappelijk veroverd waren. Hij
betoogde dat de regeering er op had aangestuurd, om
Griekenland te brengen aan den kant der verbonden
mogendheden, terwijl van deze enkel Frankrijk geen
oogmerken had, die Grieksche belangen in gevaar
brachten, maar Frankrijk was een hulpelooze onder
zijn bondgenooten. Daarom diende aldus de heer
Theotokis Griekenland minstens onzijdig te blijven.
De heer Venizelos zette zich natuurlijk schrap,
waarop de oud-minister-president Goenaris nogmaals
betoogde, dat het Grieksch-Servische tractaat reeds
meermalen overtreden was en dat het feitelijk niet Jan-
gei' bestond.
Bij de stemming bleek, dat er van de 257 stemmen
142 vóór de regeering waren en 102 tegen, terwijl er
13 niet stemden en 50 afgevaardigden afwezig wa
ren. Het ministerie-Venizelos kreeg dus een meerder
heid, doch deze werd blijkbaar niet groot genoeg ge
vonden, de minister-president ging naar den Koning,
die hem verzekerde, dat hij zijn politiek niet tot het
einde kon volgen, waarna het ministerie zijn ontslag
nam Nu denkt men allicht aan hetgeen in Italië ge
schiedde, toen het ministerie-Salandra heenging nadat
de Kamer zich vóór den oorlog had verklaard, heen
ging, ten einde door de mislukking van pogingen, om
een ministerie samen te stellen, de wereld te toonen,
dat het volk werkelijk den oorlog wilde. Tweeërlei
motief pleit echter tegen deze vergelijking. Eensdeels
de persoonlijke voorkeur, die Griekenlands Koning
nimmer onder stoelen en banken stak hij is over
tuigd, dat niet de verbonden mogendheden de overwin
ning zullen behalen en anderzijds het verdere ver
loop van de crisis. Immers reedis verklaarde de heer
Venizelos, dat de Koning geneigd was een coalitie-ka
binet samen te stellen uit de verschillende oppositie
partijen. En dit wordt bevestigd door het Reutertele-
gram, meldende, dat de Koning een beroep heeft ge
daan op de medewerking van vroegere minister-presi
denten en dat'na samenspreking 'besloten werd tot de.
vorming van een coalitie-kabinet, onder voorzitter
schap met den heer Zaimis, en met uitsluiting van den
heer Venizelos.
De houding van een dergelijk kabinet is niet twijfel
achtig daarvoor spreken de hierboven aangehaalde
redevoeringen van de oud-ministers een te duidelijke
taal. Minstens zou Griekenland zich in dat geval on
zijdig houden. Maar wat moet er dan met de gelande
troepen geschieden, waar de Duitsche regeering be
reids protesteerde tegen het dulden van de landing?
De toestand is uiterst lastig. En zij wordt door de
binnenlandsche verhoudingen nog ingewikkelder. Im
mers een coalitie-kabinet, door den Koning gewild, zal
op 't verzet van den heer Venizelos moeten rekenen
en de heer Venizelos is een machtig man. Een revolu
tie zou geenszins onmogelijk zijn en ale Koning moet
zich een krachtig man toonen het heet dat hij bedle
gerig is, hetgeen hem in de moeielijke omstandigheden
zeer te onpas zou komen en zich in deze hachelijke
ure weten te omringen van koene, knappe en bekwame
mannen.
Tenzij
In een brief van den apostel Paulus lezen we, dat
een Profeet heeft gezegd„De Kretenzers zijn altijd
leugenachtig, kwade beesten...."
En de heer Venizelos is een Kretenzer
Inderdaad, er is uit hetgeen de nadere berichten me-
dedeelen, wel iets, hetgeen pleit voor de veronderstel
ling, dat de afgetreden Grieksche minister-president
dubbel spel heeft gepleegd, dat hij de verbonden mo
gendheden aan het lijntje heeft gehouden en nu, om re
denen, welke later wel bekend zullen worden, hét lijn
tje wenschte te verbreken en daarom is heengegaan.
Heengegaan naar Reuter meldt wijl hij zich de
ontevredenheid van den Koning op den hals had ge
haald Maar met de verzekering, dat hij en zijn partij
een coalitie-ministerie zou steunen, mits de mobilisa
tie van het leger slechts gehandhaafd bleef.
De Times en de Momingpost, dringen er op aan,
dat Koning Konstantijn verzocht zal1 worden zijn be
doelingen ondubbelzinnig uiteen te zetten, Times,
Momingpost, Daily News, Daily Chronicle en de
Temps betoogen, dat, wat er ook gebeurd is, de be
gonnen actie snel moet worden doorgezet en met vol
doende strijdkrachten, om een gunstig resultaat te
waarborgen. M. a. w het parool isten spoedigste
veel troepen naar Saloniki sturen. Blijkbaar denken die
bladen: „wanneer de troepen geland zijn, zijn ze er,
Griekenland is ermee opgescheept en moet maar zien,
dat het ze weer ingescheept krijgt". Maar wat zal het
lot dier troepen zijn Zelfs al worden ze doorgelaten,
dan is hun positie verre van aangenaam, omdat het lot
van te worden afgesneden van hun landingsbasis hen
steeds bedreigen blijft.
Bulgarije heeft een onbevredigend antwoord op
Rusland's ultimatum gegeven, de diplomatieke betrek
kingen tusschen deze beide landen zijn afgebroken, de
Russische gezant ernstig ongesteld is wel te So
fia gebleven, maar de behartiging der belangen van
Russische onderdanen in Bulgarije is opgedragen aan
den Nederlandschen zaakgelastigde, en de gezanten
van Frankrijk, Engeland en Italië hebben hun passen
gevraagd. Tegelijkertijd zou naar uit St. .Peters
burg wordt gemeld, doch het is nog niet bevestigd
Bulgarije aan Servië een ultimatum betreffende Mace
donië hebben gezonden, waarop eveneens binnen 24
uur antwoord zou worden gevraagd. Daarbij is men
te Sofia, volgens Wolff, overtuigd, dat Griekenland in
het geval van een oorlog tusschen Servië en Bulgarije,
zijn onzijdigheid zal blijven handhaven.
Wanneer dit alles juist is Wat zal Servië dan
doen? Dan zal het geen steun ontvangen van de Bal-
kan-staten, terwijl de hulp van de verbonden mogend
heden twijfelachtig is. Moet het dan verder strijden, of
zal het gehoor geven aan de Berlijnsche en Oostenrijk-
sche lokstemmen, die het in het oor fluisterden, dat
het thans den strijd moest staken, daar deze mogendhe
den, nu Italië afviel, geen belang hebben bij een ver
pletterd Servië en tot een goede schikking bereid zijn?
Hoe onwaarschijnlijk dit ook op het eerste gezicht
moge lijken, onmogelijk is het geenszins. Er is zoo
lang door beide oorlogvoerende partijen op den Bal
kan geknoeid, dat een dergelijke oplossing er nog wel
bij kan.
Met spanning wachten we de nadere gegevens af,
welke de ontknooping van het Balkan-raadsel, raadsel
achtiger dan ooit, zullen brengen.
Op de oorlogstooneelen duurt de strijd voort en
zoowel in het Westen als in het Oosten treden de ver
bondenen aanvallend op. In de Champagne hebben die
Franschen na een krachtig artillerie-vuur met veel
troepen een algemeenen aanval gedaan. Het Duitsche
legerbericht meldt, dat de stellingen lang niet „bestor-
mingsrijp" waren, dat de Fransche troepen slechts op
enkele plaatsen tot bestorming te bewegen waren, en
dat zij, waar zij hiertoe overgingen, weer onder zware
verliezen werden teruggeworpen. Het Fransche mid
dag-communiqué deelt echter mede, dat het dorp
Tahure (gelegen ongeveer in het midden van de 25
K.Mdoor de Franscheü gewonnen) werd genomen
en dat de top van den Tahure-heuvel, een steunpunt
in de tweede Duitsche linie, werd bereikt, terwijl er
meer dan 1000 Duitschers gevangen genomen werden.
Het communiqué verklaart voorts, dat op de rest van
liet fort artillerie-acties plaats hebben, hetgeen wijst
op voorbereiding van aanvallen.
In het Oosten zijn de Russen ten oosten van Wilna
opnieuw tot den aanval overgegaan, waarbij zij ver
schillende voordeden behaalden, die hun echter in
het Duitsche legerbericht weer ontnomen heeten te
zijn.
Volgens de Times vermoedt men te St. Petersburg,
dat de Duitschers een nieuw offensid in stilte trachten
voor te bereiden. Reuter meldt echter, dat een aan
zienlijke Oosten rijksch-Duitsche troepenmacht van de
Russische en Galicische fronten is teruggetrokken en
opgerukt naar 't zuiden van Hongarije, om dfeel te ne
men aan de Balkan-actie.
Het Katwijk-incident is geëindigd. Zooals men
weet is de Katwijk van de Rotterdamsche maatschap
pij directie Eckhardt en Dekkers, geladen met graan,
dat aan de Nederlandsche regeering was 'geconsig
neerd, den 14den April ongeveer 7 mijlen bewesten het
lichtschip Noord-Hinder getorpilleerd. De Duitsche re-
geering erkende dit, betuigde haar leedwezen en bood
schadevergoeding aan Deze schadevergoeding, be-
paalc^door dr. A. Plate te Rotterdam en den directeur
der Nordd. Lloyd, Greve, is thans aan de eigenaars
der „Katwijk" uitbetaald, terwijl het graan reeds eer
ner na eenvoudige overlegging der papieren aan onze
regeering was vergoed. De zaak is dus hiermede uit,
heeft een bevredigend verloop gehad, doch het is te
hopen, dat soortgelijke incidenten zich niet meer zul
len herhalen.
DE STRIJD IN BELGIë en NOORD-FRANKRIJK,
Het Fransche communiqué meldde gisterenDe we-
derzijdsche beschieting wordt voortgezet in Artois; bij
zonder hevig was de beschieting ten Zuiden van het
bosch van Givenchy. De Franschen maakten eenige
vorderingen bij een aanval met handgranaten in de
loopgraven ten Z. O. van het kasteel Folie.
Over het geheele verdere front worden aan weerszij
den artillerie-acties gemeld, in Champagne, tusschen
Maas en Moezel, ten N. van Flirey, aan het front in
Lotharingen, in de omstreken van Lenstrey, Coudreich
en Desnevre.
De Duitsche generale staf rapporteerde gisteren:
Bij den heuvel ten noordwesten van Neuville werd een
aanval der Franschen met handgranaten afgeslagen.
In Champagne beproefden de Franschen ook gisteren
het offensief weer te hernemendoor een hevig artille
rievuur, dat 's middags buitengewoon zwaar werd,
meende de vijand onze stelling voor den voorgenomen
aanval stormrijp te kunnen maken, terwijl hij over het
geheele front de aanvalskolonnes opstelde. Ónder ons
vuur, dat gericht was op de vijandelijke stormstelling,
geluide het den Franschen slechts op enkele plaatsen
troepen voor den stormloop naar voren te brengen
waar zij stormliepen, werden zij met zware verliezen
teruggeworpen. Zoo liepen aan den straatweg Somme-
PySouain meermalen herhaalde stormloopen geheel
en al dood. Ook ten noorden en noordoosten van de
boerderij bij Beausejour en westelijk van Ville-sur-
Tourbe waren de aanvallen geheel vruchteloos.
In het Engelsche legerbericht van 1 Oct. wordt be
weerd, dat de Engelschen in den luchtstrijd de over
hand over onze vliegers hadden behouden. Hierover
geeft de volgende opsomming het best opheldering:
In September zijn de volgende Duitsche vliegmachi
nes verloren; in een luchtgevecht drie; vermist twee;
door geschutvuur twee; in het geheel zeven stuks.
In denzelfden tijd verloren de Engelschen in lucht
gevechten vier vliegtuigende Franschen elfdoor ar
tillerievuur een en vier; door landingen in en achter
onze linies drie en zeven; in het geheel acht en elf
stuks.
DE STRIJD AAN HET OOSTELIJK FRONT.
De Duitsche staf meldde gisteren.
Legergroep-von Hindenburg: De vijand ging gis
teren tusschen het Drisjiwaty-meer en ÏCrewo herhaal
delijk tot nieuwe groote aanvallen over, die echter wer
den afgeslagen of verliepen in ons vuur.
Een aanvankelijk succes behaalde de vijand bij Kos-
hany en dicht ten zuiden van de Wisjnief-meren. Door
tegenaanvallen van onze zijde en onder zware verliezen
van den vijand, werd de vroegere toestand hersteld.
Bij de legergroepen van Prins Leopold van Beieren
en von Mackensen is de toestand onveranderd.
Legergroep-von LinsingenIn de streek ten W. van
Czartorysk ontwikkelen zich gevechten.
HET RUSSISCHE ULTIMATUM
Het antwoord van Bulgarije op het Engelsch-
Fransch-Russische ultimatum werd Dinsdagmiddag
overhandigd. Dien morgen werd door de Bulgaarsche
regeering aan de gezanten der Quadruple Entente het
antwoord op de voorstellen van- 14 September meege
deeld.
DE MINISTERCRISIS.
De leiders der politieke partijen zijn naar aanleiding
van de ministerieele crisis bij den Koning ontboden.
Omtrent het besprokene is tot dusverre nog niets uit
gelekt Men verwacht, dat Zaimis, de gouverneur van
de Nationale Bank, belast zal worden met de vorming
van een nieuw kabinet.
EEN BELANGRIJK ARTIKEL DER
„OSSERVATORE ROMANO".
De „Osservatore Romano", opmerkende, dat eenige
bladen aan den H. Stoel een denkbeeldig initiatief toe
schrijven, weerspreekt, dat de Paus bij de oorlogvoe
rende regeeringen een wapenstilstand zou hebben
voorgesteld voor den Allerzielendag, ter herdenking
van de overledenen. Dit voorstel kon dus niet "worden
afgewezen, zooals men beweerd had, verneemt de
„Maasbode" uit Rome.
De „Osservatore Romano" merkt voorts op, dat het
feit, dat de Engelsche regeering verklaarde, de verple
ging van zieke of gewonde gevangenen, die nog ge
schikt waren voor den militairen dienst, in Zwitser
land niet als voor practische verwezenlijking vatbaar
te beschouweh, de verpleging in Zwitserland van
Duitsche gevangenen, die zich in Engeland bevinden
en misschien van Engelsche gevangenen in Duitsch-
land zal beletten, doch niet van Fransche en Belgische
gevangenen, die zich in Duitschland en van Duitschers,
die zich in Frankrijk bevinden, ten behoeve waarvan
de voorstellen betreffende de verpleging door den H.
Stoel werden gedaan op aanmoediging van de Fran
sche regeering, aan wie dan ook de verdienste hiervan
toekomt.
Wat aangaat de voorstellen betreffende de civiele ge
vangenen, niet geschikt voor den militairen dienst, zoo
was het zeer zeker de H. Stoel, welke door een over
eenkomst tusschen Duitschland en Engeland tot stand
te brengen, er in slaagde, toestemming te verkrijgen,
dat de bedoelde gevangenen zonder leeftijdsgrens naar
hun respectieve landen mochten vertrekken.
De „Osservatore Romano" besluit met er op te wij
zen, dat met uitzondering van het voorstel betreffende
den wapenstilstand o-p Kerstdag 1914, alle voorstellen
door den H. Stoel gedaan om de gevolgen van den
oorlog te verzachten, een gelukkig resultaat hebben ge
had.
KORTE BERICHTEN.
Een bekendmaking der Engelsche admiraliteit
zegt dat neutrale en aan Engeland bevriende schepen
bijzonder worden gewaarschuwd dat de doorvaart van
de Penthland1 Firth (ten N. van Schotland) de ernstig
ste gevaren oplevert.
Lloyds meldt dat de Engelsche stoomschepen
„Sailorprince" en „Haydn" gisteren tot zinken zijn ge
brachtEenige leden van de bemanning van het eer
ste schip zijn opgevischt. De bemanning van de
„Haydn" is in veiligheid.
In de Engelsche staatscourant is de vorming van
een machine-geweerkorps bekend gemaakt.
Fransche kolendelvars hebben in 'n buitengewoon
congres te Commentry den achtuurschen arbeidsdag en
een loonsverhooging van 0.6214 per dag verlangd.
De verkiezingscampagne ia Zuid-Afrika gaat in
de landelijke districten met veel ongeregeldheden ge
paard. Er hebben daar herhaaldelijk kloppartijen
plaats tusschen aanhangers van het ministerie en nati
onalisten.
TABAK.
De Tel. had gemeld, dat binnenkort het besluit te
verwachten was, waarbij door de geallieerden tabak
geplaatst zou worden op de lijst van contrabande.
De Londensche correspondent van het blad meldt
thans, dat, al moge van een dergelijk besluit in den
eersten tijd geen sprake zijn, hij niettemin zeer sterk
onder den indruk is, dat het een punt van zeer ernsti
ge overweging heeft uitgemaakt en nog uitmaakt.
BELGISCHE VLUCHTELINGEEN.
Ter gelegenheid van het feit, dat het heden een jaar
geleden was, dat ongeveer 2000 Belgische vluchtelin
gen in Haarlem verzorgd werden, is door de thans nog
te Haarlem vertoevende Belgen aan het Comité voor
Belgische en andere vluchtelingen aangeboden een in
koper uitgevoerd hautrelief, vervaardigd door den Bel
gischen kunstdrijver A. H. Bellens. Het relief stelt
voor een Roode-Kruiszuster, die een gewonde hulp ver
leent.
WEER EEN AANKLACHT TEGEN
DE TELEGRAAF.
Men herinnert zich de plaat, die Louis Raemaekers
naar aanleiding van den sluipmoord op „De
Vlaamsche Stem" teekende in „De Telegraaf"
(avondblad) van Woensdag 1 September j.l., de beken
de fox-terrier met een punthelm op, luisterende naar
de stem van zijn meester.
De tegenwoordige redactie van „De Vlaamsche
Stem", die nog schijnt te bestaan, heeft thans een
klacht wegens beleediging tegen „De Telegraaf" inge
diend.
DE AANGEHOUDEN MARGARINE.
De te Losser aangehouden waggons margarine zijn
wederom vrijgelaten. Den geheelen avond was het dan
ook bij het tramstation aldaar druk, daar met de los
sing aanstonds begonnen werd. Honderden personen
stonden er te wachten, om de kistjes in ontvangst te ne
men en ze vervolgens over de grens te brengen. De
passage was eenvoudig gestremd. Vanmorgen kon men
dan ook heele stapels van die kistjes aan de andere zij
de der grens zien staan-, zelfs vaten lagen er bij, alle
zaken, die vermoedelijk dezen nacht over de grens ge
bracht zijn. Gisterenavond is ook nog enkele malen
door de grenswacht geschoten, echter waren dit slechts
waarschuwingssignalen.
Naar wij vernemen gaat de zending margarine eiken
dag door, en wordt door de betrokken personen schat
ten gelds verdiend. Menshen, die misschien nooit dier
gelijke dingen in handen hebben gehad, komen nu
briefjes van honderd mark en meer inwisselen aan de
verschillende bankinstellingen. Zelfs van Enschedé ko
men de menschen opdagen, om in Losser te helpen.
BINNENLAND.
JHR. H. H. RöELL.
Aan jhr. H. H. Röell, gemeente-archivaris van Haar
lem, is een verlof van drie maanden toegestaan tot
herstel van gezondheid. De O. H. Ct. verneemt, dat
de toestand van jhr. Röell, die zich overwerkt heeft,
geen reden tot bijzondere ongerustheid geeft, en dat bij
volslagen rust geheel herstel is te verwachten.
VERKIEZINGEN TE ASSEN.
Het bestuur van de Vrijzinnig-Democratische Kies-
vereeniging te Assen heeft voor die candidatuur ter ver
vulling van het lidmaatschap der Tweede Kamer in
dat district {vacature-Van Deventer) een drietal opge
maakt, bestaande uit de heerenW. O. A. Koster, se
cretaris van den Vrijzinnig-Democratischen Bond te
's-Gravenhage, jhr. mr, dr. E. A. van Beresteyn, bur
gemeester van Veendam en P. J. van Raveseijn te
Hilversum. 1 (Tel.)
Gemengd Nieuws.
EEN PRINCIPIEELE KWESTIE.
In de Dinsdagavond te Punnerend gehouden verga
dering van de Algemeene Purmerender MiddenstandS-
vereeniging werd een kwestie behandeld tusschen een
fabrikant en een winkeliersfirma, beiden wonende al
daar en leden der vereeniging.
De fabrikant had gepoogd, de zaa kin der minne te
schikken, doch de firma bleef weigeren. Eerstgenoem
de zag zich toen terecht genoodzaakt, 't geschil voor
hun vereeniging te brengen, met inzending van de ge
voerde correspondentie.
De zaak was als volgt:
De fabrikant had voor een geruimen tijd een zijner
huishoudelijke artikelen in den handel gebracht, waar
voor hij zich groote opofferingen had getroost, ten ein
de dit ingang te doen vinden. De prijs was door hem
vastgesteld op tien cents per doos, verkrijgbaar bij zijn
grossiers. Voor zoover de fabrikant kon nagaan werd
zijn artikel dan ook voor dien prijs door de winkeliers
verkocht.
Genoemde firma verkoopt dit echter voor negen cents,
waardoor de fabrikant zich zéér benadeeld zag, indien
ook zijn overige afnemers in den lande hiertoe zouden
overgaan.
Zooals gezegd, bleef de firma 't dringend verzoek
van den fabrikant weigeren, zoodat laatstgenoemde
haar den verkoop daarvan opzegde. De firma wst
zich echter van dit meer en meer coulant wordende ar
tikel, hoe dan ook, langs anderen weg te voorzien en
gaat steeds voort 't voor lageren prijs te verkoopen, be
werende, dat zij haar zaak wil drijven, zooals ze die
't beste en voordeeligste oordeelt.
De fabrikant plaatste haar toen op de zwarte lijst.
In de bovengenoemde vergadering werd nu de zaak
breedvoerig besproken en aan fabrikant en firma gele
genheid gegeven, hun standpunt nader uiteen te zetten.
Ten slotte werd door den fabrikant, met goedkeuring
van de firma, 't volgende voorstel gedaan
„Acht de vergadering 't af te keuren, wanneer 'n ver
pakt artikel opzettelijk beneden den vastgestelden prijs
wordt verkocht, ook al is deze prijs niet contractueel
geregeld?"
Na stemming werd 't voorstel met 10 stemmen voor,
3 tegen en 5 blanco aangenomen, hetwelk met toelich
ting opgezonden zal worden aan het hoofdbestuur,
daar T hier een principieele kwestie betreft.
UITZOEKEN.
Dat den post vaak met onvolledige en vreemdsoorti
ge adressen ter bezorging wordt toevertrouwd, bleek
dezer dagen weder te Woerden. Een ingezetene ont
ving een brief met volgende adres
COURANT.
