DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN.
Van hst oostelijk oorlogsterrgln.
Van liet westelijk oorlogsterreln.
Van liet zuidelijk oorlopterreln.
No. 238
Honderd
en zeventiende Jaargang.
1915
Abonnementsprijs per 3 maanden f t.—-,fr. p. post f 1.25. Advertentieprijs 10 ot. p. regel, groote letters naar plaatsruimte. Brieven fr. N. V. Boek- en Handelsdrukkerij v.h. HERIKls. COSTER 4 ZOON, Yoordam C9. Teiefoonnr. 3.
MAANDAG 11 OCTOBER
NEDERLAND.
ALKMAAR, 11 October.
Belgrado is weer veroverd.
Reeds in de allereerste dagen van den oorlog werd
gemeld, dat de ontruimde Servische hoofdstad door de
Oostenrijkers werd bezet. Doch het bericht van 30
Juli 1914 bleek onjuist, wel waren er eenige landope-
raties begonnen, maar weldra kwam uit Weenen de
mededeeling, dat de „strafexpeditie" tot nadfer order
was uitgesteld, omdat er, sinds de Oostenrijksch-Ser-
vische oorlog een Europeesche oorlog was geworden,
veel Oostenrijksche troepen noodig waren voor Rus
land. Het zou December worden, voordat Belgrado
in handen viel der Oostenrijkers, wier offensief in
Rusland op niets was uitgeloopen en die zich toen
maar op Servië gingen werpen, niet van het noordten
uit, doch uit Bosnië. Het feit der inneming werd
eeaigszins pompeus medegedeeld het heette een ver
rassing voor den grijzen Keizer-Koning op den laatsten
dag van diens 66ste regeeringsjaar. De verrassing had
evenwel een leelijk nasmaakje. Twaalf dagen daarna
immers hadden de Serviërs de stad alweer heroverd.
De Russen waren de Oostenrijksche stad Kralcau gaan
bedreigen en daarom moesten de Oostenrijksche troe
pen uit Servië worden weggenomen, zoodat de Ser
viërs gelegenheid hadden de verzwakte vijandelijke le
gers aan te vallen en te verdrijven.
Thans is Belgrado opnieuw veroverd. Vermoedelijk
zonder dat er veel tegenstand geboden is we lezen
dat de Servische „achterhoede" zich in een straatge
vecht terugtrok en dat de stad door de burgers „niet
geheel" verlaten was. Voor de Duitsch-Oostenrijksche
legerscharen zijn de Serviërs naar het zuiden geweken,
naar dezehde plaatsen, waar ze verleden jaar in De
cember het geslaagde tegen-offensief leverden. De
Duitsche leger bench ten melden, dat de twee legers,
die over Save en Donau trokken, onder leiding staan
van veldmaarschalk von Mackensen, de energieke aan
voerder, die de Russen bijkans geheel uit Galicië heeft
verdreven, en dat generaal von Gallwitz, tot voor kort
belioorende tot de legergroep van von Hindenburg,
meer oostwaarts opereert, zoodat Duitschland de Oos
tenrijksche troepen- onder bevel van generaal Kövess
krachtige hulp verleent Drieërlei motief pleit voor
snel en doortastend handelen op het Servische oorlogs-
tooneel. Hoe grooter resultaten men hier kan berei
ken voordat de Fransch-Engelsche troepen, welke te
Saloniki geland zijn, kunnen ingrijpen, des te beter.
Hoe gunstiger die resultaten zijn en hoe sneller ze
worden verkregen, des te meer ook zullen de centrale
mogendheden den altijd nog onzekeren toestand op
den Balkan beheerschen. En eindelijk: de winters zijn
in Servië ruw, er valt altijd veel sneeuw, zoodat de
toch al slechte wegen bijna geheel onbegaanbaar wor
den, en spoed dus ook in dit opzicht gewenscht is,
want de Serviërs zullen wel pogen hun tegenstanders
op de bergpaden te lokken. Blijkbaar zullen de Duit-
schers en Oostenrijkers trachten alleen het Servische
zaakje op te knappen. Van de Bulgaarsche troepen heeft
men althans nog niets gehoord.
In Engeland begint men zich éenigszins bezorgd te
maken over de gelande troepen te Saloniki de lan
ding geschiedde niet onder leiding van Sir Ian Hamil
ton, doch, naar de Manch. Guard, meldt, van den bri
gade-generaal A. B. Hamilton. Het genoemde blad
vreest, dat de Griekscbe regeering wel eens plotseling
zou kunnen eischen, dat de troepen der verbonden mo
gendheden den Griekschen grond moeten ontruimen.
De „Nation" ducht nog ernstiger gevaar en hoopt
maar, dat het Engelsche kabinet de zaak grondig heeft
overlegd. Wij hebben ons een groot risico op den hals
gehaald aan de Dardanellen, wij kunnen niet, zegt het
blad, met de gedachte aan Egypte, licht een tweede ri
sico het hoofd bieden. Te Saloniki moet een nieuwe
vooruitgeschoven basis worden ingericht, en de ver
bindingslijnen door Griekenland dienen te worden
opengehouden. Hoe zou de toestand van een leger
zijn, indien zijn basis plotseling werd afgesneden? En
dit schijnt, hoe men de houding van Griekenland ook
uitlegge, de stelligste mogelijkheid te zijn. Wanneer
veldmaarschalk Mackensen, die met zijn troepen reeds
in Servië is, zich een doortocht baant en de koning van
Griekenland bang is om Duitschland te mishagen, dan
zou zijn gevoelen waarschijnlijk uiting vinden in een
formeele, maar feitelijke beslaglegging( op het voor
naamste deel van den spoorweg bij Saloniki. Dit is
het klaarblijkelijke gevaar waaraan een opmarsch der
verbondenen is blootgesteld, tenzij hun gezanten tot
een bevredigende en bindende overeenkomst met den
koning en den nieuwen minister-president kunnen ge
raken.
Het blad had het echter verstandiger gevonden, wan
neer de troepen der bondgenooten in een der havens
van Albanië of Montenegro waren geland, men had
dan wel meer moeielijkheden moeten overwinnen, maar
ook een veiligen uitweg hebben gehad en dit zou,
meent het blad een goed ding zijn geweest.
Verschillende Londensche bladen vallen over den
gang van zaken op den Balkan fel den Engelschen
minister van buitenlandsche zaken, Sir Èdward
Grey aan, anderen verdedigen hem evenwel. Opvallend
is het, dat de Fransche minister van buitenlandsche
zaken, de niet zeer populaire heer Delcassé, ongesteld
is en tijdelijk wordt vervangen door den minister-pre
sident, den heer VivianL
Het nieuwe Grieksche ministerie zou heden voor de
Kamer verschijnen. Het heet, dat de minister-president
Zaimis van den Engelschen gezant den tekst van een
geheim verdrag van Bulgarije met Duitschland, Oos-
tenrijk-Hongarije en Turkije heeft ontvangen, hetwelk
hij heden waarschijnlijk wel zou voorlezen en waar
over een ernstig debat verwacht wordt. Bij dit verdrag
zou aan Bulgarije Albanië, Macedonië en Nieuw Ser
vië, benevens Grieksch-Macedönië worden toegewezen.
Men begrijpt, dat, wanneer dat verdrag werkelijk be
staat en daardoor Grieksche belangen worden bena
deeld, dit onder de tegenwoordige omstandigheden van
veel belang kan worden. Wij zullen er morgen reeds
meer van weten.
In Saloniki duurt volgens Fransche berichten de
troepenlanding voort, terwijl er een divisie niaar
het binnenland is vertrokken. Uit Londen wordt ge
meld, dat het hoofdkwartier gevestigd is in een drietal
hotels, dat de strijdmacht van de verbondenen eiken
dag grooter wordt, dat een betrekkelijke kalmte ge
volgd is op de opgewondenheid der laatste dagen,
maar dat de bevolking toch nog in onrust verkeert.
Volgens berichten, eveneens uit Parijs en Londen
komende, moet er in Bulgarije groote opgewondenheid
heerschen onder de bevolking, de Duitsche autoriteiten
moeten genoodzaakt zijn krachtige maatregelen te ne
men, teneinde bloedvergieten te voorkomen en Tsaar
Ferdinand zou zijn paleis zelfs niet durven verlaten,
teiwijl de Bulgaarsche kustverdediging aan de Turken
zou worden overgelaten, wijl men twijfelt aan den
trouw van het Bulgaarsche leger indien het tegenover
Fransche, Engelsche en Russische troepen geplaatst
mocht worden.
Een kern van waarheid schuilt er hierin stellig.
Het is heel goed te begrijpen, dat er verschei
den Bulgaren, die terecht van meening zijn, dat
zij veel aan Ruslandi hebben te danken, liever
niet tegen de Russen willen vechten. Maar toch zal de
discipline in het Bulgaarsche leger wel zoo goed zijn
dat een verzet op eenigszins groote schaal wel niet
behoeft te worden verwacht.
Op het Westelijk obrlogstooneel duren de gevechten
voort, maar belangrijke resultaten worden er niet be
haald het Fransche communiqué gewaagt van een
„schitterenden aanval," waarbij ten zuid-oosten van
Tahure een Duitsche loopgraaf blijkt gewonnen te zijn.
In het Oosten hebben de Duitschers en Oostenrijkers
verschillende voordeelen behaald (bij Dunaburg, in
het Pripet-gebied, in Wolhynië en in Galicië), voordee
len die in het laatste Russische communiqué worden
erkend, maar die slechts van zeer plaatselijken aard
schijnen. Op beide hoofd-tooneelen is veel actie, maar
deze brengt geen belangrijke verandering en staat dus
feitelijk met stilstand gelijk.
Het eenige oorlogstooneel, waar een actie valt te
verwachten, welke meer oplevert, is op het oogenblik
Servië.
Tenslotte zij aangeteekend dat volgens een Duitsch
bericht er de laatste dagen verscheiden Fransche en an
dere schepen (ook een troepentransportschip) door
Duitsche en Oostenrijksche onderzeeërs in het oostelijk
gedeelte van de Middellandsche zee tot zinken zijn ge
bracht en dat talrijke torpedojagers van de verbonden
mogendheden met koortsachtigen ijver alle Grieksche
eilanden afzoeken om het vermoedelijke steunpunt der
onderzeeërs te vinden.
Een telegram van de Italia ansche Corriere del la Sera
uit Athene bevestigt dit en deelt mede, dat er eiken dag
tenminste één transportschip wordt vernield.
DE STRIJD AAN HET OOSTELIJK FRONT.
Het Duitsche hoofdkwartier meldde gisteren:
Legergroep-v. Hindenburg: De Russen poogden de
hun bij Garboenowka ontnomen stellingen te herove
ren. Dit gaf aanleiding tot hevige gevechten op kor
ten afstand. De vijand werd teruggeslagen. Ten
noorden van de spoorlijn DunaburgPonjewisj, ten
westen van Illuxt, werden vijandelijke stellingen over
een breedte van ongeveer acht K.M. genomen. Zes offi
cieren en 750 gevangenen vielen in onze handen, ter
wijl bovendien vijf machine-geweren werden buitge
maakt.
Legergroep van von Linsingen: Het dorp Senozyczy
is stormenderhand ingenomen. De cavaleriegevechten
bij Kuchoko Wola en in de streek van Jezieroy duren
voort.
Aan het front tusschen Rafalowka en de spoorlijn
KowelBowno werden verschillende aanvallen van
den vijand afgeslagen en 383 gevangenen gemaakt.
Het leger van generaal Bothmer sloeg ten noordwes
ten van Tarnopol krachtige aanvallen der Russen af.
De Russische Staf berichtte Zaterdag: Aan het front
in de streek van Riga is het kalm geworden. Duitsche
aeroplanes wierpen eenige bommen op Schlock. Een
aanval der Duitschers in d'e buurt van Misshof aan
den spoorweg ten oosten van Mitau werd gestuit.
Het gevecht in den sector van het dorp Gerboenow-
ka in de buurt van Dunaburg neemt een hevig karakter
aan. Bij Roschilin ten noorden van Gerboenowka gin
gen de Duitschers ook tot den aanval over, maar door
het vuur van onze mitrailleuses werden zij genood
zaakt den aanval te staken.
De Duitschers hebben herhaaldelijk aanvallen ge
daan op de hoeve Khwosty, maar werden telkens terug
geslagen. Ten zuiden van de Pripjet heroverde de vij
and het dörp Pojog aan de Beneden Ctochod. In die
streek ten noordwesten van Dubno hebben onze troe
pen bij de inneming van het dorp Konstantinowo drie
mitrailleuses buitgemaakt en meer dan 300 man ge
vangen genomen.
Herhaalde pogingen van den vijand om het dorp
Sopanof ten noordoosten van Kremenez te heroveren,
werden telkens door ons vuur afgeslagen.
In den loop der gevechten, gisteren gelevr d aan het
front RostokiGontowo in de buurt van N wo Olexi-
nesj namen onze troepen 1175 man gevangen en maak
ten zij twee bommenwerpers en acht mitrailleuses buit.
Onze aëroplanes hebben een aanval gedaan op het
station van Tsjemowits en verscheiden bommen ge
worpen op treinen en munitie-colonnes. Een rook- en
vlammenzuil steeg kort daarna boven het station. Een
vijandelijk aviateur steeg toen op uit het station Tsjer-
nowitsj, maar werd door onzen vlieger beschoten en
daalde spoedig weder in de stad neder.
Aan de kust van de Krim zijn vijandelijke onderzee-
ers verschenen. Onze torpedojagers vervolgen hen.
DE STRIJD IN BELGIë EN NOORD-FRANKRIJK.
Het Fransche communiqué van gistermiddag luidde:
Aan béide zijden dezelfde artillerie-activiteit aan de
hoogten ten oosten van Souchez en naar het zuiden in
den omtrek van den weg naar Rijssel. Verscheiden
aanvallen der Duitschers op het fortje in het Givenchy-
bosch werden afgeslagen.
Er wordt in den sector Lihons vrij hevig van loop
graaf naar loopgraaf gevochten met granaten en lucht-
torpedo's.
Tusschen de Oise en de Aisne zeer krachtige beschie
ting van weerszijden voor Neuvron.en Quennevières.
In Lotharingen duurt het granaat-gevecht in de om
streek van de loopgraaf op het front ReillonLeintry,
die de Franschen gisteren hebben heroverd, voort.
Veldmaarschalk Franch berichtte gisteren: Sinds 4
Oct. heeft de vijand aanhoudend onze nieuwe loopgra
ven ten zuiden van het kanaal van La Bassée beschoten
en herhaalde aanvallen met bommen gedaan op het gé-
deelte van het réduit „Hohenzollem," dat door ons be
zet is. Al deze aanvallen worden afgeslagen.
Ondanks het vijandelijke artillerie-vuur kwamen wij
gestadig vooruit ten noordoosten van Loos tusschen
heuvel no. 70 en Hulluch en wonnen wij terrein afwis
selend van een diepte van 500 tot 1000 yards.
Gistermiddag bombardeerde de vijand hevig het ge-
heele terrein, dat wij onlangs hadden veroverd en ging
daarna over tot een aanval over 't geheele front van
bezuiden Loos tot aan het réduit „Hohenzollem." De
aanvallen werden overal afgeslagen met zware verlie
zen aan de zijde van den vijand. Door een tegenaanval
kwamen wij in het bezit van een Duitsche loopgraaf
ten westen van Cite Stelie.
Een groot aantal gesneuvelde vijanden lagen voor
onze linies. Onze verliezen waren betrekkelijk gering.
Het Duitsche hoofdkwartier meldde gisteren: Aan de
hoogten ten oosten van Souchez verloren de Franschen
eenige loopgraven. Wij maakten een machinegeweer
buit.
Bij Tahure in Champagne herwonnen wij in een
tegenaanval van het verloren terrein op een front
breedte van ongeveer vier K. M. verscheiden honder
den meters.
AAN HET ITALIAANSCH-OOSTENRIJKSCHE
FRONT.
Het Italiaansche legerbericht van gisteren meldde:
Na een grondige voorbereiding door artillerie deed
de vijand aanvallen op onze stellingen bij Slatenik in
het Plezzo-bekken, op den Mrzli in de streek van dten
Monte Nero, te Dolje in den Tolmein-sector en te
Plava en Zagora aan de Isonzo. Overal werd hij met
zware verliezen afgeslagen. Ook maakten wij eenige
krijgsgevangenen.
DE STRIJD TEGEN SERVIë.
Het Duitsche hoofdkwartier berichtte gisteren: De
stad Belgrado en de hoogten in het zuidwesten en
zuidoosten van de stad zijn na een gevecht in onze han
den gevallen. Ook meer naar het oosten werd de vij
and overal, waar hij trachtte stand te houden, terugge
slagen. Onze troepen rukken voorwaarts.
KORTE BERICHTEN.
Besloten is, dat Frankrijk en Engeland hun
grondstoffen in de eerste plaats zullen gebruiken voor
de fabricage van materieel voor de verdediging, terwijl
eerst daarna rekening zal worden gehouden met de be
hoeften, zelfs de noodzakelijkste, van de particuliere
industrie.
Het Grieksche stoomschip Dimitrios is gisteren
gezonken. De bemanning werd gered.
Het Engelsche stoomschip Newcastle is eveneens
gisteren gezonken, terwijl de opvarenden gered konden
worden.
Gisterochtend werden te Mariënbad aardstooten
waargenomen. Ook het seismologisch station te Ho-
kenheim registreerde een tamelijk sterke aardbeving.
Kolonel Goethals heeft verklaard, dat het Pana
ma-kanaal niet zal worden heropend, alvorens er een
blijvende geul zal gegraven zijn door het stuk, waar
voortdurend grondafschuivingen plaats hebben.
In Frankrijk worden nieuwe wettelijke bepalingen
voorgesteld tegen dten dienst van vrouwen in wijnhui
zen. In de restaurants van het Loire-departement is
het geheel en al verboden, alcohol te schenken.
In de Oostzee heeft een Engelsche onderzeeër
met artillerievuur nabij dte Duitsche kust een Duitsch
transportschip in den grond geboord.
Lloyds meldt, dat de Britsche stoomschepen „Sil-
verash" en Scoudy" gisteren gezonken zijn.
De Pruisische minister van onderwijs heeft be
paald, dat schoolkinderen, die daartoe geschikt lijken,
vrij af mogen hebben om eikels en beukenootjes te zoe
ken.
De weverspaitroons in Manchester (Engeland)
hebben een loontoeslag van 5 procent, waar de arbei
ders om gevraagd hadden, geweigerd.
De Keizer heeft bij dte Bodenkreditanstalt voor 10
millioen op de oorlogsleening ingeteekend. De stad
Weenen die op de le en 2e oorlogsleening voor 58 mil
lioen inteekendte, heeft op de derde weder voor het zelf
de bedrag ingeteekend.
OORLOGSHUMOR.
Een Iersche vrouw vraagt aan een andere dito:
„Wel Mrs. Humpty, wat doet je denken, dat de oorlog
vóór nieuwe jaar over zal wezen?"
„Wel zie je buurvrouw, Dick heeft geteekend, en zoo
lang als ik getrouwd ben, weet ik me niet te herinneren,
dat hij langer bij een karreweitje is gebleven dan drie
maanden." (Msbd.)
VARKENSVLEESCH.
Naar vernomen wordt zal voor de aanstaande week
van 10 tot en met 16 October het gewichtspercentage
van de hoeveelheid versch varkensvleesch, voor welks
uitvoer een exporteur consent zal worden verleend en
verplicht kan worden varkens te leveren voor binnen-
landsch verbruik, worden vastgesteld op honderd-tach
tig, welk percentage ook voor het tijdvak van 59 Oc
tober gold.
VLIEGONGELUK.
Het vliegongeluk, waarbij de luitenants Hofstee en
Polis betrokken waren, heeft, blijkens hun verklarin
gen, onder de volgende omstandigheden plaats gehad.
Op een hoogte van 1200 a 1300 meter bemerkten zij.
dat de motor haperde. Zij hebben nog getracht, tij
dens de vlucht het euvel te verhelpen, maar toen daar
van de onmogelijkheid bleek, besloten zij tot het doen
van een noodlanding. Luitenant Hofstee had een ter
rein in het oog gekregen, waar hij zonder eenig be
zwaar meende te kunnen neerkomen. Van een hoogte
van 300 a 400 meters bespeurde de bestuurder ev.en-
wel plotseling een heg, waarvan de aanwezigheid hem
op grooter hoogte ontgaan was, waardoor hij genood
zaakt was, opeens een andere landingsplaats te kie
zen. Hij heeft toen nog getracht, de machine in ande
re richting in veiligheid te brengen, maar deze begon
in haar sterke daling hevig (te schommelen.
Wat er in de laatste oogenblikken, even voorafgaan
de aan den val, geschied is, weten de officieren zich
niet meer te herinneren,
Beiden maken het thans heel goed'. Luitenant Po
lis mag de volgende week in het ziekenhuis al een
oogenblikje loopen, en ook de (toestand van luitenant
Hofstee is zeer vooruitgaande. De patiënt heeft, be
halve eenige aandoeningen, die het gevolg zijn van in
wendige kneuzingen, een gebroken dijbeen, waarvan de
genezing goed vordert. (N. R. Ct.)
MARGARINE.
Het vervoer van margarine, te Losser Zaterdagmor
gen onder geleibiljetten toegestaan, is Zaterdagmiddag
door den territorialen bevelhebber weer verboden.
Een dept van de eigenaars van margarine, meest woon
achtig te Overdinkel, konden daardoor hun margarine
en Buk weer huiswaarts vervoeren.
Veel in beslag genomen wagons met margarine staan
nog aan het station.
EEN DESERTEUR.
Men meldt aan de Tel.:
Dezer dagen vonden 's avonds eenige personen te
Soest aan den rand van een boschje op de heide een
jongeman liggen, slapende. Het was vochtig en koud,
daarom besloten ze den man wakker te maken.
Het bleek een vreemdeling, een Duitscher,'te zijn,
die vertelde, met nog drie kameraden aan het front bij
Ieperen, in België, tegen de geallieerden gestreden heb
bende, niet langer het in de hel van den oorlog te heb
ben kunnen uithouden en daarom met z'n vieren gede
serteerd waren.
Hij was afkomstig uit een plaatsje in Westfalen en
van beroep machine-bankwerker. Als marine-soldaat
was hij naar het Yser-front gezonden.
Vier dagen lang hadden zij in België rondgezwor
ven, zich voedende met hetgeen zij hier en daar mach
tig konden worden. Ten slotte gelukte het hem in
Zeeuwsch-Vlaanderen, bij Sluis, over de grenzen te ko
men. Toen sloot hij zich aan bij een Zigeunerbende,
uit vrees van in Nedërland te worden aangehouden en
uitgeleverd aan de Duitschers.
Van Zeeland uit was hij op stap gegaan, zoo moge
lijk naar Amsterdam, om vandaar uit te trachten met
een schip naar Amerika te komen.
Door vermoeidheid was hij aan den rand van het
boschje neergevallen.
Men gaf den man, die uitgehongerd bleek te zijn,
een flinke hoeveelheid eten, enz., zoodat hij zijn reis
naar Amsterdam kon voortzetten.
Droevige verhalen deed hij van de ellende en ontbe
ringen, die de troepen aan het front te doorstaan heb
ben en van de verschrikkingen, die de Oorlog in die
streken teweeg brengt.
Merkwaardig was ook de vrees van den man, dat
men hem hier, in Nederland, zou aanhouden en uitle
veren aan de Duitschers met als gevolg de kogel.
Men had hem aan het front herhaaldelijk ingeprent,
dat Nederland deserteurs uitleverde.
Toch wilde hij liever een poging wagten om te vluch
ten, al zou hij desnoods in Nederland van honger en
gebrek moeten omkomen, dan nog langer de ellendte
aan het front meemaken. En de tour de force is hem
gelukt.
UIT DE „TIMES."
De „Times" bevat een lang artikel van zijnen bij
zonderen correspondent te Amsterdam, waarin hij
eene reis.beschrijft die hij per auto langs de Belgische
en de Duitsche grens heeft gemaakt. Het Hbld. ont
leent hier aan eenige gedeelten, waaruit blijkt hoe an
deren ons zien.
„Gedurende die reis begon ik te begrijpen, hoe ver
schrikkelijk nabij en hoe dreigend deze oorlog voor
Nederland is. Maar ook kon ik vaststellen, hoe bewon
derenswaardig 4e Nederlandsche troepen gegróepeerd
