DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN.
Van het westelijk oorlogsterreln.
Van liet oostelijk oorlogsterreln.
Van het st
No. 239
Honderd
en zeventiende Jaargang.
1915
Aborrnemcntsprijs get 3 maanden f t— Xg. goal 11.25. Adratenliepriis IA cl. g. tegel, groote letters naai plaatsruimte. Brieven ft. N. V. Boek- en Handelsdtnkketll v.h. HERDIs. COSTERS ZOON, Vootdam C9. Telefoonnt. 3,
DINSDAG 12 OCTOBER
YARIA.
NEDERLAND.
ALKMAAR, 12 October.
Op het oogenblik, waarop wij dit schrijven, hebben
wij nog geen nieuws ontvangen uit Athene, waar wel
licht in de Kamerzitting van gisteren nadere bijzonder
heden over den toestand op den Balkan zijn bekend
gemaakt.
Deze toestand houdt in het bijzonder de Engel-
sche pers bezig. De Times betoogt, dat het Engelsche
volk ontwaakt is tot het besef, dat er iets ernstigs mis
is met de oorlogvoering, dat het oordeel over de mis
lukking van de Balkan-politiek onverdeeld is, dat aan
de Engelsche regeering meer dan aan eenige andere die
mislukking is te wijten. „Het oude gebrek aan samen
werking tusschen buitenlandsche politiek en militaire
politiek, de kiem van onze zwakheid aldus het Lon-
densche blad de oorzaak van onze ongereedheid
voor den oorlog, is evenzeer het geheim van de helft
der fouten bij het voeren van onzen oorlog". Het blad
betoogt, dat het regeeringsstelsel voorziening eischt,
dat de generale staf dient te worden hervormd. Het
Engelsche volk is één in zijn wil om te overwinnen en
het is nooit meer eensgezind geweest en de bereidwil
ligheid, om zich op te offeren was nooit duidelijker,
dan gedurende de laatste rampspoedige week, toen
de gebeurtenissen beide voor zich zelf hebben gespro
ken. Maar het blad waarschuwt op den dag, waarop
het Engelsche parlement bijeenkomt, de regeering om
besluiteloosheid en wanbestuur niet te dulden en het
verzekert, dat geen te laat komende verbeteringen in
het regeeringsmechanisme het Engelsche volk zullen
bevredigen, wanneer het tot de slotsom is gekomen,
dat de mannen, die de leiding hebben, knoeiers zijn.
Andere bladen vallen het ministerie niet zoo hard
aan als de Northcliff-pers doet, maar betoogen, dat
Engeland Servië snel en goed te hulp moet komen. Al
leen de Nation vraagt of men zoo sterk in Vlaanderen
en Frankrijk staat, dat men luchthartig honderddui
zenden manschappen in Macedonië kan werpen. Onze
militaire toestand aldus dit blad geeft evenmin
aanleiding tot neerslachtigheid als tot wilde hoop,
maar kan hij de onbeperkte vermenigvuldiging van
overzeesche veldtochten Saloniki, Gallipoli, Meso-
potamië verdragen?
Verscheiden bladen betoogen, dat het moet, dat En-
gelands eer en belang het snel zenden van veel troe
pen voorschrijft. Indien wij zulks niet doen, oordeelt
de Daily Chronicle, loopen we veel kans de Balkan-
aera van den oorlog in de beslissende aera veranderd
en den oorlog hierdoor in ons nadeel beslist te zien."
Volgens de Daily News zijn de oorspronkelijke plan
nen van de verbondenen gewijzigd. De troepen zullen
nog wel te Saloniki aan wal komen, maar in plaats
van in kleine afdeelingen geleidelijk naar het binnen
land te gaan wordt een groote troepenmassa te Saloni-
tci samengetrokken.
Servische legerberichten hebben wij tot dusverre
niet ontvangen. Uit het Oostenrijksche legerbericht
blijkt, dat de buit van Belgrado gering is geweest (9
scheepskanonnen, 26 stuks veldgeschut, 10 officieren
en 600 man), dat de Serviërs ten zuidten der stad tegen
stand boden en de Oostenrijksch-Duitsche troepen
daar eenige hoogten veroverden, dat ten oosten van
Belgrado de Donau-overgang geforceerd is, doch dat
nog oostelijker een aanval wordt gedaan op de Anati-
ma-stelling, in de kromming van den Donau bij Ram,
welke bestormd wordt. Engelsche bladen meidten even
wel, dat de Duitsche troepen reeds bij Ram over den
Donau waren gekomen, maar totaal werden verslagen.
Doch de reusachtige verliezen schenen hen niet te heb
ben afgebracht van het voornemen om zich te handha
ven op het eenmaal bezette terrein, dat steeds door een
scherm van projectielen werd beveiligd. De Daily Te
legraph zegt, dat ook hier noodzakelijkerwijs reusach
tige munitie-voorraden gebruikt moeten worden.
Op het Westelijk oorlogstooneel bestrijden beide
partijen elkaar vorderingen. De Duitschers verzeker
den gisteren, dat ze bij een tegenaanval op Tahure over
een frontbreedte van 4 K.M. eenige honderden meters
vooruitgekomen waren, de Franschen echter, dat de te
genaanval volkomen afgeslagen was en dat ze zelf in
de buurt van Tahure vorderingen hadden gemaakt, ter
wijl de Franschen vandaag meedeel en, dat zij opnieuw
vooruitkwamen en o.a. een geheele EHiitsehe verster
king ten zuid-oosten van dit Champagne-dorp namen.
Ook in de buurt van Souchez inelden de Franschen
eenigen vooruitgang, terwijl de Engelschen eveneens
mededeelen, dat een Duitsche aanval werd afgeslagen
en dat zij, terrein wonnen.
Het Fransche nieuwsbureau Havas verklaart, dat de
legerorder van generaal Joffre over het Champagne-of
fensief van Duitsche zijde gepubliceerd een zui
ver verzinsel is. Is dit het geval, dan zal de Duitsche
generale staf wel zwijgen, maar anders wel spoedig
een facsimilé van den legerorder uitgeven.
Aan den Styr slaagden de Russen erin een derde
loopgraven-linie te bezetten.
De Fransche commandant van de zeemacht Boué la
Peyrère, die wegens ziekte zijn ontslag heeft genomen,
js vervangen door vice-admiraal Dartige du Fouraet.
De Daily Chronicle meldt, dat er in het Russische
ministerie een wijziging heeft plaats gehad en wel in
reactionnairen zin. Het blad herinnert er aan, dat tij
dens de rampen in Galicië een zeer reactionnair minis
ter werd vervangen door een vooruitstrevend staats
man n.l. den heer Stcherbatoff, die echter thans als mi
nister van binnen landsche zaken is opgevolgd door
Khvostoff, een van de twee of drie meest conservatieve
Doema-leiders. Het blad vreest, dat deze verandtering
door de Russische openbare meening zeer vijandig
zal worden ontvangen, en dat de zoozeer gewensclite
verzoening tusschen het kabinet en de natie daardoor
niet zal worden bevorderd.
Uit Weenen wordt gemeld, dat er een Oostenrijksch-
Hongaarsch wapen ingesteld is, dat als een zinnebeeld
van de verbinding van de twee staten van het keizer-
koninkrijk wordt aangemerkt.
DE STRIJD IN BELGIë EN NOORD-FRANKRIJK.
Het Fransche communiqué van gistermiddag meldde:
Van hedennacht wordt slechts gemeld de vrij krach
tige beschieting door de Duitsche artillerie ten noorden
van Scarpe en in Champagne op de achter het Fransche
front gelegen gedeelten in den omtrek van Souain. De
Fransche batterijen antwoordden overal met succes.
Nieuwe berichten bevestigen de hevige tegenaanval
len der Duitschers in de laatste dagen tegen het
Fransch-Emgelsche front bij Loos en ten noorden daar
van; zij liepen slechts uit op een ernstig en veel opof
feringen kostend echec. De hoofdaanval werd verricht
door een effectief van drie tot vier divisies, die volko
men werden teruggeslagen en verdreven. Het aantal
Duitsche dooden, op het terrein voor de linies der ge
allieerden achtergelaten, wordt op 7000 a 8000 man ge
schat
Het Duitsche legerbericht van gisteren luidde:
In de streek van Souchez, Neuville en in Champagne
werden vijandelijke aanvallen met handgranaten afge
slagen.
Onze vliegers vernielden vier vijandelijke vliegtui
gen. Een Engelseh vliegtuig stortte naar beneden ten
oosten van Poperinghe. Ten noordwesten van Riissel
schoot luitenant Immermann op 4000 M. hoogte een
Engelschen tweedekker naar beneden. Deze officier
heeft daarmede binnen korten tijd vier vliegers doen
neerstorten. In Champagne bij Somme-Py en de Maas
hoogten ten westen van Hattonchatel werd een Fran
sche tweedekker in een luchtgevecht onschadelijk ge
maakt. Wij verloren een waamemingsvliegtuig ten
zuiden van het Le Prêtre-bosch.
DE STRIJD AAN HET OOSTELIJK FRONT.
Het Duitsche legerbericht meldde gisteren
Legergroep-v. Hindenburg: Voor Dunaburg en ten
noordoosten van Widsy werden aanvallen der Russen
afgeslagen. Een vijandelijk vliegtuig werd ten westen
van Smorgon naar beneden geschoten.
Legergroep van prins Leopold van Beieren. Ten oos
ten van Baroniwitsehi werd een zwakke aanval van den
vijand zonder moeite afgeslagen.
Legergroep-von Linsingen: In cavalerie-gevechten
in de streek van Kuckoka-Wola is de vijand achter ge
deelten van de Bizemirmaja en Wjesiolucho geworpen.
Bij Jercercy zijn de gevechten nog niet geëindigd. Ten
noorden van Billskaja-Wola is de vijand verdreven. Het
leger von Bothmer sloeg wederom krachtige aanvallen
van den vijand af. Duitsche troepen namen een hoogte
ten zuiden van Illadko aan de Sereth, 10 K. M. ten
noordwesten van Tamobul, en sloegen drie aanvallen
der Russen af.
De Oostenrijksche staf meldde gisteren
De Russische aanvallen zijn op ons geheele noord
oostelijke front belangrijk verminderd. De vijand on
dernam nu eenige aanvallen op onze linie aan de
Strypa, die voor hem, evenals de vorige dagen, met een
nederlaag eindigden. In het gebied tusschen Zelesnica
en de Beneden-Strypa is de vijand naar het noordoos
ten teruggeslagen.
DE STRIJD TEGEN SERVIë.
Het Duitsche hoofdkwartier meldde gisteren:
Aan de Drina ontwikkelden zich nieuwe gevechten.
Aan het front tusschen Sabasj en Gradiste is de over
tocht over de Donau geheel en al volbracht.
Ten zuiden van Belgrado zijn de hoogten tusschen
Zarkowo en Myriowo veroverd. Meer naar het zui
den is een aanval aan den gang. De stelling in de
Donaukromming bij Ram werd'stormenderhand geno
men. Verder in Orsowo hebben hier en daar artille
rie-gevechten plaats. Er werden tot dusverre 14 offi
cieren en 1542 man gevangen genomen en 17 kanonnen
(waaronder twee zware), benevens vijf machinegeweren
buitgemaakt.
DE OORLOG EN HET INTERNATIONALE
BIJBELVERBRUIK.
Uit de statistiek van de internationale bijbelvereeni-
ging blijkt duidelijk, dat in deze moeilijke, beproeven
de tijden de menschen valeer naar dten Bijbel grijpen.
In het laatste jaar van dten vrede zijn 9.000.000 bij
bels uitgegeven. In het eerste oorlogsjaar steeg dat
aantal tot 10.162.413 exemplaren. Meer dan 1 milli-
oen van de in 1914 door de vereeniging gedrukte bij
bels werd naar Duitschland en Oostenrijk gezonden,
ook Indië en Cylon ontving ruim 1 millioen, naar
China gingen er 669.000. In het laatste jaar zijn eeni
ge nieuwe vertalingen gemaakt, zoodat de Bijbel nu in
487 verschillende talen verschijnt. In Engeland is
het bijbelgebruik sinds den oorlog met 700.000 exem
plaren vermeerderd.
DE DOOD OP HET SLAGVELD.
Een beroemde Weensche arts hield onlangs een voor
dracht, waarin hij uitweidde over verschillende manie
ren van sterven en ook den dood op het slagveld be
sprak. Hij zei o.a., dat bij een soldaat, die temidden
van het gevecht door een kogel in het hoofd getroffen
wordt, welk schot een onmiddellijken dood veroor
zaakt, de dood volkomen pijnloos intreedt. Het ster
ven heeft dan plaats zonder eenig lichamelijk lijden.
Zelfs op het oogenblik dat de kogel het voorhoofd
treft, voelt de getroffene geen pijn, immers de snelheid
van den kogel is grooter dan de snelheid, waarmee de
zenuwen de pijngewaarding naar de hersens overbren
gen, en de dood treedt in, voor de pijn bewust gevoeld
is. Een bewijs hiervan is, dat bij een gevecht de ge
wonden pas door het neervallen of door het aanhou
dende bloeden merken, dat ze gekwetst zijn. Van het
schot hadden ze niets gevoeld, die pijn kwam eerst
later.
KORTE BERICHTEN.
De colleges in alle faculteiten van de Fransche
hooge scholen zullen op den gewonen tijd, dus in de
eerste dagen van November, worden heropend.
De bevolking van Berlijn, die in September 1914
nog 1.995.806 zielen telde, was in het begin van Sep
tember op 1.843.810 gedaald.
Prins Joachim, van Pruisen is gisteren wederom
naar het front vertrokken.
De uitgave van het Berlijnsche dagblad de
„Deutsche Tageszeitung" is tot nader order verboden.
Volgens berichten uit Athene, is de Engelsche
stoomboot Trieste, groot 1212 ton, bij Kythera door
een onderzeeër in den grond geboord.
Het Engelsche stoomschip Thorpwood is gisteren
gezonken. De bemanning is gered.
Van de studenten en oud-studenten van Cam
bridge hebben er zich 10.076 in het leger laten opne
men. Daarvan zijn er tot dusver 474 gesneuveld of
aan wonden gestorven, 674 gewond en 104 gevangen
genomen.
Villain, dte moordenaar van den Franschen soci-
alistisehen leider Jaurès, is onder beschuldiging van
moord met voorbedachten rade naar het hof van gezwo
renen verwezen.
UITVOER BRUINE BOONEN.
„Het Volk" verneemt, dat binnenkort de grenzen zul
len opengaan voordrukte boonen en dat ze momenteel
met koortsachtige haast en tegen hooge prijzen worden
opgekocht.
Het vorig jaar, schrijft het blad, kocht men voor 14
cent een kop bruine boonen, want de grenzen waren
dicht, doch eerst laat in het voorjaar kwam een gedeel
telijk uitvoerverbod en er werden fabelachtige prijzen
besteed. Tengevolge daarvan echter, èn doordat nu
weer op een ontheffing van het uitvoerverbod gerekend
wordt, betaalt men nu 21 cent per liter, dus 50 pCt.
zegge vijftig procent, meer. Voor de groothandelaars
en boeren reuzenprijzenMaar ten koste van de on-
en minvermogenden.
PORTVERHOOGING.
Naar het „Industr. Wkbl." verneemt, is een portver-
hooging in aantocht.
De regeering is voornemens een daartoe strekkend
wetsvoorstel bij de Staten-Generaal in te dienen, ter
versterking van 's lands financiën.
Naar aanleiding van dit bericht heeft de Telegraaf
te bevoegder plaatse geïnformeerd en kreeg
den indruk dat er tot port-verhooging nog niet beslo
ten is. Natuurlijk wordt het niet onmogelijk geacht
dat een desbetreffende wettelijke maatregel eens zal
worden voorgesteld, maar het schijnt dat er nog niet
definitief toe is besloten.
VERORDENING OP DEN VISCHVERKOOP.
Nu het bedrijf der gemeentelijke vischvoorziening te
Amsterdam weldra zal kunnen aanvangen, is het noo-
dig, dat bedrijf in een verordening te regelen. Zooals
B. en W. der hoofdstad in hun voordracht van 11 Mei
j.l. reeds mededeelden, is het de bedoeling de exploi
tatie der Gemeentevischhal te Amsterdam in het be-
dfijf op te nemen.
Aan'dé thans gepubliceerde concept-verordening
wordt het volgende ontleend
De dienst def Gemeentelijke Vischvoorziening vormt
een onderdeel van dien van het Marktwezen.
De dienst heeft tot taak die bevordering van het ver
bruik van visch.
Aan den dienst is daartoe o.m. opgedragen:
a. de verkoop van versche en gebakken visch in ge
meentelijke verkoopplaatsen en door middel van parti
culiere vischhandelaren
b. het beheer van de Gemeentevischhal met het bij-
behoorende terrein en water en van den afslag in de
hal;
c. de verbreiding onder de bevolking van kennis der
voed ingswaarde en der toebereidingswij zen van ver
schillende visohsoorten.
Aan het hoofd van den dienst staat onder dten Di
recteur van het Marktwezen een Hoofd dter gemeentelij
ke vischvoorziening.
Het personeel bestaat uit een controleur der visch-
hal en een controleur der verkoopplaatsen, een boek
houder, klerken-kassiers en schrijvers, winkelhouders,
een of meer halopzichters-afslagers en werklieden.
De verkoop van visch in de gemeentelijke verkoop
plaatsen geschiedt uitsluitend naar het ge
wicht en a contant tegen prijzen, welke dagelijks door
het Hoofd dter gemeentelijke vischvoorziening in ver
band met dte inkoopsprijzen en de op den aanvoer en
den verkoop vallende kosten worden bepaald, van bui
ten af zichtbaar in de verkoopplaats worden aange
kondigd en zooveel mogelijk tevoren worden openbaar
gemaakt.
B. en W. zijn bevoegd, met particuliere vischhande
laren, die persoonlijk en wier verkoopplaatsen door
hen geschikt daartoe worden geoordeeld, overeenkom
sten aan te gaan, waarbij die handelaren zich verbin
den, door den dienst daarvoor beschikbaar gesteldte
versche of gebakken visch in hun verkoopplaatsen te
verkoopen tegen genot van een gedeelte van de op
brengst dier visch.
De dienst zorgt voor het geven van kostelooze lessen
aan en voordrachten met demonstraties voor vrouwen
en meisjes, betreffende de voedingswaarde en de toe
bereiding van visch.
KON. NATIONAAL STEUNCOMITé 1914.
De 58ste lijst van ingekomen bij-dragen van 19 tot
en met 25 September 1915, sluit met een totaal van
226.935.10^, waaronder een bedrag van 200.000
van de Ned Overzee-Trust Maatschappij en een van
15.819.93 van dten Bond van Coöp. Aardappelmeel
fabrikanten te Sappemeer.
Het totaal dter vorige lijsten was 2.981.413.71
Totaal ontvangen bijdragen 3.208,348.82.
Bij de oprichting dter N O.T. werd beslist dat de
winsten, door dit lichaam te behalen, zouden vloeien
in de kas van het Kon. Nat. Steuncomité. Vooruit-
loopende op 't saldo dat bij de liquidatie aanwezig zal
zijn, heeft het bestuur der N.O.T na in Augustus
100.000 te hebben geschonken, thans 200.000 be
schikbaar gesteld.
M. VAN MEEL.
Naar het Hbld. verneemt is er tusschen de Regee
ring en, Van Meel geschil gerezen over het contract,
waardoor hij zich als vaandrig aan den militairen
dienst verbonden heeft. Het legerbestuur deelt de op
vatting van den heer Van Meel. Deze is thans met
onbepaald verlof uit het militaire verband.
Zijn vertrek naar Indië is zeer waarschijnlijk, hoewel
nog niet zeker.
BINNENLAND.
DE A.S. KAMERVERKIEZING
IN AMSTERDAM IX.
De Liberale Kiesvereeniging „Vooruitgang" te Am
sterdam hee in hare gisteravond gehouden vergadering
besloten, in district IX geen candidaat te stellen.
KAMERVERKIEZING ASSEN.
De afdeeling Assen van den Vrij zinnig-Democrati-
schen Bond stelde gisteravond tot candidaat voor den
Tweede Kamer den heer W. O. A. Koster, secretaris
van den Vrijz.-Democratischen Bond' te 's-Gravenhage.
Gemengd Nieuws.
WAAR ZIJN DE 90.000?
In het „Soerabajasch Handelsblad" komt een zeer
merkwaardig verhaal voor.
Het blad wijst er op, dat in Nederland het Kon. Na
tionaal-Steuncomité een tweeden oproep plaatste om
steun, bewijs dus, dat er, vooral met den komenden
winter, veel geld noodig is.
En nu beweert het „Soer. Hbld.", dat het comité te
Soerabaja men weet, dat op verschillende plaatsen
in Indië steuncomité's ten bate van Nederland zijn op
gericht om onbekende redenen de toevertrouwde
gelden nooit heeft gezonden aan het comité te Batavia
en blijkens de zeer sobere verantwoording een goede
negentig duizend gulden in kas houdt.
DRAMA TE BERLICUM.
Omtrent den ontzettenden vadermoord te Berlicum
meldt men nader aan de Tel.
De verslagene Van Lokven had, naar Zori-
dagsche gewoonte, een kroegje bezocht even buiten
Berlicum. Meestal kwam hij er dronken vandaan, zoo
ook nu weer. Toen hij te bed lag om zijn roes uit te
slapen, kwam zijn zoon, Driek van Lokven, een berucht
strooper, en stak zijn vader met een vlijmscherp brood
mes met zulk een kracht in de linkerzij, dat de ongeluk
kige onmiddellijk den geest gaf. De moordenaar ging
daarop naar de buren om te vragen of ze zijn vader
wilden komen afleggen die dood te bed lag. Ontsteld
gingen de buren de woning binnen, doch toen ze het
sterfbed naderden, vonden ze den doode geheel over
stroomd met bloed, dat tevens het heele bed doortrok
ken had. Men liet het lijk in dien toestand liggen tot
eerst het parket uit Den Bosch, dat onmiddellijk met
het gebeurde in kennis was gesteld, zou ter plaatse
geweest zijn. Inmiddels ging de zoon zichzelf bij de
politie aanmelden. Hij werd gevangengenomen en tot
nader-onder het gemeentehuis opgesloten. De dader
bekende aan de justitie den moord, doch verklaarde
niet te weten waarom hij zijn vader vermoordde.
De 's-Hertogenbossche Crt. meldt evenwel
Het was 11 uur in den laten avond toen zekere
Dorus van Lokven, een weduwnaar, boerenarbeider, en
vader van zes kinderen, drie zoons en drie dochters,
waarvan de twee oudsten werkzaam zijn in Duitsch
land en de vier overigen nog bij hem inwonen, zooals
meermalen gebeurde, dronken thuis kwam.
Zooals dan dikwijls geschiedde, ontstond ook thans
twist tusschen vader en den nog thuis zijnden zoon
Hendrikus. Zondag liep dte twist zóó hoog, dat de
zoon in zijn woede een broodmes, dat op de tafel lag,
greep en daarmee zijn beschonken vader een steek in
de borst gaf.
Ongeveer half drie bemerkte de zoon, dat zijn vader
dood was en begaf hij zich toen naar den gemeente
veldwachter om medtedeeling te doen van het verschrik
kelijk feit, dat hij zijn vader had doodgestoken. De ge
meenteveldwachter nam den jongeman in verzekerde
bewaring," stelde ter plaatse direct een onderzoek in en
verwittigde zoo spoedig mogelijk de justitie te 's-Her-
togenbosch.
De subsi-officier mr. Sluis, is gistermorgen reeds
vroeg naar Berlicum vertrokken en nam beklaagde,
die, naar het blad vernam geen ongunstigen indruk
maakte, een voorloopig verhoor af.
De zoon heeft voor de justitie een volledige bekentenis
afgelegd. Het vermoeden ligt vrijwel voor de hand, dat
het misdrijf gebeurd is in een oogenblik van drift,
waarop zich dte jongeman niet geheel meester was.
De verslagene, een man van 61 jaar, stond bekend
als een zeer lastig person. De zoon, 25 jaar oud',
slechts in het bezit van een arm, venter van beroep,
staat niet ongunstig bekend.
EEN GEVAARLIJKE JONGEN.
Eindelijk is het den gemeente-veldwachter Van den
Marei, te Abbenes, mogen gelukken de hand te leggen
op den dader van de verschillende misdrijven, die de
zen zomer daar zijn voorgevallen en waarvan de dader
nog maar steeds niet bekend was, hoewel er tegen an
dere personen vermoedens bestonden. Het is de ruim
16-jarige G. R., méldt de Tel. te Abbenes woonachtig,
een jongmensch, van wien men in dte allerlaatste plaats
