ff
DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN.
Van het oostelijk oorlogsterreln.
Van liet westelijk oorlogsterrein.
Van het zuidelijk oorlogsterrein.
Honderd en zeventiende jaargang
1915
Abonnementsprijs per 3 maanden I1r-X P« M f 1=25, Advertentieprijs 10 ct. p. regel, groote lcUc»s naar plaatsruimte. Brieven fr. N. V. Boek- en Handelsdrukkerij v.h. HERlHs. COSTER fi ZOON, Voordam C 9. Telefoonnr. 3.
WOENSDAG
3 NOVEMBER.
No. 2öö
ENGELAND.
TARTA.
NEDERLAND
Dit nummer bestaat uit 2 bladen.
ALKMAAR, 3 November.
Van de gisteren vermelde vredesgeruchten zijn er
al enkele tegengesproken. De Spaansche minister
president heeft volgens een Reuter-telegram doen we
ten, dat de geruchten omtrent vredesonderhandelin
gen, die door het Spaansche kabinet ten behoeve van
Duitschland en Oostenrijk-Hongarije zouden zijn in
geleid, onjuist zijn en de Servische legatie te Parijs
heeft met nadruk ontkend, dat Servië vredesvoorstel
len aan Oostenrijk-Hongarije zou hebben gedaan
even vóór de hervatting van het laatste offensief.
Daarentegen zijn er ook weer eenige nieuwe ge
ruchten bijgekomen. Het Haagsche Correspondentie
bureau vernam van geloofwaardige, doch niet offici-
eele zijde, dat eenige leden van den Duitschen Rijks
dag onlangs te Amsterdam hebben vertoefd, van wie
'een hunner heeft gezegd, dat de heer von Bethmann
Hollweg als vredesvoorwaarden heeft genoemd: be
houd van de Belgische Maaslinie, van Koerland en
een oodogsschadevergoeding van dertig millard
mark.
Volgens een telegram uit Berlijn aan een Ameri-
kaansch blad, zoo deelt de Londensche Daily Express
mede, zouden op verzoek van Engeland de Duitsche
minister van koloniën en nog drie andere Duitsche
heeren in Nederland een ontmoeting hebben gehad
met lord Haldane en drie andere Engelschen en zou
Engeland vrede aangeboden hebben, indien Duitsch
land België en Frankrijk zou willen ontruimen in
ruil voor den afstand door deze landen van hun uit
gebreide koloniën in Centraal-Afrika aan Duitschland,
terwijl Engeland dan Gibraltar aan Spanje zou af
staan.
Voor het oogenblik zijn al deze geruchtenge
ruchten. Wanneer de vrede gesloten zal zijn want
daartoe zal het. toch wel eens moeten komen zal
het belangwekkend zijn, deze beweerde voorwaarden
te toetsen aan de werkelijke. De drie factoren ge-
biedsontraiming, gebiedsvermeerdering en oorlogs
schadeloosstelling beheerschen natuurlijk het
vraagstuk van den vrede. En misschien is het vooral
de geldkwestie, welke den oorlog verlengen doet tot
de laatste kans op standhouden verdwenen is, of wel,
totdat de hoop op algeheele uitputting, op revolutie
in het vijandelijke verwezenlijkt is.
De Engelsche minister-president heeft gisteren in
zijn met zooveel spanning afgewachte verklaring ge
zegd te gelooven dat de Britsche natie heden ten dage
nog even vastbesloten is om den oorlog voort te zet
ten tot een gunstige afloop is bereikt, als ooit en
overtuigd is, dat de regeering,, hoe zij ook samenge
steld moge zijn, gebruik zal maken van alle middelen
en zoo noodig alle hulpbronnen zal uitputten om het
gemeenschappelijk en hoogste doel te bereiken.
Voor zoover uit het Reuter-uittreksel valt na te
gaan, heeft de heer Asquith wel heel mooi gesproken,
mei een fier geouar de aanvallen op het regeeringsbe-
leid van zich afgewezen, kloek minister Winston
Churchill, wien de mislukking der Dardanellen-actie
werd aangewreven, gedekt door het schild van het
geheele kabinet en door de medeverantwoordelijkheid
van de verbonden regeeringen, warm Groot-Brittan-
je's prestatie in dezen oorlog geprezen, maar niet
heel veel nieuw perspectief geopend. Uit het verleden
zij aangestipt, dat men vast rekende op Griekenlands
steun, dat de Grieksche minister-president Venizelos
op 21 September aan Frankrijk en Engeland 150.000
man gevraagd had, doch dat de Grieksche koning zijn
plan had verijdeld, uit het heden, dat de Engelsche
en Fransche generale staven innig overleg gepleegd
hebben, waarop de kroon is gezet door het bezoek
van generaal Joffre, en voor de toekomst, dat er een
ministerieel oorlogscomité zal worden ingesteld, wel
ke zich zal beperken tot drie of vijf leden van het ka
binet, dat er maatregelen worden getroffen voor
nauwere militaire, maritieme en diplomatieke samen
werking tussch ende bondgenooten en dat Servië zich
verzekerd kan houden, dat zijn onafhankelijkheid
door de bondgenooten wordt beschouwd als een der
voornaamste oogmerken van den oorlog.
Op deze rede, welke luide werd toegejuicht, volgden
woorden van bittere critiek van sir Edward Carson,
die zijn ministerschap neerlegde, omdat niemand der
ministers ooit de ware oorzaak van het munitie-gebrek
te weten is kunnen komen en omdat, ondanks de be
lofte van sir Edward Grey aan Servië, bleek, dat het
kabinet geen enkel plan had voorbereid en, toen door
Griekenlands houding de toestand dringend een be
slissing vereischte, aarzelde en alleen besloot een ge
neraal te zenden om verslag te doen. Deze oppositie
spreker spotte wat met het voornemen van den minisr
ter-president, om een ministerieel oorlogscomité in te
stellen en zeide, dat het land geconcentreerde verant
woordelijkheid, een kabinet van vijf of zes werkelijk
verantwoordelijke personen noodig heeft.
Van het verdere debat is nog niets te melden. Het
heette te voren, dat de heer Asquith zijn redevoering
zou besluiten met de indiening van een motie om het
Huis te verdagen. Eén ding blijkt echter duidelijk
uit da rede van den minister-president, dat de kwestie
van den algemeenen dienstplicht geen onoverkomelijke
tweedracht in het kabinet heeft gebracht, dat het mi
nisterie één is, een krachtige actie wil en niet geneigd
is tot het te spoedig sluiten van den vrede.
Van geen enkel oorlogsterrein is er ook maar
eenigszins belangrijk nieuws.
DE STRIJD IN BELGIë en NOORD-FRANKRIJK.
Het Duitsche hoofdkwartier meldde gisteren
Afgezien van krachtige onverwachte vijandelijke be
schietingen op dé Butte de Tahure en levendige artil
lerieduels op het front tusschen Maas en Moezel, is
er geen belangrijks te berichten.
(Reeds in een deel onzer vorige oplaag vermeld.)
DE STRIJD AAN HET OOSTELIJK FRONT.
Het Duitsche hoofdkwartier meldde gisteren:
Legergroep-von Hindenburg: Ten zuiden van den
spoorweg ToekoemRiga maakte onze aanval ter
weerszijden van de Aa verdere vorderingen. Voor
Dunaburg werd ook gisteren hevig gestreden. Her
haalde aanvallen werden bloedig afgeslagen. De ge
vechten tusschen de meren van Sventen en Ilsen duren
nog voort. Meer dan 500 gevangenen vielen in onze
handen.
Legergroep-von Linsingen: De Russen trachtten
onzen opmarsch ten westen van Tsartorysk door een
tegenaanval op een breed front en in dichte massa's
tot staan te brengen. Zij werden onder zeer zware
verliezen teruggeworpen. Onze aanvallen werden
daarop voortgezet.
Bij Siemikowce slaagden de Russen er in tijdelijk de
stellingen van von Bothmers troepen binnen te drin
gen. Door een tegenaanval heroverden wij onze
loopgraven. Wij namen meer dan 600 Russen gevan
gen. De plaats Siemikowce zelf werd na verbitterde
nachtelijke gevechten vanmorgen grootendeels weder
stormenderhand genomen, waarbij nog 2000 gevange
nen werden gemaakt.
(In een deel onzer vorige oplaag opgenomen.)
Het Oostenrijksche legerbericht meldde gisteren1:
De aanvallen op het front aan de Strypa hielden
ook gisteren den geheelen dag aan. De vijand bracht
talrijke afdeelingen in het gevecht en drong met ster
ke colonnes onze stelling bij Sienawa binnen. Onze
reserves sloegen hem echter in een snellen tegenaan
val terug, waarbij hij in verbitterde gevechten' zware
verliezen leed en 2000 krijgsgevangenen in onze han
den moest laten.
In het gebied van de Beneden-Styr drongen wij de
Russen verder terug. Een door hen met groot ver
bruik van munitie ondernomen tegenaanval werd af
geslagen.
DE STRIJD TEGEN SERVIë.
Het Duitsche legerbericht meldde gisteren: Ten
noorden en noordoosten van Cacak is de uitgang uit
het bergland ten zuiden van Groot Milanovatsj in het
dal van den westelijken (Golyska) Morawa gefor
ceerd. Cacak is bezet. De hoogten ten zuiden van
Kragoejevatsj zijn genomen. Ter weerszijden van
den Morawa is de linie BagrdanDespatovatsj over
schreden.
Het leger van Bojadjef nam op 31 Oct. de hoogte
van Bezdan, ten westen van Slatina aan den weg
KniasevatsjSokoBanja en de hoogten ter weers
zijden van de Turya, ten oosten van Svzljig.
In het Nisava-dal, ten noordwesten van Bela Pa-
lanka, werd de Vrandol overgetrokken.
(Reeds in een deel onzer vorige oplaag vermeld.)
De Oostenrijksche staf meldde gisteren:
Onze troepen zijn aan de Montenegrijnsche grens
op verschillende plaatsen tot den aanval overgegaan.
Wij veroverden de grenshoogten Troglav en Orlo-
watsj ten zuidoosten van Avovasj en een dommeerende
hoogtestelling op den Wardar ten noordoosten van
Bilek.
In de door ons veroverde linie ten zuidoosten van
Visegrad1 sloegen wij tegenaanvallen der Montenegrij-
nen af.
Het leger van generaal v. Kövess won terrein ten
noorden van Bzega en trok over die linie Casjac
Kragoejewatsj.
Het leger van generaal v. Gallwitz is op de hoog
ten van Kragoejewatsj en ten noorden van Jagodina
in gevecht.
H. M. de Koningin is gisteravond van Leeuwar
den naar Groningen vertrokken.
AAN HET ITALIAANSCH-OOSTENRIJKSCHE
FRONT.
Het Oostenrijksche legerbericht meldde gisteren:
Gisteren is in de streek van Gorz weder hevig ge
streden. Aan de zijde der Italianen namen verscheiden
van het Tiroolsche en Karinthische front overgebrach
te infanterie-brjgades daaraan deel. Met deze ver
sterkingen trachtte de vijand bij Görz door te breken.
De aanvallen van gisteren waren zoowel op het
bruggehoofd van Görz zelf gericht als op de streek
van Plava aan weerszijden van den Monte Michele.
Met zware verliezen werden de Italianen overal te
ruggeslagen.
Op de Podgora-hoogte wordt nog gestreden om
eenige gedeelten van loopgraven.
UIT HET LAGERHUIS.
Minister Asquith verklaarde gisteren in het Lager
huis onder herhaalde toejuichingen o.m., dat hij als
hoofd der regeering wilde spreken en voor zoover
mogelijk den tegenwoordigen en toekomstigen toe
komst beschrijven. Voor Engeland zijn, naar het
hem toescheen, op het oogenblik 'drie dingen in bui
tengewone mate noodig: een behoorlijk inzicht, een
onbegrensde hoeveelheid geduld en een overloopend
reservoir van actieven en passieven moed.
Toen Engeland den oorlog begon, zond het zes
infanterie- en zes cavalerie-divisies uit; nu comman
deert sir John French ongeveer een millioen man.
Daarbij moeten nog gerekend worden de troepen aan
de Dardanellen, in Egypte en op de andere oorlogs-
tooneelen, benevens de reserven en de garnizoenen.
Verder zei de minister, dat de mannen van de vloot
niet alleen zorgen dat men vrij van vrees kan leven
voor een vijandelijken inval, maar bovendien de zeeën
over de geheele wereld niet alleen van vijandelijke
kruisers, maar van de geheele Duitsche handelsvloot
hebben gezuiverd.
De Duitsche vloot is in de Oostzee opgesloten en
durft zich niet vertoonen, terwijl de Duitsche onder
zeeërs nog slechts steelsgewijze optreden.
Op het Westelijk oorlogsterrein, zoo verklaarde de
minister, hebben de Duitschers sedert April geen
voetbreed grond van de Engelschen gewonnen.
Wat het oostelijk oorlogsterrein betreft, vertrouwt
Engeland, dat Rusland binnen niet te langen tijd de
golf der invasie zal weten terug te dringen.
Met betrekking tot de Dardanellen zei de minister
nog, dat deze vlootaanval zoo zorgvulcjjg mogelijk
was voorbereid en goedgekeurd door Frankrijk en
Rusland. De Engelsche onderzeeërs hebben merk
waardige diensten bewezen. De verschijning van
Duitsche onderzeeërs maakten den toestand wel zeer
veel gevaarlijker, maar ten slotte werd een aantal spe
ciaal daarvoor gebouwde vaartuigen, grootendeels de
producten van lord Fisher's vindingrijken geest, naar
de Middellandsche Zee gezonden, waar zij schitterend
werk verricht hebben.
De Engelsche troepen hebben al den tijd dat de ope
raties aan de Dardanellen duren, 200.000 Turken
vastgehouden, die in andere streken onberekenbaar
veel kwaad zouden hebben kunnen doen.
De toestand aan de Dardanellen is echter bij de
regeering in ernstige overweging.
Tot het laatste oogenblik was er alle reden te ver
wachten, dat Griekenland zijn verdragsplichten jegens
Servië zou nakomen. Na het aftreden van den Griek-
schen minister-president Venizelos wenschte de nieu
we regeering niet af te wijken van de politiek der on
zijdigheid. Hierdoor moest Servië de frontaanvallen
der Duitschers en Oostenrijkers en een flankaanval
der Bulgaren weerstaan. De bondgenooten aldus
de minister konden echter niet gedoogen, dat Ser
vië ten prooi viel aan deze oneerlijke, verfoeilijke com
binatie. De Engelsche en Fransche generale staven
hebben innig overleg gepleegd, waarop de kroon ge
zet is door het bezoek van generaal Joffre. De uit
komst van dit bezoek is een volledige overeenstem
ming tusschen de beide landen nopens het voorgeno
men doen en laten op den Balkan. Servië kan zich
verzekerd houden, dat zijn onafhankelijkheid door de
bondgenooten wordt beschouwd als een der voor
naamste oogmerken van den oorlog.
Sir Edward Carson, die vervolgens van de eerste
bank der oppositie sprak, leverde zeer scherpe critiek
op de wijze van oorlogvoeren der regeering. Hij be
spotte minister Asquith's remedie der instelling van
een kleinen oorlogsraad met handhaving van de ver
antwoordelijkheid van bet kabinet in zijn geheel.
EEN SPION?
Het Hbl. deelt mede,' dat te Londen een Neder-
landsch zeeman, die geen paspoort bezat en beweerde
Britsch onderdaan te zijn, die uit een Duitsch inter-
neeringskamp zou zijn gevlucht, tot zes maanden ge
vangenisstraf is veroordeeld wegens misleiding der
autoriteiten. De man erkende dat hij slechts leugens
had verteld. De politie verklaarde dat de man in
Mei alreeds tot drie maanden gevangenisstraf was
veroordeeld en toen naar Rotterdam was gezonden
Dat hij nu waagde terug te komen, wees er op dat hij
blijkbaar een „geheime zending" had.
UITVOER VERBODEN.
- Verboden is de uitvoer van uienzaad en preizaad;
van aluminium en aluminiumlegeeringen als grond
stof en bewerkt, tenzij gebruikt als onderdeel van
eenig vervaardigd artikel, waarvan aluminium geen
hoofdbestanddeel vormt; van chloorkalk en natrium-
zoutenvan eieren, van eigeel en van eiwit in verschen
of gedroogden toestand, zoomede van producten
daarvan; van tin en tinlegeeringen als grondstof en
bewerkt (met uitzondering van staniol en capsules),
tenzij gebruikt als onderdeel van eenig vervaardigd
artikel waarvan tin of tin leg eer ing geen hoofdbestand
deel vormt.
Ingetrokken de tijdelijke heffing van het uitvoer
verbod van antimoonregellus.
De N. O. Tè deelt mede, van Engeland telegra
fisch bericht te hebben ontvangen, dat wol hoogst
waarschijnlijk weder ten uitvoer zal worden toegela
ten.
STADNIEUWS.
KAASREGELING EN MELKVOORZIENING.
Vrijdag a.s. zal alhier een vergadering van den
bond van zuivelfabrieken worden gehouden van alle
fabrieken in deze provincie, tot bespreking van de
toekomstige kaasregeling voor binnenlandsch gebruik
en de melkvoorziening in de Provincie.
Daarin zullen mededeelingen worden gedaan over
de regeling van de voorziening in de behoefte aan
kaas voor binnenlandsch gebruik.
Voor Noord-Holland zal vrij zeker de maatregel
worden getroffen dat de kaas voor binnenlandsch ge
bruik bestemd in pakhuizen zal worden opgeslagen en
door de Bestuursleden van de kaasvereeniging uit
Noord-Holland verhandeld.
De distributie zal eene gemeentelijke worden, waar
bij de Burgemeesters hunne medewerking verleenen
door de bestellingen te doen voor hunne gemeenten,
zich belasten met de distributie en de controle op den
verkoop.
De kazen zullen worden voorzien van een herken-
ningsteeken wat betreft het percentage vet ih de droge
stof.
Het bestuur stelt voorts, voor
a dat alle fabrieken, zich verbinden om steeds de vol
ledige kaasproductie van minstens 12 dagen in
voorraad en beschikbaar te houden voor binnen
landsch gebruik,
b. dat ten behoeve van de uitvoering der nieuwe, veel
verbeterde, kaasvoorziening, die gepaard gaat met
gewichtsverlies van de kaas in de pakhuizen, moge
lijk geldelijk verlies op kaas van minder goede kwa
liteit en niet te voorziene uitgaven, voor iedere 50
KG. kaas die voor binnenlandsch gebruik word
afgestaan een bedrag van 1.00 of 2.00 per b
K.G. wordt beschikbaar gesteld door de prodi
centen aan de Commissie voor Noord-Holland.
Voorts zullen mededeelingen over de melkvoorzi
ning worden verstrekt.
Om de voorziening in de behoefte aan melk te be-
vordeVen, zullen door de Burgemeesters maatregelen
worden genomen om de melk van personen die deze
andere jaren voor de consumptie bestemden, doch nu
verwerken tot kaas, weder beschikbaar komt voor de
consumptie.
Voor het eventueel dan nog aanwezige tekort, moet
getracht worden aanvulling te krijgen, opdat een zoo
belangrijk volksvoedsel als melk, algemeen tegen billij
ken prijs en in voldoende hoeveelheid is te verkrijgen.
Het Bestuur is van oordeel dat de fabrieken zoo veel
mogelijk moeten meewerken in deze.
Het bestuur stelt o.m. voor:
a. dat de fabrieken algemeen weigeren om de melk te
verwerken van die personen die in andere jaren
hunne melk voor de consumptie verkochten, opdat
hiervoor meer melk beschikbaar komt.
b. om verder maatregelen te bespreken en vast te stel
len die kunnen worden aangewend tot eene melk
voorziening tegen billijke prijzen.
TENTOONSTELLING HUISHOUDSCHOOL.
Hedenmiddag werd in het Burgerweeshuis de tenr
toonstelling geopend van werk, door leerlingen ver
vaardigd.
De presidente van het bestuur, mevrouw Antusch,
opende de tentoonstelling met een rede waarin zij er
op wees dat het goed is, dat er eens van die dagen
zijn, waarin een groep menschen die dagelijks met el
kaar samenwerken hun werk eens kunnen neerleggen
om datgene te overzien wat zij hebben tot stand ge
bracht, en ook naar buiten daarvan te getuigen, het
bekende woord gedachtig: men moet zijn licht niet
onder den korenmaat plaatsen.
Verleden jaar heeft de oorlog verhinderd dat een
tentoonstelling gehouden werd, thans nu ©ogenschijn
lijk alles weer gewoon is, is er geen reden om de ten
toonstelling langer te verschuiven, al kwam het aan
bet bestuur ook gewenscht voor alles zoo eenvoudig
mogelijk in te richten.
Spreekster besloot met een woord van dank aan di
rectrice en personeel, een opwekking tot de leerlingen
en den wensch dat de toestanden spoedig zoo gewoon
mochten zijn dat het „eigen huis" weer spoedig be
trokken kon worden, haar krachtig toegejuichte rede.
Hierna hebben we eens hier en daar rondgesnuf
feld en, hoewel het voor een leek moeilijk is een oor
deel over dergelijk werk te vellen, toch hebben we be
wonderend gestaan voor al dat fijne werk, af tot in
de kleinste kleinheden, voor wat onderwijzeressen zoo
wel als leerlingen, en vam deze laatste de meer ge
vorderden zoowel als de jongeren presteeren. De ele
gantste costumes, zoowel als de eenvoudigste dienst-
bodenuitzetten worden door de leerlingen vervaar
digd. Een bezoek is ten zeerste aan te bevelen. De
bezoekers zullen zeker niet nalaten stil te staan bij den
hoofdprijs der verloting, een prachtig geborduurde,
levensgroote goudfazant, geheel ontworpen door en
uitgevoerd onder leiding van mej. Wolzak.
GESLAAGD.
De hoofdacte Fröbelonderwijs werd gisteren te Gou
da behaald door Mej. T. v. d. Rijst, alhier en die van
acte A door mejuffr. E. van Dijk te 's-Gravenhage,
vroeger alhier.
Hiermede zijn alle candidaten van den cursus, ver
bonden aan de algemeene bewaarschool, geslaagd.
POSTERIJEN.
De commies der Posterijen en Telegrafie, T. J. Ran
ke, wordt met ingang van 1 December overgeplaatst
naar het postkantoor Amsterdam.
De commies der Posterijen en Telegrafie, J. C.
van Runnard wordt met ingang van 1 December over
geplaatst naar het Telegraafkantoor te Amsterdam.
De commies le klasse der Posterijen, J. M. Hen
ning, wordt met ingang van 1 December aan den Di
recteur van het Postkantoor alhier als eerstaanwezec
ambtenaar toegevoegd.
CONCERT REMONSTRANTSCHE KERK.
Men verzoekt ons te melden, dat mevrouw A. C.
GraandijkSchuil, die ongesteld is geworden, op het
concert, dat morgen in de Remonstrantsche kerk
wordt gehouden, zal worden vervangen door mej.
Ange Bakker, mezzo-sopraan te Amsterdam.
BEWAARSCHOOL AKTE-EXAMENS.
De gemengde commissie voor Bewaarschoolakte-
examens, benoemd door B. en W. van 's-Gravenhage
en van Rotterdam, heeft geëxamineerd voor de akte
van hoofdonderwijzeres eener bewaarschool (akte B)
mej. R. P. Janknegt, alhier, die geslaagd is.
AANGEHOUDEN.
Door de politie alhier is voor den officier van justi
tie te Amsterdam geleid, zekere P. H. Z., die verdacht
was van verduistering van een rijwiel. Op verzoek der
politie was hij te 's-Gravenhage aangehouden.
BEGIN VAN BRAND.
Door een surveilleerend agent van politie werd he
dennacht een begin van brand ontdekt in een berg
plaats aan het Baanpad.
REMONSTRANTSCHE GEMEENTE.
Voor de vacature van predikant bij de Remonstrant
sche gemeente alhier is het volgende alphabetische
tweetal opgemaakt: Ds. W. Mackenzie te Zwammer-
dam, Dr. L. H. Roessingh te Boskoop.
M i
K-.SK>*
