DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN.
Van het zuidelijk oorlogsterrein.
Van liet westelijk oorlogsterrein.
Van het oostelijk oorlogsterrein.
Groote Paardenmarkt to Alkmaar
No* 268
Honderd en zeventiende jaargang.
1915
fllionnemenispnis per 3 nsiss&nf l.~rlr. p, post f1JL Advertentiapriis 10 ct. p. regel, groote letters naar plaatsruimte. Brieyen fr. N. V. Boek- en Handelsdrukkerij y! HERlïls. COSTER 5 ZOON, Voordsm C9. Telefoons. 3.
DINSDAG
9 NOVEMBER.
ENGELAND.
NEDERLAND.
Woensdag 10 November a.s.
i ALKMAAR, 9 November.
De Servische stad Kroesjewats is nu ook in Duit-
sche handen gevallen het leger van generaal von
Gallwitz heeft haar veroverd en meer dan 3000 on-
gewonde Serviërs werden gevangen genomen, in de
hospitalen werden 1500 gewonden gevonden, er wer
den 10 kanonnen, veel schietvoorraad, materieel en
groote hoeveelheden verplegingsartikelen buitge
maakt.
Op het westelijk oorlogstooneel hebben hevige ar
tillerie-acties en verwoede gevechten met handgranaten
plaats, die tot geen resultaten leiden. Op het ooste
lijk oorlogstooneel wisten de Russen verschillende
plaatselijke voordeelen te behalen, terwijl de Italianen
erin geslaagd zijn den Coldi Lana te nemen en de Ita-
liaansche vlag op den top te planten, een tastbaar
voordeel dus.
Aangaande den nieuwen Griekschen president Skoe-
doelis wordt gemeld, dat hij een tachtigjarige is, die
reeds veertig jaar geleden zijn gezantschapspost te
Madrid verliet, 18 jaar geleden minister van buiten-
landsche zaken was, daarna steeds de aanvaarding van
een ministersportefeuille heeft geweigerd, doch de
Grieksche belangen tijdens de Balkan-conferentie in
1912 te Londen voortreffelijk heeft behartigd en door
Koning en regeering in moeielijke zaken herhaalde
lijk is geraadpleegd. De Momingpost beschouwt zijn
benoeming als een „attentie aan de geallieerden", ge
waagt van zijn sympathieën voor de entente, vooral
voor Engeland, waar hij vele jaren gewoond heeft
en hoopt, dat hij Koning Konstantijn's inzichten zal
verzoenen met die van het Grieksche volk volgens
Reuter echter heeft een Kretenzer, die tegenstander
van den heer Venizelos is, de portefedille van onder
wijs en eeredienst in het nieuwe kabinet aangenomen,
hetgeen niet wijst op een spoedige wijziging van den
stand van zaken in Griekenland.
Een anderen toon laat de Engelsche pers hooren
over de Amerikaansche protest-nota tegenover de
schending der rechten van onzijdigen tijdens en ten
gevolge van den oorlog. De Daily News geeft te
verstaan, dat deze nota is verzonden, teneinde tege
moet te komen aan het dringende verlangen van de
Duitsch-Amerikanen onder de Amerikaansche kooplie
den. De Times verklaart fijntjes, te gelooven, dat
Amerikaansche juristen en diplomaten de nota niet
geheel in overeenstemming met de betere tradities der
republiek zullen vinden, en sprekende over de strenge
taal der nota, verzekert het blad, dat het rekening
houdt met de eischen der binnenlandsche Amerikaan
sche politiek, waaraan het de keuze van bijvoegelijke
naamwoorden en een wijze van uitdrukking wil toe
schrijven, welke gewoonlijk niet in het formeele ver
keer tusschen de regeeringen van twee groote naties
gebruikt worden. En de Daily Chronicle voorziet een
voortduren van diplomatieke moeielijkheden, welke
niet zullen afnemen, tenzij Amerika zijn houding in
grijpend wijzigt, hetgeen met een presidentsverkiezing
in het vooruitzicht buitengewoon moeielijk zal zijn.
Amerikaansche bladen betoogen, dat er zich geen
moeielijkheden zullen voordoen en dat geschillen over
de blokkade eventueel aan een scheidsgerecht zullen
worden onderworpen.
Deze couranten melden voorts, dat er rechtsingang
is verleend tegen een aantal Duitschers (Fay, Breitung
en vier anderen), wien ten laste gelegd wordt, dat ze
een helsche machine met dynamiet en andere ontplof
bare stoffen gevuld vervaardigden en dat ze samen
spanden om zulk een helsche machine of ook bommen
aan te brengen in stoomschepen, die Nieuw-York ver
lieten, met het doel dat deze bommen als het schip
zich in zee bevond, zouden ontploffen en de schepen
zouden beschadigen of vernielen en voorts, dat ze de
federale wet, die de assuradeurs van schepen en ladin
gen beschermt, hebben geschonden.
DE STRIJD TEGEN SERVIë.
Het Duitsche legerbericht in een deel onzer vori
ge oplaag vermeld luidde gisteren:
De Oostenrijksch-Hongaarsche troepen hebben
Iwanjica en den Vjenatsj, 7 K. M. ten zuidoosten
daarvan, bereikt. De Duitsche troepen vallen aan op
de hoogten ten zuiden van Kraljevo.
Tusschen Kraljevo en Kroesjevatsj is de westelijke
Morawa op verschillende plaatsen overgetrokken.
Kroesjevatsj werd bereikt en in den nacht van 6 op 7
Nov. bezet. Meer dan 3000 Serviërs werden onge-
wond gevangen genomen. Meer dan 1500 gewonden
werden in de lazaretten gevonden. De buit bestaat
voor zoover tot dusver is vastgesteld, uit: 10 kanon
nen, veel munitie en materieel en groote voorra
den.
In het dal van den zuidelijken Morawa werd Pras-
kovu doorgetrokken.
Het Oostenrijksche legerbericht meldde gisteren:
De aan beide zijden van het Moravica-dal voor
waarts dringende Oostenrijksch-Hongaarsche colon
nes verdreven den vijand uit de hoogtestellingen
ten noorden van Iwanjica. De Duitsche troepen
van het leger van generaal von Kövess strij
den op de hoogten ten oosten van Kraljewo.
Stroomafwaarts bij Trstenik forceerden onze troepen
den overgang over de zeer hooge Morawa.
Kroesjwatsj en de hoogten ten oosten van die plaats
zijn in handen van generaal von Gallwitz.
Het Bulgaarsche leger rukt met succes voorwaarts
en maakt zich meester van uitgangen in het bekken
van Leskowatsj.
Een' Montenegrijnsch legerbericht meldde:
Het gevecht aan de zijde van Graliowo werd ge
durende den dag en den nacht van 6 Nov. verwoed
voortgezet. Evenals den vorigen dag sloegen wij den
vijand af. Hij leed zware verliezen. Wij dreven zich
verzamelende Oostenrijksche troepen uiteen. Op het
overig gedeelte van het front artillerieduel.
AAN HET ITALAANSCH-OOSTENRIJKSCHE
FRONT.
Het Oostenrijksche legerbericht meldde gisteren:
De kalmte aan het zuidwestelijk front duurde over
het algemeen ook gisteren voort.
In den noordelijken sector van het Doberdo-pla-
teau moesten onze troepen weder enkele aanvallen van
den vijand afslaan.
Om den Col di Lana werd hevig gestreden. Gister
middag viel de top van dezen berg in handen van
den vijand, 's Avonds werd hij echter door onze
troepen in een tegenaanval heroverd.
De artillerie van den vijand opende het vuur op het
zuidelijk front van Riva.
DE STRIJD IN BELGIë EN NOORD-FRANKRIJK.
Het Duitsche hoofdkwartier meldde gisteren:
In de Vogezen volgden ten noordoosten van Ceil-
les op de bezetting door onze troepen van een vijan
delijken mijntrechter verwoede gevechten op korten
afstand met handgranaten en mijnen. Aan den Hil-
senfirst werd den vijand een vooruitgeschoven stuk
loopgraaf ontnomen.
Luitenant Immelmann schoot ten westen van Douai
een zesde vijandelijk vliegtuig neer. Het was een En
gelsche Bristol-tweedekker met drie mitrailleurs.
DE STRIJD AAN HET OOSTELIJK FRONT.
Uit het Duitsche hoofdkwartier werd gisteren ge
meld:
Legergroep von Hindenburg: Ten zuiden en zuid
oosten van Riga, verder ten westen van Jacobstadt, ter
weerszijden van den spoorweg MitauJacobstadt en
voor Dunaburg deden de Russen met aanzienlijke
strijdkrachten aanvallen na krachtige voorbereiding
door de artillerie. Hun aanvallen werden ten deele
onder voor hen zware verliezen, afgeslagen.
Legergroep von Linsingen: Russische aanvallen
ten noordwesten van Tsarto-rsyk bleven zonder resul
taat. Drie officieren en 271 man werden gevangen
genomen.
Het Oostenrijksche legerbericht van gisteren luid
de gisteren
Bij Sapanof aan de Ikwa, aan de beek Kormyn en ten
westen van Tsjartorysk zijn aanvallen der Russen af
geslagen.
UIT HET HOOGERHUIS.
In het Hoogerhuis verdedigde lord Curzon, in den
loop van het debat over censuur en de oorlogspoli
tiek in het algemeen het optreden der autoriteiten in
zake de schorsing van het blad de „Globe".
Naar aanleiding van de afkeurende kritiek op het
beleid van minister Grey, bracht de heer Curzon war
me hulde aan den minister van buitenlandsche zaken.
Deze, zoo zeide hij, had een zeer delicate en moeilijke
campagne te leiden.
Na 15 maanden hadden twee koningen in den Bal
kan de verwachtingen der Engelschen teleurgesteld en
waren zij ontrouw aan hunne beloften geworden.
Er zijn menschen, die thans hun vroegeren afgod
bekladden, hun aanvallen echter zijn onrechtvaardig
jegens minister Grey en schadelijk voor de zaak der
geallieerden.
Minister Lansdown verklaarde: Wanneer Engeland
vroeger in den herfst, toen de betrekkingen tusschen
Servië en Bulgarije zeer gespannen waren, troepen
naar Servië had gezonden, zou die tusschenkomst een
toestand, dien allen wenschten te vermijden, verhaast
hebben.
i Er was geen vertraging geweest in de uitzending
van het eerste contingent en er was geen minuut ver
loren gegaan in het beschikbaar stellen van andere.
HET DIENSTNEMEN VAN ARBEIDERS.
Officieel werd te Londten medegedeeld dat met het
oog op het groot aantal arbeiders in de kolenmijnen,
die reeds onder de wapens zijn, er geen nieuwe meer
voop het Engelsche leger aangenomen zullen worden,
tenzij op voorwaarde, dat zij in de mijnen blijven wer
ken, tot zij opgeroepen worden.
Dze bepaling geldt ook voor geschoolde arbeiders
boven den grond.
MISS CAVELL EN HET VROUWENKIESRECHT
Bemand Shaw schrijft in de New Statesman o.m..
„Wat miss Cavell betreft. Aangezien wat zij deed
en leed voor ons geschiedde, is het billijk en natuur
lijk, dat zij voor ons een heldin moet wezen; het zou
een schande voor ons zijn, haar gedachtenis te ont-
eeren door bioscoop-narigheid of haar lijkkist stuk te
slaan en de Duitschers met de stukken te ranselen. Er
is een manier, waarop wij tegenover haar onze schuld
kunnen delgen en de oprechtheid van haar luidruch
tigste kampioenen op die proef stellen. Wij kunnen
er niet over klagen, dat de krijgswet haar al de waar
borgen der menschelijfce gerechtigheid heeft onthou-
■dien, want wij hébben zelf onder diezelfde wet tien
menschen doodgeschoten' zonder een van die waar
borgen. Wij kunnen geen beroep doen op haar kun
ne, omdat onze eigen strafwet, de burgerlijke en de
militaire, geen onderscheid maakt tusschen mannen
en vrouwen; en geen vrouw vraagt daarom, zoomin
als Edith Cavell er om vroeg. Wij kunnen geen
drukte maken over ridderlijkheid, omdat, ware zij le
vend teruggekomen om dé politieke rechten te eischen,
die aan den minste der mannen worden toegekend, en
zij had een winkelruit stukgeslagen om de aandacht
op haar eisch te vestigen, ze door het straatvolk zou
zijn gemolesteerd, beleedigd en aan grof lichamelijk
geweld onderworpen, met de volle goedkeuring van
velen van de schrijvers, die haar nu canoniseeren.
Wat wij kunnen doen is heel eenvoudig. Wij kunnen
aan haar sekse het kiesrecht verleenen in waardee
ring van het bewijs, dat zij van de dapperheid van
haar geslacht heeft gegeven. De heer McKenna kon
het wetsontwerp gracielijk in het Lagerhuis voorstel
len, en burggraaf Gladstone in het Hoogerhuis.
Wordt dit voorstel in doodelijke stilte ontvangen, dan
zal ik weten dat Edith Cavell's offer door haar land
verworpen is."
KORTE BERICHTEN.
Lloyds meldde gisteren dat de Engelsche stoom
boot „Woolwich" van Londen gezonken is. De be
manning is gered.
De Engelsche trawler „King William" is giste
ren gezonken; zeven man zijn gered'. De kapitein en
één man van de equipage worden vermist.
Het Fransche stoomschip „Rochambeau" ver
keerde gisteren in brandenden toestand. Er is echter
geen gevaar. Het schip zet koers naar Halifax. Men
is den brand meester.
In de mijn „Deutsche Kaiser" te Hamborn had
gistermiddag een mijngasontploffingplaats,
waerbij 19 mijnwerkers om het leven gekomen, twee
zwaar en vijf licht gewond zijn.
DUITSCHE RIJKSDAGLEDEN IN AMSTERDAM.
Dr. Erdmann uit Keulen, een van de socialitische
Rijksdagleden, die onlangs een bezoek zouden heb
ben gebracht aan Amsterdam, betreffende de Duit
sche vredesvoorwaarden, zegt in de Rheinische Ztg.,
dat hij eenige weken geleden twee dagen in Am
sterdam is geweest, waar hij een bevriende familie
een lang tevoren beloofd bezoek heeft gebracht. Bij
deze gelegenheid heeft hij echter noch aan een ver
gadering, noch aan een bijeenkomst, noch aan een
vredesconferentie deelgenomen. Hij heeft bovendien
geen Duitsche partijgenooten of medeleden van den
Rijksdag gezien.
NEDERLANDSCH SCHIP OP DEN RIJN
AANGEHOUDEN.
Te Orsoy (Rijnprov.) werd Zaterdag een groote
Hollandsche vrachtboot aangehouden, omdat de ka
pitein de „Sperre" bij Xanten zonder vergunning pas
seerde en op gegeven haltsignaal niet stopte, doch
met vermeerderde snelheid verder voer, waarop het
vaartuig werd beschoten, doch zonder succes.
De inmiddels telefonisch gewaarschuwde bezet
ting van Rheinberg dwong te Orsoy den kapitein te
landen, waarna deze gearresteerd eni de boot onder
militaire bewaking werd gesteld. (Tel.)
TEGEN HET SMOKKELEN.
Door de Maatschappij tot Exploitatie van Staats
spoorwegen en Nederlandsche Centraal Spoorweg-
Maatschappij is bepaald, dat aan arbeiders, reizende
met een werkmanskaart, die zich schuldig maken aan
frauduleuzen invoei in Nederland van goederen, wel
ke aan accijns onderworpen zijn of aan verboden uit
voer uit Nederland gedurende den tijd van 1 jaar
geen werkmanskaart meer verstrekt wordt voor het
traject waarop de fraude plaats vond.
BINNENLAND.
Gemengd Nieuws.
NED. HERV. GEMEENTE.
Bij de verkiezingen voor het kiescollege en het
college van notabelen der Herv. gemeente hebben
te Enkhuizen de vrijzinnigen een overwinning be
haald, meldt de N. R. Ct. Voor het kiescollege wer
den hun 13 candidaten gekozen met 388412 stem
men, de rechtzinnige aftredende leden kregen
339360 stemmen. Voor het college van notabelen
werden de vrijzinnigen gekozen met 404 en 402
stemmen tegen 365 en 366 stemmen op de twee
andere candidaten.
Door deze verkiezing is de meerderheid van het
kiescollege" omgegaan (26 vrijz. en 16 orthod.) en is
ook het college van notabelen vrijzinnig (6 vrijz. en
4 orthod.)
EEN VALSCH TELEGRAM.
De vrijzinnig-hervormde predikant ds. Hulsman,
die Zondag in de Nieuwe Kerk te Amsterdam op
trad, had, naar het Hbld. verneemt, eenige dagen
tevoren een telegram ontvangen van ongeveer den
volgenden inhoud:
„Beurt Nieuwe Kerk gaat niet door. Verhindering.
Brief volgt. Engelberts."
Dit telegram was niet door dr. Engelberts verzon
den, zoodat het beschouwd moet worden als middel
om het optreden van ds. Hulsman te verhinderen,
hetgeen echter niet is gelukt.
UIT BERGEN.
Gistermorgen ten 11 ure vergaderde de Raad in
voltallige zitting. Na lezing der notulen vroeg de
voorzitter, wat de heer Baltus zich van een heffing
eener kurtax had voorgesteld.
De heer Baltus zeide, gedacht te hebben, dat dit
punt als no. 1 op de agenda had gestaan. Spr. be
treurde het, dat dit niet het geval was. Spr. stelde
zich voor, om van de vreemdelingen boven de 20 jaar,
die op geen andere wijze in de gemeentelasten bijdroe
gen, een kurtax te heffen, van 1.— Spr. had hier
verschillende redenen voor.
De leening van 3000, die gesloten zal moeten
worden voor bestrijding van de diphteritiskosten wa
ren onkosten voor de gemeente, die uitsluitend 't ge
volg van 't Vreemdelingenverkeer genoemd kan wor
den. Hierdoor hoopte spr. tevens de gelden te kun-
op
nen bekomen, om de hoofdwegen stofvrij te maken!
Dit was zeer noodig, om het vreemdelingenverkeer
te bevorderen. De gemeente heeft door het vreemde
lingenverkeer steeds grooter uitgaven te doen; de lee
ning van 23000 voor de rioleering is hiervoor ook
een bewijs. Billijk is het, dat de vreemdelingen ook
wat in de gemeentelasten bijdragen.
De voorzitter zeide, dat de heer Baltus maar moest
beginnen met een request te sturen aan dé hooge re
geering, met het verzoek, om de wet zoodanig te wij
zin, dat dit voor de gemeente kan geschieden.
De heer Baltus: Waarom zal u dat niet doen? Als
mijn voorstel wordt aangenomen, dan kan het toch
naar Gedeputeerde om goedkeuring.
De voorzitter: Dat is wettelijk onmogelijk. Wij
hebben indertijd een rondschrijven ontvangen, uit
gaande van de gemeente Zandvoort, honende het ver
zoek, om haar adres aan de regeering te ondersteu
nen, in welk adres verzocht wordt, om de wet zooda
nig te wijzigen, dat er van vreemdelingen, die korter
dan 90 dagen in de gemeente verblijven, een belas
ting geheven kon worden. Het was destijds mijn vas
te overtuiging, dat de gemeente zich met dit te doen
een strop qm de hals haalde. Vreemdelingen, die
hier hun geld komen verteren, hebben er beslist het
land aan, als zij dan ook nog eens extra belasting
moeten betalen. Het is zeker waar, dat men in
Duitschland een kurtax heft. Dit betaalt men daar
evenwel gaarne, aangezien dit een speciale belasting
is, waarvoor men wat krijgt. Men heeft daardoor
het recht, de kurzaal te bezoeken en er verschillende
buitenlandsche bladen te lezen. Ook kan men daar,
door gratis verschillende concerten bijwonen. Hier
zou de gemeente er niets voor geven en met drie stem
men voor en vier stemmen tegen besloten wij dan
ook, om dat adres van Zandvoort niet te steunen. Het
verwonderde mij toen, dat de heer Mautmeyer als
goed koopman toen van zoo'n slechts koopmanschap
getuigde, en er wel voor was. Een goed' koopman
toch zal het er mee eens zijn, dat de menschen, die
daardoor verdienen, het dan maar moesten opbren
gen.
De heer Maschmeyer: „Laten de hotels daarvoor
dan maar wat op de rekening van hun gasten zetten.
Zij kunnen het danweer afdragen aan de gemeente."
De heer Baltus: Als de wet het niet toelaat, dan
is het afgeloopen.
Fliema kwam de suppletoire begrooting voor 1915,
welke begrooting onder de leden gecirculeerd had, ter
sprake.
De voorzitter zeide, dat ook de commissaris der Ko
ningin het in verband met den geldtoestand wensche-
lijk oordeelde om tot een definitieve leening te beslui
ten Nu had men een geschikte aanbieding en men
kon niet weten, hoe groot de stormloop naar de
beurs straks bij een'vrede zal zijn. Wij kunnen nu
43000 leenen met een aflossing van 1250 per jaar
tegen 5% en een half procent provisie. Indien wij
de eerste 5 jaren meer willen aflossen, dan zullen wij
1 boete te betalen hebben. Deze aanbieding kwam
B. en W. gewenscht voor. Zij schreven dan ook reeds
omdat dit verlangd werd, dat zij dit aanbod, behou
dens de goedkeuring van den Raad, zouden aanvaa
den. Voor de kosten van de diphteritisbestrijdin
groot 3000, oordeelden B. en W. het wenschelij
om een afzonderlijke leening aan te gaan voor 3 jaa
Op grond van de dezen zomer opgedane ervaring,
mede ingevolge een schrijven van dokter Hamburger,
meenden B. en W. dat thans de gemeente met het oog
op de toekomst een vaste inrichting- voor besmettelijke
ziektepatiënten niet meer kan ontberen. Reeds verschei
dene jaren had men deze inrichting noodig. B. en W.
gaven dan maar steeds hiervoor op het huisje naast
de cachot. Aangezien het St. Elisabethgesticnt zulk
een flinke barak heeft, oordeelden wij het steeds goed-
kooper, om eventueele lijders daar onder te brengen.
Dezen zomer had dat gesticht de barak aangewezen
voor het Roode Kruis en zat de gemeente vast. Dit
kan meer gebeuren. Wij meenden dan ook, den Raad
te moeten vragen, om goed te vinden, dat er voor het
maken van zulk een inrichting een leening wordt aan
gegaan van 5000. Als plaats hebben B. en W.
hiervoor de Nesdijk uitgedacht. De gemeente behoeft
dan geen grond te koopen en wij zitten daar boven
dien vlak aan den harden weg, de waterleiding en
het electrisch licht.
Ook Dr. van Pelt vindt déze plaats zeer geschikt.
De bouw zou kunnen geschieden geheel van Bergsche
nijverheid. Het gebouw kon zeer goed met spauw-
muren van kalkzandsteen worden opgetrokken. Nog
wees spr. erop, dat in de aan te gane leening een be
drag van 20.000 voor de rioleering was begrepen.
De heer Veenhuysen oordeelde, dat de gemeente
wel een dergelijk gebouw noodig had.
De heer Baltus zag dé noodzakelijkheid hiervan
niet in. Het Elizabethgesticht kon door de oorlogs-
noodzaak haar barak niet afstaan. Dit is evenwel een
zeer bizondere omstandigheid'. Naar een inrichting,
als het Elizabethgesticht, brengt men per auto, die
tegenwoordig te krijgen is, zijn patiënten direct weg.
Men is met het gebouw alleen niet klaar. Er komt
jaarlijks heel wat bij voor onderhoud en schoonhou
den. Reserveert men die gelden, dan komt men daar
door voor moeilijke jaren aan een mooie som.
De voorzitter: „Dit was ook steeds onze opinie.
Wij kunnen echter niet stilstaan en weten niet, wat er
een volgend jaar gebeurt. B. en W. voelen zich zoo
niet verantwoord voor de toekomst.
De heer Bamaart meende, dat men bij een eventu
eele herhaling van de diphteritis klaar moest zijn.
De heer Baltus merkte op, dat B. en W. ten on
rechte van meening waren, dat die ziekte in het dorp
was ontstaan. Ze heerschte reeds aan de grens voor
cr in Bergen sprake van was. De ziekte heeft nooit in
Bergen z'n oorsprong gevonden. Zit men het volgend
jaar nog in den oorlog, dan kan men voor niets in
staan, doch dan mag men de lui, diie hier van elders
komen, ook wel vooraf onderzoeken.
ALKMAAR
COURANT
