■HI HH
DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN.
Van het zuidelijk oorlogsterrein.
Yan het oostelijk oorlossterreln.
Van het westelijk oorlogsterreln.
No. 265
Honderd en zeventiende jaargapg.
1915
ftbonnemeirtspriis por 3 mpandenf 1.—,fr. p. post f 1.25. Advertentieprijs 10 ct. p. regel, groote letters naar plaatsruimte. Brieven fr. N. V. Boek- en Handelsdrukkerij v.h. HERMs. COSTER5ZOON, Vocr&a CO. Telefoons 3,
DONDERDAG 11 NOVEMBER.
Tot* zee.
ENGELAND.
NEDERLAND.
ALKMAAR, 11 November.
De onderzeeërs zijn de laatste dagen in actie ge
weest. In den grond werden geboord de Engelsche
stoomschepen Califomian (6200 ton, gebouwd in
1902), de Moorina, de Clain Macalester (4800 ton,
gebouwd in 1903), de Fransche pakketboot France,
terwijl de Duitsche kolenboot Joh. Sauber, werd aan
gevallen, maar niet getroffen en het Engelsche trans
portschip Mercian heeft weten te ontsnappen. Ook
zijn een Russisch loodsvaartuig en een Fransche tor
pedoboot in den grond geboord. En dan is 't Italiaan-
sche stoomschip Ancona getorpilleerd. Dit stoom
schip bevond zich in de golf van Tunis in den mist
toen twee onderzeeërs werden waargenomen, die de
Oostenrijksche vlag voerden, waarvan de een 100 Me.
ter lang en met twee kanonnen bewapend was. De
andere onderzeeër versperde de „Ancona", die vol
gens een Fransch bericht, trachtte te ontkomen, den
weg; het schip stopte echter, zoodra het getroffen
werd. De achtste sloep was juist gestreken, toen de
„Ancona" zonk, het voorschip het eerst. De rest van
de bemanning, die op het achterdek gevlucht was,
werd met het schip door de golven verzwolgen. Acht
sloepen roeiden te zamen zuidwaarts, 's Avonds om
zes uur kwam een schip met gedoofde lichten in
zicht, dat zij seinen gaven Het schip naderde^ maar
verdween toen het de onderzeeërs merkte. De sloepen
scheidden toen van elkaar; een met 26 man aan boord
bereikte de kust van Tunis Woensdagmorgen om ne
gen uur. De commandant vermoedt, dat de andere
booten met 240 opvarenden verloren zijn. Een sloep
met 28 man werd Woensdagmorgen opgepikt bij het
eiland Zembra. Sommige overlevenden verklaren, dat
de onderzeeërs de Duitsche vlag voerden toen ze het
eerst gezien werden.
Uit Berlijn, en niet uit Weenen, komt ook het be
richt, dat het stoomschip trachtte te vluchten.
Naar gemeld wordt waren er 25 Amerikanen aan
boord van de „Ancona" en men gelooft, dat er onge
veer twintig zijn omgekomen. Indien dit juist is, zul
len de Vereenigde Staten dezelfde gedragslijn volgen
tegenover Oostenrijk als indertijd tegenover Duitsch-
land in het geval van de „Lusitania", tenzij aange
toond wordt, dat de „Ancona" de waarschuwingen in
den wind geslagen en getracht heeft te ontkomen.
In elk geval zijn er bij deze gebeurtenis weer vele
vrouwen en kinderen slachtoffers geworden.
In de Middellandsche Zee is de Britsche torpedoja
ger „Louis" (gebouwd in 1913, met een inhoud van
950 ton) gestrand en wrak geslagen, de bemanning
(100 koppen) werd gered.
Van geen der oorlogsterreinen is er nieuws.
De heer Asquith heeft medegedeeld, dat er een be
tere samenwerking bij de oorlogvoering tusschen de
bondgenooten zal worden verkregen door versterking
van den Engelschen staf, dat Frankrijk en Engeland
den wensch koesteren, meer onmiddellijk te beraad
slagen, dat minister-president Briand en hij de hoop
voeden, dat er ter eeniger tijd een soort van oorlogs
raad zal komen, welke de gemeenschappelijke militaire
en maritieme operaties zal leiden en controleeren,
en dat men zeer verheugd zal zijn, indien Italië en
Rusland zich hierbij zouden willen aansluiten.
De geschiedenis van den Hartmannsweilerkopf
herhaalt zich aan het Oostenrijksch-Italiaansche front,
waar beide partijen beweren in het bezit van den top
der Col di Lana te zijn.
Uit Servië wordt gemeld, dat de regeering haar ze
tel thans heeft opgeslagen te Mitrowitza, het middel
punt van den halven frontcirkel in Noord-Servië.
In het Engelsche Lagerhuis heeft de minister-presi
dent Asquith het voorstel tot het verleenen van een
nieuw crediet van 4.800.000 000 gulden toegelicht. Hij
heeft daarbij medegedeeld, dat Engelands oorlogsuit
gaven den laatsten tijd per dag ruim 52 millioen gul
den bedragen en hij voegde er aan toe, dat door een
ministerieele commissie de mogelijkheid van bezuini
ging in iederen tak van dienst is onderzocht. Regee
ring en volk moeten de spaarzaamheid betrachten. Tot
nu toe is er te veel geleefd en uitgegeven als vroeger.
De invoer moet worden verminderd, hetzij doordat
het volk vrijwillig afziet van het koopen, hetzij dat de
regeering alle ingevoerde artikelen zoodanig belast,
dat men gedwongen wordt hieraan minder geld te be
steden.
Een betoog, dat Engeland het vrijhandelstelsel
moet laten varen levert ook de „Morning Post", welk
blad onder het opschrift „de noodzakelijkheid van
een handelspolitiek" een brief publiceert van den heer
A. Benjamin en naar aanleiding van dezen brief een
hoofdartikel onder gelijkluidenden titel bevat.
De inzender schrijft, dat het voor Engeland geen
troost is, te veronderstellen, dat Duitschlands's finan-
ciëele toestand nog slechter is dan de Engelsche. Wij
moeten ons vrij maken van deze vergelijking, schrijft
hij. Wat wij wel te vergelijken hebben, is de financi
ëele macht van Engeland om den oorlog voort te zet
ten en de economische macht van Duitschland, die het
land in staat stelt, hetzelfde te doen.
Engeland's finandëele kracht is identiek met zijn
economische macht om den oorlog voort' te zetten, om
de eenvoudige reden, dat het niet economisch zelfstan
dig is en uit het buitenland de helft van zijn levens
behoeften heeft te betrekken, om niet eens te spreken
van oorlogsmunitie. Duitschland's financiëele macht
heeft weinig of niets uitstaande met het economische
vermogen van het land, om den oorlog voort te zetten,
daar dit uitsluitend afhankelijk is van de vraag, in
hoevérre het alle behoeften aan voedingsstoffen en mu
nitie zelf kan voortbrengen.
In dit verband' zegt de schrijver, dat er niet te veel
gewicht gehecht moet worden aan verhalen omtrent
hongersnood in Duitschland. De schrijver zou zelfs
niet verwonderd zijn, indien de listige Duitschers der
gelijke verhalen zelf hielpen rondstrooien, om valsche
verwachtingen bij de vijanden te wekken. Een feit is
het echter, zegt hij, dat de nood' in Duitschland niet
kan toenemen in het oneindige; deze zal een maximum
bereiken en dan niet verder stijgen, terwijl hij door
verhoogde productie weer sterk kan verminderen.
Voor Engeland is het anders, daar het land, vooral
bij Amerika, steeds meer in schuld geraakt, tengevolge
van het groote verschil tusschen invoer en uitvoer,
welke laatste veel geringer is. Als geneesmiddel voor
dezen ongunstigen toestand bepleit de schrijver een
energieke politiek van invoerrechten, niet te hoog op
voedingsmiddelen, teneinde een grootere productie in
het land zelf aan te moedigen, en hooge rechten op
alle goederen die geen levensnoodzakelijkheid zijn.
Voor de goede doorvoering van deze beginselen acht
hij het van de allerhoogste noodzakelijkheid, dat zon
der vertraging stappen worden gedaan om van het
Britsche keizerrijk een economische en financiëele een
heid te maken, die in haar eigen behoeften kan voor
zien. Hij wenscht dus, en wel dadelijk, een vertegen-
woordigenden raad of kabinet van het keizerrijk.
De „Moming Post" ondersteunt in het hoofdartikel
de voornaamste beginselen en stellingen, die de heer
Benjamin in zijn brief heeft ontwikkeld. De voornaam
ste reden van onze zwakte^ zegt het blad, ligt in onze
buitensporige aankoopen bij de Vereenigde Staten.
Het blad betoogt dan in aansluiting bij den brief, dat
het vrijhandel-principe zich in Engeland heeft over
leefd. Onder het beginsel van vrijhandel heeft Groot-
Brittannië de controle verloren van verscheidene tak
ken van nijverheid, die in den oorlog van het aller
grootste belang zijn; wapenen en munitie, metalen,
suiker en landbouwproducten. Het feit, dat wij in
plaats van onze eigen hulpbronnen te ontwikkelen, er
den voorkeur aan hebben gegeven, van vreemden te
koopen, bedreigt ons land met een bankroet.
Als een bewijs, hoe gewenscht de uitvpering van
Benjamin's wenschen ten opzichte van de eenheid van
het Britsche keizerrijk zijn, noemt het blad, dat de
Australische metaalertsen tot een waarde van 13
millioen pond per jaar volgens contracten werden ge
smolten, door onzijdige en vijandelijke industriëelen.
Dit werk had in Australië en Engeland kunnen ge
schieden en deze beginselen moeten in het vervolg
heerschen, wil Engeland onafhankelijk van vreemden
zijn, zoo luidt de slotsom van het betoog.
DE STRIJD TEGEN SERVIë.
Het Oostenrijksche legerbericht meldde gisteren:
Oostenrijksch-Hongaarsche troepen van het leger
van generaal von Kövess namen ten zuidwesten van
Iwonjica de sterk bezette hoogte Okolinsa en hebben
op den Udowiste, den zuidelijken uitlooper van den
Jelnca Planina, een uit een aantal achter elkander lig
gende loopgraven bestaande stelling bestormd. Ten
zuidwesten van Kraljewo dringen Duitsche troepen
voorwaarts aan weerszijden van de Ibar. Ten zuid
westen van Kroesewatsj veroverden zij het gebied
van Aleksandrowatsj. De Bulgaren slaan den vijand
bij Nisj en Aleksinatsj terug naar den linkeroever van
de zuidelijke Morawa.
Het Montenegrijnsche legerbericht van 8 November
luidde:
Zeer levendig artillerie-gevecht op het geheele
front GrahowoWoesjido. Krachtige infanterie-aan-
vallen op het leger uit den sandsjak. Alle aanvallen
werden afgeslagen.
AAN HET ITALIAANSCH-OOSTENRIJKSCHE
FRONT.
Het Oostenrijksche legerbericht 'meldde gisteren:
De Italiaansche artillerie betoonde gisteren over
het algemeen weder groote activiteit.
Vijandelijke aanvallen op het zuidelijk gedeelte van
de stelling van Podgora, op Zagora, bij Plava en op
den di Lana werden afgeslagen.
Op Nabresina werden uit een vliegtoestel bommen
geworpen, waardoor een aantal personen (burgers),
onder welke een vrouw en drie kinderen, werden ge
dood.
DE STRIJD AAN HET OOSTELIJK FRONT.
De Oostenrijksche staf meldde gisteren:
In Oost-Galicië is het sedert de laatste mislukte
aanvallen op het Oostenrijksche Strypa-front weder
rustig. Een poging cfer Russen om ten westen van
Tsjartorysk door de Duitsche en Oostenrijksch-Hon
gaarsche troepen heen te breken werd in hevige ge
vechten verijdeld.
DjE STRIJD IN BELGIë EN NOORD-FRANKRIJK.
Het Fransche middag-communiqué meldde gisteren:
De Duitschers beproefden eén aanval op een be
perkt front op den westelijken zoom van het Given-
chybosch, welke gemakkelijk werd tot staan gebracht
door ons afsluitingsvuur.
In Champagne beantwoordden de Fransche batte
rijen met goede uitwerking een hernieuwd hevig bom
bardement tegen onze stelling ten noord-oosten van
Massiges.
In het oostelijk deel der Argonnen, bij Vauquois en
het bosch van Malancourt, levendige gevechten met
bommen en handgranaten gedurende den geheelen
nacht.
Veldmaarschalk French berichtte gisteren:
Onze aëroplanes wierpen op 7 November, oogen-
schijnlijk mét succes, bommen op Duitsche barakken.
Denzelfden dag viel een Duitsche aëroplane, na een
langdurig luchtgevecht, van een hoogte van 7000
voet naar beneden. Wij verloren een aëroplane in
een gevecht bij Douai. Aan ons front heerschte min
der activiteit dan gewoonlijk.
DE „ANCONA" TOT ZINKEN GEBRACHT.
Het Italiaansche stoomschip Ancona is Dinsd'ag
door een Oostanrijkschen onderzeeër bij Kaap Carbo-
nera, in de Middellandsche zee, in den grond ge
boord. Naar Reuter meldt, zijn 270 passagiers ge
red, terwijl er 422 aan boord waren. Ook zouden
er eenige Amerikanen aan boord zijn geweest.
Volgens een bericht uit Washington wordt hst zin
ken van de Ancona beschouwd als een aanleiding tot
strijd met Oostenrijk van denzelfden aard als die met
Duitschland na het torpilleeren van de Lusitania.
EEN NIEUWE OORLOGSLEENING.
Door de regeering is een suppletoir crediet aange
vraagd van 4800 milioen gulden. Minister Asquith
lichtte deze nieuwe credietaanvraag toe, waarbij hij
zei, dat het geheele bedrag der credieten van het be
gin van den oorlog af, was geklommen tot 19.944 mil
lioen gulden. Het crediet zal moeten strekken tot het
midden van Februari.
Verder verklaarde de minister, d'at een besluit in
werking is, ter verzekering van een meer effectieve, op
geregelde samenwerking berustende oorlogvoering
door de geallieerden. Hij zei, dat er maatregelen wa
ren genomen voor een samenwerking tusschen het En
gelsche en het Fransche leger.
KORTE BERICHTEN.
De Engelsche admiraliteit maakt bekend, dat de
Engelsche torpedojager „Louis" gisteren in het ooste
lijk deel van de Middellandsche Zee gestrand en vol
komen wrak geslagen is. Officieren en equipage zijn
gered.
Lloydls berichtte gisteren, dat dé Engelsche
stoomschepen „California" en „Moorina" gezonken
zijn.
Lloyds meldde gisteren, dat het Engelsche
stoomschip „Clan Macalister" was gezonken.
Naar officieel uit Berlijn wordt gemeld, werd op
5 Nov. aan den ingang van de Finsche Golf een vaar
tuig van de Russische tnijnenzoekersafdeeling en op
9 Nov. ten noorden van Duinkerken een Fransche tor
pedoboot door .Duitsche onderzeeërs in den grond ge
boord.
Het Zweedsche ertsschip „Skandia" van Stock
holm is gisteren na in aanvaring te zijn geweest met
het stoomschip „Freikoll" van Christiansund, dat met
een lading hout van Archangel op weg was naar En
geland, voor Haagsholmen, vijf a zes zeemijlen ten
zuiden van Talesund, gezonken.
Een der grootste machine-fabrieken te South-
Bethlehem (Pennsylvania), waarin kanonnen en an
der oorlogsmaterieel aanwezig was, is gisteren door
brand vernield. Men vermoedt, dat de brand aan
kwaadwilligheid is toe te schrijven.
Roekiof, de Russische minister van verkeerswe
zen, is gisteren afgetreden.
Naar Reuter meldt hebben dé Engelsche, Fran
sche en Russische regeeringen besloten tot een leening
van 20.000 ten behoeve van Griekenland.
DE MELKKWESTIE.
Aan alle directeuren en beheerders van zuivelfa
brieken, handelaren in zuivelproducten heeft de Mi
nister een „verklaring" ter teekeming toegezonden
waarbij de directeur of beheerder verklaart, dat in dé
door hem beheerd wordende zuivelfabriek geen melk
tot eenig zuivelproduct welk dan ook, wórdt verwerkt,
die in andere jaren in de wintermaanden voor con-
sumptiemelk bestemd zóu zijn geweest.
Voor zoover hij handelt in zuivelproducten, ver
klaart hij geen zuivelproduct, welk dan ook, te koo
pen of te doen koopen of te verhandelen, gemaakt van
melk, welke in vorige jaren in de wintermaanden niet
tot een ig zuivelproduct zou zijn verwerkt.
ilandel hij in strijd met heigeen in deze verklaring
voorafgaat, dan zal aan geen melkproduct, welk dan
ook, consent worden verleend.
Naar de Maasbode uit goede bron verneemt, is gis
termiddag bij de Golak Condensed Milk Co in de
Piekstraat te Rotterdam en bij de Condensed Milk
Company of Holland Ltd. aan de Nassaukade aldaar
een hoeveelheid melk in beslag genomen door de ge
meente.
In de eerste fabriek werd, hoewel onder eenig pro
test, medewerking verleend, terwijl in de tweede dit in
beslag nemen met lijdelijk verzet geschiedde.
Zoo noodig zullen ook heden wederom hoeveelhe
den melk in beslag worden genomen.
De landbouw-redacteur van het Nieuws van den
Dag heeft een onderhoud gehad met minister Posthu-
ma, welk onderhoud allereerst liep over de bedoeling
van de circulaire van 29 October, waarin over den
melkprijs wordt gehandeld. Die circulaire schijnt
aanleiding te hebben gegeven tot misvatting. De een
las er uit, dat den zoetboeren 9 cents, de ander dat
hen 10 cents toekomt.
Op de pertinente vraag van den redacteur: Welke
prijs komt den zoetboeren om Amsterdam voor hun
mglk toe? antwoordde de minister, dat naar zijn mee
ning die prijs moet zijn 10 cents per liter, en dat deze
meening meermalen is kenbaar gemaakt aan den bur
gemeester van Amsterdam.
Als gevolg van deze uitspraak zullen de melkinrich
tingen en de melkslijters nu ook, zooals Dinsdag
werd verzekerd, hun actie tegen de veehouders opge
ven, wat trouwens velen al hebben gedaan.
De melkoorlog loopt dus af.
Men ging hiertoe te eer over omdat bekend is ge
worden, dat vanaf gisteren geen z.g. regeeringsmelk
meer zal gezonden worden.
Dinsdag is het laatste quantum aangevoerd.
Als teekenend voor het karakter van den melkoor
log kan nog worden medegedeeld, dat de bedoelde re
geeringsmelk aan de vereenigingen heeft gekost 10
cents, dus gelijk in prijs is geweest met de melk van
de veehouders, die men te duur achtte.
In en gisteravond te Amsterdam gehouden vergade
ring van melkslijters en melkinrichtingen is na lange
discussie ten slotte een motie aangenomen waarin aan
de veehouders tot 30 April tien cent per Liter zal be
taald worden voor de melk.
Dit besluit is genomen omdat de minister de Am-
sterdamsche burgerij in den steek gelaten heeft.
In de bekende circulaire van 21 October is gezegd,
dat aan de veehouders 2 cent boven de winterprijzen
van het vorig jaar mocht worden betaald. Men kent
te Amsterdam tot nu toe geen winterprijzen, omdat
hier terstede op jaarcontract gekocht wordt.
Volgens dat jaarcontract zou de prijs worden ne
gen cent per Liter. De veehouders echter beweren voor
dien prijs niet te kunne nleveren en toen heeft de mi
nister verklaart dat die jaarprijs niet de goede prijs
was, maar de winterprijs daaruit gedistilleerd moest
worden, wat echter niet goed mogelijk is.
De minister heeft om de melkinrichtingen te helpen
toen zoogenaafnde regeeringsmelk laten aanvoeren.
De boeren sloten zich in de laatste dagen meer ett
meer aaneen zoodat ér méér regeeringsmelk was, ter
wijl toch ook het gebrek aanm elk zich bij sommige in
richtingen liet gevoelen en zij aan het wankelen gin
gen. Plotseling heeft gisteren minister Posthuma de
regeeringsmelk ingehouden waardoor de melkinrich
tingen en slijters genoodzaakt werden hoogere prijzen
te betalen.
Dit wil feitelijk zeggen dat het publiek dit moet be
talen, want de marche tusschen koop en verkoop moet
hier ter stede bedragen 3% a 4 cent.
Nu is er altijd nog het verbod van den burgemees
ter dat de melk niet duurder mag verkocht worden dan
12 cent per Liter.
De melkinrichtingen zouden met groot verlies moe
ten leveren als de prijs gehandhaafd1 bleef op 12 cent.
Heden wordt met het gemeentebestuur over dia
kwestie geconfereerd.
GRENSINCIDENT.
Het Twentsche dagblad „Tubantia" meldt d-d. 10
dezer:
Hedenochtend heel in de vroegte had te Glanerbrug
een klein grens-incident plaats tusschen de Duitsche
grenswacht en Nederlandsche soldaten. De gewoonte
is, dat op de brug, waar de grens juist midden over
heenloopt, 's nachts twee Nederlandsche soldaten
staan. Zoo nu en dan gaan er 's morgens zeer vroeg
enkele douanen heen om de arbeiders en arbeidsters,
die naar Gronau gaan werken, te visiteeren. Zoo ge
schiedde ook hedenmorgen. Terwijl de douanen be
zig waren, trachtten enkele meisjes er zonder gevisi
teerd te zijn langs te komen. Plotseling merkte een
der douanen dit en sprong voor haar.
De Duitsche soldaat trachtte dit.te beletten door
den Nederlandschen douane over de grens te trekken.
Dé Nederlandsche douane verloor bij deze worsteling
zijn stok en pet, doch kon zich nog aan het Neder
landsche gedeelte van de brug vastklampen, zoodat
de opzet mislukte. Stok en pet namen de Duitschers
mede, terwijl zij zeiden dat ze die naar Berlijn zouden
opzenden. Het doel der Duitschers was om te be
vorderen, dat vet,, margarine enz. in Duitschland frau
duleus zouden worden ingevoerd. De Nederlandsche
douane scheen hierover bij de superieuren te hebben
geklaagd. j
Later, toen de Duitschers merkten, dat de Neder
landsche soldaten niet erg vriendelijk ware», brachten
ze den stok en de pet terug.
SMOKKELAARSTRUC.
De Winterswijksche grenswacht heeft in de buurt
schap Meddo een oud paard in beslag genomen, dat
letterlijk uitgegraven moest worden. Het dier lag in
een sloot verborgen en zou over de grens gesmokkeld
worden. Terwijl de wacht hiermede bezig was, heb
ben smokkelaars op eene andere plaats getracht meer
waardevolle dieren over de grens te brengen.
WEER TERUG.
Onlangs vertrok een Belgische familie, die ongeveer
een jaar te Domburg had gewoond, naar haar kasteel
te Schooten in België terug, doch vond het bewoond
door een Duitschen majoor en andere militairen. De
majoor was wel beleefd, maar beweerde thans geen
andere woonplaats te kunnen krijgen. De eigenaar
kreeg verlof met zijn huisgenooten naar Holland te
rug te keeren. Dezer dagen zijn ze weer in Domburg
aangekomen.
?INNEN-LAN©.
TWEEDE KAMER.
De beraadslaging over het ontwerp ia zake defl
zout-accijns werd gistere» voortgezet.
De artt. 1 en 2 werden goedgekeurd.
De heer Geretson (C.-H., Rotterdam 1) verdedigde
het door ham met de heeren Beuiner, Smeenge, Scheu-
AARSGHE
