DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN,
Van liet zuidelijk oorlogsterreln.
Van liet oostelijk oorlogsterreln.
Sche veemarkt.
No. 267
Honderd en zeventiende Jaargang.
1915
RbonnsmeBlspriis por 3 maanden f 1.-Jr. p. pasi f 125c Advarlentispriis 10 ct. p. regel groots letters naar plaatsruimte. Brieven fr. N. V. Boek- en Handelsdrukkerij Y.h, HERMs. COSTERS ZOON, Voordara C9. Telefoon:
•nr. 3.
ZATERDAG
13 NOVEMBER
Ter zee.
DUITSCHLAND.
NEDERLAND.
Woensdag 17 November a.s.,
Dit nummer bestaat uit 3 bladen.
mmm
ALKMAAR, 13 November.
De Engelsche minister-president heeft meer dan
eens gezegd, dat men Groot-Brittanje en zijn bondge-
nooten geen grooteren ondienst bewijzen kon, dan
door den indruk te wekken, dat men onderling ver
deeld is.
Het heengaan van ministers en de scherpe critiek,
welke de laatste dagen in het Lagerhuis op de regee
ring wordt uitgeoefend, geven niet den indruk, dat
deze juiste raadgeving wordt opgevolgd.
Eerst heeft sir Edward Carson zijn portefeuille
neergelegd en thans heeft de hees Churchill desgelijks
gedaan. En evenals de brief van den eerstgenoemden
minister aan den heer Asquith een veroordeeljng in
hield van het beleid der regeering, is ook het schrij
ven van den heer Churchill niet in aanmoedigenden
toon gesteld. De heer Churchill toont zich veront
waardigd over het feit, dat hij niet is opgenomen in
den kleinen oorlogsraad. Toen hij, het ministerie van
oorlog verliet, aanvaardde hij op verzoek van den
eersten minister een ambt met weinige verplichtingen,
teneinde te kunnen deelnemen aan den arbeid van den
oorlogsraad en de nieuwe ministers bij te staan. „Ik
bezat, zegt de heer Churchill niet geheel zonder ge
voel van eigenwaarde, ik bezat in bijzondere mate
kennis van de operatiën, die aan den gang waren."
Zes weken geleden had de heer Asquith hem verze
kerd, dat hij in den kleinen oorlogsraad zou worden
opgenomen. Maar nu hij daarbuiten is gehouden,
wenscht hij aan zijn medewerking met de regeering
een einde te maken.
„De tijd, zoo verklaart hij, zal mijn bestuur aan de
admiraliteit recht doen en mijn rechtmatig aandeel
aanwijzen in de omvangrijke voorbereidingen en ope
ratiën, die ons de heerschappij over de zeeën verzeker
den.
„Met mijn kennis omtrent den tegenwoordigen toe
stand en als deelhebber aan de uitvoerende macht kan
ik niet een positie op mij nemen, die mij een algemce-
ne verantwoordelijkheid 'oplegt voor de oorlogspoli
tiek, zonder dat Lk een werkzaam aandeel heb in de
leiding en het bestuur. Zelf3 als in beginsel juiste be
sluiten zijn genomen, zijn de snelheid en de wijze van
uitvoering factoren die over het resultaat beslissen."
Nu heeft de heer Churchill zich altijd een eigenzin
nig, avontuurlijk en ijdel staatsman getoond; men
denke maar eens aan zijn optreden jegens Londensche
bandieten" vóór den oorlog en sinds het uitbreken der
vijandelijkheden aan zijn getwist met lord Fisher,
zijn noodeloozen tocht naar Antwerpen, zijn mislukte
Dardanel len-actie. Met dat al is hij toch een man van
beteekenis, dien de heer Asquith steeds heeft be
schermd. Daarom is zijn critiek over de leiding der
regeering ook wel van gewicht. En zij krijgt bijzon
der relief nu zij wordt geuit op een tijdstip, waarop
de volksvertegenwoordiging de regeering zeer harde
noten te kraken geeft. Sinds wij gisteren daarover het
een en ander mededeelden heeft de afgevaardigde
Lynch in het Lagerhuis o. m. gezegd, dat de voor
naamste oorzaak van alle misslagen de onbevoegheic
van het oppergezag was. Deze spreker vond, dat
Engeland door een onbesliste campagne een onvol
doenden vrede tegemoet gaat en dat, wanneer er geen
verandering komt, het Britsche rijk zijn ondergang te
gemoet gaat. Men kan niet overwinnen door sterren
en ridderorden, maar enkel door manschappen, muni
tie en vooral door hersenen en z. i. moet veldmaar
schalk French weg en moet zeventig procent van de
hoofdofficieren verwijderd en vervangen worden door
mannen, die kunnen vechten en zegevieren.
Minister Balfour vond dat zulke critiek moest wor
den uitgesteld tot na den oorlog wanneer alle feiten
bekend zijn en dat zij thans ook niet moest worden
uitgesproken, omdat zij de zaak des lands geen goed
kan doen en een nadeeligen invloed kan hebben.
Minister Grey heeft zich nog steeds te verdedi
gen inzake Servië. Hij heeft thans er op gewezen, dat
men niet over een onbeperkte macht beschikt, dat de
gebeurtenissen in het Westen in het laatst van Sep-
tember (bedoeld is het bekende offensief) niet toelie
ten, aan dat front troepen te onttrekken, en nadrukke
lijk verzekerd, dat de vertraging van de hulp aan
Servië alleen voortkwam uit gebrek aan de benoodig-
de troepen.
Voeg daarbij de onaangename boodschap van den
heer Asquith over de reis van den heer Kitchener, die
naar thans bij gerechte verluidt naar Indië en Egypte
zal gaan, waar een opstand heet te zijn uitgebroken
en de nu ook in Engelsche bladen opduikende be
richten over onderhandelingen tusschen Turkije, Bul
garije, Roemenië en Griekenland onder Duitsche lei
ding en ge hebt verschillende aanwijzingen, dat de
politieke atmosfeer te Londen er niet heel gunstig
uitziet. En in zoo'n periode uit zich de teleurstelling
in critiek en gaat het er licht spannen tusschen regee
ring en parlement.
Eigenaardig, dat juist het Engelsche arbeiaersor-
«aan de „Labour Leader", verschillende teekenen ziet,
dat de zucht naar vrede grooter wordt in de ver
schillende landen en ervan overtuigd is, dat ondanks
alle ontkenningen er achter de schermen iets
„Het is nog nacht en het schijnt, alsof de dag nooit
zal komen. Maar wat is dat daar, waar de vèrzienden
op wijzen aan den horizont? Het is het eerste gloren
van de morgenschemering."
Maar men heeft pas in Engeland de regeering een
groot crediet verleend om den oorlog te kunnen
voortzetten en voor hetzelfde doel heeft de regeering
in Frankrijk vergunning gekregen een nieuwe 5 pet.
leening uit te geven, hetgeen, zooals minister Ribot
zeide, het bewijs is van Frankrijks wil om den oorlog
met behulp van wapenen en geld voort te zetten tot
een algeheele overwinning zal zijn behaald.
Het eenige nieuws van eenig belang is het tót zin
ken brengen van een Engelschen onderzeeër, de
E 20" in de Dardanelles
hooren. Dat minister Asquith nog altijd niet afziet
van de phrase omtrent den strijd voor de kleine naties
is, na al hetgeen Engeland in dezen oorlog den klei-
gaande I nen naties heeft aangedaan, zeker sterk.
Bulgarije, Griekenland, de Skandinavische landen
en Nederland kennen de aanmatigende taal, die Enge
land voert tegen ieder, die zich niet schikt naar zijn,
tegen het volkenrecht indruischende, methoden om dë
heerschappij ter zee te handhaven. Minister Asquith
had de nota van president Wilson reeds ontvangen,
toen hij opnieuw sprak over de bevrijding der wereld
-van de Duitsche geweldheerschappij.
Zoolang de leiders van de Engelsche politiek mee-
nen Duitschland te kunnen overwinnen en vernieti
gen, zoolang het Engelsche volk, ondanks alle teleur
stellingen, met hun dit waandenkbeeld blijft koeste
ren, zoolang zullen redevoeringen als van lord Lore-
bum en Courtny helaas stemmen van roependen in
de woestijn blijven."
KORTE BERICHTEN.
De Engelsche minister Churchill is gisteren af
getreden.
AAN HET ITALIAANSCH-OOSTENRIJKSCHE
FRONT.
Uit Weenen werd gisteren officieel gemeld:
Na een betrekkelijk rustigen nacht werd er gister
middag weder hevig artillerie-vuur geopend op het
geheele gevechtsfront. Daarna deed de vijandelijke
infanterie wederom herhaaldelijk aanvallen op het
bruggenhoofd van Görz en de hoogvlakte van Dober-
do. Deze aanvallen werden afgeslagen met vreeselijke
verliezen aan de zijde van den vijand. Onze troepen
zijn weder in het bezit van al hunne stellingen. Aan
vallen van den vijand bij Zagora mislukten eveneens.
Aan de Dolomieten deden de Italianen in de laatste
dagen herhaaldelijk vergeefs anvallen op den -top en
de hellingen van den Col di Lana.
De officieele berichten van den Italiaanschen -opper
bevelhebber aan de pers over de gebeurtenissen in
deze streek zijn ten eenenmale onjuist en moeten be
rusten op onjuiste rapporten.
DE STRIJD TEGEN SERVIë.
Het Oostenrijksche legerbericht meldde gisteren:
Duitsche troepen hebben Bogoetowatsj en de hoog
te aan weerszijden van die plaats, stormenderhand ge
nomen. Het leger van von Gallwitz nadert de hoog
tekommen van het Jastrebatsj-gebergte. En zijn we
derom 1400 man krijgsgevangen gemaakt en 11 stuka
geschut, 16 munitiewagens en pontons veroverd. Het
Bulgaarsche leger heeft over het geheele front den
overgang over de Morawa geforceerd.
Het Servische communiqué van 10 November luid
de:
Wij hebben in goede orde verdedigingsstellingen
ingenomen ten zuiden en ten oosten van Kraljewo,
ten oosten van hvanjika en op het front ten oosten
van den linkeroever van de zuidelijke Morawa, waar
op 10 November verwoede gevechten hebben plaats
gehad.
Het Fransche communiqué van gistermiddag meld
de: Berichten uit Monastir ontvangen bevestigen,
dat de Fransche troepen krachtig de overgangen van
de Cema-rivier ten westen van Krivolatsj vasthouden
en flinke hulp verleenen aan de Serviërs, die tot dus
ver heldhaftig alle Bulgaarsche aanvallen in den Ba-
bonna-pas hebben afgeslagen.
DE STRIJD AAN HET OOSTELIJK FRONT.
Het Oostenrijksche legerbericht meldde gisteren. In
gevechten ten noordwesten van Tsjartorysk werden
gisteren vier officieren en 230 man gevangen geno
men. Bij Sapanof sloegen wij verscheiden nachtelijke
aanvallen af. Achter ons Putilowka-front werd een
officier van het Russische infanterie-regiment No. 407
gevangen genomen, die in Höngaarsche uniform door
onze linies sloop om te spionneeren. Ook aan de Kor-
min ten zuiden van Garajmowka werden Russische
luisterposten in Höngaarsche uniform aangetroffen.
EEN ENGELSCHE ONDERZEEëR
GEZONKEN.
Het Turksche hoofdkwartier meldde gisteren:
Dank zij nieuwe, door onze vloot getroffen be
schermingsmaatregelen is de Engelsche onderzeeór
E 20 den 5den dezer in de Dardanellen tot zinken ge
bracht. Drie officieren en zes matrozen van de beman
ning zijn gevangen genomen.
De onderzeeër, een der nieuwste van de Engelsche
vloot, had zich "twee maanden geleden in de Darda
nellen vertoond. Ze is 61 M. lang en» meet 800 ton.
Aan de oppervlakte heeft ze een snelheid van 19, on
der water van 14 mijl; ze heeft 8 torpedolanceerbui-
zen en twee snelvuurkanonnen. De bemanning be
stond uit 30 koppen.
DE REDEVOERINGEN IN HET ENGELSCHE
HOOGERHUIS.
De officieuze „Nordd. Allgem. Zeit." schrijft onder
het hoofd: „Redevoeringen in het Engelsche Hooger-
huis": „In het Engelsche Hoogerhuis zijn op 8 Nov.
drie redevoeringen gehouden, in welke scherpe kri
tiek werd geoefend op het aan het bewind zijnde coa
litie-kabinet. Of echter de wenken, door twee spre
kers in het Hoogerhuis gegeven, om een uitweg tot
beëindiging van den oorlog te zoeken, zullen leiden
tot redelijke vredesvoorstellen, die Duitschland te al
len tijd bereid zou zijn in overweging te nemen,' valt
ten zeerste te betwijfelen. Wij hebben er niets verno
men omtrent een weerklank op deze aanmaningen tot
inkeer. De Engelsche regeering heeft het zelfs niet
noodig geacht aan beide lords in het Hoogerhuis te
antwoorden. Daarentegen hebben den daarop volgen
den dag drie leden van het kabinet in Guildhall het
woord gevoerd en onveranderd de oude wijs doen
Het Italiaansche tankschip „Livietta" van Port
Arthur naar Buenos Ayres is gisteren door brand ver
nield, ontstaan ten gevolge van een ontploffing in het
ruim. Men vermoedt, dat de ontploffing veroorzaakt
is door een bom.
De Fransche Kamer nam gisteren met algêmee-
ne stemmen het wetsontwerp aan, waarbij de regee-
ring wordt gemachtigd een nieuwe 5 procents-leening
uit te geven.
De Duitschers gebruikten in de gevechten bij
Olay een nieuw soort repeteergeweer, waarmede 25
schoten per minuut kunnen gelost worden. De Rus
sen hebben eenige van die wapens in handen gekre
gen.
De Nobelprijs voor physica voor 1914 is toege
kend aan prof. M. von Dane, hoogleeraar aan de uni
versiteit te Frankfurt a. M. en dén prijs voor chemie
aan prof. W. Richarde van de Amerikaansche Har
var d-universiteit te Cambridge in Massachusets.
Bij: beschikking der Weensche politie is dë ver
schijning van het Neue Wiener Journal voor 8 dagen
verboden.
Bij een landbouwer te Oud-Lingen (Duitschl.) is
een Fransche krijgsgevangene werkzaam, die uit een
brief, van zijn ouders ontvangen, tot de eigenaardige
ontdekking kwam, dat de zoon van den landbouwer
bij wie hij werkt, als krijgsgevangene was ingekwar
tierd bij zijn ouders in Frankrijk.
TEGEN DE SMOKKELAARS.
Naar de Tel. verneemt overweegt de regeering, ten
einde het steeds toenemende smokkelen tegen te gaan,
een bewakingslinie te leggn op een afstand van 10
K. M. van de grens. Daarlangs mag dan alleen pas-
seeren wat uitsluitend1 dient voor de dagelijksche be
hoeften van de bevolking, gelegen tusschen deze linie
en de grens.
MISHANDELINO VAN EEN NEDERLAND-
SCHEN JONGEN.
De rechtbank te Hasselt (België) wees Dinsdag j.l
vonnis in de geruchtmakende zaak van de mishande
ling van een Nederlandschen knaap en veroordeelde
majoor Tölle, commandant van het Duitsche land
stormbataljon te Maeseyck tot 50 Mark boete of 10
dageü hechtenis wegens gepleegde mishandeling op
het zoontje van de M< estrichtsche familie v. d. E.
Verder veroordeelde de rechtbank majoor Tölle tot
een boete van 50 Mark of 10 dagen hechtenis wegens
het mishandelen van den Belgischen douanier Kub
ben en tot 100 Mark boete of een maand hechtenis
wegens het doen mishandelen door zijn soldaten van
den douanier Opdenakker en tevens in de kosten van
het proces.
Beide douaniers waren afgerost, omdat zij zich te
gen de mishandeling van den knaap hadden verzet.
Het Openbaar Ministerie, is van dit vonnis in hoo-
ger beroep gegaan bij het gerechtshof te Brussel.
BURGEMEESTER en WETHOUDERS van ALK
MAAR brengen ter algemeene kennis, dat ter ge
legenheid van de Scliei-veemarltt, te houden op
het vee, 't welk niet per vaartuig naar de markt
wordt gebracht, alleen aangevoerd mag worden
langs den Helderschen weg,
over de Heilooërbrug en
over de Friesche brug.
Aanroer ran ree over de Geesterbragde
Nieuwlanderbrugde Emmabrug, de Scherm :r-
vlotbrug en de beide rustieke voetbruggen
VERBODEN.
Het vee over de Boompoortsbrug bij het Zeg
naar de markt gebracht moet den weg volgen la;
de Voormeer er de Bierkade, over de Scherm
vlotbrug en lang den Kanaaldijk naar de Friese
brug.
Bij de Texelsche-, de Heilooër- en de Friescl
brug zal het aan te voeren vee door deskundige
worden onderzocht.
Vaartuigen met voor de markt bestemd vee mogen
uitsluitend gelost worden aan de Kanaalkade. De
ligplaatsen zullen door den havenmeester worden
aangewezen.
Vao heden af zal geen vee In stallen binnen deze
gemeente mogen worden geplaatst, zonder vooraf
door den: directeur van het slachthuis te zijn onder
zocht.
In het algemeen mag geen vee ter markt geplaatst
worden zonder voorafgaand deskundig on
derzoek en IN GEEN GEVAE VddR DES
MORGENS ZES EER.
Alkmaar, 13 November 1915.
Burgemeester en Wethouders voornoemd,
RIPPING, Voorzitter.
DONATH, Secretaris.
BINNENLAND.
AANVAARDING DIRECTEURSCHAP
TOONEELSCHOOL
Hedenmiddag aanvaardde de heer Balthazar Ver
hagen in het openbaar de functie van directeur der
Tooneelschool te Amsterdam.
Jhr. A. W. G. van Riemsdijk, voorzitter van het Ne-
derlandsch Tooneelverbond heette in de gerestaureer
de Tooneelschool de aanwezigen welkom en bracht
hulde aan hen, die de geldeaf voor de gedeeltelijke ver
bouwing en algeheele restauratie geschonken hadden,
De restauratie der school beoogde een dusdanige at
mosfeer te brengen in die localiteiten, dat Kunstonder
wijs in de voornaamste plaats met succes kon worden
gegeven. V
Den nieuwen directeur wenschte de heer van Riems
dijk succes op zijn arbeid toe.
Verhooging der subsidies en nog grootere bijdrage
van het verbond aan de Tooneelschool zijn noodig om
de gewenschte resultaten te bereiken. Gaarne zag
spr. de bijdragen der gemeente Amsterdam 600.
en der provincie Noord-Holland (ƒ300) verhoogd, en
met meer klem drong hij hierop aan, daar H. M. de
Koningin met een subsidie van 5000 voorgaat.
Mevrouw FunkeNyhoff en mevrouw Wertheim-
Hijmans van Wademoijen, die benoemd zijn tot da
mespatronessen aan de Tooneelschool werden hartelijk
staan gaat ons onbeholpen af. Hier ligt de eerste,
groote taak der Tooneelschool. Uitvoerig wijdde spr.
hierover uit, er in dit verband zijn vreugde over uit
sprekend, dat onze grootste tooneelkunstenaars Mevr.
Mann-Bouwmeester, en de heer Louis Bouwmeester,
hun ervaring en kunst ten dienste van het tooneelon-
derwijs willen stellen.
Of het onderwijs werkelijke resultaten zal kunnen
opleveren is verder afhankelijk van twee groote facto
ren: gehalte aan keunis en beschaving der leerlingen
en de particuliere en openbare belangstelling in ons
werk. Vervolgens een kort historisch overzicht van
het kunstonderwijs in Nederland gevend, stond spr.
uitvoerig stil bij de kentering, welke in de laatste
helft der 19e eeuw ontstond in de opvatting dat kunst
geen volksvoedsel is.
H. M. de Koningin heeft de belangrijkste subsidie,
waarmede Koning Willem lil de stichting der school
mogelijk maakte, gehandhaafd. Doch nog meer steun
is noodig, opdat de Tooneelschool steeds aan hooger
eischen beantwoorde. Een schoon voorbeeld gaf de
bekwame decorateur', de heer J. J. Poutsma, die nieu
we decors aanbood.
Spr. besloot met een oproep tot vruchtbare samen
werking tusschen de kunstenaars, de dragers en de
onderwijzers, de dienaren van Nederlands ideëele
goederen.
welkom geheeten, evenals de heer Adr. van der Horst
en de heer Meijer van Beem, de leeraar in het grimee-uj is met dit bedrag vermeerderd, maar de
ren.
Ten slotte richtte de heer van Riemsdijk zich tot Me
vrouw Holtrop van Gelder, die dë vorige maand 25
jaar leerares aan de Tooneelschool was, en aan wie hi;
namens het Tooneelverbond een armband met inscrip
tie als souvenir aanbood.
Vervolgens nam de heer Balthazar Vèrhagen het
woord, om dank te brengen aan Hoofdbestuur en
Commissie van Beheer en Toezicht voor het in hem
gestelde vertrouwen. Hij richtte een woord van op
rechte bewondering voor het werk van zijn voorgan
ger, den heer Bouberg Wilson en ging na wat gedaan
is en gedaan moet worden in het belang van de reor
ganisatie der Tooneelschool. Wij, Nederlanders, spre
ken in het algemeen slecht, missen alle expressie van
gebaar en mimiek, wij loopen leelijk en het zitten en
Gemengd Nieuws.
DE VERBINDING MET DE OVERZIJDE
VAN HET Y.
Naar het Hbld. verneemt hebben de directies van
de stoomvaartmaatschappij „Néderland", den Kom
Holl. Lloyd, de Kon. Ned. Stoombootmpij., de stoom-
vaartmpij. „Oceaan" en de Holl. Stoombootmpij. de
zer dagen overleg gepleegd over de vraag, welke in
den laatsten tijd op den voorgrond is getreden inza
ke het maken van een vaste verbinding met de over
zij de "van het IJL AR neen was men van oordeel, dat
waneer dë verbinding met dë overzijde verbetering
zou behoeven, de oplossing zou moeten worden ge
zocht in de richting van een tunnel. Een brug zou,
naar het eenparig oordeel der directies een te groote
belemmering opleveren voor de scheepvaart.
JE GELD OF JE LEVEN."
Het klinkt als uit een rooversgeschiedenis. En
toch gisteren had het te Haarlem plaats.
Omstreeks 5 uur liep de 9-jarige S. M., wonende in
de Julianastraat te Haarlem in de Hertogstraat, al
daar waar slechts één huis bewoond is en waar op dat
oogeblik niemand was, toen op eens op hem afkwam
een 15-jarige jongen, die hem toeriep: „je geld of je
leven".
Uit schrik gaf M. zijn nikkelen remontoirhorloge af,
waarmede de ander zich snel uit de voeten maak
Een wel brutaal stukje! (N. H. Crt.)
TE WEINIG BELASTING.
Men meldt aan het N. v. d. D.
Door vergelijking van de gegevens der Rijks
komstenbelasting met het kohier van den hoofde
ken omslag, is men te Zevenhuizen (Z.-H.) tot de Oi
dekking gekomen, dat de ingezetenen ongeveer 301
te weinig hoofdelijken omslag betalen. De post „hoo
delijke omslag" der begrooting voor het volgend jaar
is met dit bedrag vermeerderd, maar de 50 opcenten
op de personeele belasting en de hondenbelasting zul
len nu in 1916 niet worden gevorderd. -Toch zal de
gemeentekas bij deze gewijzigde belasting nog wèl
varen.
EEN AALMOES VOOR DEN PAUS.
Het eindcijfer der 16e lijst van Sint Bavo gaf op 9
November 1915 de som van 50.077.68 R>.
De inschrijving voor den Paus wordt einde Novem
ber gesloten.
AGENTEN VAN POLITIE.
In de laatste gemeenteraadszitting te Velsen werd
door den burgemeester een langdurige rede gehouden
tot afschaffing van het klassenstelsel bij de politie.
Hij wilde een klein korps van uitsluitend eerste
klasse agenten vormen en deze dan een flink salaris
toekennen.
ALRMAA
COURANT
is.
