DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN.
Van liet zuidelijk oorlogsterrsin.
Van tiet oostelijk oorlogsterreln.
Vao het westelijk oorlogsterreln.
BESCHIKBAARSTELLING fan RAAPOLIE.
No» 270
Honderd en zeventiende Jaargang.
1915
WOENSDAG
17 NOVEMBER
ENGELAND.
YARIA.
Deze Courant wordt eiken avond, behalve op Zon- en
Feestdagen, uitgegeven. Abonnementsprijs per 3 maanden
voor Alkmaar f 1,franco door het geheele Rijk f 1,25.
Afzonderlijke nummers 3 Cents.
Telefoonnummer 3.
Prijs der gewone Advertentiën:
Per regel f 0,10. Bij groote contracten rabat. Oroote
letters naar plaatsruimte.
Brieven franco aan de N. V. Boek- en Handelsdrukkerij
v/h. HERMs. COSTER ZOON, Voordam C 9.
Dit nummer bestaat uit 2 bladen.
ALKMAAR, 17 November.
De kiesrechtvrouwen, die voor haar doen reeds zoo
lang hebben gezwegen, doen in Londen weer van
zich spreken.' Mevr. Pankhurst en eenige anderen
hebben tegen morgen een vergadering in Albert Hall
aangekondigd, waarin zij de regeering zullen be
schuldigen van „verraad van Servië" en de bewinds
lieden zullen brandmerken als mannen, die niet ge
schikt zijn, de nationale eer en dé nationale belangen
te handhaven. Er is alle reden om aan te nemen, zegt
de Daily Chronicle, dat de beleedigende tekst van de
alom verspreide strooibiljetten, gevolgd zullen wor
den door woester en nog buitensporiger toespraken.
Het blad meent, dat zulke vergaderingen niet gehou
den mogen worden, het landsbelang verbiedt dit en
er behoort geen censuur op de pers te zijn, als er ook
geen censuur op het gesproken woord is.
De Engelsche regeering, die nu weer uit den vrou
wen-hoek dreigt te worden aangevallen, wandelt te
genwoordig niet op rozen. Sir Edward Carson, de
oud-minister, heeft Maandag niets meer of minder be
weerd, dan dat sir Edward Grey over de zending van
hulp aan Servië onjuiste en misleidende verklaringen
in het openbaar heeft afgelegd. Sir Edward Carson
betoogde, dat hij indertijd geprotesteerd heeft tegen
de opvatting, dat het te laat was om hulp aan Servië
te verleenen, en heeft gezegd, dat, als men Servië niet
hielp, men dit moest mededeelen aan den Servischen
gezant, ten einde Servië in staat te stellen, de stappen
te doen, die het noodig zou oordeelen, om zich zelf
voor algeheele vernietiging te vrijwaren, dat na het
bezoek van generaal Joffre plotseling de zienswijze
der regeering werd veranderd en dat wat drie weken
te voren „te laat" heette, toen „vroeg genoeg" werd.
De minister-president, de heer Asquith, betreurde
dat het verschil tusschen de beide heeren ter sprake
was gebracht, nu de positie van Engeland in dat deel
der wereld nog zoo delicaat en moeielijk was. Hij ver
klaarde, dat er geen vertraging in de verzending van
troepen naar Servië was geweest, dat er een divisie,
afkomstig van een gevechtsterrein in het Oosten, was
gezonden en dat andere troepen naar Alexandrië zijn
gebracht, om gereed te worden gehouden voor elk ge
vechtsterrein, waar ze noodig mochten zijn.
Verschillende Engelsche bladen zijn boos op den
oud-minister Churchill, omdat deze, nog sprekende
van de regeeringsbanken, hulde heeft gebracht aan sir
Edward Carson en de hoop heeft uitgesproken, dat
deze de oppositie zou leiden ten bate van het land en
een later kabinet De heer Churchill, die zooals wij
gisteren zagen, ook zijdelings critiek uitoefende op de
werkwijze van het kabinet, had o. a. lord Fisher er
van beschuldigd, dat deze hem niet voldoende had in
gelicht, noch krachtig had gesteund. De aangevallene
heeft hierop geantwoord, dat hij thans reeds 61 jaar
zijn land dient, dat hij de beaordeeling zijner hande
lingen aan zijn landgenooten overlaat, dat hij kan
wachten tot de tijd hem in het gelijk stelt, maar dat
hij niet persoonlijk wil worden bij een bespreking der
nationale belangen, nu zijn land midden in een groo-
ten oorlog is.
Terwijl de heer Churchill had gesproken over den
uitputtingsoorlog, betoogde de oud-minister van on
derwijs, de heer Trevelyan, waar JTuitschland het
minstens zes jaar zal kunnen volhouden, en de Times
zelfs spreekt van tien jaar, dat zoo'n oorlog Enge
land evengoed als Duitschland volslagen en onherstel
baar zou vernietigen. Een der leden vroeg bij inter
ruptie: „Wou u het opgeven?" De spreker ant
woordde, dat hij niet den vrede tot eiken prijs of op
een ongeschikten tijd wilde. Maar er was niets oneer
vols of vernederends in om liever door onderhande
ling, dan door vechten het doel te bereiken, waar
voor Engeland ten oorlog was getrokken. De metho
de van onderhandeling zou minder rampspoedig en
even eervol zijn, zou veel menscheli'jk lijden voorko
men,'en een grooter waarborg voor duurzamen vrede
geven, aangezien minder haat zou zijn gezaaid.
De heer Trevelyan verlangde dat de regeering een
verzekering zou geven, dat zij, indien neutralen be
middeling zouden aanbieden, of vijanden onderhan
deling zouden voorstellen en de regeering -daarin niet
zou treden, zij de natie in alle geval op de hoogte zou
stellen welke de aanbiedingen waren geweest. Wan
neer de regeering wel in onderhandeling trad, moest
zij het Lagerhuis de voorwaarden doen weten, die
Engeland, in samenwerking met zijn bondgenooten,
zou willen stellen.
Minister Bonar Law zeide, dat er nog heel wat
zulke redevoeringen gehouden kunnen worden voor
dat het einde van den oorlog er is. Het is immers on
denkbaar, meende spr., dat Duitschland aan Frankrijk
den Elzas zou teruggeven, of Polen's nationaliteit zou
herstellen. Het was alleen denkbaar wanneer Duitsch
land werd verslagen.
Wie zou niet elke gelegenheid aangrijpen om aan
dezen oorlog een einde te maken, zoo vervolgde de
heer Bonar Law, indien het mogelijk ware op een wij
ze, in overeenstemming met onze eer en veiligheid.
Die tijd zal komen, maar hij is er nog niet, en daar
om zal Engeland niet verslappen, maar doorvechten.
In het Westen hebben alleen artillerie-acties plaats.
Reuters correspondent in het Engelsche hoofdkwartier
schrijft, dat het nu al aardig wintert in Vlaanderen.
De regenweek, die de wegen in poelen herschiep en
bet verblijf in de loopgraven vergalde, werd gevolgd
door helderen zonneschijn en pittige nachtvorsten.
In het Oosten is de toestand onveranderd. Alleen
dient melding gemaakt van de beschieting van de
kust van Koerland door Russische torpedojagers.
Op het zuidelijk oorlogstooneel maakten de Italia
nen geringe vorderingen op den Monte San Michele.
In Servië duurt de vervolging der Serviërs voort.
Het Oosten rij ksche leger van von Kövess bezette Oest-
se en Babitsa aan de straatwegen van Kraljewo-Nowi
Pasar en Raska-Kocrsoemljè. 'Ook Engelsche berich
ten schetsen den toestand van het Servische leger, dat
gebrek heeft aan levensmiddelen, als zeer slecht. De
l imes vreest, dat de Albaneesche stammen een poging
zullen doen om hun onafhankelijkheid te verkrijgen,
indien de Serviërs door verdere nederlagen verzwakt
worden.
In het zuiden zijn de Bulgaren erin geslaagd met
een talrijke strijdmacht een flankbeweging uit te voe
ren. Zij bedreigen Monastir, dat reeds ontruimd
schijnt, terwijl het diplomatieke korps naar Skoetari,
een haven van Montenegro is vertrokken en zij heb
ben bij Gradsko de Franschen op twee plaatsen tot
den terugtocht genoopt. Fransche posities werden ge
nomen ;n een krachtigen stormloop, onder het zingen
van het lied der schuimende Maritza, zegt het legerbe-
richt.
Het ligt voor de hand, dat hoe meer de expeditie
in Noord-Servië opschiet, hoe meer troepen de Bulga
ren voor de operaties in Zuid-Servië beschikbaar krij
gen. Vandaar dat men aan de zijde van de entente
klaagt over de langzame landing van troepen te Sa-
loniki. Het heet, dat er niét meer dan 5000 man per
dag geland mogen worden, zoodat de ontscheping
van 300.000 man twee maanden in beslag zou nemen.
En ook vindt men het minder aangenaam, dat er dub
bel zooveel Grieksche troepen in de omgeving van Sa-
loniki samengetrokken zijn als er zich soldaten der en
tente bevinden.
De Daily Mail meldt, dat de Britsche autoriteiten
00 Grieksche schepen vasthouden te Liverpool en te
Newcastle. Het is niet recht duidelijk, wat dit be
richt te beteekenen heeft. En evenzoo is het gesteld
met een Reuterbericht over een reis van den Griek-
schen minister van marine naar Rome.
DE STRIJD TEGEN SERVIë.
Het Oostenrijksche legerbericht luidde gisteren:
Bij Gorazda schermutselingen. Op het oorlogstoo
neel in Servië vordert de vervolging overal. Oosten-
rij ksch-Hongaarsche troepen hebben de streek van
Uwatsj, Cigota Planina en de hoogten van Javor ge
nomen.
Een Duitsche colonne van generaal Von Kövess,
die oprukte langs beide zijden van den weg van Kral-
jewo naar Novi-Posar, nam Usee in bezit.
Verder naar het oosten voorwaarts dringende Oos-
tenrijksch-Hongaarsche troepen trokken bij Babica
over den weg RaskaKursualja en namen stormen
derhand de Servische verschansingen op den berg Lu-
cak, waar de bezetting, drie officieren en 110 man
schappen en een machinegeweer in hun handen vielen.
Duitsche en Bulgaarsche divisies namen van het
noorden en het oosten uit het kruispunt Kurvemlja.
Het Duitsche hoofdkwartier meldde gisteren:
De vervolging vordert flink. Gisteren zijn meer
dan 1000 Serviërs gevangen genomen en twee machi
negeweren en drie stuks geschut buitgemaakt.
Het Bulgaarsche legerbericht van 14 NoV. luidde:
De operaties op het geheele front nemen een voor
ons gunstig verloop. Bij Prokuplje maakten onze
troepen 480 kisten artillerie-munitie, 220 kisten infan-
terie-munitie, 12 karren, beladen met oorlogsmaterieel
en een pionierspark met pontons buit.
Het resultaat van onzen tegenaanval aan den weste
lijken oever van de Karossa ten zuiden van Veles was,
dat de Franschen geheel en al teruggeslagen werden
naar den oostelijken oever dezer rivier. Daar namen
onze troepen, onder het zingen van „Schuim, o Ma
ritza," stormenderhand de krachtig versterkté stellin
gen der Franschen.
AAN HET ITALIAANSCH-OOSTENRIJKSCHE
v FRONT.
Het Italiaansche communiqué van gisteren luidde:
De Italianen breidden hunne stellingen in de Ëtsch-
allei uit, versterkten ze en sloegen een infanterie-aan-
val af. Ook elders werden vijandelijke aanvallen af
geslagen. De vijand poogde te vergeefs den Italianen
te verhinderen de stellingen, die zij op het Karst-pla-
teau hebben veroverd, te versterken. De Italiaansche
infanterie sloeg twee hevige infanterie-aanvallen af
in de streek van San Michele, waarbij de Oostenrijkers
zware verliezen leden.
Officieel werd gisteren door het Oostenrij ksche
hoofdkwartier medegedeeld: De Noordelijke sector
van de hoogvlakte van Doberdo was ook gisteren het
tooneel van een zeer hardnekkig gevecht. Om de stel
lingen aan weerszijden van den Monte San Michele
wordt dag en nacht gestreden. Aan de Noordelijke
iielfing van dezen berg drongen de Italianen herhaal
delijk onze liniën binnen. In den avond gelukte het
echter deii vijand volkomen te verdrijven.
In het gebied van San Martino duren de gevechten
van man tegen man voort. In de streek van 't brug
genhoofd vaii Görz werd een aanval van den vijand
op de Podgora-hoogte afgeslagen.
DE STRIJD AAN HET OOSTELIJK FRONT.
De Russische staf berichtte gisteren
Op het geheele front, van de streek van Riga af tot
aan de Pripjet, gebeurde op 15 Nov. niets belangrijks.
In de buurt van de dorpen Tzminy en Khriasse en
voor de -overgangen van de Styr duren de gevechten
voort.
DE STRIJD IN BELGIë en NOORD-FRANKRIJlK.
Het Duitsche legerbericht luidde gisteren:
Drie pogingen van de Franschen om ons de op 14
Nov. genomen loopgraaf ten noordoosten van Ecurie
weder te ontrukken mislukten. Op de overige gedeel
ten van het front behalve artillerie- en mijnengevech-
ten, niets bijzonders. Bij de telkenmale herhaalde -be
schieting van Lens door vijandelijke artillerie werden
van 22 Oct. tot 12 Nov. 33 inwoners gedood en 55
gewond. Schade van militairen aard werd niet aan
gericht.
DE RECRUTEERING.
Eerste minister Asquith zeide gisteren in antwoord
op een vraag omtrent de recruteering: „Ik hoop en
vertrouw, dat het niet noodig zal zijn over te gaan tot
dwangmaatregelen en dat op hét beroep op het vader
landslievend gevoel, gedaan door lord Derby en zijn
commissies, het gewenschte antwoord zal worden ge
geven vooral door jonge, ongehuwde mannen.
EEN INGEWIKKELDE GESCHIEDENIS.
Een eenigszins ingewikkelde geschiedenis wordt
aan de „Tagliche Rundschau" uit een plaatsje in de
nabijheid van Potsdam gemeld. Een vrouw daar zag
plotseling haar man voor zich staan, die voor meer
-dan een jaar reeds als gesneuveld was' aangegeven.
De vrouw was in tusschen, na afloop van het rouwjaar,
met zijn broeder getrouwd. De doodgewaande was
door dezen onverwachten toestand zeer verrast. Hij
had voor deze verrassing echter zelf schuld, doordat
hij nooit een poging gedaan had om iets van zich te
laten hooren.
De vrouw met de beide mannen staat nu voor een
moeilijke keus, te moeilijker nog, omdat het broeders
zijn. Men weet nog niet wat er nu gebeuren zal en
of de nieuwe echtgenoot geneigd zal zijn zich terug te
trekken. Naar men beweert heeft hij daartoe geen
lust. En de heele buurt wacht nu in spanning af wat
er gebeuren zal.
KORTE BERICHTEN.
Aan Mej. Emilienne Moreau, een jong meisje
van 17 jaar, werd Zondag het Fransche oorlogskruis
uitgereikt, terwijl zij tevens geciteerd werd in een le
gerorder. Mej. Moreau heeft bij de bestorming van
Loos, 3 Duitschers gedood met handgranaten en 2
anderen doodgeschoten met een revolver van een
Britsch officier.
Wegens gebrek aan voedsel en werk komen in -de
laatste dagen weer verschillende Belgen naar Hol
land. De vorige week meldden zich pl.m. 150 uitge
wekenen bij het vluchtelingen comité te 's Hertogen
bosch aan.
Een Fransch communiqué meldde gisteren, dat
het Italiaansche stoomschip Bosniagetorpilleerd is,
38 zeelieden, en 7 passagiers werden Zondag te Soe-
da aangebracht. Een aantal passagiers kwam om .het
leven.
De Beiiijnsche rechters hebben twee aanhang
sters der „Christian Science", die door haar raadge
vingen den dood veroorzaakten van twee actrices, is
veroordeeld tot zes maanden gevangenisstraf.
De oorlogskosten van Frankrijk 1 Augustus
1914 tot 31 December 1915 bedragen
10,719,280.794. Onder dit bedrag is inbegrepen
het crediet, dat voor het laatste -kwartaal van dit jaar
is toegestaan.
De Italiaansche dichter d' Annunzio ligt te Ve
netië met zware koorts te bed. Bij zijn laatsten vlieg
tocht is zijn rechterhand bijna bevroren.
De BURGEMEESTER der gemeente ALKMAAR
brengt hierbij ter kennis van de ingezetenen, dat
door den minister van Landbouw, Nijverheid en
Handel de maximumprijs vau raapolie voor
den kleinhandel is vastgesteld op 65 cent per
liter.
Kleinhandelaars, die raapolie wenschen te ontvan
gen tegen den voor hen vastgesteirten prijs van
f 57.50 per 100 K.G., gelieven hunne aanvragen met
opgave van hoeveelheidhetzij schriftelijk, hetzij
mondeling, te doen ter gemeente-secretarie vóór
Zaterdag, 20 November a.s. De aandacht zij
er evenwel op gevestigd dat er geen zekerheid kan
worden verschaft, dat de aan te vragen hoeveelheid
geheel zal kunnen worden beschikbaar gesteld
Klachten over prijsopdrijving in -te brengen ter
Gemeentesecretarie of bij den Commissaris van Politie.
Alkmaar, den 16 November 1915.
De Burgemeester voornoemd,
G. RIPPING.
BUITENLAND.
DE NEGEKLEERAAR BOOKER WASHINGTON
GESTORVEN.
Door den dood van Booker Washington, den ne-
ger-leeraar, heeft de wereld een genie der weldadig
heid te betreuren. Hij was een Ontdekker van niet
bekend ongeluk, gelijk Florence Nightingale, Charles
Dumont of de geestelijke Bodelschwingh en evenals
bij hen lag zijn beteekenis in den practischen arbeid,
die uit een klein begin zich.tot groote waarde ontwik
kelde. Booker Washington begon met weinige
schoolklassen voor negerkinderen en een kleine steen
bakkerij en hij eindigde met een opvoedingsinrichting,
waarin alle beroepen onderwezen en elke wetenschap
toegankelijk gemaakt werd De Times wijst erop, da*
de vijandelijke aanvallen, die hij te verduren had, zich
juist öp deze practische richting van zijn werkzaam
heid muntten. Hij bekommerde zich niet om de al
gemeen e strijdpunten over de gelijkstelling van de ne
gers mat de blanken, doch hij verwachtte alles van de
opvoeding zijner leerlingen tot den arbeid. Ondanks
deze beperking, was zijn invloed in Amerika en West-
Indië buitengewoon en de negers van deze landen ver
liezen in hem een algemeen geachten voorvechter.
BINNENLAND.
TWEEDE KAMER.
Aan de orde was gisteren de Indische begrooting
voor 1916.
De heer Bogaardt (r.-k., Breda) wijdde een enkel
woord aan den aftredenden en aan den nieuw-benoem-
den gouverneur-generaal. Spr. meende, dat men een
luitenant-gouverneur zou kunnen aanstellen, die Indië
uit eigen beschouwing kent.
Spr. kantte zich tegen de zgn. ethische politiek en
gaf zijn eigen denkbeelden aan. Langs lijnen van ge
leidelijkheid moet den inlander worden opgevoerd. Bij
de decentralisatiewet is te veel gelet op de belangen
van de Europeanen alléén. De gemeenteraden moeten
geheel anders worden.
Spr. gaf aan, hoe hij zich de organisatie der ge
westen en gewestelijke raden denkt en-ontwikkelde zijn
fedachten op het gebied der decentralisatie nader,
lij betreurde ten slotte ten zeerste, dat de minister ge
weigerd heeft art. 123 van het Regeeringsreglement te
wijzigen.
De heer Van Bylandt (c.-h., Apeldoorn) was dank
baar voor hetgeen er de laatste jaren aan de ontwik
keling der bevolking is gedaan. Ten aanzien van de
zending vroeg deze spreker geen wijziging van het Re
geeringsreglement. Wel wenschte hij, dat de minis
ter aan den nieuwen gouverneur-generaal de instruc
tie zal geven, het beleid van zijn voorganger voort te
zetten. Vooral lette men op de verdediging. Spr.
betreurde, dat men daarmede nog niet verder is dan
met rapporten en plannen.
De beer De Muralt (u.-l., Oostburg) achtte de ra
ming van de uitgaven bedenkelijk hoog. Zoo had
men in deze tijden niet mogen overgaan tot uitbreiding
van het personeel. Zelfs aan de uitbreiding van het
corps ingenieurs zou spr. nog niet willen meewerken.
Daarentegen betreurde spr. liet, dat de minister een
bedrag van een millioen op de irrigatiewerken bezui
nigen wil. Spr. wild liever den post voor gebouwen
verlagen. Ook de uitgaven voor plaatselijk en ge
westelijk zelfbestuur zouden in dezen tijd geen 2%
millioen hooger behoeven te zijn.
Spr. meende dat het technische bureau in Den Haag
niet tot zijn recht komt.- De minister zorge, dat alle
bestellingen uit Indië het bureau passeeren. Het is
noodig, dat ook in Indië een dergelijk bureau wordt
opgericht.
Spr. wenschte geen bezuiniging op de aankweeking
van personeel en beval verder goede hygiënische maat
regelen aan.
Nadat de pauze was gehauden werden de werk
zaamheden geregeld en stelde de voorzitter voor, om
Maandag as. te vergaderen, teneinde de interpallatie-
Sannes te behandelen.
Daartegen kwam de heer Kooien (r.-k., Grave) op,
die de interpellatie op Dinsdag bepaald wil zien.
Blijkbaar omdat het quorum ontbrak, werd besloten
later te stemmen.
De stemming geschiedde nadat de heer Knobel
(v. 1., Zwolle) over de Indische begrooting had ge
sproken. Nu bleeken slechts 49 leden aanwezig, zoo
dat de Kamer voor een half uur uiteen ging.
Bij heropening van de vergadering om drie- uur
werd wederom het voorstel des voorzitters in stemming
gebracht. Alsnu bleken 34 stemmen voor en 16 te-
GODRAN
