DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN. Van liet zuidelijk oorlopterreln. No. 272 Honderd en zeventiende jaargang. 1915 Abonnementsprijs per 3 maandenf 1,tr. p, pest f 1JS, Advertentiepiïis 10 ct. p. regel, groote letters naar plaatsruimte. Brieven fr. N. V. Boek» en Handelsdrukkerij vl HERlfls, COSTER4ZOON, Voerdsm C9. Telefoom. VRIJDAG 19 N O Y EMBE It. ALKMAAR, 19 November. De entente-bladen schetsen den toestand der Ser viërs nu zoo, dat de verbindingen tusschen de noor delijke en zuidelijke districten geheel verbroken zijn, dat den Serviërs niets anders overblijft, dan naar Al banië te vluchten, alwaar de bevolking hen met wil den haat wacht, of naar Griekenland uit te wijken en dat de Bulgaren, onder aanvoering van Duitsche of ficieren, nog maar op twee uur gaans van Monastir stonden, zoodat de val van deze stad spoedig aan staande scheen, men er in angstige verwachtingen leefde en velen reeds naar de Grieksche grens vlucht ten. Uit aandoenlijke beschrijvingen blijkt, dat twee Servische officieren met tranen in de oogen hadden verklaard, dat het leger den strijd niet langer kon volhouden bij gebrek aan voedsel en dat de soldaten gedoemd waren te sterven zonder Servië te kunnen redden. Ook wordt-gemeld, dat de Serviërs na 15 da gen stand gehouden te hebben bij den Baboena-pas den strijd moesten opgeven, dat het eindgevecht werd gevoerd man tegen man met messen, terwijl.de hoofd macht naar Monastir, sindsdien bedreigd, aftrok. Is de toestand aldus juist aangegeven? Het is moei lijk dit uit te maken, maar zeker is, dat thans, evenals toen de dagbladberichten van allerlei voordeden der entente-troepen in deze streek gewaagden, de offici- eele lezingen daarvan afwijken. Het zal wel zoover komen, als de berichten thans melden, maar het blijft de vraag of het nu al zoo ver is. Onafwendbaar lijkt het voor de entente-troepen, en vele Servische strij ders, dat zij voor zoover zij niet gedood of gevan gen genomen worden (het aantal gevangenen be droeg gisteren 5000 en neemt snel toe!) op Grieksch grondgebied zullen worden geworpen. En dan? Dat is het probleem van het oogenblik, welks op lossing niet lang kan uitblijven. De verbonden mo gendheden hebben reeds economische middelen tegen over Griekenland toegepast en ondanks de bekende rechten van kleine natiën, wordt hoe langer hoe ster ker aangedrongen op krasse militaire maatregelen een Italiaansch. blad zegt onheilspellend, dat het Atheensche Koningsslot slechts 7 kilometer van het vuur der entente-vloot verwijderd is en dat alle Griek sche steden binnen het bereik der entente-kanonnen liggen. De Fransche minister Denys Cochin had te Athene een onderhoud van anderhalf uur met koning Konstantijn. Volgens een particulier Times-bericht zou Griekenland in geval van een terugtocht der En- gelsch-Fransche en Servische troepen dezelfde hou ding aannemen als bij de landing te Saloniki, d. w. z. toelaten, maar formeel protesteeren, doch officieele bevestiging van dit bericht bleef tot dusverre uit. De Grieksche regeering zit tusschen twee vuren. Als wijlen de onsterfelijke baron v. Miinchhausen heeft Griekenland den leeuw vóór en den krokodil achter zich en vermoedelijk zou het wat graag zien, dat de leeuw in den krokodillenmuil sprong. Die mo gelijkheid bestaat, maar geschiedt dit, dan zal deze wonderbaarlijke gebeurtenis op Grieksch grondgebied plaats hebben, zoodat Griekenland in elk geval het slachtoffer wordt en niet, als de gelukkige avonturier aan beide kwade kansen ontkomen kan. En waar schijnlijk dat Griekenland, zijn eigen belangen het zwaarst latende wegen, tusschen de twee partijen de keuze doet, die de regeering het best lijkt. Als Bulga- rije's vorst zal ook koning Konstantijn wel zich aan de zijde scharen van degenen, bij wie hij zich voor den eind-uitslag het veiligst acht, desnoods tegen alle traditie in. En van Roemenië is een zelfde houding te verwachten, waar zijn minister-president ronduit verklaarde, dat dit rijk zal optreden, wanneer het behalen van de grootst mógelijke voordeelen verze kerd is, m. a. w. wanneer het den overwinnaar te hulp kan snellen. Een dergelijke verklaring is wel de uit drukking van de meest krasse zelfzucht. Maar wie komt er in dezen tijd van macht boven recht nog met zedelijke overwegingen aan, wanneer het de verhou dingen der naties betreft? Het is echter niet gemakkelijk om thans reeds de zijde van den winner te kiezen en daarom zullen èn Griekenland en Roemenië gaarne de beslissing nog een tijdje uitstellen. Tsaar Ferdinand meende zeker van de overwinning der midden-mogendheden te zijn en men weet, dat de meening van koning Konstantijn in dezelfde richting gaat. Maar anderen hebben een geheel anderen kijk van zaken. In het Engelsche Lagerhuis bijv. heeft minister Bonar Law gezegd, dat hij, ondanks hetgeen in het nabije Oosten plaats vond, meer hoop had dan sedert maanden en dat, den ge- heelen gang van den oorlog beschouwende, z. i. de zaken niet zoo slecht gaan als het wel schijnt. Het Amerikaansche blad „de Tribune" maakt zich tot tolk van veler opvatting, wanneer het schrijft, dat er geen twijfel meer bestaat omtrent den afloop van den oor log als militair vraagstuk, daar Duitschland het ver lies aan mannen zwaar begint te vallen en de krach ten van Frankrijk, Engeland en Rusland steeds toene men. Toch acht het blad het onvermijdelijk, dat de oorlog nog een paar jaar zal moeten duren. En ook de Russische generaal Roesski heeft volgens „de Temps" betoogd, dat de entente het beslissende voor deel harer strategische reserve bezit, dat de Duit- schers nog wel zeer sterk zijn, maar niet sterk genoeg om in het Oosten of in het Westen hun tegenstanders onaangename verrassingen te bereiden, al zullen zij trachten hen te overvallen, terwijl, naar de meenmg van den generaal er op den Balkan niet over het lot der volkeren zal worden beslist. Nieuws is er niet. Alleen zij aangeteekend, dat een Duitsch onderzeeër, naar thans wordt gemeld, aan de Noord-Afrikaansche kust den 5den November den Engelschen kruiser „Para" (6300 ton) en den 6en de Engelsch-Egyptische kanonneerbooten „Prince Abbas" (300 ton) en „Abdal Menem" (450 ton) tot zmken heeft gebracht. STADNIEUWS. r MASSA-VERGIFTIGING ONDER DE DéPöT-SOLDATEN. In den afgeloopeu nacht openbaarden zich in een barak bij de nieuwe Ambachtsschool bij bijna alle manschappen der 3e compagnie (meer dan 400 man) verschijnselen van een heftige maag-darm-aandoening. Men kan zich, ook zonder dat wij in min-smakelijke bijzonderheden treden, voorstellen, welk een ver schrikkelijke toestand hierdoor in het leven werd ge roepen. De dépot-arts, dr. J. H. Pameijer, schreef den patiënten pijn-stillende middelen voor. In den loop van den dag ondervonden velen nog steeds de onaan gename gevolgen van hun ongesteldheid, maar geluk kig deed zich geen enkel ernstig geval voor. Vermoed wordt, dat men hier te doen heeft met een massa-vergiftiging,, veroorzaakt door het voedsel, dat gisteravond werd genuttigd en dat, naar wij ver namen, bestond uit vet, boonen en aardappelen. Resr ten van dezen avondmaaltijd zijn in beslag genomen en naar het centraal laboratorium te Utrecht ter on derzoek opgezonden. DE KOLENVERGIFTIGING. Naar wij vernemen is de toestand van de gebroe ders Bijwaard, die gistermiddag naar het Stadszie kenhuis zijn overgebracht, nog steeds onveranderd ALKMAARSCHE VEREENIGING VOOR DEN HANDELDRIJVENDEN EN INDUSTRIEELEN MIDDENSTAND EN DE HANZE. Gisteravond ten 8 ure had in het lokaal van den heer Mooij, aan de Koorstraat, een openbare vergade ring plaats, uitgeschreven door bovengenoemde ver- eenigingen, ook toegankelijk voor niet-aangesloten middenstanders uit het Noord-Westelijk deel van Noord-Holland. In deze vergadering besprak de Rijksnijverheidcon- sulent,.de heer F. Begemann, in opdracht van Z. Exc. den Minister van Handel, Landbouw en Nijverheid, de noodzakelijkheid van de oprichting van een bureau van advies voor den middenstand. De voorzitter, de heer Jb. Cloeck, heette de aanwe zigen welkom. Spr. wees er op, dat wij, in opdracht van de regeering, 's morgens regeeringsbrood en 's middags regeeringsuien eten en 's avonds na kun nen denken over de maximumprijzen, die vastgesteld zijn. Bij wijze van afwisseling zal thans, in opdracht van de regeering, de heer Begemann uiteen zetten wat er in het kort met een bureau van advies voor den middenstand bedoeld wordt. Spr. wees er op, dat er een Rijkscommissie voor het verstrekken van crediet aan middenstanders en Üat er een Algemeene Borg- maatschappij is opgericht. Deze instellingen zullen alleen dan overgaan tot het verleenen van een ge vraagd crediet, indien blijkt, dat er een goede boek houding gehouden wordt of gevoerd zal worden. Hef trof spr. in het schrijven van den nijverheidsconsu lent en in de circulaire van de Algem. Borgmaat- schappij, enkele punten aan te treffen, die vrijwel over eenkwamen. Beide zeggen, dat het, om een goede boekhouding te krijgen, gewenscht is, om in alle plaatsen, die als centra kunnen worden beschouwd, bureaux van adviezen op te richten. Ook staat er in die circulaire, dat het van groote waarde zou zijn, in dien de rijksnijverheidseonsulenten bereid worden ge vonden, advies te geven In het kort wees spr. er op, hoe het met het midden- standscrediet staat, daarbij aanhalende hetgeen hier over in het tijdschrift van gemeentebelangen en wel in het nummer van 1 November, wordt gezegd. Spr. liet uitkomen, dat voorgeschreven kan worden, dat de credietnemer een passende boekhouding zal voeren, welke vanwege de commissie wordt gecontroleerd. In Leiden drongen B. en W. aan, toen besloten werd, een deel van de te dragen risico over te nemen, welke daad door Alkmaar royaal werd gevolgd, geen credie- ten te verleenen, dan na advies te hebben ingewonnen van een commissie van ingezetenen, die geacht mogen worden met den kleinen middenstand ter plaatse en zijne behoefte bekend te zijn. Spr. zeide, zich er over verheugd te hebben, dat de regeering zich voor 55 pet. borg stelt voor het te verleenen crediet en deelde mede, er bij de stedelijke regeering op aangedrongen te hebben, dat ook deze een percentage voor haar re kening nam, wat ten gevolge had, dat B. en W. van Alkmaar met het royale voorstel kwamen, om hierin voor 27 pet. deel te nemen, welk voorstel is aangeno men. In Alkmaar oordeelde men het niet noodig, dat d'e middenstander zich had te wenden tot de Alg. Borg- maatschappij, waarom men een Alkmaarsche Borg- maatschappij oprichtte, waarmee men reeds eeniger- mate is gevorderd. De gemeentebesturen kunnen zich bij de Algemeene Borgmaatschappij, die op zuiver commercieele grondslagen berust, herverzekeren. Wij meenden, aldus spr., in Alkmaar op onze wijze door te kunnen gaan. Spr. bood hiervoor zijn excuus aan, als straks uit de rede van den spreker mocht blij ken, dat het bestuur hierin had misgetast Zelfs wan neer de spr. niet in dienst van den Minister, doch in dienst van de Algem. Borgmaatschappij stond, oor: deelde spr. het nog een voorrecht voor ieder midden stander, om dén Kijksnijverheidsconsuient over dat onderwerp te hooren. Van het belang van een goede boekhoud ng was men nog niet doordrongen. Het was een publiek geheim, dat de boekhouding bij den middenstand in zeer slechten toestand verkeert. Spr. hoopt, dat door de lezing de positie van den kleinen middenstander, die door de mobilisatie wel het meest in gedrang is gekomen, beter ingezien 'zal worden en spr. merkte op, dat voor den werkman nog wel eens een toeslag op het loon verkregen wordt; dat er meer dan ooit voor de armen in de maatschappij gezorgd wordt, maar dat er voor den kleinen middenstander, n.l. hij die door zijn arbeid en zijn handel een week- ioon verdient, niets gedaan wordt. Spr. vond, dat het optreden van den heer Begemann over dit onderwerp ais bewijs kon gelden, dat de overheid zich meer ver antwoordelijk gaat gevoelen, waar de groep van klei ne middenstanders in 't gedrang komt. Veel winke liers gaat het door de welvaart in de 70 omliggende dorpen goed, doch ook voor de groote winkeliers oordeelde spr. het van veel belang, dat de kleine hun geheelen weerstand niet verliezen. Daardoor zou de geheele stand verzwakken. Voor de geheele maat schappij zou 't een verlies zijn, wanneer de kleine middenstander onder ging. (Applaus). De heer Begemann, hierna het woord bekomende, zeide allereerst te willen nagaan, welke organisaties den laats ten tijd tot stand zijn gebracht en hoe die hadden gewerkt. Spr memoreerde, hoe kritiek Au gustus 1914 voor den middenstander door het opzeg gen van het crediet van de leveranciers en de kassiers was en hij was van meening, dat toen meer dan ooit bleek, hoe veel er aan de organisatie van den midden stand ontbreekt. De mannen van den middenstand, die niet opgehouden hebben, op bet nut van de organisa tie te wijzen, togen wederom met vollen moed aan het werk, thans met meer succes; ten eerste richtte men de Algem. Centrale Middenstandscredietbank te Am sterdam op. Reeds thans zijn daarmee vrij goede re sultaten bereikt. Het publieke vertrouwen blijkt uit de deposito-gelden, die in ruime mate worden afge geven. En na den vrede zal wel blijken, welk nut de middenstand bij het te verleenen crediet van deze nrddenstandsbank kan hebben. Zij, die als harde wer kers bekend staan en niet rusten voordat zij hun ver plichtingen voldaan hebben, doch niet kunnen wer ken, omdat hun eenige honderden crediet ontbreekt, zij moeten geholpen worden. Daarvoor is de Borg maatschappij opgericht. Het doel is de handeldrijven de industrieelen en landbouwende middenstand te be vorderen door het borgstellen voor personen, die cre diet wenschen of bedrijfsrekenplichtig zijn en wel door het sluiten van verzekeringen voor de risico voortvloeiende uit een dergelijk crediet. Een goede boekhouding is hierbij een eerste eisch. Doch het komt helaas voor, dat door de middenstanders aan den allereersten eisch van administratie, n.l. het schei den van huishoudkas en winkellade en het houden van eenig kasboek niet voldaan wordt. Spr. citeerde in verband hiermede eenige voorbeelden, uit het boek je: „Over het nut van Boekhouden", van dien heer Koenrad. Door een, goed boekhouding, wordt in de eerste plaats ieder in staat gesteld ieder oogenblik een over zicht van den stand zijner zaak te krijgen, terwijl de balans aan het eind van het jaar doet zien of de zaak voor of achteruit gegaan is, ook kan men daardoor nagaan, welk bedrag er voor de huishouding noodig is, waardoor men er voor kan zorgen, dat er niet meer voor gebruikt wordt, dan verdiend wordt. Zonder een goede boekhouding is men niet in staat den kostprijs van een product te berekenen, men moet er dan maar een slag naar slaan. Ook bij groote middenstandsbedrijven komt dit voor. Spr. kende iemand die 40 man aan het werk heeft, die zelfs met een zekere trots mededeelde geen boekhou ding te hebben. In het vak van dezen man zijn con currenten gekomen die dit wel doen, er behoefde niet gevraagd te worden hoelang de man het nu nog zou uithouden. Bij de smedten is de boekhouding over het alge meen al zeer treurig.Spr. besprak dit in den breede. Bij de invoering van een goede boekhouding kun nen zij berekenen wat voor bepaalde werkzaamheden gevraagd moet worden en voorkomen, dat zij de dupe worden uit gebrek aan een goede administratie. Aannemende, dat de middenstander in de eerste plaats deskundig is, zette spr. uiteen, dat de weg om tot een goed administratief doel te komen een betere opleiding is. De cursussen in de verschillende steden in het boekhouden werdén besproken. De jongelui van middenstanders, die deze volgen zullen aanstonds de kern vormen en beter bruikbaar zijn,- dan zij die hiervoor geen moeite deden. De ervaring leerde, dat bij de patroons de invoering eener goede boekhouding te bereiken is, door individu eel bezoek en door het in algemeene trekken aangeven van een goede 'administratie. Deventer heeft den weg gewezen, die ingeslagen moet worden. Men heeft daar reeds twee jaar geleden een bureau van advies opge richt. Het bestaan daarvan bleek reeds in 1914 ge rechtvaardigd door de toename van het aantal leden, daarbij aangesloten. (Wordt vervolgd.) EVANGELISCHE UNIE Door het Bestuur van de Vereeniging van Vrijzin nige Hervormden wordt ons verzocht mede te deelen, dat het zich voorstelt a.s. Zondagavond te 7 uur, in de Groote Kerk, eene godsdienstige bijeenkomst te houden, waarin als spreker hoopt op te treden de WelEerw. Zeergel. Fleer Dr. H. A. van der Meulen, uit Bergen-op-Zoom. BIOSCOOP-THEATER „NOVUM". Deze week zal het bioscoop-theater „Novum" als hoofdnummer geven „De Weg des Levens", met de alom gevierde actrice Henny Porten in de hoofdrol. GESLAAGD. Voor het gisteren gehouden examen vrije- en orde oefeningen te Amsterdam, slaagde mejuffrouw J). J. M. Kloppers, alhier, gevat. 3e VOLKSCONCERT." Voor het derde volksconcert op Donderdag 18 No vember in de Groote Kerk, dat ondanks de minder aangename temperatuur in het gebouw zeer druk was bezocht, al was het niet overvol als op het tweede, had de organist, de heer W. H. Slinger twee jonge, talent volle musici tot medewerking uitgenoodigd, nm. Mej. Angelique Bakker, mezzo sopraan uit Amsterdam en den heer Gerard M. Boedijn, solo-violist te Hoorn. In de eerste solo der zangeres Sei nur Still, van J. W'. Frank, scheen het of zij aan de omgeving nog niet gogd gewend was; 't klonk wat gereserveerd. In het volgende nummer echter „Arioso" van Handel kwam zij al beter voor den dag en hoe langer hoe meer luisterde men met welgevallen naar die klank volle stem. Jammer dat mej. B. nog niet een num mer had gekozen waarin haar krachtig orgaan zich geheel kon geven, eens kon jubelen, want het heeft het vermogen de groote ruimte waarin de zangeres nu op trad te kunnen vullen. De heer Boedijn, hoewel nog zeer jong heeft zich als een veelbelovend violist doen kennen, die met ge- kuischte voordracht en zeer mooien toon zijn stukken waarvan de kerkaria in ouden stijl van hem zet was —speelde, de aria op de G-snaar, var Bach droeg hij zonder begeleiding voor. D organist gaf afwisseling aan het program door het vertolken van een praeluaium, twee kleine stukken (de Berceuse was eigi werk) en begeleidde alle solo's van zangeres en violist op uitstekende wijzen. EVANGELISCH-LUTHERSCHE GEMEENTE. De Kerkeraad der Ev. Luth. Gemeente achtte het een eisch der billijkheid, die zich almeer deed gevoe len, ook aan de vrouwelijke gemeenteleden de gele genheid aan te bieden zitting te verkrijgen in zijn col lege en nomineerde in zijne vergadering van gisteren, met het oog daarop voor de door preriodieke aftre ding ontstane vacaturen in het college van diakenen een viertal vrouwelijke leden, waardoor de volgende dubbeltallen zijn ontstaan: Mevr. Bosman-Bauerman en Mevr. Brunner-Brouwer. Mej. G. Bakker en Mej. M. van den Berg. Voor het college van ouderlingen werden voorts genomineerd de heeren V. S. Ohmstede J.Czn. en W. J Buning; Dr. A. C. Antusch en M. Preijer. Voor dat van kerkrentmeesters werden de heeren W. J. Buning en H. G. Preijer genomineerd. Zondag 28 November a.s. zal de verkiezing door den Grooten Kerkeraad plaats hebben. BOUWWERKEN VOOR „OORLOG." Door de afdeeling Alkmaar van den Nederland- schen Aannemersbondi is 25 October j.l. het volgende schrijven verzonden aan den minister van Oorlog: Geeft met verschuldïgden eerbied te kennen de Af deeling Alkmaar van de Nederlandsche aannemers- bond waar overal in den lande, door verschillende in- dustrieele zaken -de gevolgen worden gevoed! der oor logstoestanden buiten onze grenzen, zoo zijn het bij zonder de bouwvakken welke daaronder lijden, en is het te begrijpen dat elke aannemer tracht werkzaam heden te verkrijgen om zijne zaak in staat te houden, en te trachten op de publieke markt bij aanbestedin gen werk te verkrijgen van Rijk, Provincie of Gemeen te; wordt in dien geest gewerkt en ieder in de gele genheid te stellen daartoe mede te dingen, met uitzon dering van hetgeen weer het Ministerie van Oorlog be- noodigd is deze aangelegenheid' werd' in de vergadering bo vengenoemd besproken en gaf aanleiding dit onder de aandacht van Uwe Exellentie te brengen met verzoek daarin verandering te doen brengen, waardoor meer concurrentie ontstaat en dit zonder twijfel de Rijks middelen zal ten goede komen. PREDIKBEURTEN. 21 November 1915. Oroote Kerk, 10 uur, Ds. Kloosterman. Kapel 10 uur, Ds. Vinke avond 6 uur, Ds. Vinke Woensdagavond 7 uur, Ds. Verwaal. Evang. Luth. Kerk 10.30 uur, Ds. Makkink. Doopsgezinde Kerk 10.30 uur, Ds. Westra. Rem. Oeref. Kerk, 10.30 uur, Ds. P. Eldering, rem. pred. te Rotterdam. Oeref. Kerk, 10 uur en avond 5 uur, Ds. Meijer. Hersteld Apostolische Gemeente. Vergadering 's morgens 10 en s avonds 5 uur. EVANGELISCHE UNIE. Oroote Kerk, avond 7 uur Ds. H. A. v. d. Meulen van Bergen op Zoom. DE STRIJD TEGEN SERVIë. Het Oostenrijksche legerbericht meldde gisteren De vervolging maakt ondanks het zeer ongunstige weder goede vorderingen. Ten noorden van Nova- varos naderen onze' troepen de Oevatsj-sector. De plaats Javor is in bezit genomen. Ten zuiden van Ivanjica drongen we vooruit in de richting-van de jankofhoogte en naderden de pashoogten van de Go- lijaPlanina. De Duitsche troepen drongen dpor tot ongeveer halverwege Oesje Raska, terwijl de Oosten- rijksch-Hongaarsche strijdkrachten van het oosten ui1 oprukkend tegen de Ibar de Kapaonik—Planina aan den ^veg naar Ibaradak overschreden. De troepen van het leger van -von Gallwitz rukh vooruit over het door de Serviërs geplunderde Koe: soemlje naar het zuiden. De Bulgaarsche troepen ve meesterden al vechtend de hoogten van Radan en wonnen terrein ten zuidoosten daarvan. AAN HET ITALIAANSCH-OOSTENRIJKSCHE FRONT. Uit Weenen werd gisteren officieel gemeld: Ook in den loop van den dag van gisteren hervat ten de Italianen het offensief niet. Des nachts ondernamen zij zwakke offensieve bewe gingen tegen Zagora, aan de noordelijke helling van den Monte San Michele, tegen den sector ten zuid westen van den Mortino. Alle werden afgeslagen. Se dert hedenmorgen vroeg is Görz weder onderworpen aan een hevig geschutvuur. In het eersté uur vielen ongeveer vierhonderd projectielen in de stad. De oude stadswijk van Riva werd gisteren van de Altissimo uit onder vuur -genomen. Onze vliegers wierpen bommen op de kazernes te Belluno. ALKMAARSCHE COURANT.

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Alkmaarsche Courant | 1915 | | pagina 1