DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN,
Van liet zuidelijk oorlogtoin
Van list westelijk oarlogsterrein.
No. 281
Honderd en zeventiende jaargang.
1915
DINSDAG
30 NOVEMBER
Deze Courant wordt eiken avond, behalve op Zon- en
Feestdagen, uitgegeven. Abonnementsprijs per 3 maanden
voor AUkmamr f t,s franco door het geheele Rijk f!,25.
Afzonderlijke nummers 3 Cents.
Telefoonnummer 3.
Prijs der gewone Advertentiën
Per regel f 0,10. Bij groote contracten rabat. Groote
letters naar plaatsruimte.
Brieven franco aan de N. V. Boek- en Handelsdrukkerij
v/h. HERMs. COSTER ZOON, Voordam C 9.
Dit nummer bestaat uit 2 bladen.
ALKMAAR, 30 November.
De zending van lord Kitchener ia geëindigd. De be
kwame Engelsche militair heeft eerst te Saloniki den
stand van zaken waargenomen en te Athene besprekin
gen gehouden met de Grieksche regeering, heeft ver
volgens zich op de hoogte gesteld van het krijgsbedrijf
aan de Dardanellen, hierna gesproken met de Itali-
aansche regeering en den Italiaanschen opperbevelheb
ber Cadoma en is te Parijs ontvangen door den Fran
sdien president en waarschijnlijk ook wel door een
of meer militaire specialiteiten. En dan zal hij het
Kanaal weer oversteken en terugkeeren naar Londen,
waar hij het departement van oorlog, naar den 5den
dezer werd medegedeeld, verliet, omdat, gelijk de re
geering later verklaarde, zij twee dagen te voitn een
ernstig bericht had ontvangen, dat haar deed besluiten
tot uitzending van den deskundige. Er zijn aan deze
reis allerlei veronderstellingen vastgeknoopt, maar
thans krijgt men den indruk, dat deze militaire des
kundige de fronten in het Oosten heeft bezocht en het
resultaat van zijn bevindingen aan den Italiaanschen
en Franschen bondgenoot heeft medegedeeld en te
Londen zijn eigen regeering zal inlichten en boven
dien de Russische militaire missie, welke zich in de
Engelsche hoofdstad bevindt.
Zal er thans door éénheid in de actie der verbon-
genomen, zal er door éénheid in de actie der verbon
denen een andere strategie worden gevolgd, zullen er
ingrijpende maatregelen worden genomen om den
oorlog met meer succes dan tot heden te voeren?
Wat lord Kitchener van zijn bevindingen heeft ge
rapporteerd, zal, er moge misschien iets van uitlek
ken, wel grootendeels geheim blijven. Maar uit
nieuwe ondernemingen of het opgeven van reeds be-
gonnene zal de aard van het advies van den militairen
zendeling kunnen blijken. Zoo is 't mogelijk, dat de
troepen van de Dardanellen worden weggenomen
een daad, waartoe de Engelsche regeering stellig niet
dan op den raad van een lord Kitchener zou overgaan.
Maar ook is het niet geheel uitgesloten, dat Servië in
den steek wordt gelaten en men in Bulgarije of in
Turkije den tegen/duiders een gevoelige, zoo niet doo-
delijke, wond hoopt toe te brengen. De grootste waar
schijnlijkheid is echter, dat er in de eerstkomende da
gen zich een vinnige strijd om het bezit van Saloniki
zal ontwikkelen. Saloniki toch is voor beide partijen
als basis een zeer begeerd doel.
De entente slooft zich uit om de haven in haar
macht te krijgen. En nu er zooveel troepen vrijko
men, is de kans groot, dat ook de centrale mogendhe
den hun best zullen doen dit punt in bezit te krijgen,
door zoo spoedig mogelijk daarheen op te rukken,
En niet alleen, ten einde verdere landing van Fran
schen en Engelschen te beletten, maar ook om andere
redenen is het bezit van Saloniki voor de midden-
mogendhedea van groote beteekenis. Zooals Antwer
pen is genoemd het Duitsche pistool op de borst van
Engeland, zoo kan Saloniki heeten de bedreiging van
de heerschappij der entente over de Middellandsche
Zee.
Te verwachten valt dus een felle strijd om Saloniki
tussehen beide partijen, waarvan de entente het voor
deel heeft van de aanwezigheid van oorlogsschepen
en de centrale groep dat van de mogelijkheid, om snel
troepen naar dit gebied te zenden.
Of Griekenland daarbij tenslotte in het gedrang zal
komen dient afgewacht. Het heet, dat de tweede en
tente-nota thans is beantwoord in een geest, die een
bevredigende regeling mogelijk maakt. Hetgeen, dus
wil zeggen, dat de gestelde eischen nog niet zijn inge
willigd. Voorloopig houdt Griekenland vast aan zijn
onzijdigheid en volstaat het met een strijdperk in huur
af te staan, ten einde de plannen der entente niet te be
lemmeren. Dit denkbeeld moet voor Roemenië zoo
groote bekoring hebben gehad, dat volgens een Ber-
lijnsch bericht dit rijk aan de Bulgaarsche grens een
3 K.M. breede „neutrale" zóne heeft afgestaan om de
Bulgaarsche operaties te vergemakkelijken. Komen er
nu buiten dit gebied projectielen op Roemeenschen
bodem, dan zal de schade na het einde van den oor
log vastgesteld worden. Deze overeenkomst heet door
de vertegenwoordigers van beide regeeringen te Boe
karest te zijn geteekend. Het is mogelijk maar we
wachten toch maar liever de bevestiging van dit be
richt af.
Het Fransche legerbericht meldt, dat de Servische
bezetting van Monastir nog niet is aangevallen en
dat sneeuw de actie der Bulgaren belet.
Een rapport van generaal French zegt, dat bij
Middelkerke een Duitsch onderzeeër door een Engel
schen vlieger vernield is, geconstateerd werd, dat de
U-boot in tweeën brak.
Duitsche onderzeeërs vernielden twee Fransche
stoomschepen (de „Omara", groot 430 ton en de „Al-
gérien") en een Engelsche n.l. de „Tanis", groot 3650
ton.
De Duitsche Keizer heeft den grijzen Keizer-Koning
van Oostenrijk-Hongarije bezocht en is naar Berlijn
teruggekeerd. In de Duitsche hoofdstad werd de ope
ning van den Rijksdag op heden met bijzondere ver
wachting tegemoet gezien. Verondersteld wordt dat
de verordeningen op de pers, het recht van vergade
ring, vooral de misstanden bij de voorziening van le
vensmiddelen en ook de kwestie van het oorlogsdoel
in behandeling zullen komen. Heden zal waarschijn
lijk de Rijksdag na een heel korte vergadering 8 dagen
verdaagd worden, om de beraadslagingen der com
missies mogelijk te maken. Daarna zullen de voltallige
vergaderingen plaats hebben, bij het begin waarvan
de rijkskanselier een lange rede zal uitspreken over
de buitenlandsche en binnenlandsche politiek, in" het
bijzonder ook over de voedingsmiddelenkwestie.
De vergaderingen zullen vermoedelijk tot 17 De
cember duren, om daarna tot Maart te worden ver
daagd.
DE STRIJD TEGEN SERVIë.
Het Oostenrijksche hoofdkwartier berichtte giste
ren:
Ons offensief tegen het noordelijk en noordoostelijk
gedeelte van Montenegro wordt voortgezet. De Oos-
tenrijksch-Hongaarsche troepen dringen voorwaarts
over den Metalkapas ten zuiden van Priboj. De Bul
garen zetten de vervolging voort in de richting van
Prizren.
Het Bulgaarsche stafbericht van 27 November meld
de: Aan het Seriusche front vervolgen wij den vij
and krachtig ondanks het zeer ongunstige weder. Op
onzen opmarsch naar Prizren namen wij 3000 man
gevangen van het overschot van de Donau-Drina-
Sumaya-divisie en maakten wij acht kanonnen buit,
De Serviërs vernielden bij hunnen terugtocht in de
richting naar Montenegro alle nog aanwezige zware
en veldkanonnen. Het overblijfsel van het Servische
leger trekt alleen met bergkanonnen terug. Onze op
marsch naar Prizren duurt voort.
Aan het Zuid-Macedonische front bezetten onze
troepen op 26 November de laatste Servische stelling
aan de Crna Rjeka aan den weg van Prilep naar Mo
nastir. Bij Alince, 11 K.M. ten zuidwesten van Pri
lep, trekken de Serviërs zich in de richting van Mo
nastir terug. Ten gevolge van de krachtige vervol
ging door onze troepen konden de Serviërs de brug
over de Crna Rjeka niet vernielen. Aan genoemden
weg hebben de Franschen bij hunnen terugtocht naar
den rechteroever van de Cerna den spoorwegbrug
over de Wardar en de brug bij Vozerei, negen K.M.
ten westen van Kawadar, vernield.
AAN HET ITALIAANSCH-OOSTEN-
RIJKSCHE FRONT.
Uit Weenen werd gisteren officieel gemeld:
De slag aan de Isonzo duurt voort. Ook in de he
vige gevechten van gisteren handhaafden onze troe
pen zich in al hunne stellingen.
Tegen het bruggehoofd van Görz brachten de Itali
anen wederom nieuwe troepen in het veld; ondanks
de verliezen, die zij leden, volgde de eene bestorming
op de andere. Alleen bij Oslavija en op de Podgora-
hoogte gelukte het den vijand onze stellingen binnen
te dringen; hij werd er echter weder uitgeworpen.
Overigens mislukten alle aanvallen reeds door ons
kanonvuur.
Het gebied ter weerszijden van den Monte Michelo
werd eveneens door zeer sterke Italiaansche troepen
aangevallen.
Aan den sector van de noordelijke Isonzo werden
hevige aanvallen op onze bergstellingen ten noorden
van Tolmein afgeslagen.
DE ITALIAANSCHE-OOSTENRIJKSCHE OORLOG.
Uit het Oostenrijksche perskwartier wordt gemeld:
De dagelijksche berichten van den generalen Staf
melden ons thans niets van de met kloven bezaaide
Karsthoogten van den Krn, het noordelijkste punt van
het ïsonzofront. De loopgraven strekken zich daar uit
in sneeuw, die 1 Meter hoog ligt, terwijl de troepen
stand houden bij een koude van 8 graden. De sneeuw
bedekt reeds de ijzerdraadversperringen, zoodat men
nieuwe moest aanleggen. Onze soldaten gebruiken
als dekking zandzakken die door de koude steenhard
zijn geworden. Men moet hier niet alleen met den
vijand strijden maar ook met de hooge sneeuw. Gehee-
le afdeelingen moeten onophoudelijk met schoffels de
wegen vrij houden. Aan de sterke hellingen heeft men
groote muren van planken opgetrokken om de toe
gangen te beschermen tegen neervallende lawinen. De
tegenstanders zijn zeer dicht tegenover elkaar, 200 a
100 zelfs 20 Meter. Ook thans hebben artilleriegevech
ten plaats en evenzeer kleine infanteriegevechten.
De lijken van hen die in de loopgraven gesneuveld
zijn en die der Italianen, welke voor de stellingen zijn
blijven liggen, kunnen niet begraven worden. Toen
de daar zich bevindende Hongaarsche troepen des
nachts Italiaansche dooden, die tot ontbinding waren
overgegaan, gingen begraven, vuurden de Italianen
op hen. Deze kunnen evenwel ook hunne gewonden
-niet in veiligheid brengen en des nachts hoort Men
vaak het jammeren van hen die in de sneeuw bevrie
zen. Daar de tegenstanders zich zoo dicht tegenover
elkaar bevinden, trachten de Italianen zich door pant-
serschileden te beveiligen. Daarvan hebben zij twee
soorten in gebruik; een zware om onder bescherming
daarvan sappen aan te leggen, terwijl de lichtere soort
dient bij stormaanvallen. Beide pantsers zijn van staal,
zwart en vierhoekig. Zelfs zijn zij met pantserhelmen
uitgerust die echter door onze geweerkogels gemakke
lijk doorboord worden. Even moeilijk is voor onze
troepen de strijd met de koude. Onophoudelijk zijn
duizenden lastdieren op weg om de hoogten te voor
zien van proviand en munitie. Verder moet nog plan
ken-materieel voor de dekkingen, warme kleederen
voor de troepen, brandhout voor de sectiekachels naar
boven worden gebracht om tegen verrassingen van
den winter gevrijwaard te zijn. De soldaten moeten bij
deze koude dubbel goed gevoed worden, terwijl zij
ook rijkelijk voorzien worden van middelen om zich
tegen de koude te beschutten; elke man heeft drie de
kens, wollen mutsen, borstrokken. Elke sectie heeft een
kachel.
DE STRIJD IN BELGIë EN NOORD-FRANKRIJK.
Het Fransche communiqué meldde gistermiddag:
Melding wordt gemaakt van gevechten met hand
granaten in Artois, aan den weg naar Rijssel en in
Lotharingen, bij Reillon. Nieuwe bijzonderheden om
trent den gisteren beproefden verrassenden aanval te
gen een van onze werken ten westen van Berry au Bac
bevestigen het échec van den vijand. Met handgrana
ten aangevallen moest een Duitsche afdeeling vluchten
met achterlating van vele dooden en gevangenen. Gis
teren vlogen vier Duitsche vliegtuigen boven Verdun.
Ze wierpen enkele bommen zonder schade aan te rich
ten. Ter weerwraak wierpen vijf Fransche vliegers
een twintigtal bommen op het station van Brielies,
ten zuiden van Steway. De spoorlijn werd vernield
en een trein, die in de richting van de zee op weg was
moest ijlings terugkeeren.
KORTE BERICHTEN.
Van twee Spanjaarden en dertien Duitschers
van het te Coruna geïnterneerde schip „Belgrano", die
in eeq boot zaten, welke omsloeg, zijn een Spanjaard
en tien Duitschers verdronken.
- De Paus heeft, naar men verzekert, den wensch
uitgesproken, om opnieuw te beproeven gedurende
Kerstmis tussehen de oorlogvoerenden een wapenstil
stand in katholieke en orthodoxe landen tot stand te
brengen.
De „Vossische Zeitung" brengt het eerste num
mer van een nieuw feuilleton: „Flamische Erde, Ro
man von Stijn Streuvels, berechtigte Uebersetzung
von Martha Sommer"
Keizer Wilhelm van Duitschland heeft gisteren
een bezoek gebracht aan keizer Franz jozef te
Schönbrunn.
Volgens een Lloydsbericht zijn gisteren gezon
ken: het Fransche stoomschip Algérie, het Fransche
stoomschip Omara en het Engelsche stoomschip Tanis.
De Duitsche Bondsraad nam gisteren een veror
dening aan, bepalende dat de verordening tot regeling
van de prijzen van varkens voor de slachtbank en
voor varkensvleesch niet van toepassing is op uit het
buitenland ingevoerde varkens en versch varkens
vleesch en vet, dat uit het buitenland wordt geïmpor
teerd'.
BINNENLAND.
TWEEDE KAMER.
De beraadslaging over de Indische begrooting
werd gisteren hervat.
De Minister van Marine verklaarde de Indische be
grooting te verdedigen op verzoek van den voorzitter
van den ministerraad, wegens de ongesteldheid van
den Minister van Koloniën. Daar nu principieele de
batten onmogelijk zijn, werden eenige posten van
principieelen aard voorloopig teruggenomen.
Over de begrooting voerden dan de heeren San-
nes (S. D. A. P., Veendam) en Mendels (S. D. A. P.,
Schoterland) het woord. De eerste klaagde over de
koelie-werving, de tweede over de toestanden op
rechtsgebied.
De heer Heeres (u.l. Leiden) achtte het oogen-
blik voor dte invoering van een nieuw strafwetboek in
Indië niet gelukkig gekozen. De vraag over de hand
having van de doodstraf in Indiië moet nog wel eens
onder de oogen worden gezien.
De heer van Hamel (u.l. Amsterdam IV) sloot
zich bij het betoog van den heer Heeres aan.
De heer Fock (u.l. Haarlem) achtte de bepalingen
der koeli-ordonnantie nog zeer onvoldoende; de heer
Bogaerdt (r.k. Breda) achtte afschaffing dier
doodstraf in Indië practisch niet uitvoerbaar.
De minister van marine (de heer Rambonnet)
zou >de gemaakte opmerkingen aan minister Pleyté
overbrengen.
Bij onder-afdeeling 69 (Chineesdie Zaken) zei de
heer Knobel (v. 1. Zwolle) tie betreuren, dat de
dienst der ambtenaren voor Chineesche Zaken is over
gebracht van het departement van justitie naar dat
van Binnenlandisch Bestuur. Hij betoogde, dat hier
door de betrokken belangen zijn geschaad. De ambte
naren zullen daardoor geen voeling kunnen houden
met de Ghineezen en niet met de belangen, die zij
moeten dienen, in contact kunnen blijven.
In de avondvergadering kwam in behandeling af. 5,
onderwijs en eeredienst.
Enkele onderafdeelingen werden z.h.s. aangenomen.
Bij onderaf deeling 124 sprak de heer Gerhard
(S. D. A. P. Amsterdam II) over de inspecties der
Mulo-scholen, waaraan een afzonderlijke inspecteur is
aangesteld. Hij stelde de volgende motie voor:
De Kamer, van oordeel, dat in het belang van het
zich uitbreidende M. U. L. O. in Ned.-Indië, met het
oog op de onderscheidene onderwijsbelangen van de
Europeesche' en inlandsche belangen het noodzakelijk
is, dat dit onderwijs gegeven wordt in inrichtingen
van verschillenden aard en met verschillende bestem
ming, gaat over tot de orde van den dag.
Intusschen wenschte spr. niet, dat dieze mode in
behandeling kwam, waar dte minister van Koloniën
afwezig is.
Bij onderaf deeling 127 verklaarde de heer Gerhard
er bezwaar tegen te hebben, dat al het onderwijs in
Indië in het Nederlandsch gegev* wordt.
De heer Ter Laan (S.D.A.P. den Haag) vroeg
verhooging van de gratificatie bij Te uitzending van
onderwijzers. Voor de onderwijzeressen vroeg hij een
gelijke salarieering als de onderwijzers genieten.
De heer Scheurer (a.r. Sneek) maakte bij onder-
afdeeling 138 opmerkingen over de in Indië verspreid
de volkslectuur.
Bij onderafdeeling 155 betoogdte die heer van
Leeuwen (S. D. A. P. Utrecht II) de dringende
noodzakelijkheid verschillende ziekten te bestrijden.
Bij onderafdeeling 207 waarschuwde de heer A1 b a r-
da Enschedé) tegen bezuinigingen op irrigatieuitga
ven.
De heer d e M u r a 11 (v.l. Oostburg) betwijfelde
of het rapport betreffendte de havenwerken van Makasr
sar wel objectief was en betwistte de bevoegdheid der
betrokken commissie.
De heer Bogaerdits (r.-k. Roermond) bepleitte
een soort van fusie tussehen den Indischien en den
Nederlandschen Rijkswaterstaat.
De heer Al bar da (S. D. A. P, Enschedé) sloot
zich in het algemeen bij dte vorige sprekers over het
rapport inzake de havenwerken aan.
De heer Fock (u. 1. Haarlem) constateerde, dat
het vertrouwen in de commissie geheel verloren is ge
gaan.
De heer Nierstrasz (v. 1. Amsterdam IV) vroeg
den minister, bij onderafdeeling 226 inlichtingen be
treffende de houding van den minister van koloniën
inzake een draadlooze telegraafverbinding tussehen
Indië en Nederland, welke niet in het belang van hi
land werd geacht.
De vergadering werd tenslotte verdaagd tot heden
ochtend 11 iiur, wanneer met de Xe afdeeling, Marine,
zou worden begonnen.
KORTE BERICHTEN.
In den nacht van Vrijdag op Zaterdag is uit een
der compagnies-bureaux in de Oranjekazerne in Den
Haag, een kist, inhoudende 1400, welke een ser
geant-majoor onder zijn berusting had, gestolen, doch
later met het geld weer teruggevonden. De zaak is in
handen van de politie gesteld.
De politie te Aerdenhout heeft aangehouden een
25-jarigen schildersknecht, die zich daar en te Heem
stede heeft schuldig gemaakt aan naaktloopen. Een
koude liefhebberij thans!
Door de douane te Oldenzaal werd aangehouden
een wagonlading stopverf, omdat deze lijnolie be
vatte. De zending was afkomstig van Enschede.
De Minister van Justitie heeft het parket te Am
sterdam opgedragen een vervolging in te stellen tegen
„De Telegraaf", naar aanleiding van hetgeen dit blad
in zake het „Melkschandaal" schreef over minister
Posthuma.
Te Schoonhoven is Zaterdag onder het garni
zoen een geval van roodvonk voorgekomen. Vele mili
tairen moesten tot hun teleurstelling vernemen, dat in
zes weken geen verlof werd verleend de stad te ver
laten en alle permissiën werden ingetrokken.
- Naar het Rott. Nieuwsbl. verneemt heeft de heer
J. H. Speenhoff het leiderschap van „De Ware Jacob"
neergelegd, omdat-zijn drukke werkzaamheden hem
in een geregelde zorg voor de wekelijksche uitgaven
belemmeren.
De gedeeltelijke staking bij den pontdienst Enk
huizenStavoren is geëindigd. De vasté werklieden,
die na ontslag van de beide losse arbeiders tot sta-
I king waren overgegaan, hebben zich op één na weder
ALKMAARSCHE COURANT
Rïavi
