DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN.
Van het zuidelijk oorlogsterrein
Brood- en Meelkaarten.
Gloedkoope Groenten.
No. 287
Honderd en zeventiende jaargang.
1915
Atoiwwntsprijs pp? 3 nwrteii f 1—, (r. p. post1.25. SdTsrWepiiis 10 ct. p. regel, posts tetters naar plaatsruimte. Brieves fr. II. V. Boek- ea Haiidelsdrakkerii v.k. HERitls. COSTER S ZOON, ïoordim C 0. lelefootar. 3.
DINSDAG 7 DECEMBER
Ter zee.
ENGELAND.
NEDERLAND.
ALKMAAR, 7 December.
In het Britsche Lagerhuis heeft de minister-president
Asquith verklaard, dat er maatregelen zijn getroffen
voor een inniger militaire samenwerking met Frank
rijk en dat dergelijke maatregelen worden overwogen,
wat betreft de andere bondgenooten. De eerste oor
logsraad der entente is 6 December te Parijs gehou
den, Rusland, Italië, Servië, België, Engeland en
Frankrijk waren vertegenwoordigd. Voorts is geble
ken, dat den 30sten November een verklaring is ge-
teekend, waarbij Engeland, Frankrijk, Italië, Japan en
Rusland zich hebben verbonden geen 'afzonderlijken
vrede te sluiten, en geen vredesvoorwaarden te stel
len, zonder de voorafgaande instemming van elk der
andere bondgenooten.
Hieruit blijkt opnieuw, hoe vastbesloten men is om
den oorlog voorttezetten. In de taal van veldmaar
schalk v. Hindenburg heet dit, dat de tegenstanders
nog niet „murw" geslagen zijn. Volgens een tele
gram zou hij hebben gezegd, dat de oorlog niet mag
eindigen, voordat de drie hoofdschuldigen, Enge
land, Servië en Italië hun gerechte straf hebben om
dergaan. Nu, met het kleine Servië is men klaar ge
komen, maar met Engeland lijkt het er niet veel op en
met Italië evenmin dat ook Italië den strijd wil
voortzetten is gebleken uit de stemming in de Kamer,
waarbij een motie van vertrouwen in de regeering
werd aangedomen met 405 tegen 48 stemmen, van wie
de laatsten wel voornamelijk tot de socialisten zullen
behooren.
Inmiddels heeft in Italië toch een vredesstem ge
klonken n.l. in het Vaticaan. In zijn toespraak tot het
consistorie heeft de Paus gewezen op de eenige mid
delen, die spoedig een einde zouden kunnen maken aan
den oorlog en „een vrede zouden kunnen verzekeren,
die de geheele menschheid vurig wenscht, n.l. een vre
de die rechtvaardig is en duurzaam en niet voordee-
lig voor een der beide oorlogvoerende partijen alleen."
„De weg die zeker tot dit gelukkige resultaat zou
leiden, is die welke reeds vroeger in soortge\ijke om
standigheden de juiste is gebleken, n.l. de recht-
streeksche en indirecte gedachtenwisseling, gebaseerd
op welwillendheid, kalm overleg, gepaste erkenning
van 't streven van allen, en rekening houdend met wat
rechtvaardig en mogelijk moet worden geacht. Een
schikking zal moeten worden verkregen door de po
gingen der strijdende partijen, waarbij het beslist
noodzakelijk is, dat van weerszijdenconcessiënworden
gedaan van ganscher harte en zelfs ten koste van eeni
ge opofferingen,' daar een voortduren van dit bloed
vergieten voor Europa het begin van verval zou be-
teekenen. Dit zijn de gevoelens van onze zielen ten
aanzien van den oorlog in verband met de ongelukki
gerwijs daarbij betrokken volken."
De Paus wees er verder op, dat verschillende bij
het Vaticaan geaccrediteerde vertegenwoordigers ge
dwongen waren Italië te verlaten, terwijl de toenemen
de moeilijkheden in het verkeer met de katholieke we
reld de zaken nog ingewikkelder hadden gemaakt. In
een officieuze mededeeling der Italiaansche regeering
wordt dit evenwel tegengesproken en daarin wordt
gezegd, dat de vertegenwoordigers der centrale mo
gendheden Rome op eigen hand verlieten, ondanks de
duidelijke verzekeringen van de Italiaansche regeering
ten aanzien van hun veiligheid en voorrechten.
In Amerika heeft de oud-minister Bryan een vredes-
manifest uitgegeven, waarbij president Wilson met
klem wordt uitgenoodigd onmiddellijk als bemidde
laar tusschen de oorlogvoerenden op te treden. Vol
gens de Times heeft tegelijkertijd een nieuwe lezing
van de Duitsche vredesvoorwaarden te Nieuw-York
het licht gezien, welke aldus luidt:
Ten eerste moet Duitschland volledige macht heb
ben in den Balkan, zoodat het den weg naar Konstan-
tinopel en Klein-Azië vrij krijgt en een plaats onder de
zon onafhankelijk van de Britsche macht ter zee. Ten
tweede, tusschen Duitschland en Rusland moeten buf
ferstaten worden gesticht o.a. een nieuw koninkrijk
Polen, terwijl Roemenië sterker moet worden. Ten
derde: herstel der oude grenzen in het Westen, met
volkomen vrijheid voor België en mogelijk zelfs een
kleine tegemoetkoming aan Frankrijk wat betreft de
Fransch sprekende deelen van den Elzas.
Uit artikelen in de Duitsche pers blijkt, dat er naar
alle waarschijnlijkheid in den Duitschen Rijksdag over
het einddoel van'den oorlog en de voorwaarden van
den vrede zal worden gesproken al zal de regeering
zich dan ook buiten deze bespreking houden.
Wat de verhouding tusschen Duitschland en Ameri
ka betreft wordt gemeld, dat de Duitsche regeering
opheldering heeft gevraagd over de wegzending der
Duitsche attache's Boyed en von Papen, doch dat de
Amerikaansche regeering niet verder op deze kwestie
in zal gaan en met name niet zal mededeelen van wel
ke zijde zij haar inlichtingen over deze personen heeft
ontvangen.
De toestand in het Zuiden van den Balkan blijft
maar onduidelijk. Het nieuwste is nu, dat volgens
het Italiaansche blad de Secoio op het station te Mo
nastir dë Grieksche vlag is geheschen! De Italiaan
m
sche pers blijkt bijzonder gebeten op Griekenland.
Zoo schrijft de Corriere della Sera, dat de bedoelingen
van koning Konstantijn en den generalen staf onopge
helderd blijven en dat Grieksche officieren openlijk de
middelen bespreken, die toegepast kunnen worden te
gen de handelsblokkade. De Echo de Paris acht ver
der onderhandelen doelloos, de entente moet toonen,
dat zij de sterkste is of de heele zaak laten varen.
Inmiddels heeft de Koning een Times-correspondent
ontvangen en dezen verklaard, dat Griekenland niet in
staat is tot verraad der entente, dat het nimmer zijn
onzijdigheid zal prijsgeven, wat ook dfe plannen der
entente zijn. Met den toestand van België voor oogen,
wenschte hij Griekenland te vrijwaren .oor een ramp.
En alleen dan zal hij vechten, wanneer het bestaan
van het rijk wordt bedreigd of.wanneer de over
winning zoo zeker is, dat de te behalen voordeden de
te brengen offers rechtvaardigen. De koning ontken
de het bestaan van een Grieksch-Bulgaarsch verdrag,
maar hij beklaagde zich over de vaagheid van de Bal
kan-politiek der entente.
Volgens de Engelsche bladen worden sterke Bul-
gaarsche troepenafdeelingen samengetrokken bij
Stroemnitza en werken twee Duitsche divisies met de
Bulgaren samen. Dit laatste is niet onmogelijk:
waarschijnlijk is het Duitsche leger van generaal v.
Gailwitz thans reeds aan het zuidelijk front aangeko
men terloops zij gemeld, dat er volgens Fransche
berichten ook nieuwe Duitsche troepen in België zijn
aangekomen. De Franschen moesten het Tsema en
Wardarfront ontruimen teneinde omsingeling te voor
komen. In Montenegro werd Ipek door de Duitsche
boepen bereikt.
Van Duitsche zijde is thans bekend gemaakt,
dat er van 1 Januari a. st. af voorloopig tweemaal per
week sneltreinen zullen loopen tusschen Berlijn en
Konstantinopel en München en Konstantinopel, die
den naam van Balkanbeinen zullen dragen. Dit wil
dus zeggen dat men den „Grand Orient" over eenige
weken geheel hersteld denkt te hebben.
Een Fransche onderzeeër is door een Oostenrijksch
oorlogsschip tot zinken gebracht, een Engelsche on
derzeeër vernielde in de zee van Marmora een Turk-
schen torpedovemieler en eenige schepen met oorlogs-
voorraden, een Oostenrijksch flottielje deed hetzelfde
met Italiaansche stoom- en zeilschepen, welke geladen
met oorlogsmateriaal, in de haven van San Giovanni
di Medua lagen.
DE STRIJD TEGEN SERVIë.
Het Qostenrijksche legerbericht meldde gisteren:
Onze boepen zijn thans ook ten westen en ten zuid
westen van Nowi Bazar en aan den van Mibowitza
uaar Ipek leidenden weg op Montenegrijnsch gebied
doorgedrongen. In het Karstland van de Pestera zijn
Montenegrijnsche troepen teruggeslagen naar hunne
hoofdstellingen. Ten oosten van Ipek versloegen wij
een Servische achterhoede. Onze voorhoeden naderen
de stad. In de gevechten van gisteren zijn meer dan
2100 man krijgsgevangen gemaakt.
AAN HET ITALIAANSCH-OOSTENRIJKSCHE
FRONT.
Uit Weenen werd gisteren officieel het volgende ge
meld:
Aan het Isonzo-front duurde het vijandelijk geschut
vuur voort. Eenige punten, speciaal het bruggenhoofd
van Görz, werden van tijd tot tijd vrij sterk onder
vuur genomen. Ook het aan Görz grenzende plaatsje
St. Peter werd met geschut van allerlei kaliber bescho
ten. In den sector van de hoogvlakte van Doberdo
ging de vijand overdag bij Redipuglia en Polazzo en
's nachts bij San Martino tot den aanval over. Hij
werd echter overal teruggeslagen. Aan het Tirool-
sche front breidde de actie der vijandelijke artillerie te
gen het versterkt gebied van Lardaro zich uit tot aan
de daaraan grenzende stellingen ten. noorden van het
Ledro-dal.
Het Italiaansche communiqué meldde gisteren: Po
gingen om onder bedekking van den mist onze linies
binnen te dringen werden verijdeld. Door den flink
uitgevoerden opmarsch van onze infanterie behaalden
wij nieuwe voordeden op het Karstplateau.
OOSTENRIJKSCHE SCHEPEN IN ACTIE.
Een officieel bericht uit Weenen meldde:
In den vroegen ochtend van 5 December boorde
onze kruiser „Novara" met eenige torpedojagers bij
San Giovanni di Medua drie groote en twee kleine
stoomschepen en vijf groote en een aantal kleine zeil
schepen, terwijl zij ooflogsmaterieel landden, door ge
schutvuur in den grond. Een der stoomschepen vloog
in de lucht. De flottilje werd door 20 kanonnen op
het land zeer hevig, maar zonder succes, beschoten.
In de nabijheid daarvan vernielde de „Warasdiner"
den Franschen onderzeeër „Fresne" en nam den com
mandant, den tweeden officier en 26 man gevangen.
Een ander flottilje vernietigde in dten nacht van 22
op 23 November met drie schoten een gewapend Itali-
aansch stoomschip en een groote Italiaansche motor
zeilboot, beide geladen en op reis van Brindisi
naar Durazzo, nam de overlevenden van het
stoomschip, waaronder vier man behoorende tot de
oorlogsmarine, gevangen en liet de bemanning van
motorzeil-boot in booten vertrekken.
OPERATIES VAN EEN ENGELSCHEN
ONDERZEEëR.
De Engelsche Admbaliteit berichtte gisteren het
volgende omtrent de operaties van een Engelschen on
derzeeër in de Zee van Marmora: Op 2 Dec. werd een
trein op den Ismid-spoorweg beschoten en beschadigd.
Op 3 Dec werd de Turksche torpedojager „Yarhis-
sar" buiten de Golf van Ismid getorpedeerd en tot
zinken gebracht. Twee officieren en 40 man van de
equipage werden opgepikt en op een zeilschip ge
bracht.
Op 4 Dec. werd een stoomboot met levensmiddelen
bij Pandermo door kanonvuur in den grond geboord
en vier zeilschepen met levensmiddelen vernield.
DE SAMENWERKING DER GEALLIEERDEN.
Eerste minister Asquith deelde gisteren in het La
gerhuis mede, dat de maatregelen tot nauwer militai
re samenwerking met Frankrijk zijn beëindigd, terwijl
over de samenwerking met de andere bondgenooten
nog besprekingen worden gevoerd.
De eerste minister verklaarde verder dat de mede
deeling van bijzonderheden omtrent die maatregelen
niet in het openbaar belang zouden zijn, wijl de vij
and van het medegedeelde gebruik zoude kunnen ma
ken.
KORTE BERICHTEN.
E>e eerste oorlogsraad' der geallieerden is giste
ren te Parijs gehouden onder voorzitterschap van ge
neraal Joffre. Italië, Servië, Groot-Britannië en Bel
gië waren vertegenwoordigd.
In Nümberg-Steinbühl zal een Katholieke oor-
logsgedachteniskerk voor Beieren gebouwd worden.
Koning Ludwig heeft het protectoraat op zich geno
men.
Het gemeentebestuur van Berlijn heeft verschil
lende maatregelen getroffen om de worsffabricage te
beperken, opdat er genoeg versch varkensvleesch be
schikbaar blijft.
Een deel van de bemanning van het Engelsche
stoomschip „Omesda" is te Malta geland.
De Keizer van Oostenrijk heeft het kruis van mi
litaire verdienste toegekend aan den Oostenrijkschen
opperbevelhebber, aartshertog Ferdinand.
KAASUITVOER.
De Minister van Landbouw heeft nader bepaald, dat
met ingang van heden wederom de gelegenheid wordt
geopend kaas uit te voeren onder voorwaarden ver
meld in zijne beschikking van 17 Nov. met dien ver
stande, dat 40 pCt. van inkoop of productie van alle
kaassoorten met uitzondering van Leidsche en Delft-
sche komijnekaas voor binnenlandsch verbruik be
schikbaar moeten blijven.
EEN VERBANNEN PREDIKANT.
Daar het gedeelte van de gemeente Laren (Gld.) be
doeld in het Kon. besluit van 3 dezer (Staat van be
leg) ook Barchem omvat, zal ds. H. C. van Wijhe al
daar gedwongen zijn de gemeente te verlaten.
Zooals bekend is, werd ds. Van Wijhe het verblijf
ontzegd in het in staat van beleg verklaarde gebied,
wegens een rede te Winterswijk gehouden.
BINNENLAND.
COMMANDANT VELDLEGER.
Bij K. B. is: ing. 8 Dec., onder toekenning van het
recht op pensioen, aan luit.-generaal G. A Buhlman,
comm. v/h veldleger, op aanvrage, ter zake van lang-
durigen dienst eervol ontslag verleend uit den mil.
dienst en hem H. M. bijzondere dank betuigd
voor de uitnemende dienstten door hem gedurende zijn
iangdurigen diensttijd in verschillende gewichtige be
trekkingen aan den lande bewezen en benoemd, mede
met ing. van 8 Dec., tot luit.-generaal, comm. van het
veldleger, gen.-majoor W. H. van Terwisga, comm
v/d Ille div.
DE KAMERZETEL VOOR NIJMEGEN.
Naar het Centrum met zekerheid verneemt is Mr.
M. J. C. M. Kolkman voorloopig candidaat gesteld in
de R. K. kiesvereeniging „Recht voor Allen" te Nijme
gen, en heeft hij verklaard, zich een eventueele verkie
zing gaarne te willen laten welgevallen.
De heer Kolkman heeft reeds vroeger, in 1884 n.l.,
het district Nijmegen vertegenwoordigd.
CORRUPTIE?
De Haagsche berichtgever van De Tijd schrijft:
„In de Tweede Kamer heeft de heer Schaper het ver
moeden van corruptie zelfs in de kringen der Kamer
leden openlijk durven uitspreken.
„Hij herinnerde o.a. aan hetgeen De Telegraaf in
ditzelfde verband o.a. heeft geschreven over het Ka
merlid De Jong.
„Naar ik verneem, heeft de minister van Landbouw
naar een en ander een uitvoerig onderzoek ingesteld
en alles als laster bevonden.
„Men verwachte daarover rehabiliteerende mede-
deelingen van den Minister bij de behandeling van
hoofdstuk X."
PREVENTIEVE HECHTENIS.
Mr. H. Louis Israëls schrijft in de „Tel." van he
denochtend onder bovenstaanden titel om. over de aan
houding van den hoofdredacteur van dat blad, de
heer Schroder, in verband met het wetsartikel betref
fende preventieve hechtenis
„Door het openbaar-gemaakt bevel tot deze voorloo-
pige hechtenis heeft men alle gegevens tot beoordee
ling van het feit. Het bevel werd gegeven tegelijk met
het verleenen van rechtsingang tegen den heer Schro
der wegens overtreding van Art. 100 eerste lid, eerste
gedeelte, W. v. S.„het in gevaar brengen van de on
zijdigheid van den Staat," een misdrijf, waartegen
eene gevangenisstraf van hoogstens zes jaren is be
dreigd. De voorloopige hechtenis werd gemotiveerc
door gegronde vrees le. voor ontvluchting, 2e voor
herhaling van het misdrijf.
Geen enkel feitelijk gegeven wettigt te veronderstel
len, dat de heer Schroder eene ontvluchting beraamde.
Integendeel, de omstandigheid, dat hij bij de vervol
ging wegens dezelfde verdenking prompt ter terecht
zitting is verschenen, spreekt daar tegen.
Maar bovendien, nu onze grenzen zoo nauwkeurig
zijn bewaakt is het bezwaarlijk aan te nemen, dat een
bekende figuur als de heer Schröder, alleen door het
uiterste middel der opsluiting belet kan worden aan
de Nederlandsche rechtsmacht te ontsnappen.
BURGEMEESTER en WETHOUDERS van Alk
maar brengen ter algemeene kennis, dat van heden
af, tot nadere aankondiging, de verstrekking van
brood- en meelkaarten
nitslnitend zal geschieden in het daarvoor be
stemde perceel Houttil 16, en dat daarvoor gelegen
heid bestaat op eiken werkdag van des voormid
dags 9 tot des namiddags 1 uur.
Alkmaar, 6 December 1915.
Burgemeester en Wethouders voornoemd,
G. RIPPING, Voorzitter.
DONATH, Secretaris.
De BURGEMEESTER der gemeente Alkmaar brengt
ter kennis van winkeliers en handelaren in groenten,
aan wie goedkoope groenten worden verstrekt, dat
zij van heden af, tot nadere aankondiging, hunne
opgaven van de benoodigde hoeveelheid voor eene
volgende zending, moeten inzenden aan het kantoor
in perceel^Houttil 16, uiterlijk op den Woensdag
van elke week, vóór des middags 5 uur; aanvragen
na genoemd tijdstip ingekomen, blijven buiten be
schouwing,
Alkmaar, 6 Dec. 1915.
De Burgemeester voornoemd,
G. RIPPING.
Wat betreft de vrees voor herhaling van het misdrijf,
is de motiveering nog veel zwakker. Het is toch zeer
de vraag of het den heer Schröder ten laste gelegde
misdrijf wel begaan kan worden. Onder verwij
zing naar het pleidooi van mr. Ka >eyne van de Cop-
peilo, 1.1. Dinsdag voor de Am. damsche strafka
mer gehouden, moet ik nog herb ren, dat in weten
schappelijke kringen er ernstige vijfel bestaat, of
iemand, die, zooals de heer Schr er, een privaat per
soon is, en geen ambtenaar, noci tijdelijk bekleed met
eenig staatsgezag, wel in staat is, 't lands onzijdig
heid in gevaar te brengen en dus bedoelde strafbepa
ling te overtreden.
Het hiërarchisch hoofd van het O. M. in Nederland,
de procureur-generaal bij den Hoogen Raad, mr.
Noyon, schrijft in zijn werk over ons strafrecht: „han
delingen van particulieren kunnen niet onder het be
reik van het nu behandelde gedeelte van Art. 100 val
len."
Zal er inderdaad, zoo zegt hij verder, in onze volks
vertegenwoordiging, die zich de vorige week zoo druk
met „Dte Telegraaf" bezig hield, niemand opstaan, die
zegt: Vriend of vijand, ik verdedig de persoonlijke
vrijheid
Hij zou dan den minister van Justitie kunnen herin
neren, dat ook diens oordeel omtrent de voorloopige
hechtenis is, dat bij een al té krachtig strafproces „de
rechten en vrijheden van het individu, niet alleen van
de verdachten, doch ook van anderen, zeer in het ge
drang kunnen komen en meer dan noodig worden
prijsgegeven."
De formeele elementen voor de preventieve hechte
nis zijn aanwezig. Of de materieele rechtskundige
elementen dit eveneens zijn, is hoogst twijfelachtig'
Dat de noodzakelijkheid afwezig was, zal niemand be
twisten en toch gaat het hier om het vrije Nederland
sche woord!
Gemengd Nieuws.
DE GEVANGENNEMING VAN DEN HEER
SCHRÖDER.
Naar de „Tel." verneemt, heeft het lid' der Tweede
Kamer, dë neer J. E. W. Duijs, gisteren een langdu
rig onderhoud gehad met den minister van Justitie,
mr. Ort, in diens kabinet, en zulks naar aanleiding
der inhechtenisneming van haar hoofdredacteur, den
heer Schröder. Het blad heeft den heer Duijs ge
vraagd, of hij over dat onderhoud eenige mededeelin-
gen zou kunnen doen. Voorloopig moest hij daarte
gen echter bezwaar maken.
Tevens hoort de „Tel." dat ook enkele andere Ka
merleden stappen zullen doen, om zoo mogelijk te
komen tot de invrijheids-stelling van haren hoofdre
dacteur. Het blad spreekt er zijn genoegen over uit,
dat aldus spontaan uit parlementaire kringen ten
gunste van den heer Schröder wordt gewerkt.
Het Handelsblad schrijft over de arrestatie van den
heer Schröder:
Het zal van belang zijn thans te hooren wat de Re
geering op de opmerking van de heeren Lohman en
De Beaufort te antwoorden heeft en waarom zij aan
den raad van den heer De Savomin Lohman de voor
keur heeft gegeven bovten dien van den vrijzinnigen
heer De Beaufort. Wellicht kan de Regeering mede
deel ingen doen, 'die het gebeurde dus meer begrijpe
lijk maken.
De juridische zijde van de zaak laten wij voorloo
pig ter zijde. Alleen dit: de arrestatie is een zeer
merkwaardig novum. Dat iemand, die bij herhaling
i ets do et, wat volgens dfe meen ing van zeer velen en
krachtens de bestaande jurisprudentie geen misdrijf
is, in hechtenis genomen wordt, om verdere herhaling
te voorkomen, is waarschijnlijk nog nooit voorgeko
men.
Het Volk schrijft onder dien titel: De slechte me-
thodë, o.m.:
„De regeeringspersomen in Den Haag schijnen af
gesloten te zijn voor wat er leeft onder het volk, an-
dters hadden zij niet een zoo weerzinwekkende daad1
op hun geweten geladen als 'de arrestatie van dien heer
Schröder. Zij zijn blijkbaar niet in staat, zich reken-
sohap te geven van dte stemming, die hiermede gewekt
moest worden in dte breedle massa.
Ons blad is het eerste geweest, dat het schadelijke
en gevaarlijke van het geschrijf van „De Telegraaf"
heeft gesignaleerd1. Wij hebben dus recht van spre
ken. En wij zouden meenen, on." plicht te verzui
men, indien wij niét tegen de 1 atie zelf, en tegen
de manier, het oogenblik, w; zij geschiedde,
krachtig protest deden hooren."
Het blad acht dit een slechte regeer-methode, waar
door allereerst sympathie wordt gewekt voor dte ver-
ALRMAARSCHE COURANT.
