DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN.
Van liet zuidelijk oorlogsterrein
No. 294
Honderd en zeventiende jaargang.
1915
aSjonnfifflentiprlis m 3 maanden f t,fr. p, post f Ui Miertantlpi 10 et p. regel, groote letters naar plaatsruimte. Brieven fr, V, Boek- en HanttdfPkkerii y.L HEPJs. COSTER 5 ZOON, Voordam Ci. ïslsf». I
WOENSDAG
DUITSCHLAND.
NEDERLAND.
15 DECEMBER
Landstc rm.
Keurings Jaarkl se 1916.
ALKMAAR, 15 December.
Van verschillende kanten wordt bericht, dat Bulga
ren Grieksch grondgebied hebben betreden, doch het
laatste Parijsche communiqué meldt uitdrukkelijk, dat
Bulgaarsche troepen de Grieksche grens nog niet heb
ben overschreden Volgens telegrammen uit Saloni-
ki aan Italiaansche bladen heeft generaal Sarrail ech
ter verklaard, dat het Grieksche leger zich niet zou
verzetten tegen het betreden van Grieksch grondge
bied door Duitsche of Bulgaarsche troepen. In
Grieksch-Macedonië zal zich dus thans naar alle
waarschijnlijkheid een strijd ontwikkelen tusschen
Franschen, Engelschen eener-, Bulgaren, Duitschers
en Oostenrijkers andererzijds. Daarbij zal het wel
hoofdzakelijk gaan om het bezit van Saloniki. In een
Reuter-bericht uit die stad wordt medegedeeld, dat de
in den vorm van. een grooten halven cirkel erom gele
gen heuvels ingericht zijn als een uitgestrekt brugge-
hoofd en dat deze stevige natuurlijke stelling daar
nog versterkt wordt door de hand van den man' der
technische wetenschap. Ook komen er, volgens dit be-,
richt, steeds niéuwe versterkingen met grooten spoed
re Saloniki binnen. Stellig zal de entente, wil ze de
stad' krachtig verdedigen, moeten zorgen, dat een
flink leger fluks ter plaatse is. De Fransche generaal
Lacroix heeft in de Temps betoogd, dat de 100.600
Engelschen maar van de Dardanellen moeten worden
weggenomen, die toch 99 kansen op de 100 hebben
om in zee geworpen te worden, dat Italië met 50.000
man moet bijspringen en dat anders de reserves uit
Engeland of Frankrijk moeten worden aangesproken.
Drie maal honderd duizend man acht deze deskundige
voor een succesvolle Saloniki-expeditie nog niet ge
noeg. Dat komt wel overeen met hetgeen de Grieksche
Koning onlangs in een persgesprek zeide, dat n.l. de
geallieerden, willen ze iets op den Balkan uitrichten,
er een leger van tenminste 400.000 man moeten heb
ben. De Fransche generaal becijfert dat er nu 150.000
man ter verdediging van Saloniki aanwezig zijn. Vol
gens het Bulgaarsche legerbericht hebben aan den
Wardar en de Tsema 79.000 Franschen en 73.000 En
gelschen gestaan, dat zou dus ruim 150.000 man zijn,
maar deze hebben zware verliezen geleden, zoodat er
nog geduchte versterkingen noodig zullen zijn, die
wel niet van de Dardanellen zullen worden gehaald,
maar vermoedelijk wel hoofdzakelijk uit Engeland zul
len komen, waar de regeering thans een aanvullings-
crediet heeft aangevraagd voor nog een millioen solda
ten, waardoor de werkelijke sterkte van het Engelsche
leger, waarin de begrooting voorziet, op 4 millioen
wordt gebracht. In den Duitschen Rijksdag is een
wetsontwerp behandeld tot het verleenen van een
nieuw crediet van 10 milliard mark, waarbij de rijks
minister Helfferich een redevoering heeft gehouden,
waarin hij betoogde, dat Duitschland sterk staat,
doch dat op de gouden pijlers van het Britsche wereld
rijk in vlammend opschrift het „mene tekel" geschre
ven staat de melodie is bij zulke gelegenheden in
alle landen gelijk, alleen de woorden wisselen! Na
tuurlijk werd het gevraagde crediet toegestaan van
de sociaal-democraten stemden 65 leden er voor en 41
er tegen, waaruit opnieuw blijkt, dat de minderheid
der sociaal-democratische fractie meer aanhang krijgt
Eenige vragen van den heer Liebknecht, of de regee
ring bereid is tot het instellen van een parlementaire
commissie ter onderzoek van het officieele bewijsmate
riaal over het ontstaan van den wereldoorlog, en of
zij wil indienen een ontwerp, om de buitenlandsche
politiek openbaar te maken en de beslissing over oor
log en vrede aan de volksvertegenwoording te bren
gen, werd^i door de regeering bij monde van minis
ter Jagow ontkennend beantwoord. Op andere vragen
(of de regeering bereid is door de regeling van de
productie het algemeen belang en door inbeslagne
ming en gelijkmatige verdeeling van den voorraad de
belangen des volks te behartigen, voorts den binnen-
landschen politieken koers in Duitschland en de
kiesrechthervorming in Pruisen betreffende) werd
door de regeering geweigerd te antwoorden, terwijl
het stellen van sommige vragen door den president
niet toegestaan werd en de woorden van dezen afge
vaardigde tenslotte in het tumult verloren gingen.
Eenige sensatie werd in het Engelsche Lagerhuis
veroorzaakt door de verklaring van de regeering, dat
Sir Percy,Scott niet langer belast is met de verdedi
ging van Londen tegen aanvallen uit de lucht, daar
deze is gebracht onder controle van het departement
van oorlog. De verklaring kwam ten eenenmale als
verrassing, een nadere uitlegging werd niet gegeven.
DE STRIJD TEGEN SERVIë.
Uit Weenen meldde men gisteren officieel:
Ten zuiden van Plevlje bestormden onze troepen de
Montenegrijnsche stellingen op den Vrana Gora. In
de streek ten noorden van Berana werden weder 2300
gevangenen gemaakt.
Het Bulgaarsche legerbericht luidde gisteren:
Den 12den December bezette het leger de laatste
drie Macedonische steden, die nog in handen van den
vijand waren. E>oiran, Gevgheli en Struga.
De laatste gevechten met de Engelschen, Franschen
en Serviërs hadden plaats aan de oevers van de Doi-
ran- en Ochridai-meren. De vijand werd overal ver
slagen. Macedonië is bevrijd. Op Macedonischen bo
dem bevindt zich geen enkel vijandelijk soldaat meer.
Na de nederlagen aan de Engelschen en Franschen
op den rechteroever van de Vardar toegebracht, trok
de vijand zich terug naar het neutrale Grieksche ge
bied door onze troepen vervolgd tot aan de Griek
sche grens.
Te 5 uur 20 's namiddags werd de stad Gevgheli
door onze troepen bezet. De Franschen staken voor
hunnen terugtocht de kazernes en de stad met twee
ziekenhuizen in brand en lieten de spoorwegbrug
over de Vardar ten zuiden van Gevgheli in de lucht
vliegen. Het aantal gevangenen en de buit zijn nog
niet geteld. Het leger van generaal Sarrail is van de
linie DoiranGevgheli teruggeslagen naar de Griek
sche grens.
Erkend moet worden, dat de Fransche troepen veel
dapperder streden dan de Engelsche.
De laatste, overblijfselen van het Servische leger, die
van Bitolia over Ochrida en Struga naar Albanië te
rugwijken, trokken zich na de nederlaag bij Ochrida
terug naar den linkeroever van de Zwarte Drin, waar
bij zij alle bruggen over deze rivier vernielden.
Zondagochtend in de vroegte trokken onze troepen
bij Struga over de Drin. Ten zuiden van deze stad
vielen zij de Servische troepen met kracht aan, namen
400 man gevangen en maakten geschut buit. De ver
volging in de richting van El Basan wordt voortge
zet.
IN DEN RIJKSDAG.
De sociaal-democraat Liebknecht stelde gisteren in
den rijksdag de vraag of de regeering, indien de ande
re oorlogvoerenden hiertoe bereid zijn, ook van haar
zijde bereid is op den grondslag van een afzien van
annexaties toe te stemmen in onmiddellijke vredeson
derhandelingen. De staatssecretaris von Jogow wei
gerde de beantwoording van deze vraag. Ook op
een aantal andere vragen werd hem het antwoord ge
weigerd en viel de president hem in de rede.
Verder vroeg de heer Liebknecht of de regeering be
reid was een wetsontwerp in te dienen, waarbij de ge
heime diplomatie wordt vervangen door een onder
controle van de openbare meening staande buiten
landsche politiek en de beslissing over oorlog en vre
de over te laten aan de volksvertegenwoordiging. De
staatssecretaris verklaarde, dat de regeering niet be
reid was de daarvoor noodige wijziging van de
grondwet voor te stellen.
Vervolgens stelde de heer Liebknecht de vraag, of
de regeering bereid is door regeling van de productie
volgens het algemeen belang, door inbeslagneming en
gelijkmatige verdeeling der voorraden in de behoeften
van het volk te voorzien. De „Ministerialdirektor"
Lewald weigerde die vraag te beantwoorden. (Bijval.)
Liebknecht wilde ter aanvulling nog een vraag stel
len. (Algemeene hilariteit.) De voorzitter verklaar
de, dat dit een nieuwe vraag is.
Ten slotte stelde de heer Liebknecht nog een vraag
betreffende de richting der binnenlandsche politiek
De heer Lewald weigerde onder bijval ook deze vraag
te beantwoorden. Nader vroeg Liebknecht, welke
houding de regeering aanneemt tegenover de kies
rechthervorming in Pruisen. (Luidruchtig gelach.)
De voorzitter: „Dat is een nieuwe vraag." Liebknecht:
„Dat is geen nieuwe vraag." (Algemeen rumoer, waar
in Liebknechts woorden verloren gaan.)
Bij de eerste lezing van het wetsontwerp betreffende
het supplementair crediet van 10 milliard Mark ver
klaarde de minister van financiën Helfferich onder in
stemming, dat het toestaan van het gevraagde crediet
het bewijs zal zijn, dat het vertrouwen der tweedracht,
moeheid en honger, valsch is.
Onder levendig bravo zei de minister verder, dat
„de vijand moet weten, dat wij ons al wat overtollig
is ontzeggen en liever allen nood lijden, dan ons door
den vijand de wet laten stellen."
Het ontwerp werd tenslotte in handen van de be-
grootingscommissie gesteld.
KORTE BERICHTEN.
Uit krantenpapier, gedrenkt in parafine, worden-
in Italië kleine toestellen gemaakt om de rantsoenen
der soldaten warm, te houden. Door het geheel Italië
worden thans vlijtig kranten verzameld. De pers kan
dus, zegt de Romeinsche correspondent van de Mor
ning Post, zelfs in deze dagen van censuur nog van
nut zijn.
Lloyds meldde gisteren dat het Engelsche stoom
schip „Orteric" gezonken is; de bemanning werd aan
land gebracht, behalve twee Chineezen die gedood
zijn.
Een schoenmaker te Fgnton (Eng.) had van eeni
ge vrienden aan het front een granaat cadeau gekre
gen. Eenige dagen geleden ontplofte de granaat en
de ongelukkige eigenaar werd aan stukken gescheurd.
Het aantal krijgsgevangenen in het Britsche
rijk bedraagt 21,205.
Generaal Smith-Dorrien zal het bevel voeren over
de Britsche troepenmacht tegen Duitsch Oost-Afrika.
DE VOORLOOPIGE HECHTENIS VAN DEN
HEER SCHRöDER.
De Telegraaf meldt:
Na onderzoek van de zaak, waarvoor onze hoofd
redacteur in voorloopige hechtenis genomen is, heeft
zijn wij goed ingelicht de rechter-commissaris, mr.
A. JL van Royen; een request aan de rechtbank inge
diend, waarbij hij verzoekt, den heer J. C. Schroder
uit de voorloopige hechtenis te ontslaan.
Maandagmiddag heeft de tweede kamer der recht
bank, na dagen lang dit verzoek te hebben aangehou
den, het van de hand gewezen, in overeenstemming
met het requisitoir van het O. M.
BINNENLAND.
TWEEDE KAMER.
De algemeene beschouwingen over de staafebegroo-
ling werden gisteren voortgezet met de replieken.
De heer Marchant (v.-d., Deventer) repliceerde
namens den heer Bos en zette uiteen wat deze in zake
het maken van oorlogswinst bedoeld heeft. Spr. roer
de het geval van De Telegraaf en de vrijspraak van
den heer Schröder voor een der tegen dat biad inge
stelde vervolgingen aan. Daarna behandelde de heer
Marchant nog eens de positie van de regeering in ver
hand met die van de Staten-Generaal.
De heer Heeres (u.-l., Leiden besprak .de motie,
welke naar aanleiding van de debatten zijn ingediend
en verklaarde zich voor het eerste deel van de motie-
Helsdingen en tegen de motie-Ketelaar.
De minister van binnenlandsche zaken zette het
het standpunt der regeering nogmaals uiteen. Blij
vende salarisverbetering boven het aangebodene kan
niet worden overwogen. De regeering is echter be
reid iets in de richting van den duurtetoeslag te be
proeven en acht dus stemming over de motie-Ketelaar
overbodig.
De minister van landbouw, nijverheid en handel
weersprak nader de door den heer Bichon geuite per
soonlijke beschuldiging tegen een zijner ambtenaren.
De heer Ketelaar (v.-d., Amsterdam V) trok wegens
de verklaring van den minister van binnenlandsche za
ken zijn motie in.
Het eerste deel van de motie-Helsdingen betreffen
de de salarisverbetering van het lagere personeel in
's rijks dienst werd verworpen met 42 tegen 20 stem
men, waardoor de voorsteller het tweede deel als ver
vallen beschouwde.
Hoofdstuk I van de begrooting werd hierop goed
gekeurd.
Aan de orde was daarna het suppletoir crediet op
de landbouwbegrooting wegens beschikbaarstelling
van levensmiddelen en veevoeder en de kosten der tij
delijke rijksbureau's.
De heer Drion (v.l., Ridderkerk) zei niét te weten,
hoe de gel den tot dusver zijn besteed. Ofschoon spr.
niet meeging met veel kritiek, die er is uitgeoefend,
achtte hij het toch niet wenschelijk op dezelfde wijze
voort te gaan. De prijzen waren hier te lande door
gaans 7 tot 8 pet,, hooger dan in Engeland. Ook zijn
daar de schommelingen niet zoo groot als de regee
ring bij vrijen invoer vreest. De regeering zou ech
ter moeten zorgen, dat de stoomvaartmaatschappijen
geen buitensporige vrachtprijzen vragen.
De heer Van Vuuren (r.-k., Zevenbergen) vroeg
evenals de heer Drion om vrijlating van den graanin-
port.
De heer De Jong (u.-l., Hoorn) verdedigde de hou
ding van de regeering tot dusverre en vroeg ook, dat
de vrijlating zal worden overwogen.
De minister antwoordde uitvoerig met de geschiede
nis van de graanpolitiek waarna het wetsontwerp zon
der hoofdelijke stemming werd aangenomen.
Hoofdstuk II (hoqge college's) werd zonder be
raadslaging of hoofdelijke stemming aangenomen,
evenals verschillende wetsontwerpen.
Aan de orde was hierna het wetsontwerp nopens
machtiging tot het aangaan van eene overeenkomst
met de naamlooze vennootschap Koninklijke Paket-
vaart Maatschappij te Amsterdam, betreffende het on
derhouden van stoómvaartverbindingen in Neder-
landsche-Indië gedurende de jaren 1916 tot en met
1925.
De heer Hugenholz (S. D. A., P., Weststellingwerf)
wenschte dat bij troepenvervoer,, de manschappen,
zoo ze bij 4 of 5 tegelijk gaan, tweede klasse zullen
reizen. In de 3de klasse toch staan ze bloot aan een be
handeling gelijk die der oosterlingen.
De heer Fock (u. 1. Haarlem) had de grief, evenals
de vorige spreker, dat het ontwerp te laat was inge
diend.
De minister van marine, w.n.d. minister van kolo
niën, (de heer Rambonnet) zegt verschillende verbete
ringen toe
De heer Fock verdedigde een amendenmt om in 't
contract te voegen, dat de Mij. verplicht zou zijn een
zoodanige dienstregeling te maken dat het verkeer met
de tusschenstations voldoende wordt geregeld.
De heer Nierstrass (v. 1. Amsterdam VI) zeidë dat in
dit contract reeds een soortgelijke bepaling voorkomt.
De ministér van marine, waarnemend minister van
koloniën (de heer Rambonnet,) verklaarde dat de
Paketmij. tegen een dergelijk amendement was en ver
klaarde dat het onmogelijk zou zijn die bepaling in te
lasschen. De minister heeft evenwel reeds een af
doende regeling vastgesteld.
De Voorzitter stelde voor wegens de wijzizing door
de regeering in het contract en dus in het ontwerp ge
bracht dfe verdere discusies te verdagen tot hedenmor
gen, waartoe werd besloten.
Het wetsontwerp betreffende een overeenkonjst aan
te gaan met de-Handelsmaatschappij voor den verkoop
in Nederland' van de voor landsrekening in Ned. Indië
gewonnen voortbrengselen van land- en mijnbouw
werd aangenomen.
Evenzoo het wetsontwerp tot herziening der wette
lijke bepalingen omtrent de betaling van het accijns op
het gedistilleerd.
Vervolgens was aan de orde het wetsontwerp tot
verhooging van de landbouwbegrooting voor 1914,
wegens kosten voor het Nationaal Steuncomité.
De heer Spiekman bepleitte de zittingneming in de
Steuncomité's door vertegenwoordigers van vakveree-
nigingen.
Minister Posthuma antwoordde, waarop het wets
ontwerp zonder h. s. wordt aangenomen.
Hierop werd de vergadering verdaagd tot heden
morgen 11 uur.
De vergadering wordt verdaagd tot morgen 11 uur.
Mocht dan nog geen eindverslag over Marine zijn uit
gebracht, dan zal met Waterstaat worden aangevan-
gen.
Gemengd Nieuws.
1 VEREENIGING VAN BURGEMEESTERS EN
SECRETARISSEN IN NOORD-HOLLAND.
In de Raadszaal van het Stadhuis te Amsterdam
Zij, die zich met 1 Januari op
dit blad abonneeren, ontvangen
de tot dien datum verschijnende
nummers franco en gratis.
DE DIRECTIE.
De BURGEMEESTER O neente ALKMAAR
brengt ter kennis van de 'la inplichtigen van de
jaarklasse 1916 dat op MA/. AG 17 JANUARI
a s. des voorm. te 9 uur, ten Si; Jhuize alhier gelegen
heid bestaat om zich aan een geneeskundig onderzoek
omtrent hunne geschiktheid voor den dienst te onder
werpen.
Voor het geval zij zich voor een anderen keurings
raad aan het onderzoek wenschen te onderwerpen be
hoeven zij daartoe toestemming van den Voorzitter
van den keuringsraad alhier.
Zij worden er op gewezen, dat hun welbegrepen
eigenbelang het zeer wenschelijk maakt, dat zij zich
voor het onderzoek aanmelden o. a. omdat zij ingeval
zij ongeschikt mochten blijken nadat zij in werkelijken
dienst- zijn gekomen en alsdan weer huiswaarts wor
den gezonden, daarva moeilijkheden kunnen onder
vinden ten aanzien van hun maatschappelijke of studie-
belangen. Onderwerpen zij zich aan een onderzoek
bij den keuringsraad en blijkt daarbij voldoende van
ongeschiktheid, dan worden zij van den dienstplicht
bij den landstorm terstond ontslagen en staan zij nie
meer bloot aan de kans om als landstormplichtigen ir
werkelijken dienst te worden opgeroepen.
Het ondergaan eener keuring als bovenbedoeld sh
niet uit de bevoegdheid om ontslag van den dienr
plicht bij den landstorm te vragen wegens het behe
zijn met daarvoor aangewezen ziekten en gebreken.
Nader zal worden bepaald wanneer de landstorm
plichtigen der jaarklasse 1916 in werkelijken dienst
moeten komen.
Alkmaar, den 14en December 1915.
De Burgemeester van Alkmaar,
G. RIPPING.
kwamen op Maandag 13 dezer de leden samen der
bovenvermelde Vereeniging. Een groot aantal heeren
was opgekomen. De eere-voorzitter, de burgemeester
der hoofdstad, was tegenwoordig. De burgemeester
van Haarlem nam den voorzitterszetel in.
Tot bestuurslid werd herkozen met algemeene stem
men op één na de heer C. D. Donath, secretaris van
Alkmaar.
De heer J. A. Zaalberg, directeur der vereeniging
„Het Nederlandsche Registratuurbureau", hield een
voordracht over het decimale-registratuurstelsel bij de
gemeente-administratie. Zijn rede werd met het ver-
toonen van een aantal lichtbeelden besloten.
CENTRALE DRINKWATERVOORZIENING
MIDDEN-NOORD-HOLLAND.
Gistermiddag werd in 't gebouw „Amicitia" te Pur-
merend een groote vergadering gehouden onder lei
ding van den heer H. J. Calkoen, burgemeester van
Edam, voorzitter van het comité betreffende de stich
ting eener Centrale Drinkwatervoorziening van Mid
den-N oord-Ho 1 land.
Aanwezig waren de burgemeesters, wethouders, se
cretarissen en eenige raadsleden uit 28 Verschillende
gemeenten uit Midden-Noord-Holland, benevens de
Gezondheidscomissiën, de medici,' de directeur van 't
Rijksbureau voor watervoorziening, de ingenieur van
dat bureau, de heer Bijl, die met het ontwerpen van
het plan werd belast, en de hoofdinspecteur en inspec
teurs van de Volksgezondheid.
Nadat de voorzitter de vergadering om één uur met
een welkomstgroet aan de talrijke aanwezigen had ge
opend, werd het woord verleend aan den heer Bijl, die
breedvoerig het plan eener waterleiding duidelijk uit
eenzette en aan de hand van een lijvig rapport een
technische en' financieele beschouwing gaf.
Vervolgens voerden het woord de directeur van 't
Rijksbureau, de hoofdinspecteur der Volksgezondheid
en de heer D. Kooiman, secretaris van het comité, bur
gemeester van Wormer.
Verschillende aanwezigen vrocr en nadere inlich
tingen.
Ten slotte achtte de voorzitter d -.aak voldoende be
sproken, waarna de secretaris,lens 't comité, de
volgende motie voorstelde
„De vergadering van gén sturen te Purmer-
end bijeenkomen op 14 Dec.
„overwegende, dat de v eiding geacht moet
worden ten zeerste te zullen su i.ken in 't belang der
gemeenten
„dat gewenscht is, zooveel mogelijk waarborgen te
bekomen
„dat voor de te sluiten leening ten behoeve der wa
terleiding geen gelden behoeven te worden gevonden
uit de belastingpenhingen der ingezetehen, ook niet
na verloop van jaren
„besluit met algemeene stemmen de stichting eeher
waterleiding volgens de plannen van het Rijksbureau
voor Drinkwatervoorziening, in hunne gemeenteraden
ten krachtigste te bevorderen, onder voorbehoud dat
het Rijk, de Provincie of anderen terugbetaling van
eventueele verliezen bij ijze van renteloos voorschot
volledig waarborgen."
De voorzitter bracht daarop de motie in stemming,
welke met algemeene stemmen op één na werd aan
genomen.
Hierop werd de vergadering door den voorzitte'
gesloten met de verzekering, dat het comité de zaal
verder zou uitwerken, terwijl de directeur van 't Rijks
bureau de toezegging gaf, dat hij een ingenieur zou b
schikbaar stellen voor die gemeentebesturen, welfo
over eenige punten betreffende hunne gemeenten nad'
wenschten ingelicht te worden.
UIT OTERLEEK.
De heer A. de Reus, kaasmaker aan de fabriek „Ons
Belang" te Heer-FIugowaard, Rustenburgerweg, thans
in garnizoen te Haarlem heeft, na volbrachten leeftijd
aan den cursus van Dr. Scheij te Hoorn met gunstig
ALKMAARSC
COURANT
