DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN,
Van liet westelijk oorlogsterreln.
EN
Gemeente-archief.
Van liet zuidelijk oorlogsterreln
Van tint oostelijk oorlogsterreln.
No. BOO
Honderd en zeventiende Jaargang,
1915
h.„fr. j, int '1lifarWifli H «t L WA sraste letten m jljatsriiieita, bfcm fr, 1. V, Boek- m tafcMnttaf iX SBfflfe COSTERSZQOH, leetat CS. WstMin. I
WOENSBAG 22 DECEMBER
DUITSCHLAND.
NEDEKLAND.
E»i nummer bestaat uit S bladen.
ALKMAAR, 22 December.
Zoowel de Engelsche als de Duitsche pers is over
het geheel genomen ten zeerste verheugd over hetgeen
er op Gallipoli heeft plaats gevonden. Beider vreugde
is echter geenszins dezelfde. Zij verschilt hemels
breed, hetgeen hieraan moet worden toegeschreven,
dat men omtrent de oorzaak van het gebeurde een ge
heel verschillende voorstelling heeft.
De Duitsche pers is van meening dat de entente op
Gallipoli een „vernichtende Niederlage" heeft gele
den en dat de Turken een „groszen Sieg" hebben be
haald bij hun welgelukten aanval op de Engelsche
troepen en zij brengt deze meening van de vernieti
gende nederlaag en de groote overwinning op uitbun
dige wijze tot uitdrukking.
De Engelsche pers is niet minder tevreden en ook
niet minder voldaan» „A great Gallipoli movement, a
wonderful ambarkation, a miracle of careful manage
ment and skill", zoo roept zij luide, de terugtrekkende
beweging op Gallipoli prijzende als een wonder van
zorgvuldig overleg en bekwaamheid en de inscheping
wonderbaarlijk noemende, zonder daarbij echter de
erkenning voor zich te houden, dat deze oplossing
van het Dardanellen-probleem „a sigh of relief", een
zucht van verlichting doet slaken en komt als een op
luchting.
Vooropstellende, dat de Dardanellen-actie zoo goed
als mislukt is, gelooven we, dat de Engelsche pers
heel dicht bij de waarheid en de Duitsche er erg ver
af is. De nadere berichten bevestigen deze opvatting
Uit niets blijkt, dat de Turken het initiatief hebben ge
nomen. En alles pléit ervoor, dat de Turken door deze
gebeurtenis verrast zijn en dat de Engelschen een
weloverwogen, welvoorbereiden terugtocht schitte
rend hebben uitgevoerd en na vele ontactvolle, onge
lukkige operaties er eindelijk in deze streek een met
buitengewonen tact en zeldzaam geluk ten uitvoer ge
bracht hebben. Zonder dezen terugtocht was het mo
gelijk geweest, dat de Dardanellen-actie, welker ver
liezen tot den 9den dezer maand op 106.610 man
worden opgegeven, was geëindigd met het in zee
drijven van de heele rest van de landingstroepen. En
wat is er thans bij den terugtocht verloren gegaan?
Minister Asquith heeft gisteren de verliezen in het
Lagerhuis meegedeeld: twee militairen en een mari
nier werden gewond, kleine voorraden en 6 kanon
nen werden, na vooraf onbruikbaar te zijn gemaakt,
achter gelaten (grappig is het dat de Turksche leger-
berichtschrijver de fictie van een groote overwin
ning maar volhoudt, schrijft dat de telling van oor
logsmateriaal en militaire uitrustingstukken nog niet
geëindigd is en dan mededeelt, dat men drie kanon
nen, geweren, muildieren, munitiewagens enz. buitge
maakt heeft). Is het wonder, dat men in het Lagerhuis
het bericht van de welgeslaagde ontruiming met ge
juich heeft ontvangen, dat een der sprekers, de Ier
Redmond, zijn bewondering en dankbaarheid te ken
nen gaf voor de wijze, waarop deze terugtrekkende
beweging is uitgevoerd?
De Daily Telegraph is echter niet geheel tevreden.
Een leek op militaire zaken, zegt dit blad, zou nu
maar het liefst zien dat ook nog de laatste stelling op
Gallipoli werd ontruimd, maar indien men haar wil
handhaven, zal dit zeker geschieden op aanraden van
lord Kitchener. Indien het waar zou zijn, dat de
entente-troepen zich bij Atschi Baba alleen hebben
vastgeklampt omderwille van het „vertoon," zou dat
algemeen bittere verontwaardiging wekken, maar het
biad gelooft niet, dat het land tot zulk een gevolgtrek
king zal komen.
De „Times" schrijft: „Het publiek zal pijnlijk ver
rast zijn bij het vernemen dat een deel der Britsche
strijdkrachten van Gallipoli is teruggetrokken. De po
sities bij de Anzac en Soewla baai zijn verlaten en geen
pogingen zullen meer worden gedaan om de Darda-
nellen te forceeren. Van Krithia is niets gezegd, maar
aldaar zal men waarschijnlijk blijven standhouden.
De officieele berichten hebben steeds den waren toe-
stand bemanteld. De groote moeilijkheden en de
herhaalde mislukkingen zijn nooit medegedeeld, zoo
dat het bericht van den terugtocht velen zal doen ont
stellen. Daarentegen moeten zij die reeds lang inza
gen dat hij onvermijdelijk was, zich verlicht gevoelen
dat hij zoo behendig is volvoerd. De troepen zijn met
kanonnen en materieel afgetrokken met onbeduidende
verliezen.
Zij die voor de onderneming aansprakelijk zijn,
moeten bedenken dat de natie de onderneming als een
af geloop en incident zal beschouwen."
Er is voorts wel betoogd, dat men nu bij Seddoel
Bahr, de zuidwestpunt van Gallipoli, veel troepen kan
samentrekken, maar dat kunnen de Turken, die nu
soldaten vrij kregen, toch ook. De eind-indruk is
dus, dat de entente zich op Galipoli in een gevaarlijke
positie gewerkt had, maar er zich gelukkig weer uit
gewerkt heeft, door de troepen op twee plaatsen terug
te trekken en dat de geheele actie niets andersheeft
opgeleverd dan een klein stukje grond, hetwelk men
alsnog hoopt te behouden.
Over Griekenlands houding komen er de laatste
dagen geen berichten van beteekenis, welke er be
trouwbaar uitzien. Het heet, dat de Grieksche regee
ring een scherp protest bij de entente heeft ingediend
tegen de versterking van Saloniki en de verdere maat
regelen worden genoemd „nieuwe inbreuken, die de
entente op het punt staan te ondernemen tegen de on
schendbaarheid van Griekenlands bodem en tegen de
neutraliteit en de aan het koninkrijk verschuldigde
achting." Zoo heet het tenminste of het waar is, is
iets anders.
Er is melding gemaakt van een Grieksch-Bulgaarsch
incident van geringe beteekenis (een Bulgaarsche af-
deeling zou Grieksch grondgebied hebben binnenge
drongen en dit zou tot een botsing hebben geleid,
maar later werd geseind, dat de botsing, waarbij nie
mand gedood werd, op Albaneeschen bodem plaats
had, terwijl daarna is bericht, dat er een officier en
verscheiden Grieksche soldaten gedood of gewond
zouden zijn.)
De aanhangers van den heer Venizelos verheugen
zich over de slechte opkomst bij de stembus: men
schat, dat er slechts een derde van de 700.000 kiezers,
die dezen zomer stemden, aan deze verkiezing hebbent
deelgenomen. In Athene bijv. zijn volgens de Times
7000 stemmen uitgebracht tegen 20.000 in Juni. Hier
bij moet er echter rekening mee gehouden worden, dat
de helft van het aantal kiezers wegens dienstplicht niet
in staat is aan de verkiezingen deel te nemen. Op een
paar na zijn alle gekozenen ministerieelen wat te
voorzien was bij de omstandigheden, waaronder de
verkiezing plaats had
Een Russisch oorlogsschip met 2 torpedobooten
hebben Wama (Bulgaarsche haven aan de Zwarte
Zee) gebombardeerd. Volgens de Daily Chronicle is
de stad platgeschoten en zijn er daarna Russische
troepen geland, hetgeen echter nog niet bevestigd is.
Verdere acties hebben er niet plaats gehad in het
Westen werden de operaties belemmerd door het
slechte weer, in het Oosten spreekt men wel van her
nieuwde actie, doch uit de communiques is deze tot
dusverre niet gebleken. Het Duitsche communiqué
roeldt dat de Franschen den befaamden Hartmanns-
weilerkopf hebben veroverd, en nog een anderen top,
die ten deele teruggenomen werden.
Getorpilleerd werden de Engelsche 'Huntly (vroeger
de Duitsche Ophelia) metend 1150 ton, en de Duitsche
Keros, welke laatste door een Engelschen onderzeeër
in de zee van Marmora in den grond geboord werd.
Men blijft van vrede spreken. Niet enkel in verband
met de Ford-expeditie, waarvan veel belachelijks
wordt gemeld. Maar ook heet het, dat President Wil
son besloten heeft „nogmaals den heer E. M. House
naar Europa te zenden, die, teneinde in het belang van
het tot standkomen van den vrede werkzaam te zijn,
binnen veertien dagen zou vertrekken." Wij hebben,
voorzoover wij ons herinneren, nimmer van dien heer
gehoord.
In den Duitschen rijksdag is namens de minderheid
der sociaal-democratische fractie, 19 leden, die tegen
het oorlogscrediet stemden, door den heer Geyer ver
klaard, dat de Duitsche regeering, wijl zij met haar
bondgenooten in den gunstigsten toestand verkeert,
den eersten stap tot den vrede moet doen, een vrede
zonder veroveringsplannen.
De soc.-dem. rijksdagfractie heeft daarna met 63 te
gen 15 stemmen de verantwoordelijkheid voor elke
afzonderlijke actie en de politieke gevolgen, die daar
uit zouden kunnen voortvloeien, van zich afgewezen.
In den rijksdag zelf had de sociaal-democratische
heer Ebert verklaard, dat het Duitsche volk aaneenge
sloten zich moet verweren. De rijksdagzitting werd
met de beste wenschen voor Kerstmis en Nieuwjaar
verdaagd tot 11 Januari.
In Frankrijk en in Engeland is in de volksvertegen
woordiging eveneens aangespoord tot eenheid, tot
volhouden en in het Lagerhuis werd vooral gewezen
op de schitterende resultaten van de recruteerings-ac-
tie en werd er zelfs desondanks gesproken over invoe
ring van algemeenen dienstplicht.
De Nederlandsche regeering heeft aan de Britsche
onverwijld teruggave van de aan boord van de „Fri-
sia" en twee andere Nederlandsche schepen door dë
Engelsche overheden in beslaggenomen brievenmalen
verzocht en de verwachting uitgesproken, dat tegen
herhaling zou worden gewaakt inmiddels is echter
een herhaling reeds voorgekomen!
van ons front liggend gehucht Dekshi, ten. zuiden van
Widsy. Zij: werd echter gisteren weder daaruit ver
dreven.
Tep zuiden van het Wygonowskoje-meer en bij Kos-
ciutnowska, ten N. W. van Tsartorysk, werden vijande
lijke verkenningsafdeeUingen verdreven.
(In een deel onzer vorige oplaag vermeld.)
Het Oostenrijksche legerbericht meldde gisteren:
Tegenover Rafalowka aan den Styr is een Russisch
verkennings-detachement uiteengedreven.
Overigens hier en daar artilleriegevechten.
DE STRIJD IN BELGIë en NOORD-FRANKRIJK.
Het Fransche middagcommuniqué meldde gisteren:
De artilleriebeschieting verminderde aanmerkelijk
in den loop van den nacht in Artois. Ten noordwes
ten van hoogte 140 deden de Duitschers een mijn
springen voor onze loopgraven, die geen schade berok
kende. De Franschen bezetten den rand van den kra
ter.
Tusschen Somme en Aisne hadden eenige patrouille
gevechten plaats. Een Duitsche patrouille, onder vuur
genomen door de Franschen in de streek van Lyhons,
vluchtte met achterlating van eenige gewonden. Öp het
plateau Van St. Léocade, ten zuiden van Moulin-sous-
tout-vent, vernielden Fransche loopgraafkanonnen een
Duitschen post.
In Lotharingen werden eenige gelukkige salvo's ge
lost door Fransche artillerie op Avancourt en Blamont,
waar troepenbewegingen werden waargenomen.
Het Duitsche hoofdkwartier meldde gisteren:
Ten westen van Hulluch nam een Duitsche afdee-
ling een Engelsche sappe, en sloeg daarna een vijande
lijken nachtaanval af. Op verschillende plaatsen aan
het front hebben levendige artillerie-gevechten plaats.
Overigens geen gebeurtenissen ven beteekenis.
(In een deel onzer vorige oplaag vermeld.)
IN DEN RIJKSDAG.
In den gisteren gehouden zitting van den Rijksdag
ferklaarde de sociaal-democraat Geijer namens de
minderheid, 19 leden van de soc. dem. fractie o. m..
„Evenals wij door de regeeringspartijen van andere
landen vooropgestelde veroveringsplannen bestrijden,
keeren wij ons ook tegen de Duitsche annexatié-staat-
kuride, die eveneens een beletsel is voor vredesonder
handelingen.
Wij kunnen, omdat wij vrede willen en tegen verove
ringsplannen zijn, niet voor de nieuwe oorlogscredie-
,ten stemmen". (Bijval bij de soc.-dem. minderheid.)
De oorlogscredieten werden daarna in tweede en
derde lezing aangenomen.
De BURGEMEESTER van ALKMAAR brengt
ter kennis van belanghebbenden
dat de eerstvolgende verwisseling van meel-
en broodkaarten zal plaats hebben sp VRIJDAG
31 DECEMBER 1915
dat op dien datum aan bakkers en meelhandelaren
geen meel zal kunnen worden verstrekt
dat nieuwe aangiften voor meel- en broodkaarten
dagelijks kunnen geschieden ten kantore HöUTTII.
No. ltt alhier, welk kantoor iederen werkdag van
9—1 en van 2—5 uur geopend is;
dat voor houders van meelkaarten met ingang van
Januari a.s. het benoodigde meel A f 0,14 per
Kilogram verkrijgbaar is bij de navolgende leve*
ranciers
J. DE WIT, Appelsteeg.
Fa. ALB. HEYN, Fnidsen.
J. VAN ZALINGE, Druivenlaan.
J. v. d. POL, Lindenlaan.
Coöp. Ver. „ONS BELANG", Huigbroü-
werstraat.
Fa. LISSONE, Laat.
dat de binnen deze gemeente wonende groente
handelaren en venters uiterlijk op WOENS»
DA© 39 DECEMBER a.s.. 'an voormeld kan
toor op kunnen geven hetgec ij benoodigd zijn
voor de eerstvolgende twee wc 1 en
dat de distributie van pi vruchten en vet
op een nader te bepalen de zal plaats hebben.
De Burgermeester voornoemd,
G. RIPPING.
In de week tusschen Kerstmis en Nieuw
jaarsdag is het archief voor bezoekers
alleen toegankelijk op Maandag, Woens
dag en Donderdag 27, 29 en 30 De
cember van 9 tot 12 uur.
DE STRIJD TEGEN SERVIë.
Uit Weenen werd gisteren officieel gemeld:
De vervolgingsgevechten tegen de Montenegrijnen
leidden gisteren opnieuw tot bestorming der vijande
lijke stellingen, ten noorden van de Berana. Onze troe
pen maakten in de jongste twee dagen ongeveer 600
gevangenen.
DE STRIJD AAN HET OOSTELIJK FRONT.
In den nacht van 19 op 20 December nam een voor
uitgeschoven Russische afdeeling het in de nabijheid
KORTE BERICHTEN.
De Fransche regeering benoemde Louis Raemae-
kers tot Ridder in het Legioen van Eer.
Het Engelsche stoomschip „Huntly" vroeger
het Duitsche s.s. „Ophelia" is gisteren gezonken.
Het Engelsche stoomschip „Belford" van Glas
gow" is gisteren gezonken; de bemanning is gered.
Heecongres van de Fédération Socialiste de la
Seine te Parijs heeft gisteren met 9947 stemmen tegen
545 het voorstel tot hervatting der internationale be
trekkingen verworpen.
Fransche bladen maken melding van een geval
van smokkelarij van Frankrijk naar .Duitschland.
In het station Pontarlier zijn n.l. 80 wagons met alu
minium-pyriet aangehouden, die voor Duitschland be
stemd waren.
De „Compagnie de Navigation Mixte" is officiee
in kennis gesteld van het zinken van het Fransche
stoomschip „Djurjura", dat den 14en bij Malta in bot
sing is gekomen met een Britsch stoomschip. Alle pas
sagiers zijn gered.
DE INVRIJHEIDSTELLING VAN DEN HEER
J. C SCHRöDER.
De Telegraaf schrijft:
Gisteraovnd omstreeks half acht kreeg de heer J. C.
Schroder in het Huis van Bewaring bezoek van den
substituut-officier van justitie, mr. Jorissen, die hem
mededeelde, dat <de rechtbank, naar aanleiding van het
verzoekschrift j.i. Vrijdagmorgen door de advocaten
mr. J. Kappeijne van de Coppello en mr. L. van Gigch
Jr. ingediend, besloten had hem uit de preventieve
hechtenis te ontslaan.
Dientengevolge kon de heer J. C. Schroder onmid
dellijk het Huis van Bewaring verlaten.
Er werd een taxi gerequireerd, waarmede hij zich
naar zijn woning spoedde.
Iedere lezer en lezeres van ons blad zal zich de
vreugde wel kunnen voorstellen, waarmede de heer
Schroder door zijn echtgenoote en de kinderen ont
vangen werd. Wij zuil enniet trachten deze ontmoe
ting te beschrijven
Als een loopend vuur ging het bericht' van de goede
tijding door Amsterdam. In de koffiehuizen, in de
schouwburgen, overal werd het blijde nieuws met ge
jubel ontvangen.
Onmiddellijk werd de woning van den heer J. C.
Schroder door vrienden, bekenden en belangstellenden
belegerd. De telefoon stond niet stil. Bloemen werden
aangedragen. Er heerschte feeststemming na de vele
Jagen van spanning en bange verwachting.
Ook in de bureaux van ons dagblad werden we tot
diep in den nacht van alle zijden opgescheld en door
alle belangstellenden gelukgewenscht met de invrij
heidstelling van den heer J. C. Schroder.
De hechtenis heeft 17 dagen geduurd.
Het Handelsblad geeft de volgende opheldering:
Het artikel van het Wetboek van Sstrafvordering
dat op deze invrijheidsstelling betrekking heeft, is
art, 227.
Het luidt:
In eiken stand van het geding, zoowel gedurende
den loop van de instructie als van het onderzoek ter
terechtzitting en bij de einduitspraak, kan de rechtbank
zoowel ambtshalve als op de voordracht van den rech-
ter-commissaris, zoolang deze met de instructie is be-
iast, op de vordering van den officier van justitie of
op liet verzoek van deu beklaagde, de invrijheidstel-
ung van dezen, indien hij in verzekerde bewaring is
eii, eveneens ambtshalve of op de vordering van den
officier van justitie, in de gevallen en op de gronden
in art. 86 vermeld, de gevangenneming of gevangen-
nouding van den beklaagde bevelen.
Op de bevelen van gevangenneming of gevangen
houding is het tweede lid van art. 93 toepasselijk Zij
zijn uitvoerbaar niettegenstaande elk beroep.
Op de bevelen tot invrijheidsstelling is het laatst'
lid van art. 138 van toepassing.
Art. 138 zegt, dat het openbaar ministerie van dt
bevelen tot invrijheidsstelling (behalve dan wegens
onvoldoende aanwijzing van schuld) de uitvoering
kan opschorten gedurende den termijn, binnen welken
het tegen de beschikking kan opkomen, en indien het
van de bevoegdheid gebruik gemaakt heeft, tot de be
slissing daarover, mits binnen den daarvoor gestelden
tijd gegeven.
In art. 94 van het Wetboek van Strafvordering wordt
het opkomen van het openbaar ministerie tegen de uit
spraak der rechtbank geregeld.
De officier van justitie kan dit doen binnen den tijd
van 24 uren na de uitspraak van de rechtbank, door
middel van een verklaring ter griffie der rechtbank af
gelegd. De akte van verzet moet, benevens de proces
stukken, desnoods vergezeld van een memorie, bevat
tende de redenen, voor zooverre die niet bij de akte
zelve zijn uitgedrukt, bfnnen de volgende vier en
twintig uren door den officier van justitie aan den
procureur-generaal bij het gerechtshof worden opge
zonden, welke, binnen drie dagen na de ontvangst,
dezelve met zijn verslag en requisitoir indient bij het
hof.
Het hof, samengesteld uit vijf leden, zal binnen drie
dagen daarna de uitspraak der rechtbank goedkeuren
of te niet doen en bevelen hetgeen bevonden zal wor
den te behooren.
Binnen drie dagen na de uitspraak zal de procureur-
generaal het arrest van het hof aan d enofficier doen
toekomen.
Het bovenstaande wettigt de conclusie, dat de offi
cier geen gebruik heeft gemaakt van zijn bevoegdheid
om in verzet te komen tegen de invrijheidsstelling van
den heer Schroder.
Het N. v. d. Dag merkt op, dat uit de invrijheidstel
ling van den heer Schroder nog niet volgt, dat hij
cok buiten vervolging is gesteld en dat van een slui
ting van de instructie in zijn zaak nog niets is verno
men.
De mare van de invrijheidstelling van den heer
Schroder, zoo meldt de N. R. Crt., had zich spoedig
door Amsterdam verspreid. Vele rijtuigen en auto's
brachten in den loop van den avond belangstellenden
aan, die den heer Schroder de hand wenschten te
drukken, doch door de telefoon en aan de deur heette
het onverbiddelijk: de heer Schroder is voor niemand
te spreken.
Het doet ons genoemen, zegt de Haagsche N. Crt.,
üat de rechtbank aan de gevangenhouding van den
heer Schroder een einde heeft gemaakt. De noodzake
lijkheid van deze arrestatie hebben wij nooit kunnen
inzien en de uitwerking van den "aatregel op de pu
blieke opinie in binnen- en bui! ïland is allerminst
gunstig geweest.
Het eerste wat men zich afviragt bij het vernemen
van de invrijheidstelling, is hoe het mogelijk is dat de
tweede kamer van de Amsterdamsche rechtbank, na op
4 December op requisitoir van het Openbaar Ministe
rie de arrestatie van den heer Schroder te hebben ge
last en op 13 December.naar bericht werd het
request van den rechter-conlmissaris tot invrijheidstel
ling, overeenkomstig het advies van het H. M. te heb
ben van de hand gewzen, op 21 December aan de ge
vangenhouding een einde heeft gemaakt.
COURANT
