DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN.
IN o* 16
Honderd en achttiende jaargang.
1916
Abonnementsprijs per 3 maanden f 1.fr. p. post f 1.25. AMentTeprijs 10 ot. p. regel, groote letters naar plaatsruimte. Brieyen fr. N. V. Boek- en Handelsdrnkkerij v.h. HERWIs. COSTER fi ZOON, Voordam C9. Telefoonnr. I
DONDJSBHAH 20 JANUARI
ALKMAAR, 20 Januari.
Nadat gisteren de Times-correspondent te Rome me
dedeelde, dat er reeds in October 1915 een vredesover
eenkomst zou zijn gesloten door Montenegro en Oos
tenrijk, zoodat de vredesonderhandelingen, die eerst
zullen beginnen, zoodra de wapens zijn neergelegd,
als een wassen neus zouden zijn te beschouwen, mel
den Reuter en Havas thans, dat op grond van de on
aannemelijke, vernederende voorwaarden, door Oos
tenrijk gesteld, de onderhandelingen zijn afgebroken,
terwijl een Fransch dagblad bericht, dat de Koning
Skoetari heeft verlaten en naar Italië is vertrokken, ten
einde niet in handen der Oostenrijkers te vervallen.
De berichten luiden evenwel vaag en het klinkt niet
zeer aannemelijk, dat Koning Nikita in Italië zijn toe
vlucht zou zoeken, nu daar de meening veld wint, dat
in Montenegro eigenlijk al in geen weken gevochten
is en dat de Lowtsjen te snel is gevallen, hetgeen wei
nig bevorderlijk is voor een goede gezindheid jegens
hem!
Men houdt zich verder weer met de bonding van
Griekenland bezig. Een Quitsch blad - de Voss
Ztg. beweerde dezer dagen, dat de Grieksche re
geering den 18den een ultimatum aan de entente zou
stellen. Een Engelsch blad, de Daily Chronicle, ver
nam, dat Griekenland de volgende week de laatste 5
millioen zal krijgen van de 15 millioen gulden, die
door de entente waren toegezegd tot bestrijding van
zijn buitengewone onkosten. Het vermoeden werd
uitgesproken, dat Griekenland dit oogenblik zou af
wachten, alvorens de goede betrekkingen af te breken,
hetgeen met de moraal in oorlogstijd te vereenigen
•schijnt te zijn.
Minister-president Skoeloedis sprak tegenover Ren
ter's correspondent te Athene, naar deze meldt, echter
zijn verwondering uit over den twijfel, waardoor de
regeeringen der entente schijnen bezield te zijn tegen
over de politiek van het tegenwoordige Grieksche ka
binet, en die onder meer bleek uit de beperking van
den invoer van levensmiddelen en steenkolen. De mi
nister-president verzekerde op de meest dringende wij
ze, dat de staatkunde van Griekenland volkomen ern
stig is en dat het land niets anders wil dan neutraal
blijven tegenover beide groepen oorlogvoerenden. Hij
is overtuigd, dat deze gedragslijn de beste is, die het
land volgen kan. Griekenland, zoo zeide hij, zal neu
traal blijven en zijn leger intact houden voor de ein-
delijke liquidatie.
Hoezeer de verschillende Invloeden in Athene tegen
elkaar ijveren, blijkt nu weer uit hetgeen wordt over
geseind uit een Grieksch dagblad, „Hestia" geheeten,
dat herinnert aan de juistheid van lord Kitchener's
voorspelling, dat de oorlog in werkelijkheid voor En
geland eerst in 1916 zou beginnen, betoogt, dat de
merkwaardige Duitsche militaire organisatie veel van
haar glans verliest, wanneer men haar vergelijkt met
hetgeen Engeland ter zee heeft gepresteerd en tenslotte
verklaart, dat Groot-Brittanje met zijn militaire, finan-
cieele en moreele kracht wederom tot taak zal hebben
de Europeesche beschaving te bevrijden van de mili
taire despotisme en de grootste overwinning, ciie te
behalen is, za! verwerven.
Vermelding verdient het, dat de Grieksch-Italiaan-
sche overeenkomst betreffende de reorganisatie van de
Grieksche politie door Italianen, welke deze maand
afloopt, niet vernieuwd wordt.
Van Saloniki hoort men de laatste dagen weinig.
Volgens de Daily Mail zou er plotseling een onbe
grijpelijke wijziging in de houding der midden-mo-
gendheden zijn waargenomen; doordat de Bulgaren,
zoowel als de Duitschers en Oostenrijkers in haast een
gedeelte van hun strijdmacht naar de grèüs noord
waarts brengen.
Misschien is dit bericht juist en houdt de verande
ring verband met de resultaten van een onderhoud,
dat Keizer Wilhèlm te Sofia heeft gehad met Tsaar
Ferdinand van Bulgarije.
Op twee oorlogsterreinen valt heden de aandacht.
Op het Oostelijk tooneel zijn de Russen in de buurt
van Czemowitz in de Boekowina een nieuwen slag
begonnen. En in Kaukasië hebben zij een overwin
ning behaald op de Turken, die door een onverwach-
ten, krachtigen aanval genoodzaakt werden eenige ki
lometers terug te trekken en versterkingen te laten
aanrukken, omdat ze ernstige verliezen hadden gele
den, zoowel aan manschappen als aan materiaal
(„veel wapens, machinegeweren, patronen en caissons
vielen in onze handen, vijf officieren en 208 man
werden krijgsgevangen gemaakt, verscheiden Turk-
sche afdeelingen zijn nagenoeg geheel vernietigd, hon
derden lijken van Turken bedekken het terrein", zegt
het laatste Russische legerbericht).
Gezonken is het Engelsche stoomschip Marere
(6450 ton), het Fransche stoomschip Léoville (775
ton) en eenige Engelsche visschersschepen.
De Engelsche onderzeeër, H 6 genaamd, is gestrand
in het Friesche zeegat; de bemanning werd op Schier
monnikoog gebracht.
Met groote ingenomenheid zij tenslotte medege
deeld, dat de Fransche regeering officieel 2500 ter
beschikking van het Watersnoodcomité heeft gesteld.
Deze gift is met erkentelijkheid aanvaard door onze
regeering, die zich overigens terecht op het standpunt
heeft gesteld, dat geen stoffelijke hulp mag worden
aanvaard uit inzamelingen, die in de oorlogvoerende
landen mochten worden gedaan. Verschillende hoof
den en regeeringen van vreemde mogendheden heb
ben aan onze regeering deelneming betuigd.
PURMEREND. Tal van boeren, in de Wijde Wor-
mer gevestigd, hebben dien polder met have en goed
verlaten. Tot laat in den afgeloopen nacht duurde dé
uittocht voort. Alles trok op Purmerend aan, daartoe
gedreven door de vrees, dat de Kalverdijk bij den Nek-
kerstraatweg zou doorbreken.
Den ganschen dag hebben boeren uit de Wormer en
uit de Beemster, geadsisteend' door militairen, den dijk
versterkt.
Te half twee in den afgeloopen nacht had de dijk
het nog gehouden.
Die, welke den Purmerpolder afsluit, hield het even
eens.
Men hoopt de Wijde Wonner te kunnen behouden.
Het vierde gedeelte van Purmerend staat thans on-
der water. De stormwind jaagt het water de stad in.
De Purmersteenweg en Nekkerstraat staan bloot aan
breed golven. Deze wegen zijn gevaarlijk en brokke
len ..f. Het water is sinds gistermiddag 1 uur 40
c.M. gestegen.
Even ten noorden van Durgerdam bij mijlpaal 35,
is over een lengte van 80 meter de Waterlandsche zee
dijk, ten gevolge van een instorting aan de polderzijde,
verzakt. De burgemeester heeft den Minister tele-
graphisch om assistentie verzocht.
Purmerend wordt steeds ernstiger bedreigd.
Bij Wijde Wormer toont de spoordijk teekenen van
verzakking.
Rondom Buiksloot is gisteren van vijf tot negen
uur in dten namiddag het polderwater 14 c.M. gezakt.
Dit werd toegeschreven aan den zuidtwesferwind' en het
spuien te IJmuiden.
EEN NOODWATERKEERING.
In de gisteren gehouden vergadering van Gedepu
teerde Staten van Noord-Holland is besloten, ten einde
den watersnood in de provincie zooveel mogelijk te be
perken en te trachten verdere inundatie te voorkomen,
ondfer toezicht van waar noodig van wege de
provincie een noodwaterkeering te doen aanbrengen,
die, wanneer het plan daarvoor uitvoerbaar blijkt, zal
loopen langs de Oostzijde van de Zaan, vervolgens tot
het station van Purmerend, de spoorbaan Oostzaan
Purmerend zal volgen, van daar gaan zal tot den
Ringdijk van de Purmer en verdter langs den Ringdijk
tot nabij Edam en van Edam naar zee.
Het tot standkomen dier waterkeering zal ook de
aan het dichten der gaten in den Waterlandschen Zee
dijk verboncfen bezwaren verminderen.
In afwachting van de zoo spoedig mogelijk bij de
Provinciale Staten in te dienen voorstellen zal met de
uitvoering van een en ander terstond worden begon-
neü.
DE KONINGIN TE ANNA PAULOWNA.
Omstreeks half twaalf was de Koningin terug in
Anna Paulowna. Daar stapte H. M. in de gereed
staande auto, en reed zij allereerst terug naar Oude-
sluis, waar een bezoek werd gebracht aan de Ned.
Her/, kerk De Vorstin onderhield zich daar met de
uit dén Paulowna-polder gevluchte en in dit gebouw
ondergebrachte menschen; en ook hier bleek hoe zeer
H. M. het lot van de arme polderbewoners ter harte
gaat. Zij vroeg naar den omvang van het geleden
verlies en sprak woorden van troost tot allen, die hier
bijeen waren. Toen ging het in vliegende vaart door
den Wieringerwaard naar het dorpje Wieringerwaard.
Langen tijd bleef dé Koningin hier praten met de ge
vluchte lieden uit den polder, die in het hotel der fami
lie Boon een onderkomen vonden. De dorpelingen wa
ren hier als overal elders te hoop geloopen en keken
vol belangstelling naar de hooge bezoekster, die een
langen bontmantel droeg, de kap over 't hoofd gesla-
fen. Van Wieringerwaard reed de Vorstin over de
Teil, Barsingerhom en Schagen naar Schagerbrug.
Om half drie kwam de koninklijke auto weer terug in
Schagen, en met den trein die om 2.33 uit het stadje
vertrekt ging H. M. over Haarlem naar Den Haag te
rug. De burgemeester van Anna Paulowna, de heer
Spaans, maakte tot het verstrekken van inlichtingen
den geheele tocht, die ruim 5 uren had geduurd, mede.
Met den trein van 11.13 uur arriveerden gisteren te
Anna Paulowna de Minister van Waterstaat, de heer
Lely, de hoofdingenieurs Duqois en de Gel, met ande
re ingenieurs van 't bureau van den rijkswaterstaat.
Na in Veerburg eene conferentie gehouden te hebben
met den burgemeester en de leden van 't Polderbestuur
vertrokken de heeren naar dé van Ewijcksluis en van
daar naar de doorbraak.
Bij de doorbraak wordt nacht en dag wacht gehou
den 'dloor mariniers én torpedisten, omdat jutters van
Wieringen en Den /Helder met booten door de door
braak in dén polder trachten te komen en het goed uit
de huizen rooven.
In dten poldter het Koegras waren tot gisteren 431
koeien en 50 paarden, afkomstig uit Anna Paulowna,
gestald. Er is een onderzoek in Koegras ingesteld om
te zien, hoeveel stuks vee kunnen worden onderge
bracht. In overleg met den Vice-Admiraal heeft men
ook d nood'ige maatregelen getroffen om. indien noo
dig, let vee in de stallen, en loodsen op s Rijks werf
te W1 llemsoord en de groote loods aan ae Buitenhaven
te be gen.
Volgens de Schager Courant kan door hen, die door
de ramp te Anna Paulowna zijn getroffen, vrijstelling
van grondbelasting worden verkregen. Aanvraag-for-
mulieren kan men daartoe bekomen bij den burgemees
ter van Anna Paulowna.
uvt i in de Aikmaarsche Cour
vorden, do r het oprichten va
Gemeente te wekken tot hei
BURGEMEESTER en WETHOUDERS van ALKMAAR;
Gezien de Publicatie der Algemeene Voreenk ie Commissie ter leniging van
rampen door Watersnood in Nederland, alsmede iet onderschrift der Directie
de Alkmaarsche Courant van 18 Januari l.l.
Gezien het artikel der Redactie onder Sta<
van 19 Januari l.l.
Overwegende, dat het onnoodig mag gec
een plaatselijk steuncomité de ingezetenen
schenken van bijdragen voor de door den watt sr ood geiro* »en, waar een ieder
ook zonder die opwekking zal bereid gevonden worden naar vermogen mede
te werken tot leniging van den nood;
Maken bekend
dat hunnerzijds niet het initiatief zal worden genomen tot oprichting van
een plaatselijk comité, en bevelen mitsdien dringend aan, gehoor te geven aan de
uitnoodiging der Directie van de Alkmaarsche Courant door het zenden van
giften aan bedoeld blad.
Alkmaar, 20 Januari 1916.
Burgemeester en Wethouders voornoemd,
G. RIPPING, Voorzitter.
DONATH, Secretaris.
NEDERLANDSS RAMP EN DE
VREEMDE MOGENDHEDEN.
Naar men ons mededeelt neemt onze regeering het
standpunt in, dat waar in de oorlogvoerende landen
zoo vele en ernstige nooden aanspraak hebben op de
openbare offervaardigheid, Nederland, hoewel diep
waardeerende de hartelijke gevoelens, die bij gelegen
heid van de jongste overstroomingen uit den vreem
de tot ons zijn gekomen, géén stoffelijke hulp zou mo
gen aanvaarden uit inzamelingen, die in bedoelde lan
den tot leniging van den nood mochten worden voor
genomen.
(Reeds geplaatst in een deel onzer vorige oplaag).
KONINKLIJKE BELANGSTELLING UIT HET
BUITENLAND.
De Koning van Engeland heeft op 17 dezer aan H.
M. de Koningin telegrafisch zijn diep medegevoel uit
gesproken met de door de overstrooming veroorzaak
te rampen.
Op dezelfde wijze 1 rit H. M. de_ Koningin den Ko
ning van Engeland h; hartelijkeridank betuigd voor
de betoonde belangs1 ing.
Telegrar men van heden.
PURMEREND. L>e kritieke toestand waarin Pur
merend gisteravond verkeerde was heden veel verbe
terd. De zuidzijde van de stad stond gisteravond ge
heel onder water, de zandbakken die gelegd waren op
dien weg naar het Postkantoor werden geheel onder wa
ter gezet. Het Postkantoor was vannacht onbereik
baar. Om 1 uur kwam het water tot staan en zakte
to ei} geleidelijk. Hedenmorgen is het water ongeveer
30 c. M. gezakt. De Luthersche kerk en het gymnastiek
lokaal hebben hedennacht tof onderkomen gediend
voor een aantal bewoners aan de zuidzijde van Pur
merend (nieuwe gedeelte) waar het weiland is opge
hoogd. met zand en bebouwd met werkmanswoningen
e nheerenhuizen. Er zijn groote gaten in de wegen ge
slagen. De woningen zijn grooten deels ontruimd.
DE WIJDE WORMER BEHOUDEN.
Men seint ons uit Purmerend (Donderdagmorgen
8% uur.) Hedenmorgen was het water aanmerkelijk
gezakt. De Wijde Wormer dijk is behouden Er is
den geheelen nacht hard aan gewerkt. Tal van boe
ren uit den Beemster hebben assistentie verleend.
MONNIKENDAM. (Donderdagmorgen 8uur).
Het water dat hier hedennacht tengevolge van den
hevigen wind weer hooger stond, is tegen den morgen
weer beginnen te dalen en stond te half negen onge
veer 20 c.M. lager. Door de openstaande sluizen is
veel .valer 'naar zee teruggestroomd.
EDAM. (Donderdagmorgen 9 uur.) Door den
aflandschen wind en door dat veel water naar Purmer
end werd opgedreven was de waterstand hier heden
nacht nog iets lager dan gisteren, vooral binnen den
Scheimerboezem. Het peil buiten de sluizen was gis
teravond! nog ruim 2 c. M. lager dan den vorigen
avond.
DE HONDSBOSSCHE ZEEWERING.
Naar aanleiding van de berichten over den slechten
toestand van de Hondsbosschezeewering heeft het be
stuur van. den cenitralen bond van Bouwvakarbeiders
aan den dijkgraaf het Tweede Kamerlid Jhr. Mr. van
Foreest gistermiddag een telegram gezonden waarin
het bestuur aanbiedt met den dijkgraaf te confereeren
opdat bet arbeidtersconilict wordte bijgelegd en de sta
king der dijkwerkers zoo spoedig mogelijk kan eindi
gen.
Het Volk schreef naar aanleiding van deze Zeewe
ring:
De Hondisbossche Zeewering heeft met den jongsten
storm veel geleden. Een dam is reeds geheel, twee an
deren zijn zoo goed als geheel weggeslagen. Ook de
overige dammen vertoonen allen belangrijke gaten.
Het ergst is echter, -dat de dijk ter hoogte van het
Gemeentelandsfauds een zeer zwake plek heeft. Het wa
ter sijpelt er reeds doorheem, een doorbraak is lang niet
denkbeeldig.
Die dammen welke ondter rechtstreaksch beheer van
Waterstaat staan, zijn zonder uitzondering goed ge
bleven.
Bij een doorbraak loopt een belangrijk deel van
Noord-Holland gevaar. Vrijwel het geheele middtenge-
deelte van Noord-Holland, tot Zaandam toe, wordt
door de Hondsbossclv beschermd.
STADN1EUWS.
Watersnood.
Tweede verantwoording der Alkm. Conrant.
G. G. 25.Een Alkmaarsch dienstmeisje 2.50;
H. D., Omval, 2.50; P. C. S. ƒ10.—; A. B. ƒ10.—
Rika, Mia, Annie en Jennie 10.— T. S. en'A. T.
10.— Motto: „Iedere Allernaarder 1/5 van z'n
hoofdelijken omslag 27.50; Dames G. 25.— K.
2.50; E Jl A. 10.—; G. B. 2.50; N. 1.— M.
P. Zoon 25.— S. F. 2.— N. N. 1.— J. M.
50.—; IT. K. 25.— L. C. O. 10.—R. B.
10—ma H. L. 100.—; Wed. H. L. 10—;
W. F. S. 20.J. L. 25.personeel firma H. L.
27.25; erseneel H. L. 5.75; H. C. 10—Jon
genheer Sch. 1.—; J. en M. 4.— A. B. 5.—;
Ds. V. 10.— Sybrand 5.— C. W. V. 10.—;
A. H. 60.— Wed. V. B. Langestraat 25D. L.
B. 25—; F. P. 1.— B. P. 1.—; K. 25—;
N. N. 1—V. LI. Z. 60.—; Gebrs. M. 5—;
T. H. en J. H. 0.50; M. G. 100.—; G. C. 10.—.
C. N. 1 J. v. d. H. 10.-; R. V. 5—; M. v. S.
10.N. N. 10.G. J. 5.50.tezamen
849.50. Met het verantwoorde bedrag ad. 708.20 in
totaal 1557.70—
Een enkel woord mogen wij toevoegen aan deze
tweede dagelijksche verantwoording.
Waar men thans blijkens de publicatie van Burge
meester en Wethouders de zekerheid heeft, dat hunner
zijds niet het initiatief zal worden genomen tot op
richting' van een plaatselijk comité en dit College drin
gend aanbeveelt giften aan ons blad te doen toekomen,
vertrouwen we, dat er morgen een veel langere lijst
van inzenders moet worden gegeven.
Woorden van opwekking zijn thans verder natuur
lijk overbodig.
Alleen vragen wijWaar blijven onze lezers uit de
omgeving?
Tenslotte merken wij op, dat het gisteren geplaatste
inschrijvingsbiljet bestemd was voor onze abonné's
buiten dus niet in de stad, en wel voor die niet-
Alkmaarders, die ons niet per postwissel of op an
dere directe wijze hun giften willen doen toekomen.
„AANMERKINGEN OVER DE BEHANDELING
VAN BÜUWG >NDEN, MET ZEEWATER
OVERS!ROOMD, DOOR JAN KOPS, HOOG
LEERAAR IN DE LANDHUISHOUDKUNDE EN
KRUIDKUNDE TE UTRECHT".
Onder buvenstaanden titel komt in de Alkmaar Cou
rant van 21 Maart 182o een bericht voor, waarop we
nog even zouden terugkomen.
De schrijver herinnert er aan, dat na den geducliien
watersnood in Zeeland tusstgien den 13den en loden
Januari 1808, bij Koninklijk besluit ten aanzien van
de met zeewater overstroomde gronden, „welke dien
ten gevolge faveuren en concessieën van het gouver
nement wilde gemeten" het volgende was verordend:
„Alle zulke landen, welke men tot het dragen van
vruchten wi1 bekwaam maken, en meer dan vier weken
ouder het zo iter hebben- gestaan, zullen volstrekt
met mogen g oerd of bewerkt, maar in het aanst.
de voorjaar, iet zoinergarst of bruine klaver woi
bezaaid; di: ezaaide zal slechts moeten worden
gelijfd, een kleine egge ingeslecht, en bijak
de klavc oj omen, z. de zaajiug daarvan
hooren den herhaald wordende de bemest
dier gi bovenal aangirezen."
Desk a wilden dezt ouwgronden tot weid.
maken, van tijd tot tij bemesten, vooral nivi
haarda strooien, en, dien toestand eenige ja
ren lati i gen.
Voor Zeeuwsche gronde, mochten deze maatrege
len goed zijn, zij leken minder doelmatig voor de
overstrbomde bouwgronden in andere provinciën.
„Zeer vele landbouwers, aldus de heer Jan Kops, zul
len zich verlegen bevinden, hoe te handelen met
hunne bouwlanden, waarop het zeewater een' gerui-
men tijd gestaan heeft, of misschien nog staat, en het
is vooral voor hen van belang, te weten, of het zeewa
ter geheel in hunne landen is in gedrongen en deselve
zoodanig bedorven heeft, dat zij op de hierboven op-
gegevene wijze moeten te werk gaan. Met mijn ge
achten ambtgenoot N. C. de Fremerij, hoogleeraar in
de scheikunde alhier (Utrecht), geraadpleegd hebben
de, door welk scheikundig doch eenvoudig middel dat
te ontdekken was, gaf dezelve te dien eindie op, om, op
de overstroomde landen, zoo ras dezelve droog zijn
geworden, qp meer dan ééne plaats, een kluit aarde
uit te steken ter diepte van drie nederl. palmen; deze
aarde met ene ruime hoeveelheid regenwater te roe
ren, en c' na dit water van de aarddeelen af te schei
den, do et mengsel door te zijgen door een digte
doek, of g beter door gewoon filtereer papier Bij
het dus orgezijgde vocht doet men nu eenige drup
pels van iu gekookt regenwater opgelost salpeterzuur
zilver, in de apotheek bekend als Nitras argenti, en
dan zal zich vertoonen eene witte kaasachtige zelf
standigheid of nederplofsel, indien er zeewater in den
grond aanwezig was.
Komt dit niet te voorschijn, of in een geringe mate,
zoo zal men verzekerd zijn, dat het zeewater g^ene
schade heeft gedaan, en deze grond droog geworden
EB