41Pe Staatsloterij.
1
Ij
niet op winstbejag uit is, maar 't algemeen welzijn
wil dienen. Die gemeente-bedrijven hebben voor de
daaraan verbonden werklieden een eigenaardig karak
ter. Het gasbedrijf is monopolisch, draaien we, zeide
spr., het gas voor de Raadsleden uit, dan draaien wé
tegelijk ons eigen gas uit; met de waterleiding is het
't zelfde, bij stopzetten van het bedrijf lijden wij nog
het ergste. Zoo is het met verscheidene takken van ge
meentedienst het geval. Het gemeentebestuur dient er
dus rekening mee te houden dat de gemeentewerkman
niet de wapenen heeft, die de particuliere werkman
heeft om voor zijn recht op te komen. Dit onderschrij
ven alle politieke partijen, maar als het er op aankomt,
moeten de kiezers hun vertegenwoordigers steeds aan
hun beloften herinneren. In alle partij programma s
worden vernield' als eischen voor den werkman: hoog
loon, goede kleeding en huisvesting, maar
nergens bijna merkt men daar iets van. Hier in
Alkmaar is het ook treurig ermee gesteld. Alleen het
gemeentebestuur van Utrecht heeft in 't laatst van De
cember de vraag gesteld welke taak de gemeente als
werkgeefster heeft en of ze den gemeentewerkman loo
nen uitbetaalt die een voldoende waarborg geven te
gen de moeilijke tijden. De gemeente was verplicht de
loonen behoorlijk te maken, al zou haar dat op be
langrijke financieele offers komen. Er moet een goede
loonregeling komen, was dus Utrecht's standpunt, er
moet niet met lapmiddelen als duurtetoeslagen wor
den gewerkt. Daar had Alkmaar wel wat meer naar
mogen luisteren. Temeer daar de arbeidersklasse ab
so'uut onschuldig is aan dezen slechten tijd. De kapi
talistische klasse heeft naar dezen oorlog gedreven, de
arbeiders hebben hem tot het laatste oogenblik pogen
te voorkomen. En per slot van rekening is het weer
hun noodlot dat z ij er de dupe van worden. In werk-
gevensikringen gaat het nu goed-. Spr. beval ter lezing
aan de rede van den heer Van Eeghen, den voorzitter
van de Amsterdamsche Kamer van Koophandel, het is
een en al opnoemen van voordeelen in het kapitalis
tisch bedrijf. De burgemeester van Rotterdam liet in
zijn Nieuwjaarsrede het zelfde uitkomen, hij zei o. a
bestaande ondernemingen hebben zich uitgebreid, an
deren bereiden zich hierop voor, er werden door han
delaren winsten gemaakt; welke de faam moge over
drijven, maar waarvan het toch vaststaat, dat ze hoog
zijn. Spr. kende burgemeester Zimmerman, deze zal
er niet gauw toe komen iets dergelijks te zeggen, er is
dus niets overdrevens in deze uitlating.
In 1914, toen de menschen nog benauwd waren,
bracht de belasting van gouden en zilveren voorwer
pen op 18.000, in 1915 tot November 60.000! Tn
1911 was voor dien het hoogste bereikt n.l. 43.000.
Dit bewijst spreker, dat het in hoogere kringen uitste
kend gaat, terwijl de arbeiders moeten lijden. Toen de
oorlog uitbrak trok Minister Bertling op de begroo
ting dadelijk alle posten van loonsverhooging van het
personeel in, vele gemeenten volgden dit voorbeeld;
nu, terwijl al 1Y, jaar de oorlog woedt, is nóg een
commissie bezig aan een wetsontwerp om wat van de
oorlogswinsten los te krijgenMaar nu gaan wij ons
verweren, aldus spr., om wat van den vetpot mee te
krijgen, zoodat we althans behoorlijk leven kunnen.
(Applaus).
Eigenlijk kunnen we van loonsverlaging spreken,
aldus spreker, want indien men onze loonen niet even
redig aan de prijsstijging verhoogt, dan worden ze
verlaagd. Tegenwoordig moet men 1.30 betalen
voor wat vroeger 1 kostte. We willen een loon waar
voor we precies hetzelfde kunnen koopen als vóór den
oorlog. Waarom gaan de Raadsleden nu pleisteren en
lappen, in plaats van ineens loonsverhooging te ge
ven?
Spr. wilde nu enkele mededeelingen doen, die hij
niet gedaan had, als hij niet in openbare vergadering
had gesproken. In Maart 1915 was spr. naar den bur
gemeester gegaan om te spreken over de loonen hier.
De burgemeester had toen beloofd, dat hij voor prijs
daling of het houden op normalen prijs van de levens
middelen zou ijveren. Hier past een woord van hulde
en waardeering, de burgemeester heeft zijn best ge-
daa, zooals o. a. blijkt uit zijn houding in den melk-
oorlog, dien hij hier gewonnen heeft. Er is hier ge
poogd goed werk te doen. Spr. vroeg toen ook aan
den burgemeester wat te doen als het toch niet te hou
den was met de prijzen ..Dairkomt u maar bij me te
rug", had deze geantwoord Toen kwam de kinder
toeslag Spr ging naar den burgemeester en verzocht
hem den kindertoeslag in loonsverhooging om te wil
len zetten De burgemeester verklaarde hiertegen geen
principieele bezwaren te hebben. Hij geloofde ook
dat gebroken moest worden met het toeslagstelsel Spr
kwam toen met den burgemeester overeen, het begin
van deze maand af te wachten, om als er dan geen
voorstel van B en W. was gekomen, een adres bij den
Raad om loonsverhooging in te dienen. Spr. was vol
goeden moed Bij de salarisverhooging der ambtena
ren had de Raad zich met 12 tegen 4 stemmen prin
cipieel voor verhooging verklaard, spr. citeerde het
versla? dienaangaande van de Alkmaarsche Courant
Hij heeft het echter nooit zoo Koeferwaalsch zien gaan
als hier, want terwijl de Raad zich in dezen verklaar
de vóór loonsvernooging en tegen toeslag, komt hij
als 't over de gemeentewerklieden gaat, toch weer met
toeslag aan.
Waarom zijn wij 2de soort? vroeg spr., die heftig
den kindertoeslag becritiseerde, welke zijns inziens
slechts verderfelijk kan werken.
De gemeente is verplicht zoo'n arbeidsregeling te
maken, dat de beste werklieden er op af komen. Met
kindertoeslag zal 't zóó gaan, dat de betrokken direc
teur aan den solücitarft zal vragen, hoeveel kinderen
hij heeft, en als 't er dan te veel zijn, kan hij hem niet
aannemen, daar dan de loonrekenmg van zijn oeaiiji
te hoog wordt, wat zijn positie benadeelt. Een aiiüci
oplossing zöu zijn: getrouwden normaal loon, vrij
vrijgezels minder, maar dan komen er weer geen vrijge-
zeis, want die willen niet werken naast iemand on.
meer verdient alléén omdat hij kinderen heeft.
Eigenaardig is het, dat de heer Cloeck, die in de
Raadsvergadering tegen den heer Verkerk aanvoerde
dat zijn voorstel alles op z'n kop zou zetten, nu zelf
met een voorstel komt, dat de heele loonregeling op
naar kop zet. Spr. begrijpt dit niet en protesteert dai
men met 2 maten gaat meten, dat men de ambtenaren
salarisverhooging en de werklieden toeslag geeft. Hei
verwijt, dat de werklieden pas een loonsverhooging
achter den rug hebben, wil spr. ondervangen door te
zeggen, dat de Raad zich principieel tegen toeslag
heeft uitgesproken.
We probeerden nog, aldus spr., 1 te krijgen, maar
werden zeer teleurgesteld met de 1 voor kostwin
ners, 0.50 voor vrijgezellen en 0.20 voor kinderen,
mits men niet boven de 15 kwam. Tegen dit schriele
voorstel kwam in den Raad sterk verzet, zoodat ten
laatste de burgemeester zei, dat 't hem 't beste scheen,
dat de Raad zelf met voorstellen kwam. Toen ver
scheen eenige dagen geleden het voorstel der 7 raads
leden, eigenlijk een compromis voorstel, het zal door
spr. dan ook slechts Worden aanvaard als een aan
loopje tot loonsverhooging. Vanavond kwam het
voorstel van den heer Cloeck; hier kan niet worden
aanvaard de bepaling betreffende de bijverdiensten,
o.ok komt spr. er tegen op, dat de 15 niet mogen
worden overschreden. Dat is alleen goed voor aanko
mende werklieden. Spr. wilde de goede bedoelingen van
-den heer Cloeck niet in twijfel trekken, maar vroeg
waarom hij met zoo'n buitennissig voorstel komt. Hij
hoopte, dat de heer Cloeck zal komen in het schuitje
van den heer Verkerk c. s. Spr. deed met te meer
aandrang een beroep op den heer Cloeck, omdat de
zaak op 1 stem hangen kan en dan de werklieden mis
schien niets krijgen.
Spr. heeft alles onder de oogen gezien en oordeelde
loonsverhooging het beste. Er zijn bezwaren: de
slechte financieele toestand van de gemeente, en het
verschil tusschen arbeiders in dienst der gemeente en
particulieren, waar deze eersten steeds vast werk heb
ben en zoo maar niet aan den dijk kunnen gezet wor
den, maar dat is alleen omdat de gemeentebedrijven
niet kunnen worden stopgezet. Dan wordt er ook ge
zegd, dat de arbeiders zoo dikwijls in de bioscopen
zitten en fietsen koopen, enz. Al die argumenten zijn
niets anders dan spijkers zoeken op laag water, als
men ze gebruikt is 't om aan loonsverhooging te ont
komen. Spr. geloofde, dat de Raad er zich niet af kan
maken, een van de drie voorstellen zal toch wel wor
den aangenomen.
Hij ging na, wat een gezin noodig heeft. Volgens de
berekening van Minister Posthuma is dit voor een
ambtenaarsgezin vóór den oorlog 24.10, in Juli
1915 28.94, nu zal 't wel weer duurder zijn. Verge
leken werden nu de loonen van de werklieden hier met
die van elders, o. a. te Zaandam en Velsen, waar ze
veel beter zijn, terwijl ze hier in Alkmaar beslist on
voldoende moeten worden geacht.
Spr. wekte de gemeente-werklieden op, om zich bij
den Bond aan te sluiten. Hij haalde daarbij de uit
spraak van den heer Hendriks aan, een Roomsch-Ka-
tholiek, voorzitter van den Aannemersbond, een pa
troon dus, die zei, dat, wilden de arbeiders sterk
staan ze naast hun recht de macht der organisatie
móesten stellen. Hij vroeg aan de vrouwen of zij er
wel voldoende van doordrongen zijn. dat zij hun
mannen moeten aanmoedigen in de organisaties te
aan en ze niet moeten terughouden daar slechts op
feze wijze voor hen betere levensvoorwaarden te vc
krijgen zijn Spr illustreerde dit met voorbeelden F
is geen zaak, die meer rente opbrengt dan de cpntribu
'e aan de Vakvereeniging.
Hierna beëindigde spr zijn luide toegejuichte rede
Na de pauze was er gelegenheid tot' debat Hiertoe
adden zich opgegeven de heeren Cloeck en van den
Bosch. De heer Cloeck begon met te verklaren dat de
spreker zijn uitlating over loonsverhooging niet juist
had weergegeven. Toen de heer Verkerk plotseling
met zijn voorstel aankwam, protesteerde de heer
Hoerk daartegen dat men met. de onvoorbereide be
handeling en eventueele aanneming daarvan de zaak
op zijn kop zette. De heer Cloeck kon er niet voor zijn.
omdat hij van de arbeidstoestanden nog niets wist
„U zal het mogelijk dwaas van mij vinden, dat ik u
dit alles vertel."
En zij met haar groote tact begreep alleszulk een
tact is een geschenk, van God', een soort van extra zin
tuig. Zij wist, dat slechts op één manier die plotselin
ge vrees kon weggesnomen worden en zij wendde die
dadelijk aan.
„Neen Ik vind het aardig van u. Het toont, dat u
mij als uw vriendin beschouwt. Neem nu eens aan, dat
ik op mijn beurt iets van mijzelf vertel. Dan zijn wij
quite, niét waar?"
En zij deed' op een aardige manier en opgewekt een
ander verhaal van armoede-en strijd en zorg en onze
kerheid, maar zij vertelde dat met een glimlachend ge
zicht. Men kwam ternauwernood op het idee, dat het
zooveel treürigs en sombers bevatte, terwijl haar wel
luidende stem van zooveel tevredenheid getuigde en
haar gelaat zoo rustig en kalm was.
„Ik was ook arm. Ik ben altijd arm geweest. Het
doet mij niet vreemd aan als ik er over hoor. Mijn
moeder kende dat alles waarover u spreekt ook die
dingen, die u nu heeft. Zij placht mij er van te vertel
len. Maar zij moest er van afzien, toen zij met mijn
vader trouwde. Hij was ook arm. Zij was gouvernante
geweest nadat haar vader stierf en hun geld op was.
Zij heeft mij alles geleerd wat ik weet. Maar hij
mijn vader hij was niet godd voor haar. Hij had
een slecht humeur, en haar manieren wekten zijn er
gernis op. Hij dacht, dat zij op hem neerzag. Maar
werkelijk, zij zou dat nooit hehfcen gedaanMijn arm
moedertje 1 Hij keerde zich meer en meer tegen haar
Ik heb nooit het fijne van de zaak geweten, maar in 't
laatst kibbelden zij vreeselijk. Het is een geheim hu
welijk geweest en hij beweerde, dat zij niet kon bewij
zen, dat zij getrouwd waren. Zij wist niet eens waar
zij getrouwd waren. Zij waren daarvoor naar een ver
wijderde stad gegaan. Zij kon niets inbrengen tegen
de wreede verwaarloozing waarmee hij haar behan
delde. Op een nacht, midden in den winter, zette hij
haar de deur uit. Zij had geen geld en wist niet waar
heen te gaan. Hij was altijd zoo, vertelde zij mij,
hardvochtig, brutaal en haatdragend. Zij had kun
nen sterven en hij zou zich er niets van hebben aan
getrokken. En het was alles ellendige hoogmoed en
misverstand van het begin tot het eind. Hij zei tegen
naar, dat zij dood,voor hem was en hij zelfs haar
naam wilde vergeten. Mijn moeder was, denk ik, ook
trotsch. Zij wilde den naam niet dragen, dien hij haar
misgunde. Zij was weduwe toen zij met hem in het
huwelijk trad en zij nam haar ouden naam weer aan,
haar eigen naam voordat zij trouwde. Zij was een
miss Martin T oen werd ik geboren en zij gaf les
om in ons beider onderhoud te voorzien, totdat zij er
langzamerhand te ziek voor werd. Zij was langen
tijd ziek en ik was nog niet heel oud toen zij stierf en
mij alleen liet. Ik moest toen voor mijzelf zorgen.
Neen, het is niet vreeselijk geweest. O neen' Denk
dat niet! De menschen zijn dikwijls zoo vriendelijk, zoo
bijzonder vriendelijk. Een oude dame leerde mij met
de schrijfmachine schrijven en ik kreeg goedkoop mijn
lessen in stenografie van een onderwijzer, die medelij
den met mij had. Ik heb mij nergens over te beklagen.
Het leven is niet zoo kwaad als men het voorstelt. Mij
dunkt, er zijn zooveel vriendelijke menschen. „En in
dien men zijn eigen verdrietigheden vergeet en ande
ren door -de hunne tracht heen te helpen, dan geeft je
dat zulk een groote mate van welgemoedheid."
„Dat —dus, dat is 't wat u steeds bedoeld hebt''"
Wynnstanley bemerkte, dat hij letterlijk stamelde van
geest-drift. „U zegt, dat dat de weg is om gelukkig te
worden, maar u wilt mij niet zeggen hoe ik dien moet
nemen Wilt u mij niet blijven helpen
„Wel, u heeft meer geld dan u weet, wat er mee te
doen, is 't niet? Wat kan u veel geven aan menschen,
die niets bezittenEn er zijn zooveel dingen noodig
hospitalen, .woningen, voedsel, kleeren, men kan jon
gens en meisjes aan betrekkingen helpen! Mij dunkt
als u mij vraagt, zou ik, als ik u was, in de eerste
plaats zien uit te vinden waaraan behoefte is op de
plaats waar u woont en trachten daarin te voorzien. Ik
zou zeggen, dat men niet ver behoeft te zoeken naar
menschen, die hulp noodig hebben. Meestal zijn die
er wel vlak bij iemand's deur. Het komt mij voor. dat
net niet de bedoeling kan zijn, dat slechts één person,,
die mooie bezitting zou moeten genieten. Hij kan toch
niet meer eten dan driemaal per dag, is 't wel Of
van al het geld, dat u zegt gekregen te hebben en van
meer dan .éen pak kleeren tegelijk dragen
Hij herhaalde wat hij in den Raad gezegd had Na hef
gesprek d'at de spreker verklaart in November met den-
burgemeester gehad te hebben, verbaasd het den heer
Cloeck zeer, dat'B. en W. niet met loonsverhoogings-
voorstellen zijn gekomen.
Wat betreft den kindertoeslag, men volgde hier de
zelfde gedragslijn als indertijd het Steuncomité. In
den grond der zaak was de heer Cloeck ook tegen toe
slagen voor loonsverhooging. Hij kwam hier dan ook
niet debatteeren, maar rekening en verantwoording af
leggen van zijn houding, in den Raad a.s. Woensdag,
i lij vond, dat er bij dergelijke kwesties altijd aan de
zitting zoo'n vergadering moest voorafgaan. Wat hei
on aangaat in 1899 had spr al eens voor zichzelf
•en berekening gemaakt, waarbij hij tot de slotsom
was gekomen, dat een man en vrouw 12 50 moesten
hebben om rond te komen Verleden jaar was hij tot
de slotsom gekomen, dat het 15.50 moest zijn.
Hij onderschrijft ook de uitspraak dat hoogere loo
nen den Staht verbeteren. Maar loonsverhooging was
in den Raad niet aan de orde. Wat den kindertoeslag
oetrefi, ging spr van de gedachte uit, dat als er meer
kinderen zijn, het leven met elkaar goedkooper wordt
n de toeslag per kind kan dus boven een bepaald aari
ral minder zijn. Om de groote groep van niet-gemeeri-
tewerklieden niet te zeer achter te stellen, moest het
maximum de 15 niet overschrijden. Van hen is 90
pet. in dienst van den middenstander, die zelf moeite
genoeg heeft hen behoorlijke loonen te geven. De heer
Cloeck besprak nog de gemakkelijke positie der ge
nieente-werklieden tegenover de andere.
Op 21 Januari werd door het Agitatie-comité tegen
den oorlog in den Haag een motie ingediend bij tiet
Steuncomité, om dat te verzoeken de werklieden die
bij duinarbeid aan het werk zijn, 12 uit te betalen,
waardoor alle steunbijdragen kunnen vervallen. Hoe
spelen die lieden het klaar voor 12 in de week? De
heer Cloeck weet het niet, waaruit dus blijkt, dat hij
van arbeidersbudgets weinig verstand heeft. De ge
meenteraad van Nijmegen wilde niet verder gaan dan
13 per week. Delft heeft op een voorstel om van
800 op 1200 te gaan, afwijzend beschikt. Wat de
aftrek voor bijverdiensten betreft, de heer Cloeck
meende, dat de inwonenden die ze hadden zich zelf
wel bedruipen konden. Hij is niet voor duurtetoeslag,
maar heeft het voorstel slechts gedaan omdat de arbei
ders niet om verhooging hadden gevraagd.
De heer van den Bosch verkreeg nu het woord
Deze verklaarde niet van vergaderingen met debat te
houden, men overtuigt elkander er toch niet, de goede
zaak lijdt er meermalen onder.
Spr. wilde dan ook slechts getuigen; 21 jaar heeft
hij in den Raad de gedachte gepropageerd dat de ge
meente als werkgeefster vóór moet gaan evenwel niet
met reuzenstappen, ze moet kunnen worden bijgehou
den. Tot nu toe is het voorbeeld der gemeente ook niet
zonder invloed gebleven. Betrekkelijk kort voor dezen
ellendigen toestand hebben de werklieden loonsver
hooging gehad, den ambtenaren was ze beloofd toen
de oorlog uitbrak, ze verklaarden toen voorloopig er
niet op te zullen aandringen. Toen de toestand lange:
duurde, eischte de billijkheid dat ze de al voor den
oorlog beloofde verhooging kregen. De werklieden
kwamen evenwel ook in de klem, toen kwam de vraag
van St. Pauliis om toeslag, van andere zijde hoorde
men niets, al is er dan van gedachten gewisseld. B.
en W. oordeelden loonsverhooging niet noodig, Om
nu voor de werklieden iets te krijgen, kwamen de 7
heeren met hun voorstel. De heer v. d. Bosch vestigde
nog de aandacht op de toelichting bij dat voorstel.
Hierna kwam de heer Verkerk aan het woord, die
even een misverstand uit den weg wilde ruimen. De
heer van Hinte had het Raadsverslag aangehaald
waarin de Raad zich vóór loonsverhooging verklaar
de, de heer van den Bosch had dit tegengesproken
Maar er waren in den Raad ook loonsverhoogingen
toegestaan die niet beloofd waren. De grief van deu
heer van den Bosch was ook geweest, dat de heer Ver
kerk wat onvoorbereid met zijn voorstel was geko
nen Deze was naar den Raad gegaan met de gedach
te: B. en W. hebben een toeslag voorgesteld, de Raad
leeft zich in principe vóór verhooging uitgesproken,
raag ik nu B en W hun voorstel in te trekken dan
zal -de meerderheid mij steunen. De heer Verkerk zei-
zich hier dus blijkbaar in vergist te hebben.
De heer van den Bosch verschilde hieromtrent van
teening met den heer Verkerk, de Raad had in 't al
gemeen zich voor de beloofde salarisverhooging uitge
sproken maar verklaarde zich daarmede niet principi
eel tegen toeslag.
n-LT van Hin.e wilde hierop nog zeggen, dat als
Raad óók met het oog op de tijdsomstandigheden
i ambtenaren loonsverhooging gaf, ze dit aan de
rk ieden niet kon weigeren.
De heer van den Bosch verklaarde nog in antwoord
den heer van Hinte dat als de heer Hendriks de
rden had gezegd, door den heer van Hinte aange
aa'd en ze had bedoeld buiten kerkelijk verband, hij
n dezen het met den heer Hendriks niet eens kon zijn
Er volgde nog een debat tusschen de heeren van den
Bosch en van Hinte over federatief samenwerken aller
arbeiders, waarna de heer van Hinte den heer Cloeck
beantwoordde en hem vroeg zijn voorstel ten minste
zoo te willen wijzigen, dat er voor alle werklieden ten
minste 1 op hun loon komt, daar zijn voorstel an
ders een rem is die belet tot loonsverhooging te ko
men.
De heer Cloeck verklaarde zich in principe tegen
duurtetoeslag, door het adres van de vereeniging St.
P au lus van 11 Maart is deze echter aan de orde ge
komen, de werklieden zijn er niet tegen ingegaan 'en
het is dus hun eigen schuld, dat nu over duurtetoeslag
wordt gesproken.
De heer van Hinte antwoordde en wijdde ook nog
enkele woorden aan de fooienkwestie, het moest gaan
zooals in Amersfoort, waar een verhooging van 25
werd toegekend op voorwaarde, dat er niet meer om
fooien gebedeld zou worden. Dat fooien bedelen doet
de werkman niet voor zijn plezier, deze regeling was
dan ook veel beter.
Met een opwekkend woord zich aan te sluiten bij
den Bond van Gemeente-werklieden, eindigde spreker,
waarna de voorzitter de vergadering sloot.
KUNSTEN EN WETENSCHAPPEN.
(Wordt vervolgd.)
A. B. T.
Het programma in het Alkmaarsch Bioscooptheater,
Langestraat tegenover het stadhuis, wordt tegenwoor
dig belangrijk gemaakt door de wijze waarop de mu
ziek uitgevoerd wordt. Daarvoor beschikt men n.m.
over een instrumentaal trio, dat wezenlijk het genot van
het bijwonen van 'n vertooning verhoogt; Swaab, de
violist, speelt met toewijding, d'e capaciteiten
van Adriaanse, den cellist, zijn in Alk
maar genoegzaam bekend om te weten 'dat
hij ook hier door zijn spel en voornamelijk
waar hij gelegenheid heeft in het ensemble een solo
te hebben, door mooien toon en gevoelige voordracht
den indruk vergroot, en Kramer, de pianist, die Za
terdag solo speelde bij het Pathé Journal, sluit zich
uitstekend bij zijn kunstbroeders aan. Zij spelen nog
al eens stukken uit opera's Flotow, Mascagni, Ver
di
De films zijn ook een gang naar dit théater waard.
Bizondere aandacht trekt o. a. de actueele film der
watersnood in Noord-Holland. Gezichten uit drie der
voornaamste steden van Canada Montreal, Halifax
en Quebec de interessante voorstelling van „bloe
men in den zomer", waarbij men o. m. de ontwikke
ling van een roos ziet, eerst de jeugd1, daarna de mid-
aemare leeftijd en vervolgens de ouderdom, de boeien-
Je voorstelling van een in vier afdeelingen gegeven
drama „het gewijde edelgesteente", enz.
In dit nette zaaltje zal men dus eenige uren op aan
gename, onderhoudende wijze kunnen
doorbrengen.
A. K.
INGEZONDEN STUKKEN
MIJN MEENING AANGAANDE WEIGERING
VAN KRIJGSDIENST.
Van uit Alkmaar werd mij door een bevoegd persoon
geschreven, dat mijn rede van 13 Jan. aldaar op me
nigeen de indruk zou gemaakt hebben van nogal dicht
tot aanraden van dienstweigering te naderen. De
zaak is, dat ik in mijn slotgedeelte om wat tijd' te win
nen 't een en ander heb uitgelaten en tot dat uitgelate-
ne behoorde juist een uiting omtrent dienstweigering.
Achteraf vind ik dit nu jammer én om ,het misverstand
dat er uit zou kunnen voortkomen én ook omdat 't niet
aanroeren van juist deze vraag aan te groote „voor
zichtigheid" van mijne zijde die mij vreemd is zou kun
nen worden toegeschreven.
Naar ik hoop wil daarom Uw redactie mij de noo-
dige plaatsruimte vergunnen tot het afdrukken van het
weggelatene uit mijn rede voorzoover het op dienstwei
gering betrekking had.
Dit nu was het volgende (De H. H. en D. D. be
stuursleden van de Alkmaarsche A. O. Raad hebben
in een vergadering vóór mijn optreden deze uitingen
gehoord)
„Dat de Nederlandsche A. O. Raad in geen geval
openlijk tot een algemeene dienstweigering' zou "kun
nen of mogen opwekken, schijnt me volkomen duidelijk.
Emmers voor zulke stappen is de tijd, waarin we le
ven,
bij lange na niet rijp. Intusschen moet men toch
in beginsel toegeven, d'at ten slotte, men mag zeggen
of zwijgen wat men wil, in dienstweigering op groote
schaal het eenige ware middel tegen den oorlog te zoe
ken is. Men mag weliswaar niet, tenminste naar mijn
denkwijze, aan anderen aanraden den krijgsdienst te
weigerenmen mag dit niet doen, omdat. het een
zuiver zedelijke kwestie is. Wie tegen de heerschendfe
opvattingen in tot dienstweigering besluit, in spijt van
strafbedreiging en maatschappelijke achteruitzetting
en verachting, is in mijn schatting... een held, en held
te worden is nu eenmaal iets, d'at niet valt aan te ra
den of aan te bevelen. Het moet vanzelf komen."
Deze weinige regelen zullen voldoende zijn om ieder
denkend persoon twee zaken te doen inzien, n.l. dat ik
lo. geen aanrader van dienstweigering ben of wil
worden, maar
2o. wel.met hart en ziel deel in den inwendigen
geest der beweging die ten slotte tot algemeene dienst
weigering moet leiden.
U dankende voor de verleende ruimte, blijf ik
Uw. Dw.
Dr. J. M. HOOGVLIET.
5e KLASSE 5e LIJST
Trekking van Maandag 24 Januari
1916.
Prijzen van f
70.—
Ij
NIETEN.
No. 6279 1 5000.
No. 10772. 11169 en 20089 elk f 1000.
No. 2246, 14138, 16505,
17617
en 19683 elk
f 400.
No. 73, 227, 6019 en 17030 elk 200
No. 1402, 4466, 11446. 11558, 13223,
13549 en 18441 elk I 100.
18787 1
99
1653
3543
6032
8773
10411
12374
14561
17169
112
1667
25)8
6057
8789
10452
124*6 .14654
17704
18909
132
lb67
3=73
6280
8804
10=50
12502
14762
17264
19304
157
1896
4096
6523
8826
10720
12682
14834
17295
19460
233
2092
4169
0615
8851
10747
12739
149j0
17301
19530
238
2183
434d
6053
8916
10)55
12852
15117
17370
19532
274
2286
4607
6801
8917
10819
12981
15184
17397
19647
295
2146
4650
6860
9078
10887
13136
15186
17603
19767
366
254d
4712
7037
9159
10941
13517
15207
1)870
19969
451
2564
4787
7065
9263
10984
12609
15306
18075
19976 1
622
2672
4926
7196
9300
11065
13636
15424
18081
20123
041
2746
4931
7383
9318
1)190
13695
15507
18C83
20510
652
2859
4941
7521
9348
11234
13700
15846
18130
20528
654
3032
5057
7716
9477
11352
13793
16219
18171
20619
603
3123
5065
7855
9630
11388
13852
16358
18218
20628
1105
3314
5123
7942
9756
11398
13955
16395
18231
20982
1301
3317
5312
7997
9882
11474
13993
16543
18288
136)
3427
5402
8153
9891
11572
14058
16557
18296
1497
3436
5538
8213
9968
11722
14225
16647
18302
1574
3505
5558
8200
9985
11809
14348
16916
18601
1590
3517
5.86
8306
10062
11992
14513
17075
18 96
1635
3j27
5771
8551
10173
12348
14528
17086
18705
2
213
275
276
287
302
•319
377
464
460
517
530
575
591
594
601
613
632
634
645
651
667
705
714
716
798
819
829
832
867
880
907
925
958
ïoui
1052
1072
1111
1163
1221
1225
1230
1277
1320
1327
1333
1334
1366
1377
1392
1412
1457
J468
1480
1512
1524
1548
1572
1578
1629
>655
1100
1853
1956
1979
2082
2095
2118
2121
2129
2154
2190
2226
2234
2337
2358
2359
2361
2409
2486,
2488
'506
2521
2552
2575
2606
2645
2669
2695
2720
2721
2723
2724
2764
2815
2866
2873
2875
2939
2959
2970
3010
3029
3161
3170
3204
3277
3300
3305
3328
3425
3459
3471
3483
3520
3575
3612
3645
3662
3676
3698
3707
3726
37 54
3760
3786
3809
3849
3900
3906
3919
4021
4029
4086
>043* 4091
>053 4105
I I960 4106
4135
4141
4211
4353
4384
4118
4451
4522
4537
4556
4558
4627
4t36
4698
4704
4790
4799
4843
4847
4851
4.08
4991
5688
5090
5106
5153
5171
5259
5310
5372
5105
5456
5475
5493
5524
5530
5563
5574
5589
5595
5611
5614
5625
5636
5671
5693
5709
5720
5768
5772
5775
5783
5786
5907
5939
5943
5971
5985
5987
6092
6148
6215
6272
6285
6296
6298
6385
6410
6430
6441
6461
0489
Be Klasse 4e
fUM uw* i ia
6540 8513 10251 12305 14483 16503 18661
6552 8525 10317 12325 14188 16504 18074
6006 8=49 10341 12447 1449. 10514 18698
6622 8550 10385 12448 14532 16 34 18723
6635 8586 10398 12456 11555 16568 18738
6613 8622 1U413 12460 14564 16586 18747
6658 8629 10478 124,0 14578 lt623 18753
66=9 8008 10480 12490 14579 16637 18784
6681 8735 10576 12506 14608 16701 18794
6698 8747 10599 12538 14636 16705 18811
6''35 8768 10603 12538 14641 16741 18824
6741 8782 1666u 12595 14724 16789 18825
6768 8785 10731 12629 14755 16793 18843
6783 8815 10732 12695 14758 16835 18881
6813 8816 10760 12699 14761 16911 18885
6841 8891 10776 12737 14763 16941 18903
6861 8939 10784 12759 14765 16987 18934
6863 8990 10824 12763 14775 17005 18952 i
6880 9050 10865 12821 14860 17006 18978
6930 9059 10874 12901 14941 17027 18991
6931 9064 10876 12908 14981 17035 18999
7ul2 9108 10899 13011 14987 17064 19030
7042 9131 10901 13041 15064 17004 19054.
7118 9161 10933 13141 15089 17123 19058
7207 9163 10962 13157 15109 17127 1917»
7220 9117 10991 13175 15262 17137 19205
7257 9199 10992 13196 15335 17142 19241
7271 9216 11043 13211 15364 17160 19283,
7305 9250 11125 13251 15395 17170 19350
7340 9259 11127 13261 15402 17174 19384
7359 9265 11289 13262 15420 17228 19392
7405 9299 11293 13286 15463 17263 19440
7411 9329, 11302 13330 15476 17305 19497
7459 9353 11304 13355 15484 17346 19572
7492 9357 11306 13377 15490 17365 19578
7517 9374 11310 13378 15509 17405 19618
7553 9391 11318 13403 15523 17418 19652
7566 9457 11348 13474 15525 17450 19684
7634 9459 11360 13476 15585 17475 19792
7659 9468 11393 13479 15601 17479 19803
7673 9469 11456 13482 15645 17585 19820
7698 9474 11484 13485 15673 17590 1983J
7701 9504 11560 13487 15708 17606 19891
7/04 9518 11615 13499 15712 17616 19912
7780 9563 11616 13508 15742 17622 20013
7801 9576 11643 13539 15766 17649 20033
7941 9629 11758 13608 15808 17663 2006$
7950 9660 11772 13627 15809 17820 20098
7956 9689 11780 13637 15822 17840 20198
7958 9705 11821 13638 15825 17923 20201
7984 9730 11840 13673 15842 17964 20322
7985 9758 11854 13710 15871 17987 20341
7988 9779 11881 13755 15903 17992 2Ü364
7994 9794 11882 13855 15904 17998 20368
8030 9»24 11887 13893 15936 18072 20448
8054 9828 11940 13918 16054 18159 20451
8065 9880 11969 13944 16065 18220 2J502
8086 9892 11984 13974 16072 18267 20572
8109 9908 12001 14026 16081 18271 20634
8113 9017 12003 14168 16102 18338 20638
8164 9918 12051 14222 16124 18367 20650
8229 9922 12060 14247 16131 18369 2075*
8251 9934 12070 14256 16136 18370 20760
8254 9962 12080 14309 16164 18383 20789
8264 9997 12088 14340 16209 18424 20834
8265 10002 12106 '4347 16218 18447 20878
8272 10043 121' '375 16267 18490 20892
8285 10046 1211. 14384 16286 18493 20002
8324 10084 12132 14408 16295 18511
8326 10090 12226 14434 16355 18545
8329 10190 12257 14441 16360 18560
8447 10239 12286 14461 16378 18609
Lflsl: 15214 u 15284, 18425 met i 70.
14548 ou. met I «4
