DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN.
No. 23
Honderd en achttiende Jaargang.
1916
abonnementsprijs per 3 maanden f 1.fr. p. post f 1.25. Advertentieprijs 10 ct. p. regel, groote letters naar plaatsruimte. Brieven fr. N. V. Boek- en Handelsdrukkerij v.h. HERMs. COSTER 5 ZOON, Voordam C 9. Tetefoonnr. 3.
V11 IJ I) A 28 JANUARI
Beschikbaarstelling van goed-
koope Cokes.
ALKMAAR, 28 Januari.
In de groote oorlogvoerende landen zijn gisteren
manifestaties gehouden, waaruit blijkt, dat men tevre
den is over den gang van zaken en vol vertrouwen de
toekomst tegemoet gaat.
In Engeland is de zitting van het parlement geslo
ten de gisteren besproken blokkade-motie is dus
voor geruimen tijd van de baanmet een troonrede.
De Koning zeide, dat gedurende 18 maanden zijn
vloot en zijn leger in samenwerking met de dappere
en standvastige bondgenooten in den strijd gewikkeld
waren om de gemeene vrijheid van Groot-Brittanje en
het publieke recht van Europa te verdedigen tegen de
niet uitgelokte uittartingen van den vijand. „Ik voel
mij gesteund, zeide hij voorts, door de vastberaden
heid van mijn volk, in dit land en overzee, om mijne
vlag hoog te houden tot de eindoverwinning. Ik dank
u voor de onbekrompen mildheid waarmede gij in de
zware eischen van den oorlog hebt voorzien. In deze
worsteling, ons opgedrongen door hen, die de vrijhe
den en overeenkomsten welke ons heilig zijn, licht
achten, zullen wij de wapens niet neerleggen totdat
wij de zaak hebben gerechtvaardigd welke de toekomst
der beschaving met zich draagt. Met vertrouwen steun
ik op de trouw en de vereenigde pogingen van al
mijne onderdanen, die mij nooit hebben begeven en ik
bid den almachtigen God dat hij ons Zijn zegen zal
verleenen."
In de jaarvergadering van de Engelsche bank heeft
de voorzitter, lord Incheape, verklaard, dat hij, niette
genstaande de ontzaglijke uitgaven, volkomen over
tuigd was, dat Engeland op financieel gebied even
zegevierend uit den strijd zal komen als op militair en
maritiem gebied. De levensstandaard zal omlaag moe
ten, er zal minder aan weelde kunnen worden besteed,
er zal minder verteerd en harder gewerkt moeten wor
den, maar de geestkracht en de ijver van het volk zul
len Engeland er doorheen helpen en het land zal alle
offers brengen om zijn onafhankelijkheid en zijn vrij
heid te bewaren. En de president-commissaris van een
andere bank zeide, dat Engeland het zal winnen, voor
namelijk omdat het de zwaarste beurs heeft. „Zelfs in
dien de oorlog morgen eindigde, zou Duitschland
blijken geruïneerd te zijn, het uitputtingsproces gaat
voort en hoe krachtiger het-wordt bevorderd, des te
eerder .zal de oorlog ten einde zijn."
In Frankrijk gaf een betooging door de bondgenoo
ten ter eere van het Servische nationale feest aanlei
ding aan vertegenwoordigers van Frankrijk, Enge
land, Japan en Rusland om hun overtuiging uit te
spreken. De Servische gezant verklaarde, dat Servië
met zulke vrienden niet ten onder kan gaan, maar her
boren zal worden en zal groeien en dat het eeuwig
dankbaar zal zijn, vooral jegens het onsterfelijke Fran
krijk. De oud-minister-president Barthou zeide, dat de
wedergeboorte van Servië, de verlossing van Polen,
de teruggave van Elzas-Lotharingen in de vredesvoor
waarden op éen lijn zullen worden gesteld, daar zon
der deze de vrede zoomin eervol als duurzaam was
en men alles opnieuw zou moeten beginnen.
„Wij moeten, zeide hij, „onze vreeselijke, maar
roemrijke taak voleinden. Wij moeten Europa en de
toekomstige geslachten bevrijden. Wij moeten den oor
log voortzetten om den vrede te waarborgen, en niet
denken aan een vrede, waardoor een nieuwe oorlog
zou worden voorbereid. Servië kan gerust zijn! De
stemmen, in deze bijeenkomst vernomen, vertolken de
gevoelens der entente-volken, maar de regeeringen
denken en spreken niet anders. In onverbreekbare
.eensgezindheid hebben zij hun wil verkondigd1, zich
noch door schijnheiligheid noch door dreigementen
van het spoor te laten brengen. Niets zal hen verdee-
len. Zij hebben het recht en zij hebben de macht. Zij
zullen de overwinning hebben. Van hen hangt het af
er het oogenblik van naderbij te brengen. Zij hebben
slechts één plan van actie. Die eenheid vereischt offers,
maar zij zullen niet onnoodig zijn gebracht. De doo-
den zullen opstaan. Servië zal opstaan, België, Polen,
Elzas-Lotharingen, zij zullen alle opstaan om te leven
en te overwinnen en de barbaren uit te drijven."
In Duitschland gaf de geboortedag van den Keizer
aanleiding tot beschouwingen in de pers.
„De oorlog heeft Keizer en volk in den geest dichter
bij elkaar gebracht", zegt de Tagesztg., „al wat vroe
ger in vredestijd zich wel eens tusschen den Keizer en
zijn volk plaatste, is weggevaagd."
„Ten tweeden male", zoo schrijft het Tageblatt,
„viert Wilhelm II, nadat hij een kwart eeuw lang de
vredeskeizer geweest is, zijn geboortedag in het veld.
Geweldig is in den loop van dit jaar het gebied, dat
in de macht der middenmogendheden ligt, uitgebreid
Was de Keizer de veroveraar, de nieuwe Attila, de
herrezen Napoleon, zooals de haat van den vijand hem
schildert, dan had zijn ware aard, zooals die geschil
derd wordt, onder de bekoring van de weergalooze
successen, wel eens ontembaar moeten doorbreken.
Dat zou aan de aandacht van onze tegenstanders na
tuurlijk niet zijn ontgaan."
„Moge het nieuwe levensjaar Wilhelm II weldra op
den top brengen, vanwaar hd doe) der
steling zichtbaar wordt: de eervolle vrede, die dfl
waarborgen van duurzaamheid in zich heeft."
En het blad schrijft verder: „De Keizer kan welis
waar den dag van heden nog niet in vrede herdenken,
maar de overwinning is toch dichter bij dan op 27
Februari 1915. Omgeven door de liefde des volks,
schrijdt hij vol ernstig vertrouwen naar die zege
praal."
Zoo treedt dus uit redevoeringen en pers-artikelen
alom hetzelfde groote vertrouwen tegemoet. En men
kan er de overtuiging uit putten, dat het nog heel lang
kan duren, voordat de oorlog ten einde is.
De onzijdigen schijnen zich voor te bereiden, om,
wanneer het einde er is, invloed te kunnen uit te oefe
nen.
Er wordt n.l. gesproken of het waar is, zal na
der moeten blijken over een wereldcongres van on
zijdige staten, dat op 15 Maart a.s. te Madrid zal wor
den gehouden en waarop 31 landen, w. o. zelfs China,
vertegenwoordigd1 zullen zijn.
De besprekingen zullen in de eerste plaats loopen
over verschillende oorlogsvraagstukken, terwijl tevens
beraadslaagd zal worden over de vraag op welke wij
ze de politieke, economische en financieele belangen
der neutrale staten het beste gewaarborgd kunnen
worden. Voorts zou een der beweegredenen voor dit
congres zijn, dat door een of andere vredesconferentie
de neutrale staten niet verrast zullen worden en het
daarom gewenscht is, dat reeds thans de neutrale mo
gendheden samen gaan om bij vredesonderhandelin
gen aaneengesloten hun standpunt te dom eerbiedi
gen.
Zooals reeds is gezegd, moet het bericht onder
voorbehoud worden aanvaard, maar onder deze re
serve leek het ons belangrijk genoeg om er gewag van
te maken.
Dat de onzijdigen zich niet slechts op den vrede,
maar ook op den toekomstigen oorlog voorbereiden,
blijkt uit een bericht uit Washington, volgens hetwelk
de toekomstige slagschepen van Amerika zoo zullen
worden gebouwd, dat één enkele torpedo ze onmoge
lijk kan doen zinken. Twee nieuwe superdreadnoughts
en twee nieuwe pantserkruisers, allen voorzien van
electrische drijfkracht, zullen gemaakt worden volgens
een nieuw plan van verdediging tegen torpedo-aanval
len, volgens hetwelk na speciale studie proeven zijn
genomen, die een bevredigend resultaat hebben opge
leverd.
Naar ons uit Londen wordt geseind bedragen de
gezamenlijke Engelsche verliezen tot 9 Januari: 24122
officieren en 525345 manschappen, waarvan 7801 offi
cieren en 123.037 manschappen gedood, inbegrepen
de verliezen aan de Dardanellen, welke 117.549 man
bedragen, waarvan 28.200 gedood.
De arbeiders-conferentie te Dublin heeft zich met
1.796.000 tegen 219.000 stemmen tegen dm dienst
plicht, onder welkm vorm ook, verklaard. Met een
meerderheid van 35.000 stemmen werd' echter het
voorstel verworpen om voor uitrekking van de wet te
ijveren.
De heer Henderson deelde mede, dat sinds den 20en
December, torn het Derby-rapport werd ingeleverd
nog 113.987 ongehuwde vrijwilligers, hetzij direct
dienst hadden genomen, hetzij zich volgens het Der-
by-groepsysteem, hadden laten inschrijven, zoodat er
tenslotte een zeer klein aantal ongehuwde mannen
overbleef, op wie dwangmaatregelen zouden moeten
worden toegepast.
In het Engelsche Lagerhuis heeft minister Runciman
medegedeeld, dat er, om de opstopping van Engelsche
schepen tegen te gaan en meer schepen dienstbaar te
kunnen maken aan het overbrengen van munitie voor
het leger, een groot percentage van dm invoer van
hout, pulp, papier en materiaal zal worden verboden,
als beginmaatregel eener politiek, die misschien bin
nenkort den invoer van ruwe tabak, bouwmaterialen,
meubelen, hout m van eenige vruchtensoorten zou
moeten beletten.
Militair nieuws is er heden van geen der oorlogs-
tooneelen.
Aan 't abattoir te Amsterdam, werden gisteren
opnieuw ongeveer 1100 stuks koeien uit het over
stroomde gebied' aangevoerd, die nog hedenavond naar
Duitschland vertrekken. Morgen verwacht men er 800
dieren, en dan wordt de aanvoer tot Dinsdag a.s. stop
gezet.
Het water te Purmerend stond gistermorgen 2
c.M. beneden A.P. Met de werkzaamheden voor den
kistdam langs dm Purmerstemweg komt mm van
daag gereed, waartoe een 25-tal militaire timmerlie
den hun medewerking verlemen. Ook schijnt een ploeg
arbeiders van de firma Blankevoort en Van Hattem ge
arriveerd te zijn, wellicht voor de demping der Pur-
merringvaartbrug. Aan het verkeer in sommige on-
dergeloopen straten is thans eenigszins tegemoetgeko
men, daar men met het slaan van noodbruggen klaar
is gekomen.
Woensdagmiddag stond het water in dm Anna-
Paulowrmpolder naar het Hbld. meldt, ongeveer 40
c.M. lager dan de tot nog toe bereikte hoogste stand.
In het nog droogliggende deel van den polder, achter
den spoordijk, begint mm last te krijgen van het wa
ter, dat onder den ddjk doorsiepert. Door de landbou
wers is daarom besloten door 3 bemalingen het water
op de Molenvaart te loozen en' door een bemaling het
water in het Noordhollandsche Kanaal te brengen.
Door het polderbestuur werd besloten kistdammen te
plaatsen van Oudesluis tot van Ewijcksluis. Het stop
pen van het gat bij de van Ewijcksvaart wil men aan
een aannemer opdragen. De kade langs het „Schor"
aan de overzijde van de van Ewijcksvaart zal op
gehoogd en verzwaard worden, om te voorkomen dat
het water uit den Oostpolder in den Westpolder
stroomt.
Ook is besloten de kade langs dm Krommetocht,
van Meerweg af tot Balgkanaal, op te hoogen en een
dam in het Balgkanaal te werpen. Daardoor wordt
ongeveer 300 H. A. van het overstroomde gebied af
gesloten, welk gedeelte men zal droogmalen.
De herstelling van de schade aan den dijk wordt met
kracht voortgezet. Voor het gat bij het Lohneer wor
den de noodige materialm aangevoerd.
Te van Ewijcksluis zijn niet minder dan 16 huizen
ingestort.
BINNENLAND.
TWEEDE KAMER.
Ingekomen was de ontslagbrief van den heer Van
B y 1 a n d t (c.-h., Apeldoorn).
De voorzitter bracht hulde aan dm heer Van By-
landt, die meer dan 30 jaar lang lid van de Kamer is
geweest en gedurende 3 jaren voorzitter. Hij wenschte
hem in wei-verdiende rust gezondheid toe.
Voortgezet werd de behandeling van de dimstvoor-
waarden van het spoorwegpersoneel.
De minister van waterstaat, de heer L e 1 y, sloot
zich allereerst aan bij de hulde, aan dm heer Van By-
landt gebracht.
Dan betoogde hij, dat ten aanzien van de spoorweg-
toestanden het belang van het landXalles moet beheer-
schen. Spr. ontkende dat de H. ij. S, M. er op uit zou
zijn, de menschen uit te buiten en wees op de onver
plichte lotsverbetering een jaar geleden door de H. IJ.
S. M. en de S. S. gegeven. Spr. vroeg wel degelijk ad
viezen ook aan d'e vakvereenigingen. Spr. heeft bevor
derd, dat inzake de regeling van dienst- en rusttijden
het reglement eerst voorloopig zou worden ingevoerd
en dat rekening zou worden gehouden met de meening
van de vakvereenigingen, terwijl niemand nadeel zou
mogen ondervinden.
Wie bezwaren heeft kan ze meedeelen. Het ontwerp
tot wijziging ligt evenwel klaar, maar in dén tusschen-
tijd kan spr. niets dom.
Spr. kan het personeel van Van Gend en Loos niet
onder het spoorwegpersoneel rekenen. De kwestie van
raadslid-beambte is geregeld bij de posterijen, maar
spr. kan dit niet doen bij de spoorwegmaatschappijen,
en de directies hebben aan spr's aandrang in zulke
gevallen verlof niet te weigeren geen gehoor gege
ven.
Ook heeft spr. gem bevoegdheid, het in dienst ne
men van de vroeger ontslageneb te bevorderen.
Het belang van het personeel worde niet behartigd
door vrees of pressie, maar die behoefde spr. ook niet
om al het mogelijk te dom.
Na de pauze geschiedde onder groote belangstelling
op de tribune de regeling van werkzaamheden.
De .voorzitter stelt in overeenstemming met de cen
trale afdeeling voor, een groot aantal wetsontwerpen
in de afdeelingen te onderzoeken, te beginnen met
Woensdag, onder die ontwerpen de belastingvoorstel
len in de eerste plaats.
Zeer krachtig werd daartegm geprotesteerd door de
heeren L o h m a n (c.jh., Goes), Nolens (r.-k., Ven-
lo) en v. d Voort van Zijp (a.-r., Tietjerkstera-
deel), van wie de laatste een voorstel deed om het ver
zoek in de afdeelingen 14 dagen uit te stellen.
De heer De Meester (u.-l., Helder) verdedigde
het voorstel van de centrale afdeeling evenals de heer
Schaper (S D. A. P., Appingedam).
Er ontstond herhaaldelijk groot rumoer.
De minister van Finantiën zette hierop, zijn stand
punt uiteen. Hij is zich niet bewust hierin eenige ver
andering te hebben gebracht.
De invoering van de ouderdomswet zou niet kunnen
worden uitgesteld, totdat het geld ervoor zou zijn ver
kregen, en zou zeker niet zijn in overeenstemming met
die wenschen van degenen, die de invoering dier wet
buiten twijfel willen stellen. In art 54 van het ont
werp immers staat wel degelijk een termijn. Het laat
ste lid van art. 411 der invaliditeitswet ka nniet na 3
December 1916 vervallen, want dan is het reeds in
werking getreden en krachtens het tweede lid van art.
54 zullen de nieuwe ouderdomsrenten ingaan 3 Juni
1917. Maar paste men de veiligheidsklep van den
voorzitter toe, dan zou, indien er bij de verkiezingen
een rechtsche meerderheid kwam, een eventueel rechtsch
kabinet twee wetten vinden, de invaliditeitswet en de
ouderdomswet, van welke beide 'de invoering niet vast
staat.
De eme wet echter zou welgezind zijn aan de rech
terzijde dus de nvaliditeitswet invoeren, de Ouder
domswet niet. Wat dus de voorzitter en de heeren De
Meester en Schaper willen, is geen uitweg voor hen,
die wenschen dat de Ouderdomswet niet alleen komt in
het Staatsblad, maar uitgevoerd wordt ook. Maar als
min. van financiën heeft de Minister dadelijk den
voorzitter geschreven: „Ik kan de ouderdomswet niet
uitvoeren, als ik de nopdige middelen niet heb." De
voorzitter nu heeft hem geantwoord. „Uit de voorloo-
pige verslagen over die ontwerpen kunt ge toch niet
zien of de ontwerpen zullen worden aangenomen of
niet." De Minister wijst er in parenthese op, dat als
dit juist is en hij heeft geen reden om de juistheid er
van te betwisten, de schriftelijke voorbereiding voor de
regeering weinig waarde heeft.
Intusschen is thans gebleken, dat de geheele Ka
mer met den meest mogelijken spoed aan de belasting-
ontwerpen wil werken, vandaar dat de Minister in
hoofdzaak den door hem gestelden eisch kan laten val
len.
De minister vertrouwt, dat de Kamer bereid zal zijn
om de pensioenbelasting -in het openbaar te behande
len zoodra de gang der Kamerwerkzaamheden daar
toe leidt. De minister wenscht de Kamer niet de aan
neming daarvan bij voorbaat op te leggen, maar als
Burgemeester en Wethouders van ALKMAAR bren
gen hierbij ter kennis van de ingezetenen dier gemeen
te, dat door den Raad in zijne op 26 Januari 1.1. ge
houden vergadering is besloten, dat gedurende de
maanden FEBRUARI en MAART a.s. aan gezins
hoofden of daarmede gelijk te stellen personen, wier in
komen volgens het kohier van den Hoofdelijken omslag,
dienst 1915, minder dan 850 bedraagt (7e klasse)
uit den cokesvoorraad der gasfabriek per gezin
HOOGSTENS 2 H L. COKES PER DRIE WEKEN
kan worden verschaft tegen den prijs van 0.55 ge
klopt en 0.50 ongeklopt per H.L. gehaald aan de
fabriek, welke prijzen voor het aan huis bezorgen met
5 cent per H. L. worden verhoogd;
dat de houders van cokeskaarten, aan wie over het
tijdvak van November 1915 tot en met 31 Januari
1916 zoodanige kaart werd uitgereikt, verplicht zijn
voorzoover zij hl aanmerking komen om ook geduren
de de maanden FEBRUARI en MAART a.s. GOED-
KOOPE COKES te bekomen, hunne kaarten daartoe
ter secretarie der gemeente te doen afteekenen, waartoe
reeds van heden af gelegenheid wordt gegeven en
voorzoover voor hen die gelegenheid niet meer zal be
staan die kaarten ter secretarie in te leveren zoo
spoedig mogelijk na 31 Januari a.s.;
dat voor de afteekening en inlevering der COKES-
KAARTEN de secretarie der gemeente van 1 tot en
met 4 FEBRUARI as. ook geopend zal zijn des na
middags van 2 tot 4 uur.
Alkmaar, 28 Januari 1916.
Burgemeester en Wethouders voornoemd,
G. RIPPING, Voorzitter.
DONATH, Secretaris.
de pensioenbelasting werd verworpen, dan zou de mi
nister niet bereid zijn de ouderdomswet verder te be
handelen in de Eerste Kamer. (Groot rumoer bij de
sociaal-democraten). Is de meerderheid dre Kamer
van oordeel, dat de pensioenbelasting niet moet wor
den aangenomen, dan is tusschen den Minister en de
Kamer samenwerking niet meer mogelijk.
De Minister kan zich in die omstandigheden niet on
derwerpen aan afstemmingen of onaannemelijke amen
dementen, die niet strooken met zijn financieel pro
gram. Neemt men deze wetten niet aan, dan zal daar
van, wie ook Minister is, groote stagnatie het gevolg
zijn.
De Minister heeft thans zoo ondubbelzinnig moge
lijk gesproken. Aan de Kamer te beslissen, of zij nog
langer met hem wil samenwerken of niet.
De vergadering werd hierna verdaagd tot Vrijdag
half twaalf.
DE TELEGRAAF-KWESTIE.
Sprekende over den door den heer Holdert ge-
wenschten eereraad, merkt „Het Volk" op:
„Overigens komt het er heelemaal niet op aan, of
een eereraad oordeelt of niet tusschen genoemde bla
den (d. i. N. Rott. Ct. en Hbld.) en den heer Holdert.
riet eenige wat van belang is, is of de feiten, namens
de vereeniging „De Amsierdamsche Pers" gepubli
ceerd, juist zijn. Indien de heer Holdert een nader on
derzoek daarnaar wil bevorderen, zal hij meer indruk
maken dan door zijn noodkreet om een eereraad. Daar-
Dij zijn dan drie punten te onderzoeken: le. of het
ontslag van de paar stellen redacteurs die in den laat-
.sten tijd aan den dijk werden gezet, verdiend was, of
noodig met het oog op den toestand van de krant; 2e.
wat het optreden van den hoofdredacteur bij die ont-
staggeverij is geweest; en 3e. in de voornaamste
plaats, zal de heer Holdert volledige inlichtingen
moeten verschaffen omtrent het ontstaan, de financie
ring en de gestie van zijn anti-smokkelbureau.
Dit zijn de quaesties in het geding. Alle'pogingen
om ze onzuiver te stellen, zijn pogingen om aan de
doorwerking van de waarheid te ontkomen, en ais
zoodanig, halverwege erkenning van schuld.
De directie van het „Handelsblad' heeft aan die van
„de Telegraaf" meegedeeld, dat het artikel over „ont
hullingen bij de Telegraaf" wordt gerechtvaardigd
door het communiqué van „de Amsterdamsche Pers"
op welk communiqué door den verantwoordelijken
Telegraaf-adviseur „amen" gezegd is, en waarop op
geenerlei wijze in de Telegraaf tegenspraak is ge
volgd „Iedereen kan beoordeelen, in hoeverre wij
gerechtigd waren, op de daarin medegedeelde feiten
iet commentaar te leveren, dat in dat artikel gevonden
werd. Daarvoor is geen eereraad noodig Er bestaat
vo r ons niet de minste aanleiding om mede te wer-
n tot de samenstelling van een eereraad, die de juist-
leid van de in het communiqué genoemde feiten on
derzoekt. Zoo tot samenstelling van een eereraad tot
mderzoek van die feiten wordt medegewerkt, kan dat
naar mijn meening, zegt de heer A. G. Boissevain
voorts, alleen geschieden door het bestuur van „De
\msterdamsche Pers".
De directie der „Telegraaf" teekent hierbij o. m.
aan:
Uit dit antwoord blijkt het onderscheid tusschen
et standpunt van onze tegenstanders en dat van ons
Terwijl voor hen het verwekken van een schan
daal hoofdzaak is. en zij dus niets moeten hebben
van een onderzoek naar de juistheid d'er in het com
muniqué genoemde feiten, is voor ons hoofdzaak te
doen uitmaken, aan welke zijde de waarheid is.
Daarop meenen wij als aangevallenen het recht te
hebben.
Wij schuwen het daglicht niet.
Vandaar ons voorstel, de zaak in handen te stellen
van een eereraad."
De Haagsche Nieuwe Courant zegt, dat de directie
van de Telegraaf weer iets anders schijnt te zijn dan
de directeur van de Telegraaf, als hoedanig aan het
hoofd van het blad (sedert Nieuwjaar!) vermeld staat
F. H. J. Holdert, terwijl de eigenlijke Holdert heet
H. M. C. en zijn broeder is. Het blad wijst er op, dat
in de verdediging van den heer Schroder onaange
roerd blijft het niet onbelangrijke punt, dat de heer
Holdert den heer Schroder verboden heeft op het arti
kel ,,De zitredacteur" van de N. Rott te antwoorden.
Waar de heer Schroder mededeelt, dat het anti-smok
kelbureau buiten de Telegraaf staat, drukt de Nieuwe
Courant een circulaire af, gedateerd 18 Januari, ge-
ALKMAARSCHE COURANT.
