DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN, No. 29 Honderd en achttiende Jaargang. 1916 Abonnementsprijs per 3 maanden f 1—, tr. p. post 11.25. Advertentieprijs 10 ct. p. regel, groote letters naar plaatsruimte. Brieven fr. N. V. Boek- en Handelsdrukkerij v.h. HERHIs. COSTBR <S ZOON, Voordam C 8. Telefnr. 3 V H IJ I)AG 4 FEBRUARI LANDSTORM. Keurings Jaarklasse 1911. ALKMAAR, 4 Februari. Weer is een Nederlandscb handelsschip in de buurt van den Noordhiuder door een Duitsche torpedo getroffen. Volgens de tot dusverre bekend geworden berichten is het geval van de Artemis" veel ernstiger en ook veel ergerlijker dan dat van de „Katwijk" op den 14en April. Laatstgenoemd schip toch werd in den nacht door een onderzeeër ge- torpilleerd, terwijl de Artemis" een zelfde lot te wijten heeft gehad aan een torpedo, welke op klaarlichten dag van een torpedo boot wercf afgeschoten. Het optreden van deze torpedoboot is in tweeërlei opzicht meer dan ergerlijk.' Immers kort te voren was er een Ober-Lewtnant zur See aan boord geweest, die her schip als niet- verdacht had vrijgelaten. Daarna werd de „Arten is" opnieuw aangehouden door een' anderen groep bui isclie lorpedobooten. Den kapitein werd eerst gelast naar Zeebrugge te varen, toen om té ankeren en vervolgens werd gewaarschuwd, dat een torpedo zou worden afgevuurd, hetgeen geschiedde nog voordat de booten gestreken waren. Over de bemanning hebben de torpedobooten zich niet bekommerd, zij is als door een wonder, evenals trouwens het schip zelf, behouden ge bleven. Naast het zoomaar zonder onderzoek en blijkbaar volkomen ongerechtvaardigd torpil- leeren yan een ontijdig schip is het niet red den der bemanning waartoe torpedoboo ten toch zeker alle gelegenheid hebben een daad, die hier -te lande terecht groote veront waardiging zal wekken. Met spanning mag dan ook worden uitge zien naar de 'resultaten van het onderzoek, «i hetwelk op last van ons Departement van Marine wordt ingesteld en welke resultaten even vlug dpenbaar mogen worden gemaakt als indertijd bij het Katwijk-incident ge schiedde. Reeds vier dagen na de onverhoed- sche vernietiging van de „Katwijk" werd door de Duitsche regeering een geruststellen de verklaring.gegeven, welke later is gevolgd door volledige erkenning van schuld, betui ging van leedwezen en vergoeding van de veroorzaakte schade. Het is te hopen, dat, al Is de schade thans minder groot, daar door een toevallige om standigheid de „Artemis" niet gezonken is, het verloop dezer nieuwe onverkwikkelijke zaak niet anders zal zijn. Bedenkt men, dat blijkens het „Denk schrift", hetwelk heden juist een jaar geleden wérd uitgegeven, de Duitsche strijd krachten ter zee ir- ructie ontvangen hebben om gewelddadigheden tegen onzijdige sche pen, voor zoover deze als zoodanig herken baar zijn, na laten, welk, instructie later nog eens nadrukkelijk bevestigd is en dat in dit geval moeilijk een beroep kan worden gedaan op de „Zufailigkeiten des Krieges", waarvan bedoeld Denkschrift ook gewaagt, dan blijft er niets anders over dan aan te ne men, dat de commandant van de torpedoboot tegen zijn instructie heeft gehandeld. Onze Regeering zal stellig niet nalaten de Duitsche rechtstreeks aansprakelijk te stellen voor dit optreden en de genoegdoening ei- schen, waarop zij bij deze betreurenswaardi ge inbreuk op de veiligheid onzer handels vloot en hare bemanning aanspraak heeft. Krachtig opkomen voor de rechten der neutralen, zonder te kijken naar links of naar rechts, is in dezen tijd voor een onzijdigen staat de beste politiek! Dat er na den oorlog veel veranderd zal blijken en instellingen en principes, waaraan jarenlang is vastgehouden, zullen worden prijs gegeven, blijkt uit het rapport van een commissie van het Engelsche ministerie van handel. Teneinde Duitschland als commer- cieele concurrent te vernietigen, ziet men er blijkbaar niet tegen op om na den oorlog af stand te doen van het vrijhandelstelsel. De bedoelde commissie bestond uit vijf bekende. zakenmenschen, van wie er enkele vrijhande laren en andere voorstanders van tarief-her vorming waren. Het bleek, dat Engeland in 1913 voor 192.000.000 gulden invoerde, waarvan voor 92.000.000 uit Duitschland en Oosten rij k-Hongarije, 'terwijl de vijf Do minions en Indië voor 36 000.000 van deze beide landen betrokken. Het waren vooral papier, porcelein, aardewerk, electrische ap paraten, electromagnet en, tollen en andere speelgoederen, glaswerk, luxe lederwaren schrijfbehoeften, borstelwerk, juweelen, goud en zilverwerk en snijwerk. De commissie^ wenscht dat de woorden „gemaakt in Duitschland", „gemaakt in Oostenrijk-Hon- garije" niet slechts op de vérpakking, maar ook op de uit die landen ingevoerde goede- ien zelve zullen worden gestempeld. Goede ren uit andere landen in Engeland ingevoerd, behoeven slechts met „in het buitenland ge maakt" of „niet-Britsch" gestempeld te wor den. De commissie wijst verder op allerlei maatregelen die Britsche ondememiügen kunnen bevorderen en beschermen (bijv. aan stoomvaart-maatschappijen te verbieden, hoo- gere vrachten te rekenen voor ladingen uit Engelsche dan uit andere Noord-Europee- sche havens). Zij spreekt ten aanzien van de beschermende rechten de meening uit, dat in die gevallen, waarin de levering van zekere nijverheidsprodueten, die onmisbaar zijn voor de veiligneid des lands of voor andere industrieën, in handen van fabrikanten oi handelaren in het buitenland zijn, en die Britsche fabrikanten bereid zouden zijn in Engeland ie iabriceerën, er een voldoend be- scheimend tand zou aangenomen moeten worden, ten einde hen in staat te stellen, die artikelen ook na den oorlog te blijven fabri- ceeren. De commissie wijst voorts uitdrukkelijk op het bestaan van een sterk algemeen verlangen naar eene overeenkomst met de overzeesche dominions, waarbij onderlinge commercieele voorkeur worat geregeld, en ook naar zuik een voorkeur in den handel na den oorlog met Engeland s tegenwoordige buudgeuoo- ten. Zoo wordt er dus thans gedacht in Enge land, dat na de vrije dienstneming ook zijn vrijen handel dreigt kwijt te raken. Wanneer tenminste regiering en volksvertegenwoordi ging even vei willen gaan als de samenstel lers van'dit rapport. Wij hebben onlangs ge schreven, dat de geest van joe Chamberlain in Engeland rondwaarde dit rapport is daarvoor een nieuw bewijs. De legerberichten brengen geen vermel denswaardige leiien. De te Grimsby aangekomen trawler „King Stephen" heeft gerapporteerd Woensdagoch tend in de vroegte de Zeppelin L 19 in de Noordzee met de gondels en een deel van het omhulsel onder water te hebben gezien. De bemanning, 17 tot 20 man, zat op den top van het omhulsel en vroeg er afgehaald te worden. Daar de bemanning van de Zeppelin sterker was dan die van den trawler, weiger de de gezagvoerder van bet schip het verzoek en keerde onverwijld naar Grmisby terug om de zaak aan de vlootautoriteiten te mel den. j De-1 19 is hetzelfde luchtschip, dat dezer dagen boven Ameland is geweest en daai door de kustwacht is beschoten. De Daily Graphic acht het zeer wel moge lijk, dat deze Zeppelin, vliegend boven Ne- derlandsch gebied, van Nedc: iandsche ka nonniers den genadeslag heeft gekregen. Een andere Zeppelin heeft een op de Duit- schers veroverd en daarna voor Engèlsch ko- lenvervoer gebruikt stoomschip, de „Lranz Fisher", (950 ton), tot zinken gebracht. Het geval van de „Möwe" en de „Appam" houdt de gemoederen in Duitschland en En geland nog zeer bezig. De Times berekent, dat de Duitsche kaper aan dc Engelsche koopvaardij voor 17.500.000 gulden verliezen heeft toegebracht. Ten spijt van onze gegron de aanspraak op de heerschappij ter zee, zegt de Daily Telegraph, is dit verlies ons toege bracht, terwijl wij die schepen en ladingen niet al te goed kunnen missen. Met alle waar deering voor den humor van het geval wenscht het blad toe te geven, dat de toe stand allesbehalve pleizierig is. Overigens merkt het blad terecht -óp, dat de Möwe de onzijdige vlag heeft gebezigd, wat een En- gelschman, die hetzelfde doet, als een onuit sprekelijke misdaad wordt aangerekend. Het schip is misschien nog doende, zet haar strooptochten voort en steekt de Emden naar den kroon. Eigenaardig is het, dat niemand weet, wat die Möwe eigenlijk is. In September 1914 is er een Möwe door een Engelschen hulpkrui ser in den grond geboord. Sindsdien kan cr een nieuwe Möwe in de vaart, zijn gekomen, maar het is ook mogelijk, dat een Brcmer schip, waarvan de gezagvoerder C. Berg heet, de kaper is; te meer, omdat de Duitsche officier die de „Appam,, opbracht, ook Berg heet. Het samentreffen van den kapertocht in den Oceaan met de verschijning van Duit sche torpedo-booten in de Noordzee zal in Engeland stellig geen aangenamen indruk maken. ling Wet een paar tegenspraken. Het Weensche oor- logsperskwartier spreekt het bericht van de Daily Telegraph, dat de twee officieren van Montenegro, die het capitulatie-besluit tee kenden, tegen, verzekert, dat er geen manifes ten zijn aangeplakt, en dus ook niet zijn af gescheurd, dat er dien ten gevolge ook geen Montenegrijnen zijn gefusilleerd en dat in Montenegro geen geval van verzet tegen de Oostenrijksche troepen is voorgekomen. De Spaansche minister-president heeft het gerucht tegengesproken, volgens hetwelk er weldra te Madrid een congres van onzijdi gen bijeen zou komen en hij heeft bovendien verklaard, dat het ocgenblik voor vriend schappelijke bemiddeling tusschen de 'oorlog voerenden nog niet gekomen is. BINNENLAND. De gezondheidscommissie te Edanrheeft, in de overstroomde dorpen eene waarschu wing gepubliceerd, om regenbakken en -ton nen te ledigen en goed ce reinigen met kalk. Uit Ann a-P aulown a. De werk zaamheden tot het stoppen van het-gat in den weg langs de Van Ewijksvaart worden met kracht voortgezet. Hoe eerder dit gat gedicht is, des te eerder kan begonnen worden met liet leegmalen van den Westpolder. Zoolang de werkzaamheden duren kan ook niet op zee ge spuid' wordten door de sluis bij de Van Ewijck- sluis, diaar hierdoor een sterke trek door liet gat zou ontstaan, dat het dichtmaken ervan ten zeerste zou belemercn. Het schip, dat men in het gat wil laten zak ken, is reeds voor twee derde met zand ge vuld. Is dit vaartuig eenmaal gezonken, dan zal men de rest met zakken zand trachten te dichten. Tusschen Kromme Tocht en Zandvaart ligt het meeste land met de huizen en erven reeds weder droog. Alleen langs de Kromme Toch is nog een strook land onder water. Het water uit de Zandvaart wordt nu deze aan beide zijden is afgedamd door middel van centrifugaalpompen geloosd. Men heeft het plan de vaart verder uit te graven en den daardoor vrijkomenden grond te gebruiken tot verhooging van den noorddijk langs die vaart. Het water in het nog niet overstroomde deel van dén polder was ook gestegen door de doorsijpeling van het water onder den spoordijk. Met behulp van centrifugaalpom pen wordt het water op de Molenvaart ge bracht en door de sluis bij Westeinde op het Noord-Hollandsch Kanaal geloosd. De kistdam langs den spoordijk van den Grasweg tot Oude Sluis is bijna gereed. Naar men aan het Handelsblad mededeelt, zal de aanbesteding van het dichten van het gat in den zeedijk heden plaats hebben. Een vijftal dei- grootste aannemers op dit gebed ia uitgenoodigd in te schrijven. In den raad van Z ij p e heeft een der le den hulde gebracht aan den burgemeester, den heer De Moor, voor de flinke wijze, waarop hij bij de overstrooming van den An na Paulownapolder is opgetreden en waar door hij de gemeente voor een dergelijke ramp beeft bewaard. Uit Monnikendam. Het eerste ziukstuk is in het gat aan den Waterland- sehen zeedijk, waardóór de zee volkomen vrijen toegang had, met goed gevolg gelegd. Men weet, dat op gevlochten 'rijswerk stceneii gestapeld worden, die door verbindingen op hun plaats worden gehouden. Tusschen schuiten wordt dit ter plaatse gelegd eft dan verder gevuld. Eerst op de randen, dan in hei midden. Wanneer het zinkt worden uit ftlle macht steenen er op geworpen. Dit zinkstuk meet 15 bij 20 M. oppervlak. Met ballast is het een meter hoog. Het gat is dus hiermede driehonderd kubieke meters verkleind. Als eb en vloed het toelaten, gaat men geregeld voort. Van de week wordt in ieder geval ook in het gat te Katwoude het eerste zinkstuk ge legd. Arbeiders uit Sliedrecht zijn hiervoor overgekomen. Negentig duizend kilogram steenen zijn bij het eerste zinkstuk gebruikt. Met kracht wordt aan de spoorbanen ge werkt tot vervoer der materialen. Elevator, kranen, locomotieven zijn thans aangekomen. Men berekent dat alleen in Waterland en de daarin liggende meren honderd tachtig millioen kub. Meter water zullen moeten worden uitgepompt. Nu de bemaling der stad vordert, zal zeer spoedig de boven- grondsche oven der gasfabriek gebruikt kun nen worden. Voorloopig zal dan voor de ver lichting gas beschikbaar zijn. Voor de andere ovens zal nog wel een aparte pomp benoo- digd zijn. Uit Buiksloot. Het water is hier nu reeds in 't geheel een halve meter gezakt. TWEEDE KAMER. De bespreking van den toestand van het spoorwegpersoneel werd gisteren hervat. De heer Van Hamel (u. 1., Amsterdam IV) meende, dat wetswijziging om den minis ter het recht te geven zich in de arbeidsvoor waarden te mengen, niet noodig is. Zonder dat heeft de Minister reeds genjeg macht. De scheidsgerechtzaak Rijssen w ts naar spr.'s meening door den heer Kleerekooper onjuist weergegeven. Hij besprak daarna nog de sa menstelling en die taak van het scheidgerecht in het algemeen. Spr. had volle vertrouwen in den persoon van den minister en diens toezeg gingen. De heer Kleerekooper (S. D. A. P., Amsterdam VIII) was maar matig in geest drift over 't antwoord van den minister. Zoo bleef spr. betreuren, dat het personeel door den minister niet gehoord is ovir het wetsont werp op de spoorwegen met beperkte snelheid en over de herziening van de loonregeling in de centrale werkplaatsen. Vooits besprak hij de waarneming van openbare ambten door het personeel en zijn rechtspositie bij ontslag. Spr. was zeer uitvoerig in zijn repliek. Daarna repliceerden de heer Jansen (r. k., Maastricht) en de heer-Beumer (a. r., Kampen). Na de pauze zette de heer Kleerekoo per (S. D. A. P.) zijn rede voort en hield een breedvoerig betoog over de scheidsge rechten en het systeem van wei ken. Spr. zou alle arbeidsvoorwaarden, betreflende het per soneel, willen vastleggen in het reglement. Het scheidsgerecht voor de stra.fen moet dan een onderdeel van het groote personeel wor- dien. Spr. wenschte een .scherpe definitie voor de grenzen van het ontslag, en waarborgen omtrent de onpartijdigheid van liet scheidsge recht, en voorts wenschte hij, dat de maat schappijen zich zullen onderwerpen aan de beslissing van het scheidgereclit. De heer Koster, (V. D.) geloofde dat bij staatsexploitatie althans de rechtspositie van het personeel veel beter zou zijn dan thans. Minister Lely beloofde nogmaals al hetmogelijke te zullen doen voor het personeel, maar hij moet ook rekening houwen met de ad viezen der maatschappijen. Verbinden kon zich de Minister daarom niet. Tegen het ver bód tot waarneming van het raadslidmaat schap kon spr. niets doen. De wettelijke bepa lingen verbieden dat nu eenmaal. De herziening van de dienst- en rusttijden zal zoo spoedig mogelijk worden behandeld. Spr. hoopte deze zaak voor het personeel en voor de maatschappij tot een goed einde te brengen. Aan de orde kwamen vijf ontwerpen tot be stendiging van den staat van beleg. Bij de algemeene beschouwingen zette de heer M e n de 1s (S. D. A .P.) uiteen, dat de bevoegdheid van het militair gezag verband dient te houden,met het motief, waarvoor ze wordt verleend. Spr. behandelde de uitban ning van de predikanten De Ligt en Van Wyhe, die, omdat zij krachtens hun gods dienstige socialistische overtuiging een be paalde meening verkondigen omtrent den oorlog en het militairisme, uit hun woonplaats gezet. Dat was misbruik van macht. Het komt voor, dat menschen worden uitgezet, op grond van het ordeel van een militairen com mandant en zonder dat de betrokkenen zelfs de redenen van uitzetting weten. De vergadering werd verdaagd tot heden morgen. DE „PRINSES JULIANA". Uit Vlissingen wprdt gemeld, dat met ,de mailboot'„Mecklenburg" 47 leden van de be manning der „Prinses Juliana", die op een mijn geloapen is, aan wal gebracht zijn. Dc kapitein, de officieren en een paar matrozeh zijn nog bij het schip. De manschappen vertelden, dat Woensdag morgen het schip al zooveel water inhad, dat het logies vol water stond. Men acht het schip verloren. Van andere zijde wordt eclrter vernomen dat de „Prinses Juliana", na te Harwich voorloopig te zijn hersteld, naar Amsterdam zal worden gesleept om geheel in orde ge bracht te worden. HET GEBEURDE MET DE „ARTEMIS". Uit hetgeen de directie der Nederlandsch- Indische Tank-Stoomboot-Maatsch. mededeelt omtrent het geval met de „Artemis" blijkt, dat de boot tweemaal aangehouden is. Na de eerste aanhouding kwam een officier aan boord om de stukken na te zien. Alles werd in orde bevonden. In het journaal werd door dien officiei daarvan aanteekening gedaan. Bevel werd daarna gegeven een uur met volle kracht te tsoomen en dan ten anker te gaan tot den volgenden morgen 5 uur. Juist wilde de kapitein op de'aangewezen anker plaats ten anker gaan toen een andere groep torpedobooten hem opdroegen-naar Zeebrug ge te stoomen. Toen de kapitein verklaarde hetvaarwatre daarheen niet te'kennen en .vroeg om een officier van ev. der torpedoboo ten aan boord te plaatsen, werd aan dit ver zoek geen gevolg gegeven, doch gelast om ten anker te gaan. De kapitein, aan dien last gehoor gevende, liet het anker uit de kluis val len, doch toen werd hem toegeroepen dat, als hij de gegeven bevelen niet opvolgde, zijn schip getorpedeerd zou worden. De kapitein antwoordde daarop dat die order was om te ankeren, en dat hij daaraan gevolg had gége- ven. Men hoorde toen eenigen tijd niets, maar De BURGEMEESTER der gemeente ALK MAAR brengt ter kennis van de landstorm- plichtigen van de jaarklasse 1911, dat op MAANDAG 21 FEBRUARI a.s., des voor middags te 9 uur, voor de landstormplichti- gen, voorkomende onder de Nos. 150 van het keuringsregister dezer gemeente en op DINSDAG 22 FEBRUARI a.s., des voormid dags te 9 uur, voor de overige landstorm- plichtigen, ten Stadhuize alhier gelegenheid bestaat om zich aan een geneeskundig onder zoek omtrent hunne geschiktheid voor den dienst te onderwerpen. Voor het geval zij zich voor een anderen keuringsraad aan het onderzoek wenschen te onderwerpen behoeven zij daartoe toestem ming van den Voorzitter van den keurings raad alhier. Zij worden er op gewezen, dat hun welbe grepen eigenbelang het zeer wenschelijk maakt, dat zij zich voor het onderzoek aan melden o. a. omdat zij ingeval zij ongeschikt mochten blijken nadat zij in werkelijken dienst zijn gekomen en alsdan weer huis waarts worden gezonden, daarvan moeielijk- heden kunnen ondervinden ten aanzien van hun maatschappelijke of studiebelangen. On derwerpen zij zich aan een onderzoek bij den keuringsraad en blijkt daarbij voldoende van ongeschiktheid, dan worden zij van den dienstplicht bij den landstorm terstond ont slagen en staan zij niet meer blopt aan de kans om als landstormplichtigen in werkelij ken dienst te worden opgeroepen. Het ondergaan eener keuring als bovenbe doeld sluit niet uit de bevoegdheid om ont slag van den dienstplicht bij den landstorm te vragen wegens het behept zijn met daar voor aangewezen ziekten en gebreken. Nader zal worden bepaald wanneer de landstormplichtigen der jaarklasse 1911 in werkelijken dienst moeten komen. Alkmaar, den 2en Februari 1916. De Burgemeester van Alkmaar, O. RIPPING. DRANKWET. BURGEMEESTER en WETHOUDERS van ALKMAAR brengen ter algemeene ken nis, dat bij hun college is ingekomen een ver zoekschrift van het bestuur van het St. Aloy- sius Patronaatsgebouw, aldaar, om verlof tot den verkoop van alcoholhoudenden ande ren dan sterken drank in het perceel Nieuw- straat C 16. Binnen twee weken na deze bekendmaking kunnen tegen het verleen en van het verlof schriftelijk beswaren worden ingediend. x Burgemeester en Wethouders voornoemd, G. RIPPING, Voorzitter. DONATH, Secretaris. Alkmaar, den 2 Februari 1916 eindelijk werd aan het schip toegeroepen dat een torpedo zou worden afgevuurd en dat men vijf minuten tijd had om den bodem te verla ten. Nog vóór dat de booten gestreken waren werd een torpedo afgevuurd en maakte het schip onmiddellijk zware slagzij, dat zich la ter weer herstelde doordat vermoedelijk het middenschot onder den waterdruk bezweken is. Van de beide torpedobooten werd van af het oogenblik dat de torpedo werd afgeschoten geen spoor meer gezien. De bemanning bleef gedurende den nacht in de booten en begaf zich bij liet aanbreken van den dag weer aan noord van het schip, dat om twee uur 'smid- dags in een zoodanigen staat was, dat onder eigen kracht naar Rotterdam kon worden ge stoomd. De N. Rott. Courant acht het gebeurde met de „Artemis" hoogst zonderling en eisoht grondige opheldering. Van vergissing of mis verstand zegt het blad is hier geen spra ke, van overijling evenmin. Het schip is aan gehouden door vier Duitsche torpedobooten; een officier van een dier boot enwas met eeni- ge manschappen aan boord van de Artemis geweest. Er was gelegenheid geweest, om, in dien de Duitsehers meenden, dat er contra bande Vervoerd werd, of iets ongcrechtigs plaats had met de Artemis, nauwkeurige instructies te geven. Niettemin is het schip op korten termijn getorpedeerd, en het is bloot toeval, dat het daarmede niet is geexecuteerd. Na de torpedeering hebben de torpedobooten die toch gelegenheid moeten hebben gehad, om zich het lot, der bemanning van de Arte mis aan te trekken, zich verwijderd, zonder verder naar de Artemis of haar bemanning om te zien. Als een duikboot e enschip torpe deert, wordt gewonlijk als verontschuldiging, dat de bemanning van het schio op volle zee aan haar lot wordt overgelaten, aangevoerd, dat een duikboot niet in staat is, de beman ning op te nemén. Dat exuus kan in dit geval niet gelden. Vergissing omtrent den aard of de nationa- Lteit van de Artemis is in dit geval evenzeer utgesloten. De Duitsehers waren immers aan boord van de Artemis geweest. De toq edeering van de Artemis is op geene enkele wijze te verontschuldigen, en is vier kant in strijd met hetgeen van Dcit^chê zijde na Ie' geval met de de Katwijk modi; wor den verwacht meent het blad. He feit, dat, zoolas het ons beschreven is, hier te lande gerechtvaardigde ontroering en emtsig rnisnoegen vprwekken inout, eischt spoedige en afdoende opheldering 0? Ui itn f atersmod.

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Alkmaarsche Courant | 1916 | | pagina 1