It
DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN.
I- ml por kllograiii wordt verhoogd
Regeeringsgroenten.
I
No. 52
Honderd en achttiende Jaargang.
1916
Abonnementsprijs per 3 maanden 11.— fr. p. post f 1.25. Advertentieprijs 10 ct. p. regel, groote letters naar plaatsrnimte. Brieven fr. N. V. Boek- en Handelsdrukkerij v.h. HERIWs. COSTER <S ZOON, Yoordam C 9. Te'efnr. 3.
D O N D EH I) A G
2 MAART
'I
6.
ALKMAAR, 2 Maart.
Van alle oorlogsterreinen komen nu weer
berichfen, dat er geen nieuws is. Ten noor
den van Verdun, zoovel als in Woëvre geen
enkel feit van beteekenis gedurende den
nacht, zegt het Fransche communiqué van
gistermiddag en het Duitsche legerbericht
van gisteren noemt zelfs deze plaatsen niei
meer!
Het nieuwste Fransche communiqué zegt.
dat er geen infanterie-actie in de streek van
Verdun heeft plaats gehad en vestigt alleen
de aandacht op de beschieting van Duitsche
zijde westelijk en oostelijk van ae Maas en
van Franschen kant in het Priester-boec*.
(met succes) en iets westelijker in de streek
van Thiaucourt en voorts op plaatselijke ac
ties elders. Het nieuwe Duitsche communi
qué zegt, dat de algemeene toestand geen
verandering heeft oudergaan en dat de
Franschen bij het fort Douaumont tevergeefs'
aanvallen doen.
Met begrijpelijke voldoening stellen de
Fransche bladen vast, dat het vertrouwen
van het eerste oogenblik van den aanval op
Verdun af, betoond, volkomen gewettigd is
gebleken, daar ook de achtste dag van den
hevigen veldslag op n volkomen bevredigende
wijze ia verloopen.
Een Reuterbericht uit Parijs meldt, dat
Parijs zeker is van zijn Joffre en zijn „poi
lus" (Soldaten) en dat de sneeuwstorm in
de Fransche hoofdstad meer verwarring
heeft gesticht dan de strijd bij Verdun!
De Panische ïime^correspondent is van
oordeel, dat 't getij den hoogsten stand heeft
bereikt zoo niet al aan het kenteren is. De
redactie van dat blad acht het echter nog te
vroeg om aan te nemen, dat het Duitsche of
fensief voorbij is en meent dat men vermoe
delijk dichter bij de waarheid.is door te zeg
gen, dat de Duitscher nu zijn zware kanon*
nen naar voren brengt en daarbij merkt,
dat de wegen zeer. slecht zijn. Dit lijkt ons
juister. Naar alle waarschijnlijkheid zal de
strijd weldra opnieuw ontbranden; tenzij
de Duitscher® van meening zijn, dat de ver
overing der vesting te veel menschenievens
zou kosten en dat zij gelooven geen moreele
nederlaag te lijden, wanneer zij verkondi
gen, dat het jongste offensief enkel beveili
ging vnn verbindingswegen en frontverbete
ring ten doel bad
la Engeland i3 een z.g.n. economische
campagne begonnen. Het Engelsche volk
schijnt nog steeds niet overjtuigd van het
groote belang, dat er bij den oorlog op het
spel staat. Af en toe blijkt, dat verschillende
lagen der bevolking zich nog niet die opof
feringen willen getroosten, welke door den
oorlogstoestand worden geëischt, welke
noodzakelijk zijn, wil men den oorlog kun
nen winnen. Na de aanzienlijke leger-uit-
breiding dienen andere maatregelen te wor
den genomen, moet er geld gespaard en ge
geven worden Ministers en andere hoog-
waardigheidsbekleeders zullen dit den volke
thans verkondigen. Een eerste bijeenkomst
is gisteren in den Gilden-hal te Londen ge
houden, in tegenwoordigheid van alle stan
den, ministers en de hoofden van de Angli-
caansche en Katholieke Kerk. Achtereenvol
gens voerden de ministers Mc. Kenna, Kit
chener, Bonar Law en Balfour het woord.
Zij betoogden, dat kapitaal en arbeid zich
moeten afwenden van de werken des vredes
en zich moeten wijden aan leger en vloot,
dat de zuinigheid betracht en geld aan de
regeering geleend moet worden, dat het on
mogelijk is den standaard van arbeid, voort
brenging en uitgaven van vóór den oorlog
te handha'ven, dat ieder zijn persoonlijke uit
gaven moef beperken, diep in den zak moet
tasten om de nationale belangen te helpen
bevorderen en daarvoor zoo veel mogelijk
uitgaven moet schrappen. Tenslotte werd
een motie aangenomen, waarin werd ver
klaard, dat geen opoffering ter verzekering
van de overwinning te groot ia.
Inmiddels houdt men in Engeland, de
aandacht op den buitenlandschen handel ge
vestigd, ten einde Duitschland reeds nu te
verhinderen na» den oorlog zijn handel te
herstellen. Men verlangt voorkeursrechten
voor Groot-Brittanje, zijn koloniën en zijn
bondgenooten en het heet dat ook hierover
weldra een entente-conferentie te Parijs zal
worden gehouden.
De gemeenteraad van Manchester besloot,
dat geen contract mag worden aangegaan
met eenig persoon van Duitsche of Oosten-
r,ijksche nationaliteit of met eenige firma
waarvan een derde deel van het kapitaal in
handen of onder beheer is van personen van
die nationaliteiten.
Dit besluit zal worden meegedeeld aan
alle gemeentelijke lichamen in Engeland en
Wales.
Zoo tracht men in Engeland zich ook te
versterken, nu en later.
In het Lagerhuis werd er de aandacht op
gevestigd^ dat de ^koloniën niet slechts man
schappen zenden, maar ook met veel geld
3teunen. Tevens werd daar medegedeeld,
dat de productie van mitrailleurs thans bui
tengewoon groot is en alle verwachtingen
overtreft.
Ter zee zonk het Engelsche stoomschip
„Thornaby" (1889 gebouwd, groot 1800 ton
thuishoorend te Wcst-Hartlepool) en 4werd
de Fransche mijnenveger „Au Revoir" (1050
ton) door een onderzeeër getorpilleerd. In
het eerste geval werd de bemanning 'niet, in
het tweede wel gered.
De Zweedsche regeering ontving bericht
dat een groot aantal drijvende mijnen zijn
opgemerkt aan de zuidkust van Schonen,
dus tusschen Noord- en Oostzee.
President Wilson heeft in" een, redevoering
te kennen gegeven, dat hij volhardde in zijn
besluit, niets los te laten win de rechten van
alle Amerikanen om te reizen op schepen
toebehoorend aan de oorlogvoerenden, dia'
de geschiedenis van Amerika niet wettigt
dat men zijn heil zoekt ten 0\-ste yan de
menscheiijkheid. Maar hij voegde ei' aan toe
dat het even schandelijk als lat zou wezen
om roekeloos te zijn.
Een Spaansch bericht meldt, dat vele Duit-
schers uit Portugal in Spanje zijn aangeko
men en dat de Duitsche regeeriug een ulti
matum aan de Portugeesche heeft gezonden
waarin wordt geëischt, dat de in beslag gc
nomen schepen binnen 48 uren zullen
worden teruggegeven. Officieel is alleen
bekend, dat van Berlijn uit een protest naar
Lissabon is gezonden de medeaeeling van
een ultimatum verdient dan ook bevestiging.
KORTE BERICHTEN.
In de Buigaarsche Sogmn\z heeft een
der afgevaardigden een rede gehouden, waar
in hij p.a. betreurde dat de regeering het par
lement niet bij tin riep vóu« we oorlogsverkla
ring. Hij waarschuwde ook tegen uitbreiding
van den oorlog, daar men dan kans had het
verkregeae weder te verliezen.
In Zudi Tirol heeft men veel lost van
lawines op verschillende plaatsen zijn nu
weer 20 personen gedood en 4 hutten meege
sleept.
De ontploffing aan boord van het En
gelsche stoomschip 1 enayson blijkt door twee
in Rio de Janeiro wonende Duitschers ver
oorzaakt te zijn.
Op den Noor Bjornson, de bekende pro
pagandist voor Duitschland, zoon van den
grooten schrijver, heeft een Rus een aanslag
gepleegd. Bjornson werd gewond.
In Canada zijn een spoorwegdepót en
een stationsgebouw afgebrand. Men verdenkt
Duitschers. De schade bedraagt ƒ750000.
Het eerstvolgend belastingontwerp, dat
in Duitschland zal worden openbaar ge
maakt, is volgens het Berliner 'iagebiatt de
tabaksbelasting.
Dr. Erzbergen, het bekende lid van
het in de Duitsclieh Rijiksdag, is te Boekaresi
(Roemenië) aangekomen, waar hij geruimen
tijd denkt te verblijven.
Essad pasja is blijkens een bericht in
de Messagero naar Frankrijk vertrokken. Hij
zal, heet liet, naar Albanië terugkèeren, zoo
dra zijn aanwezigheid daar wordt vereischt.
Een Duitsch watervliegtuig heeft de
Zuid Oostkust van Engeland bebomd vol
gens het Engelsche bericht een kind van 9
maanden gedood.
STADSNIEUWS.
BUITENGEWONE VERGADERING
EN PARTIJDAG VAN HET PROVIN
CIAAL COMITé IN NOORD-HOLLAND
DEK ANTI-REVOLUTIONAIRE PARTIJ.
Na de pauze, welke zitting openbaar was,
behandelde piof. Diepenhorst na opening
door den voorzitter, den heer D. L. Harms,
uit Zaandam, het onderwerp „Godsdienst
en Politiek". De ztjal was geheel gevuld.
Spreker bei oogde, dat er z. i. voor den
Christen geen plaats was in de Vrijzinnig
Politieke partijen of in de Sociaal-Democra
tische partij. Voor de Anti-Revolutionairen
was er geen enkele reden om den strijd min
der enthousiast te voeren. In de rechtsche
meerderheid' der Eerste Kamer schuilt het
kwaad, dat de 'sociaal-democratische arbei
ders Willen uitroeien. De door de heeren
de Vos van Steenwijk en van Lamschot ge
sproken woorden duiden evenwel geenszins
op een onverzoenlijke houding tegenover dit
kabinet. Het is juist die rechterzijde, die
door een loyale oppositie de regeering
steunt, waar hagr beginselen dit niet verbie
den. juist tot de linkerzijde sprak Cort van
der Linden; „Spaar de vogels, behandel de
dieren met zachtheid".
Ons aandeel in de schokkende moeielijk-
heden, die dit kabinet verzwakte, aldus spre
ker, is niet van overwegende beteekenis.
Dr, Scheurer gaf minister Pleyte- bij zijn
zinnigen. en Liberalen verricht. Toen minis-
ïuakdi van minister Treub werd het eigen
lijke beulswerk door de combinatie van Vrij
zuinigen en Liberalen verricht. Toei minis
ter Bosboom blijk gaf zijn eigen ontwerp en
memorie van toelichting niet te kennen, was
het de rechterzijde die het ministerie Con
van der Linden haar stefm boud. Merkwaar-
uig is de getuigenis van den Hoefijzer-cores-
pondeut van „riet Handelsblad"', den heei-
Elout, die in de Binnenlandsche Kroniek
van het Tijdschrift „Onze Eeuw" schreef,
dat de houding van dé rechterzijde in' de
Eerste Kamer volkomen in overeenstemming
met die van de rechterzijde in de Tweedt
Kamer was gebleven, wier houding over liet
geheel genomen niet anders dan volkomen
correct en loyaai kan worden genoemd".
Van de imkerzijde is niet hetzelfde te ge
tuigen. Als oppositiepartij gaan wij vrij uii
en de kamp tegen de rechterzijde in de Eer
ste Kamer vindt dan ook haar diepsten
grond m de beginselen die voor de Vrijzin
nigen en Sociaal-Democraten onaannemelijk
zijn. Het Kamerlid Ottq besloot dan ook
zijn rede voor ziju kiezers met de woorden,
dat het Cleriealisme de vijand was die be
streden moes, worden. Wij belijden dat ook
in de politiek Zijn naam moet worden ge
zocht en beleden. De Vrijzinnigen noemen
dit een onzalig pogen. Dit is. juist het kardi
nale verschil fussdien ons en hen. het
thans aan het bewind zijnde ministerie-Cort
van der Linden is ook ecu Vrijzinnig kabinet
Bij,de beoordeelingen van dit kabinet diént
acht te worden geslagen op de beginselen
waardoor het woedt geleid, al moet aan
stonds worden toegegeven, dat in de Vrij
zinnige politiek het beslist anti-godsdiensti
ge van ae Sociaal Democraten niet zoo sterk
wordt aangetroffen. Het sympathieke van het
socialisme voor den Christen is, dat het so
cialisme leert, dat het particulier eigendom
(iioet plaats diaken voor een toestand waar
bij de eigendom van de voortbrengselen niet
langer berust in handen van enkelen, maar
van de gemeenschap, die ook met de leiding
van dt productie en de verdeeling van de
voortbrengselen belast is. Deze leus mag
evenwel niet op zichzelf worden gezien ais
een schoon leidend ideaal, maar moet wor-
dén opgevat als oen gevolg van de levensbe
schouwing waarvan men uitga ai. Op grond
van die lcvi nsbtschouwingv-maff de Christei
nimmer verleid worden om 't hedendaagse!
socialisme te omhelzen, omdat dit de doode-
lijke omarming van zijn geloof In zich sluit
De Sociaal Democratie staat op den godde-
1 oozen grondslag van het Historisch Mate-
riaiistpe. Alle geestelijke verschijnselen hee-
ten een weerspiegeling van de stoffelijke ver
schijnselen. Het vloekt den godsdienst en zegt
God is niets anders dan een droombeeld van
den mensch in slechte omstandigheden in het
leven geroepen en zegent den dag waaop de
Godsdienst met gebogen hoofd als een laffe
schim van de aarde zal wegvluchten.
Toch strijd de Sociaal Demeocratie niet
openlijk tegen de religie en heet het „Gods
dienst is Privatzaak". Dit om den geloovi-
gen arbeider in de roode tent te lokken.
Op een van hunne congressen verklaarde
zelfs een spreker, dlat hij het zich tot een eer
zou rekenen op hetzelfde podium te spreken
met een predikant rechts een priester links en
een rabbi achter zich. Dit zou een schilder
achtige wanversiering zijn, mar het moet
wandversiering blijven. Als Enka op het
socialistisch congres er tegen protesteert, 'dat
„Het Volk" de christelijke leer een barbaarsch
wondergeloof noemt dan interfumeert Mr.
Mende Is; „Dat is het ook" en geeft Wibaut
haar de vermaning om te wassen in verdraag
zaamheid', tot dat zij al die goddelooze uitin
gen zal kunnen verdragen.
De Godsdienstige mag zijn geloof behou
den maar zal hebben toe te zien, dat het
maatschappelijk leven wordt ingericht alsof
er geen God en gebod bestond en zal hebben
te zwijgen als d a t wat komt, gichelend wordt
afgewezen als een wissel op de eeuwigheid.
riet materialisme zegt „Eet, drink en wees
vroolijk, morgen zijn wij dood" en staat dus
regelrecht tegenover de christelijke leer Bij de
Vrijzinnigen vindt men meer en sterker de
waardeering van den Godsdienst, als zaak
van ieders overtuiging, maar bij de inrichting
van den Staat willen zij daaraan geen direc
te invloed toekennen.
In 1884 werd aan predikanten het recht
ontzegd om dit ambt gelijktijdig met het lid
maatschap der 2de Kamer waar te nemen.
In 1887 werd deze uitsluiting opgeheven. Mi
nister Kuiper deed die bepaling vervallen
voor de Provinciale Staten en thans bestaat
zij alleen nog, 'en onrechte "n de gemeente
wet. Men heeft deze uitsluit'ng juist op grond
van hooge waardeering voor tien godsdienst
willen doorvoeren, maar een dergelijke rede-
1 mering kan door een christen n«et worden
aanvaard. De politiek der Vrijzinnigen ook
d.e van het huidige kabme* is onaannemelijk
Cort van der Linden schreef in zijn „Rich
ting, en Beleid der Liberale Partij" „De Libe
rale politiek vindt haar grond in het gezag
der menschelijke rede. De Lberalen richten
Staatsregeling en- bestuur in overeenkomstig
een menschwaardig uiterlijk volgens de uit
spraak van het verstand. In de gelederen dei-
Liberalen strijden derhalve allereerst zij, die
de menschen alleen kennen als stoffelijke we
zens en in den dienst der menscheiijkheid
hun. hoogste bevrediging vinden.
De kloven tusschen de liberalen en de kle-
ricalen is dan ook niet toevallig maar nood-
zake'ijk en rijktnaar boven. In het liberale
beginsel heersoht de rede oppermachtig, en
en politiek die Godswoord op zij zet kon
door ons niet worden aanvaard. Goeman
Borgesiud trachtte de liberale politiek van
godoienstig oogpunt te verdedigen door ei
'op te wijzen, dat het kabinet „De Meester
het geloof niet had onderdrukt en daarom
zelfs geen gevaar had gedreigd. Een glim
lacht past op een dergelijk pogén, ik behoef
slechts 'aan het „Kuiper moet zakjes plak
ken" te herinneren.
De eerste jaren van zijn optreden, komt dit
kabinet reeds in tegenspraak met de daeften
in 1913 door de Vrijzinnigen gesteld'. Het le
daardoor dan ook als het Ministerie der Wra
ke betiteld.
Tegen hei militainsme van Colijn heette
het in 1913 en daarvoor in de plaats kwa
men Bosboom en Rambonmet.
Weg met de dweepers te Buitenzorg was
de leuze in 1913 en ten slotte wenschte Pley*
ie gaarne met den dweeper samen te werken
Nolens werd doorfdeze regeering als afge
vaardigde naar het Vatikaan gezonden. In
zake het onderwijs werd tegen Heemskerk
geklaagd. De man van Vrijzinnige beginse
len kwam. Het onderwijs zou verbeterd en
de salarissen dei' onderwijzers een krachtige
versterking ondergaan.
De motie-ter Laan werd aangenomen
Cort van der Linden sprak„het kan, mag en
zal niet", en de hongerige concentratiemaag
kreeg weer de houten ham of de zweep aan
de worst.
Tegen de subsidievreters, ci'ie hur. schocl-
kassen willen spekken, aldua in 1913 en zie
Cort van dei Linden stelde de pascificatje-
commissie in. Cort van der Linden's kabinet
ïsin tal van zijn gedragingen slechte <x-n Han-
vvi weerspiegeling van hetggdr ui 1913.(1001
hu Liberalisme krachtens zijn beginselen
•geëischt werd.
Toch liggen, zelfs bij dit verwaterde kabi
net, dat ons sympathieker is dan eenig ander
vrijzinnig ministerie, de maatregelen voor
het grijpen, die allerminst in overeenstem
ming zijn met onze beginselen. Spreker her
innerde aan de brute afwijzing van de door
dc Anti-Revolutionairen gevraagde openbare
gebeden dag. Aan de sluiksche in strijd niet
de wet zijnde, wijze, waarop men instede van
een Christelijke begrafenis de lijkverbran
ding tracht in te voeren. Ook de Stuwa
doorswet werd in dit verband doer spreker
genoemd. Mede noemde spreker als zooda
nig de gronden waarop Treub de bedeelden
in de ouderdomsherziening wilde uitsluiten,
waar hij beweerde, dat deze mènschcn als
dan niet meer ten lasre zouden komen van
de diakoniën en kerkbesturen, die daardoor
een te groote vrijheid van beweging zouden
krijgen.
Een uitlating begrijpelijk voor een Treub,
die eenmaal armenzorg als een pest schold,
maar onaannemelijk voor hen, die de dienst
dér barmhartigheid als christelijke instelling
in ongerepte luister willen bewaren.
Diezelfde minister stelde een belasting op
de goederen in de doode hand' voor en mi
nister van Gijn nam dit over.-In deze dient
ernstig te worden onderzocht in hoeverre
een zekere anti-clericale gedachte daaraan
ten grondslag ligt, die de vrije beweging
van de diakoniën en armbesturen wil beper
ken. Spreker stelde de houding tegenover de
r.egeering van een Lieftink tegenover die van
dr. Scheurer.
Het ingediende ontwerp van minister Ört,
dat afwijkt van de door Regout gedane voor
stellen, noemde spr. een ondermijning van
het schuldbesef. Daarbij wordt gebroken
met het schuldbesef dat in de misdadiger
moet leven en bij de overheid onf vergelding
roept. Al deze denkbeelden druiscjien lijn
recht in tegen de eischen die wij aan een
goede politiek stellen.
Wij willen die bedenkingen niet vermeer
deren om het punt van strijd niet te leggen
waar het niet gelegd moet worden.
Niet allereerst op grond van de praktisch
geopenbaarde besluiten en wettelijke maatre
gelen, bestrijden wij de vrijzinnige politiek.
Nooit zullen wij vergeten, dat tenslotte die
vrijzinnige beginselen zich in die politiek
nog niet ten volle heeft geopenbaard. Dit in
de eerste plaats niet door ons optreden, dat
veredelend heeft gewerkt en de volle open
baring van de vrijzinnige politiek heeft te
gengehouden, doch in de tweede plaats om
dat heel onze nationale instellingen gegrond
zijn op het Christendom, waardoor men
zich eerst na jaren aan die invloed kan ont
worstelen.
De vrijzinnigen nu willen die instellingen
los maken van de wortel waaruit zij voort
komen. Een christelijke maatschappij is
evenwel ook zonder christelijk bestuur, na
zijn luisterrijk verleden nog een tijd moge-
De BURGEMEESTER van ALK
MAAR, brengt ter kennis van be
langhebbenden
dat met ingang van heden de prijs
der knolrapen met
en mitsdien thans door het publiek
moet worden betaald;
per '/a K. G. 3 cent.
per 1 K. G. 6 cent.
Alkmaar, 1 Maart 1916.
De Burgemeester voornoemd,
G. RIPPING.
•ijk, maar tenslotte wordt toch het gansche
ieveu onchristelijk.
Van Houten wenseht reeds aan den eed,
bij Bachus in den kroeg gedaan, evenveel
waarde te hechten 'els in de rechtzaal.
Door velen wordt gemeend, dat in de toe
komst op iemand htet een groot gezin met
dezelfde verachting zal moeien worden neer
gezien als op een dronkaard
De Onderwijzersbond meent, dat de on-
derwijzer, die in een ónwettig huwelijksver-
band leeft, zeer wel door kan gaan met de
opleiding in christelijke en maatschappelijke
deugden. Bij de bestrijding van dit alles kan
van de vrijzinnige staatsman geen kracht uit
gaan.
Het liberalisme moet worden bestreden en
daarvan kunnen wij niet worden afgehou
den, omdat in onzen tijd in vrijzinnige krin
gen -het religieus besef sterker ontstaat, al
kunnen deze verschijnselen met waardeering
worden begroet. Vergeten mag men echter
niet, dat het optreden van deze richting om
gaat buiten de heerschende richting in vrij
zinnige kringen. Toen .de vrijzinnig gods
dienstige club werd opgericht, merkte „De
Fakkel" op, dat wij hier kregen de voortzet
ting van de grog van clericalisme, die nog
van 1913 in de keel brandde. Men wenschte
daarvan verschoond te blijven.
Geen woord van de linkerzijde viel het
voorstel tot het houden van een algemeene
bededag bij Cort van der Linden gaf ten
antwoord, „dat men zich in tijden van druk
en rampspoed went tot de allerhoogste, is
een uiting van vroomlteid, die de menschen
siert, maar de regeering mag niet het initiar
tid nemen, dit zou de inleiding wezen van
het zich in geloofszaken mengen". Het hoog
ste is bereikt als de mensch maar idealen
heeft. De Schrift eischt evenwel dat in afles
Zijn wil zal worden beleden.
De tegenstander wil onze mannen van de
noodzakelijkheid van het behoud van het
ministerie Cort van der Linden overtuigen,
door twee citaten van ccze mannen aan te
halen. Het eerste is uit het Dompertje van
Januari van de oude Valeotijn, die schreef;
„wij zouden er in 1914 bij nen oorlog met
een man van het principe van Kuyper, het
principe van de Calvinistische vrije universi
teit, slecht aan toe zijn geweest.
Het tweede is ontleend aan de brochure
„Eer en Staat" van Prof. Visser, die schreef:
„Zeker is het, dat voor velen het een ver
lichting was, dat een man als Cort van der
Linden optrad. Tot nog toe zijn er onder de
anti-revolutionairen die voor de keuze Kuy-
per of Cort van den Linden gesteld, den
iaatsten kiezéh.
De oude Valeutijn zal zeker niet ge
droomd hebben, dat zijn Dompertje, voor de
concentratie en sociaal-democraten zou stra
len in een zee van licht. Uit pure dankbaar
heid zullen Mr. Tydeman en Ds. Bronsveld
wel een kruisje willen slaan. Wij zijn ge
neigd met hen mede te gaan die zeggen;
„gelukkig ^at Kuyper in 1914 geen minister
was." Niet omdat hij de kracht zou missen
om in dagen van spanning met vaste hand
het roer van staat te omklemmen. Dit be
wees hij in 1903 toen het liberalisme zich
kromde voor de zweep van Troelstra. Ook
inzake 's lands defensie toonde Kuyper en
de rechterzijde hun roeping te verstaan. En
Colijn heeft ons land door de kustverdedi
ging tot ongekende weer- en veerkracht op
gevoerd. Kuyper bezit in zijn pink dan ook
meer regeerkracht als de linkerzijde in haar
S. D. A. P.-arm en in haar gansche lichaam.
Maar toch is het misschien gelukkig, dat
Kuyper in 1914 geen minister was en wel
omdat er in ons land een groote schare is,
die als het Kuyper en de Clericalen geldt,
zich niet tot de hoogte van de loyale oppo
sitie, die de rechterzijde tegenover Cort van
eter Linden betoonde, kan opwerken, waar
door die groep in haar anti-Clericaal, hy
per-democratisch, anti-milütairistisch drij
ven, de landsbelangen zeer zoude hebben
geschaad Wordt de jubelkreet van den
ouden Valentijn zoo opgenomen, dan
is dit gelijkluidend met het wee, wee,
over «de concentratie en een veroordeeling
van het feit, dat die anti-Clericale bekrom
penheid zelfs door de oorlogsjammer niet
wordt onderdrukt. i
De auti-revoluitionairen die thans Cort
van der Liuae boven Kuyper zouden kiezen,
en waarover prof. Visser spreekt, wij ken-
hen ze niet en als wij ze ontmoetten, zouden
wij zegged: „schande over u, als uwe ge-
I
ALKHAARSCHE
ODRANT.
-1