1
DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN.
I "li"'
DE OORLOG.
Do doorbraak ia den Raad.
im
f
No. 54
ZATERDAG
4 MAART
frSem* l
Honderd en achttiende jaargang.
Abonnementsprïis per 3 maanden 11-, Ir. p. pest f 1.25. Advertentie» 10 et. p. regel, groole letters naar plaatsruimte. Brieven fr. N. Beek-en Handelsdrukkerij v.k. HERRs. COSTER S ZOON, Voerdam C 0. Telefnr. 3.
Béthinccg/rf-
■.iïaucourt CumWe^
Chanancourt0
Cftamdn
prnes^ °crneJ
Whezpriyawc /7o?evtöe> 6/mrejt foame/x
Zfcm1
wrtzev/He K
?.:s- Germonwe *4 7ort
«BW
we//tq//e 0 Louvemónfo A*
>A
Abaucoi/rj,
Hautecourt
*13 0 Hemen/Je
i*:im fromerévi//e **F„e ^^VERDUNt
4 Fort
■aw
Dombasfe
yampont
naar beneden zullen gaan. Aileen weten we,
dat de uitvoering van het bouwwerk op het
oogenblik te doen is, een meening, welke aan
vankelijk die van B. en W. is geweest, doch
welke zij later hebben prijsgegeven. Hebben
zij niet reeds in November 1914 te kennen
gegeven, dat zij met het nemen van een be
slissing over de bouwplannen liefst niet lan
ger wilden wachten, zijn ze in Maart 1915
niet voornemens geweest zelf met een nieuw
plan van bebouwing te komen, hebben, ze
zich ook niet steeds op het standpunt ge
steld, dat een plan van bebouwing moest
worden aangenomen, een principieele beslis
sing diende te worden aanvaard, voordat
men met den heer Zaadnoordijk in het reine
zou kunnen komen, terwijl zij nu de com
missie voor de publieke werken volgen, d.w.
z. het trachten eens 'te worden met den heer
zaadnoordijk en wanneer dit niet lukt op
nieuw pogingen tot onteigening aan te wen
nen?
ALKMAAR, 4 Maart.
Nu er aan het front van Verdun weei
nieuwe bedrijvigheid heerscht aanstond
hierover meer plaatsen we een schets
kaartje, aan de hand waarvan de- toestand
gemakkelijk kan worden geschetst.
De oude frontlinie liep over Etain, Fou
meix en dan verder noordelijk met een book
Den 23sten Februari braken de Duitschers
door het front, twee dagen later waren zij
tot Champneuville genaderd, welke plaats
Zondag 27 Februari werd bezet, evenals hei
oostelijk daarvan gelegen Louvemont. Za
terdag was het fort Douaumont verovei d
Van Maandag tot Woensdag trokken de
Franschen over de geheele Oostelijke linit
terug. De frontlinie kan thans aldus aange
geven worden: Champ-neuville (in de Maas
bocht daarbij ligt de veel genoemde Cöte du
Talon of Hielheuvel), Vaucherauville, (ten
Oosten waarvan de Cóte de Poivre of Peper
heuvel, ook welbekend uit de communiqué's)
het dorp Douaumont, vervolgens iets ten
Oosten van Eix (waarvan het station eenige
malen van bezitter is verwisseld, maar ten
slotte in Fransche handen is gebleven). Van
Eix gaat de linie in bijna zuidelijke richting
langs den voet der Maasheuvels, op korten
afstand voorbij 't fort de Moulainville, en bij
Manheulles langs,* welk dorp thans ook ge
heel in het bezit der Duitschers-is. Het Wo-
ëvre-gebied ligt ten oosten van de Maasheu
vels de plaatsen Dieppe, Abaucourt en
Blanzée werden in de legerberichten ge
noemd.
Na deze kleine toelichting terugkeerende
tot den stand van zaken op het oogenblik,
stellen we allereerst vast, dat de strijd na
eenige dagen van betrekkelijken stilstand op
nieuw geopend is. De Duitschers zijn, na
artillerie-voorbereiding, opnieuw tot den
aanval overgegaan. Zij hebben allereerst een
einde willen maken aan den eigenaardigen
toestand, dat het fort Douaumont welis
waar in hun handen was, doch dat het dorp
Douaumont Fransch was gebleven. Zij heb
ben hun linie ten westen en ten zuiden van
het dorp en het fort vooruit kunnen brengen
en daarbij meer dan 1000 gevangenen ge
maakt en 6 kanonnen van zwaar kaliber ver
overd. Zoo deelde het Duitsche legerbericht
van gisteren mede. Het Fransche communi
qué van gistermiddag verklaarde, dat het ge
vecht voortduurde in de eenige straat, welke
het dorp heeft. Maar het Fransche avond-
cominuniqué erkent het verlies van het dorp,
door de mededeeling, dat een deel van het
verloren gegane terrein dicht bij het dorp
hernomen is. Ook behielden de Franschen
het bovenste gedeelte van den heuvel, op
welks noordelijke helling het dorp gele
gen is
Het Fransche nieuwsbureau Havas geefi
het verlies van het dorp ook toe, waar het
in een telegram zegt: „Het gebeurde bij
Douaumont beteekent slechts een episode in
den huidigen grooten slag, waarbij afwisse
lend krijgsgeluk onvermijdelijk is. De aard
van het gebeurde is echter niet zoodanig,
dat ons vertrouwen er door wordt ge
schokt."
Zooiets wordt in den regel alleen uitdruk
kelijk geseind, als een verlies tof zwartgalli
ge opvattingen zou kunnen leiden. Het Ber-
lijnsche stafbericht van heden, is op het
oogenblik waarop wij dit schrijven, nog niet
ontvangen. In den regel deelt het latere bij
zonderheden mede, dan het Fransche avond
communiqué bevat. En waar blijkbaar een
nieuwe aanval op Verdun Wordt beproefd,
mag men bijzonderheden, waaruit de ver
meerdering of de vermindering van de kan
sen op het bereiken van het doel kan blijken,
met spanning afwachten.
Ten Westen en ten Oosten van de Maas
en in Woëvre wordt inmiddels het bombar
dement het hevigst voortgezet, zegt hei
x-ransche communiqué. De Ftanschen con-
centreeren hun vuur speciaal op de Duitsche
verzamelplaatsen, vooral bij Beaumont, ten
Westen van Omes, waar een marcheerende
colonne uiteengeslagen werd.
In den Boven-Elzas deden de Franschen
een aanval ten Oosten van Seppois, waarbij
zij verschillende gedeelten van loopgraven
op den rechteroever der rivier de Lauch (dus
ten zuiden van Colmar) namen.
neer hij zich in den beginne van die op zien
zelf al reeds niet aangename taak haa
Kunnen kwijten; aan met-sprekende raaasit
aen begint het toehooren ie vervelen, zij
luisteren meer naar de stem van hun maag
dan naar die van de „geaente sprekersei
gaat er eens een weg, cue niet terugkeert; etc
vergadering begint te vertoopen; en om van
ue neeie zaak at te komen en een einde aan
üe zitting te krijgen, wordt er tenslotte maai
gauw een beslissing genomen.
Wij zouden het in net oeiang van dit gc
wicntige onderwerp betreuren, muien lie.
verloop zoodanig zou zijn, maar de kam
daarop lijkt ons niet gering, t enzij er een
motie van orde wordt voorgesteld en aangt
nomen, waardoor- dn punt wordt overgc
oraent van den staari naar het nootd dei
agenda, d. w. z. op zijn plaats wordt gezet.
Wij teekenen verder nog aan, dat Japan
ook zal worden vertegenwoordigd op de
economische entente-conferentie te Parijs en
dat de Senaat der Vereenigde Staten presi
dent Wilson heeft gesteund in zijn tegen
Duitschland gerichte politiek, welke hierop
neerkomt, dat Amerikanen vrij moeten zijn
in de keuze van het schip, waarmede zij een
overtocht willen maken. De Evening News
meldt, dat de rapporten van den Duitschen
gezant Bemsdorff over het torpilleeren van
de Arabic verzonnen zijn. Een dergelijke
krasse bewering zal wel spoedig een nadere
bevestiging of een tegenspraak krijgen.
ALKMAAR, 4 Maart.
Zooeven bereikte ons de agenda voor de
raadsvergadering van a.s. Woensdag. Daarop
komt als punt van behandeling voor:
„Voorstellen van B. en W. en van de hee-
„ren Van den Bosch, Cloeek en Den Boes-
,,terd, inzake Verbindingsweg Waagplein—
„Nieuwesloot (Bijlagen Ns. 14, 18, 19 en
„22)".
Deze belangrijke aangelegenheid prijkt bo
venaan, meent ge? Mis gedacht!
Niet minder dan 12 punten gaan er aan
vooraf en de zaak, welke de gemoederen bui
ten den Raad zoo-zeer bezighoudt en dit ook
in den Raad wel zal doen, staat op het on
geluksgetal.
Dat wil zeggen, dat de sluizen der wel
sprekendheid reeds geruimen tijd zulien heb
ben opengestaan en dat daardoor het pen
der debatten, het niveau der behandeling,
waarschijnlijk aanzienlijk zal zijn gedaald,
voordat dit punt aan de orde komt. Op grond
van de ervaring kan men den vermoedeiijken
gang van zaken voorspellen: praat-grage
raadsleden zijq als voorgereden renners „los
gekomen" en dus moeielijk in te houden; de
voorzitter, begrijpelijkerwijs vermoeid ge
worden bij de leiding van de besprekingen
over de voorafgaande zaken, heeft die leden
niet vast meer in de hand en is in de verdedi
ging, die wel weer geheel alleen aan hem zaï
worden overgelaten, niet zoo sterk als wan
Wordt deze zaak dadelijk na de ingekomen
stukken benandeid, dan is een mooie bespre
king mogelijk. De verschillende voorstel
len leiden, door de elementen welke zij bevat
ten, daartoe haast van zélf, omdat de spreker»
met allerlei onderwerpen door elkaar behoe
ven te behandelen, maar gemakkelijk een
streng logische volgorde m acht kunnen ne
men.
Uver de urgentie van de doorbraak zonde,
meer denken alie leden natuurlijk gelijk. Hei
verschil zit in de bebouwing. Of de ontstaan
de kale ruimte tusschen Waagplein en üed.
Nieuwesloot zal worden aangekleed en hoe.
Of en hoe dat zijn dus twee vraagstukken,
waarvan het eerste geheel wordt beheersen 1
door de tijdsomstandigheden; op heit tweede
komen we straks terug, indien dus Woensdag
de besprekingen in den Raad over dit onder
werp zich aanvankelijk uitsluitend bepaalden
tot dit onderdeel ten einde hierdoor allereerst
een principieele beslissing uit te lokken, dan
zou dit voor een .goede behandeling ge
wenscht zijn. Dan toch verliest men zich mei
in details en ontloopt men de mogelijkheid,
dat men, bouwplannen besprekend, geneei
overbodig werk doet voor het geval name
lijk dat 'sKaads meerderheid zien eens aan
den kant van Burgemeester en Wethouders
ging scharen en wanneer dus praten over het
„hoe" louter tijdverspillen zou zijn. Wij ho
pen intusschen, dat de raadgeving van het
college ;,een voegzame gelegenheid afwach
ten" (en intusschen boompjes planten, in
welker schaduw men, als ze volwassen zijn,
misschien zal kunnen peinzen over den duur
van een tijdelijken maatregel!) geen meer
derheid zal vinden. Daargelaten of het
nu wel juist is den heer Cioeck te volgen
ïn.zijn meening „dat de tijdsomstandigheden
„het gewenscht maken" een plan tot bebou
wing met den meesten spoed'uit te voeren,
hopen we dat de meeste raadsleden de opvat
ting kunnen aanvaarden, dat de tijdsomstan
digheden geen bezwaar opleveren. Met be
langstelling de motiveering van den heer
Cloeck, die ais voorzitter van het steunco
mité zich wel niet op bestaande werkloosheid
in deze gemeente zal beroepen, afwachtend,
geven we vooralsnog aan een minder stellige
uitspraak de voorkeur. Het komt ons vooi,
dat het moeielijk is uit te maken of de om
standigheden 111 de naaste toekomst gunstiger
H ongunstiger zijn, of de werkloosheid zaï
toenemen dan wel dat de werkkrachten in ons
land uiterst schaarsch zullen worden, dat do-
prijzen van bouwmaterialen zullen stijgen of
Mocht de Raad onverhoopt zich uitspreken
in dezen geest, dat de „tijdsomstandigheden
bebouwing oiigewenscht maken, dan is dat
een finale beslissing, waardoor de zaak
Woensdag en voor langen, langen tijd geheel
van de baan is.
Tn het tegenovergestelde geval komt het
,hoe" aan de orde, belichaamd in het voor-
siel-van den Bosch en in het voorstel-Cloeck
en ook in het plan-Groen.
Het zal aan ae lezers van ons eerste artikei
vin hot nummer van 12 Februari) auidenjK
zijn, dat het ons ongewenscht voorkomt nu
ifeüs over het „hoe' een definitieve uitspraau
ie doen. Wij stenen ons geheel aan de zijne
van nen heer Gloeck, aie het college van b
cn W. wil uimoodig-en zoo spoemg mogeujK
prae-advies uit te brengen over het pian-
neguit en het plan-van den Bosch en zoo mo
gelijk- terzeifderiijd een volledig voorstel 'toi
uoorbraak en bebouwing in te dienen, opclai
ueze binnen zeer korten tijd zullen kunnen
zijn voltooid.
Misschien komt de heer Leguit in deze aan
gelegenheid in een moeielijk parket. Hij, die
deze zaak het eerst aangepakt heeft, die
wellicht den blik zijner mederaadsleden
neeft verruimd, zal, consequent zijn houding
van den laa-tsten tijd volhoudend, moeten
stemmen tegen dit voorstel. Wij hebben een
stille hoop, dat hij'moedig den knoop zal
doorhakken in de overtuiging, dat zelfs ver
schoonbare wrangheid een verkeerde raad
geefster is en dat het beter is ten halve te kee-
ren dan ten heele te dwalen.
En de heer van den Bosch?
Zeker, hij is overtuigd en dat is zijn
goed recht en hij heeft er tot dusverre ook
alle aanleiding voor dat het plan-Looman-
van den Bosch het beste is en zijn voorstel
beoogt, dat de Raad dat plan dadelijk zal
aannemen. Hij heeft daarvoor „de groote
trom geroerd" is het beeld eigenlijk niet
wat te zwak voor iemand, die de plaatselijke
en de geheele groote pers en zelfs ten deele
de geïllustreerde pers heeft gemobiliseerd t
Up vreemdelingen zou hij misschien den in
druk maken van iemand,'die bang is (dat zijn
plan zal vallen) en nu maar heel hard roepi
om zijn angst te verdrijven. Doch wie hem
Kent weet beter, is overtuigd, dat groote be
langstelling Hem drijft tot die emotioneeie
uniiig, weike grens noch sourdine kent.
Wij vertrouwen, dat de heer van den
Boscn tenslotte ook geen overwegend be
zwaar tegen net üenxoeeid van den heei
Uioeck zal hebDen. Hij heelt oniangs nog
in onze courant doen uitKoiueu, uai mj op
een eernjK en onpartijdig onaerzoeK van
alle piannen sieeos lieett aaitgeaiougen. tnj
zal er dus principieel geen oezwaar tegen
ueooen, dat dit onderzoek nog wat worui
uitgebreid. Alleen zou üij 't verlet titans on
gewensent kunnen vinden. De heer UioecK
dringt ecltter met kient op spot^ aan en
voor een weinig uitstel zal ook de neer van
den Boscn wel te vinden zijn. Vermaarde Hij
in de raadsvergadering van 8 December j.l.
niet, dat Fiij wel voor een spoedige beslissing
was, doüi desnoods zou wmeii zeggen: „la
ten wij eerst uen boel afbreken en er een
„straat in leggen, en ais wij uan eenmaal uu
„afgebroken rumue ü-eodeu, aan kuiuieii wij
„er 111 bouwen wat wij willen."?
En wanneer het voorstel-Cloeck mocht
zijn aangenomen, dan kan met vertrouwen
net prae-advies van B. en W. worden afge-
wactit. Bij den loop, dien deze zaak heelt
genomen, in het stadium, waarin zij thans
verkeert, een ideeënprijsvraag uitschrijven en
een jury benoemen, zooals de heer den Boes-
terd voorstelt, lijkt ons niet gewenscht. Nu
verschillende krachten zich vrijwillig be
schikbaar hebben gesteld, is er stof genoeg
voor een plan van bebouwing. En aan de
prudentie van B. en W. mag gerust de keuze
van een of meer aesthetische voorlichters
worden overgelaten, zoodat kan worden ver
wacht, dat de vrucht van de verdere behan
deling een goed plan van afsluiting zal zijn
Vandaar, dat wij voor het voorstel-den
Boesterd in de gegeven omstandigheden bit
ter weinig gevoelen en ons zeer zouden ver
bazen, wanneer de meerderheid van den
Raad ten dezen aanzien een andere opvat
ting bleek te zijn toegedaan.
Een teer punt willen we niet geheel onbe
sproken laten, maar even aanroeren.
In zijn artikel, dat Donderdag voor een
week in onze courant verscheen, schreef de
heer van den Bosch, dat hij veel onaange
naams, verdachtmaking van zijn persoon en
van •fcijn handelingen, als gevolg van zijn ac
tie heeft moeten ondervinden.
Het is een klacht, die wij ook reeds te vo
ren van hem hadden vernomen. Niet alleen
van hem wij hoorden ook een, raadslid
van een andere partij zeggen, dat er van deze
aangelegenheid een partij-kwestie dreigde te
worden gemaakt. Eerlijk gezegd wij be
grijpen üat niet. Misschien ligt dit aan ons.
Wij zijn helaasin ons vaderland ont
groeid aan het tijdperk, waarin een Perk zich
iiog er over kon verbazen, dat men in het
neve plaatsje Rochefort katholiek en liberaal
up üe horens kon blazen.
/.eifs op het gebied der toonkunst! Dat
kennen we. Aiaar wat de bebouwing van de
doorbraak met iemands geloofsovertuiging
ueeft te maken is ons een raadsel. Wij zien
geen R. K. plan en geen L. plan wij zien
nxel twee plannen van twee raadsleden, die
oeiden eerlijk hebben gepoogd hun stad te
dienen en daardoor beiden aanspraak heb
ben op 'erkentelijkheid en eerlijke overwe
ging-
En hiermede stappen we van dit punt af.
Hadden wij in de beslissing iets te zeggen,
wij zouden ons niet door neven-overweginr
gen laten beïnvloeden laat staan door
zulke! doch elk plan aan twee grondge
dachten willen toetsen.
Het eerste zou zijn: ruimte. Hoofddoel
van de doorbraak is een ruimen verkeersweg
te krijgen. Ruimte is in dit bijzonder geval
een gebiedende voorwaarde, zij is ook een
algemeene eisch des tijds en vindt dan ook
in elk stedelijk bouwplan uit. verkeersr èn
schoonheidsoverweging (getuige het nieuwe
indrukwekkende plan-Zuid voor Amsterdam
van den architect Berlage) uitdrukking. Men
koopt en sloopt hier perceelen om ruimte te
krijgen daarom zou diat plan onze stent
verwerven, waarbij die ruimte op de minst-
schadelijke wijze versnipperd wordt en de
bebouwing het verkeer het meest ten goedie
komt. Dat wil dus zeggen een zoo breed mo
gelijken rijweg dient geopend te worden.
Daarvoor geschiedt de doorbraak en ter wil
le van een bijeenkomstigheid moeten er geen
voetpaden van buitensporige breedte wor
den gemaakt.
Onze tweede grondgedachte zou zijn: bij
de bebouwing het juiste midden te kiezen.
Wat men er ook neerzette, het mag niet do-
mineeren, maar het moet toch releveeren.
Van de kaasmarkt is en moet blijven het
Hoofdgebouw: het Waaggebouw. Dat is van
net Waagplein, van Alkmaar de trofs en
niets mag daarvan de aandacht afleiden. Wij
Kennen een marktplein in ons land, waar
een rijk geworden fabrikant vlak tegenover
liet stadhuis een alles overheerschende masr
sale woning heeft gezet. Op dergelijke wijze
mag het hier niet gaan. Maar aan den an
deren kant, moet een door de gemeente te
piaatsen gebouw niet te nederig en niet te
bescheiden zijn. De gemeente dient hier
voor te gaan en te zorgen, dat een flink ge
bouw een aansporing zij voor de eigenaren
der andere perceelen aan de kaasmarkt, om
111 geval van verbouwing er iets te maken,
dat zich aansluit bij de omgeving. Want wie
net stadsbeeld, zooals het zich hier voor
doet, aanschouwt of beschrijft, vergete, af
„De politiek schrijft hij (M. A. Perk In
de Belgische Ardennen pag 100) brengt te
Rochefort heel wat verwijdering zeifs op
net gebied der toonkunst Men vindt er een
liberale en een catholieke muziekvereem-
ging."
Dit nummer bestaat uit 3 bladen.
AL1MAARSC1I
4
fe '-'-O I mn/omrinf,$--
310 y"V\
O TT.:.
SOI
Afbeeldingen vande ingediende plannen
zijn in een ander blad van heden geplaatst.