DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN.
No. 59
Honderd en achttiende jaargang.
1916
YRIJD AH
10 MAART
Behandeling en yeryoer
yan afgeroomde melk,
karnemelk en wei.
Deze Courant wordt eiken avond, behalve op Zon- en
Feestdagenuitgegeven. Abonnementsprijs per 3 maanden
voor Alkmaar ft,— franco door het geheele Rijk f1,25.
Afzonderlijke nummers 3 Cents.
Telefoonnummer 3.
Prijs der gewone Advertentiën s
Per regel f 0,10. Bij groote contracten rabat. Oroote
letters naar plaatsruimte.
Brieven franco aan de N. V. Boek- en Handelsdrukkerij
v/h. HERMs. COSTER ZOON, Voordam C 9.
ALKMAAR, 10 Maart.
Een nieuw voorjaar een nieuwe vijand,
kunnen de midden-mogendheden zeggen, nu
Duitschland aan Portugal den oorlog heeft
verklaard. Verleden voorjaar was het Italië
dat (den 23sten Mei) Oostenrijk-Hongarije
den oorlog verklaarde, thans is het Duitsch
land, dat zich een nieuwen vijand op den
hals haalt. In het begin van den oorlog was
er reeds sprake van Portugal's meedoen,
toen het heette, dat een Duitsch detachement
in Portugeesch Angola was binnengevallen.
Maar men heeft er niet meer over gehoord
en zooals uit de Nordd. Allg. Ztg. blijkt,
heeft Duitschland zijn grieven opgepot, ten
einde, wanneer het 'maar even kon, Portugal
vrij te laten de Duitsch-Portugeesche
handelsbetrekkingen waren de laatste jaren
vóór den oorlog aanzienlijk toegenomen!
Het officieuze Duitsche orgaan somt de
volgende grieven op:
„Sedert het begin van den oorlog onder
steunt de Portugeesche regeering door han
delingen in strijd met de neutraliteit, de vij
anden van het Duitsche Rijk; aan de Engel-
sche troepen werd vier malen de doortocht
door Mozambique toegestaan; de voorzie
ning der Duitsche schepen met kolen werd
verboden; toegelaten werd een in strijd met
de neutraliteit verlengd verblijf der Engel-
sche oorlogsschepen in Portugeesche ha
vens ;aan Engeland werd het gebruik van
Madeira als steunpunt voor de vloot ver
gund; aan de Entente werd geschut en oor-
logsmaterieel, aan Engeland bovendien nog
een torpedobootjager verkocht; de Duitsche
kabel werd verbroken; het archief van den
Duitschen vice-consul te Mosamedes werd in
beslag genomen; naar Afrika gezonden ex
pedities werden gekarakteriseerd als tegen
Duitschland gericht; aan de grens van
Duitsch-Zuid-West-Afrikta en Angola wer
den een Duitsch districtshoofd en twee offi
cieren en manschappen uitgenoodigd naar
Maniifa te komen, waar ze op 19 October
1915 gevangen genomen werden verklaard
en toen ze zich aan de arrestatie wilden ont
trekken, voor een deel werden neergeschoten,
voor een ander met geweld werden gevan
gen genomen; tijdens den oorlog maakten
pers en parlement zich onder meer of min
der openlijke goedkeuring van de Portugee
sche regeering schuldig aan grove beleedi-
ging van het Duitsche volk.
Wij protesteerden tegen deze gebeurtenis
sen in elk afzonderlijk geval en hielden her
haaldelijk ernstige vertoogen, waarbij we de
Portugeesche regeering voor alle gevolgen
verantwoordelijk stelden. Verbetering kwam
echter niet. De keizerlijke regeering vermeed'
tot dusver echter in lankmoedige erkenning
van de moeilijke positie van Portugal ernsti
ge consequenties van de houding der Portu
geesche regeering. Op 23 Febr. werden de
Duitsche schepen in Portugeesche havens in
beslag genomen en onder militaire bewaking
geplaatst. Op ons protest heeft de Portugee
sche regeering geweigerd deze gewelddadige
maatregelen in te trekken en getracht ze door
een met het recht in strijd zijnde uitlegging
yan het bestaande verdrag te rechtvaardigen.
Deze argumenten schijnen slechts zinledige
uitvluchten. Het staat vast dat de Portugee
sche regeering veel meer Duitsche schepen in
beslag nam dan ter opheffing van 't gebrek
aan scheepsruimte voor Portugal noodig
Was, dat zij ook niet eens beproefde 't met de
Duitsche reederijen direct of door bemidde
ling der Duitsche regeering eens te worden.
Het geheele optreden van de Portugeesche
regeering is dus een ernstige rechts- en ver
dragsbreuk. De Portugeesche regeering heeft
door dat optreden openlijk te kennen gegeven,
dat zij zich als vasal van Engeland be
schouwt, de Engelsche belangen en wenschen
aan alle andere overwegingen ondergeschikt
maakt. Zij heeft eindelijk de inbeslagneming
der schepen verricht op een wijze, die als een
uittarting van Duitschland moet worden be
8chouwd. tl l
De Duitsche vlag werd op de Duitsche
schepen neergehaald en de Portugeesche vlag
met de oorlogswimpel geheschen. Het admi
raalschip vuurde toen het saluut af. De kei
zerlijke regeering ziet zich genoodzaakt uit de
houding der Portugeesche regeering de nood
zakelijke conclusies te trekken. Zij beschouwt
zich van nu af aan met de Portugeesche re
geering in staat van oorlog."
Portugal, aan handen en voeten gebonden
aan Engeland, heeft ongetwijfeld in het be
lang der entente, welke groote behoefte heeft
aan scheepsruimte, de Duitsche schepen,
welke te Lissabon en in de Portugeesche ha
vens buiten Europa waren geïnterneerd, on
der Portugeesche vlag in de vaart gebracht.
Reeds verluidt, dat door Engelsche scheep
vaart-maatschappijen de schepen gebruikt
zullen worden voor het vervoer van steen
kolen en oorlogsmateriaal naar Italië en Sa-
loniki.
In zooverre is deze oorlogsverklaring een
succes voor de midden-mogendheden, wan
neer de onderzeeërs niet zooveel schade had
den aangericht, zou de entente geen vracht
schepen noodig hebben en zou Portugal niet
gedwongen zijn geworden mee te doen, ter
wijl uit de oorlogsverklaring kan worden
afgeleid, dat Duitschland zich sterk gevoelt.
Maar de entente kan zich niet slechts verheu
gen over de meerdere vrachtruimte, welke zij
heeft gekregen, doch ook over de keuze van
Portugal, welke kan getuigen van vertrou
wen in de zaak der entente en als zoodanig
moreel effect kan hebben.
Overigens verandert de stand der zaken
door deze nieuwe oorlogsverklaring heel
weinig. Alleen kunnen de Ehiitschers in
Oost-Afrika nog wat meer in den knel ge
raken de Portugeezen kunnen meehelpen
deze laatste Duitsche kolonie te veroveren
en zij kunnen in elk geval beletten, dat de
Duitsche troepen ontkomen, daar dit tot
dusverre alleen mogelijk was op Portu
geesch terrein, daar dit het eenige onzijdige
grensgebied was.
Er zijn thans in Europa in oorlog:
Duitschland, Oostenrijk-Hongarije, Turkije
en Bulgarije tegenover Engeland, Frankrijk,
Rusland, Italië, België, Servië, Montenegro
en Portugal, terwijl Nederland, Zweden,
Noorwegen, Denemarken, Zwitserland,
Spanje, Roemenië en Griekenland neutraal
bleven. Van enkele dier onzijdige staten valt
te verwachten, dat zij niet tot het laatst bui
ten den oorlog zullen blijven. Buiten Europa
is Japan in den oorlog betrokken. En daar
het tusschen Duitschland en Amerika nog
lang niet koek en ei is, weet men niet, of ook
de groote republiek, hoe onwaarschijnlijk
dit velen ook moge voorkomen, zich ten
slotte onder de oorlogvoerenden schaart.
Bij Verdun woedt de strijd voort. De
Fransche generale staf heeft ten Westen van
de Maas, in het Kraaienbosch, maatregelen
genomen om het dreigend opdringen der
Duitschers te voorkomen. Er is op groote
schaal een Fransche tegenaanval uitgevoerd
en blijkens de laatste Fransche berichten is
deze uitnemend gelukt, zoodat dit bosch
thans weer haast geheel in Fransche handen
is. De Duitschers berichtten gisteren, dat zij
in een nachtelijken aanval het fort en het
dorp Vaux, ten zuid-oosten van Douaumont,
hadden veroverd. De Fransche legerberich-
ten geven de voorstelling, dat eenige infan
terie-troepen Vaux (er staat niet dorp of fort)
waren binnen gedrongen, doch met de bajo
net door de Franschen waren verdreven, en
later, dat de Duitschers tevergeefs den heu
vel hebben bestormd, waarop het fort Vaux
gelegen is en dat zij ook tevergeefs aanval
len op het dorp Vaux deden. Een Fransche
tegenspraak verklaart, dat het fort Vaux zelfs
niet aangevallen is en dat de Duitsche leger-
berichten de laatste dagen onjuist zijn, niet
slechts wat de terreinwinst betreft, maar ook
wat het aantal gevangenen aangaat. Wij zul
len goed doen aan de wederzijdsche berich
ten niet te veel geloof te slaan en het er van
daag maar voor houden, dat er in het alge
meen bij Verdün geen belangrijke verande
ring is ingetreden.
Was het fort Vaux inderdaad genomen,
dan zou er weer een bres in de buitenste
Fransche verdedigingslinie zijn gekomen,
dan zou het gat in den weerstandsdijk als
bij een dijkbreuk zijn vergroot, zouden de
Duitschers nog gemakkelijker de kemvesfing
onder vuur kunnen nemen, zou de linker
vleugeldekking der fortenrij, welke ter be
scherming van Verdun front naar het oosten
maakt, geheel zijn verdwenen. Men begrijpt
dus aan den anderen kant welk een succes
het voor de Franschen zou zijn, wanneer zij
deze dijkdoorbraak hadden weten te voor
komen
KORTE BERICHTEN
In belang van het Rijnsch-Westfaalsch
industriegebied zal binnenkort een D trein
worden ingelegd rechistreeksch van Keulen
naar den Balkan.
Bij de Russische Staatsspoorwegen zijn
thans 35000 vrouwen werkzaam.
Wegens de zware lasten, waaronder de
couranten in Pruisen gebukt gaan, heeft de
gemeenteraad van Driesen besloten alle kos
ten voor oorlogstelegrammen en telefoon
dienst aan de plaatselijke courant te vergoe
den en de opneming van de officieele bekend
makingen ten volle te betalen.
Volgens het Fransche blad „Petit Jour-
aal" is het aftreden van den Fransche minis
ter van Oorlog, generaal Gallienu, om ge
zondheidsredenen spoedig te verwachten.
De bemanningen van de Duitsche sche
pen, door Portugal in beslag genomen heb
ben 16 van de 37 schepen onbruikbaar ge
maakt. Het herstel zal 3 maanden vorderen.
In Rusland is een beweging voor vrou
wenkiesrecht begonnen.
Gedurende een officieele maaltijd in
Totkio verklaarde de Japansche minister pre
sident dat de betrekkingen tusschen Japan en
Amerika nimmer beter geweest waren dan op
op het oogenblik.
Columbus, een stad in Noord Mexico,
is door de bandieten van Generaal Villa be
zet. Amerikaansche cavalerie heeft hen er la
ter uitgedreven, de stad staat in brand, ver
scheidene Amerikaansche militairen en een
groot aantal Mexicanen sneuvelden.
In de Engelsche legerbegrooting wordt
de sterkte van het leger op 4.000.000 man be
paald.
De Zweedsche en Noorsche ministers
kwamen gisteren in Kopenhagen aan, voor de
Skandinavische conferentie. De koning ont
ving hen.
In Cartagena (Spanje) hebben ernstige
ernstige arbeidersonlusten plaatsgehad, er
heerscht werkstaking.
De Roemeensche regeering wil voor de
overleden Koningin Weduwe Carmen Sylva
een standbeeld op staatskosten oprichten.
BINNENLAND.
jingen
staats-
EERSTE KAMER.
Voortgezet werden de beraadsla,
over hoofdstuk XI (koloniën) van de
begrooting 1916.
De heer Van Kol (S. D. A. P., Friesland)
hervatte zijn rede en besprak de internationa
le verhoudingen. Hij waarschuwde tegen een
struisvogelpolitiek en betreurde de aanne
ming van de motie-Colijn inzake de faculta-
tiefstelling, waardoor slapende geesten on
der de inlanders wakker zijn gemaakt. Dan
behandelde spr. de woningtoestanden, de
pest-bestrijding en bepleitte drankbestrijding
en een krachtigen strijd tegen de opium. Het
lot van de landbouwarbeiders noemde spr.
droevig. Vooral inzake de landbouw en de in
dustrie moesten tijdig maatregelen genomen
worden, nu Japan krachtig bezig is de in-
landsche industrie op zijn bezittingen te be
vorderen. Ook drong spr. aan op beter onder
wijs.
Spr. betoogde, dat als landvoogd iemand
noodig is, die de toestanden door en door
kent en hij vraagt, welke de instructies van
den nieuwen G. G. zijn. Hij moet grenzen
kunnen stellen aan 't bureaucratisch beheer,
dat Indië regeert. Zonder decentralisatie kan
vooruitgang slechts plaats hebben in een al-
lennisselijkst tempo. Het dessa-verband is het
aanrakingspunt tusschen de westersche toe
standen en de oostersche maatschappij.
De scoiale evolutie eischt in Inaië verstan
dige leiding, nu de inlander wil gaan mede-
spreken. De koloniale raad kan van belang
zijn voor den inlander en wij moeten de cofi
seqenties van de ethische politiek aandurven.
Spr. betoogde, dat aan de miskenning van
het keurkorps van ambtenaren een einde moet
komen. Wanneer de minister geen voldoende
toezeggingen doet, zou spr. tegen de begroo
ting stemmen. De economische belangen
moeten beter behartigd worden ondanks het
verzet van het Europeesche kapitaal.
Wat de motie-Albarda betreft, spr. was
overtuigd, dat, als de zaak goed wordt aan
gepakt, de bezwaren zullen wegsmelten als
sneeuw voor de zon. Hier is een loonend be
drijf, waarbij alle reden is voor staatsexploi
tatie.
Ten slotte bepleitte spr. toekenning van po
litieke rechten aan de inboorlingen. Het lot
van de koloniën staat hier op het spel.
De heer Gilesen (r. k., Zuid-Holland) be
pleitte een draadlooze telegrafische verbin
ding met Indië en meende, dat deze technisch
mogelijk is, op neutraal terrein en binnen zes
maanden.
De Minister van Koloniën deelde mede,
dat de nieuwe gouverneur-generaal verklaard
heeft zich geheel te kunnen vereenigen met de
politiek door den minister sinds 1913 ge
volgd.
De Minister betreurde het, dat de heer Van
Kol grieven, in Japan geuittegen onze koloni
ale politiek, onweersproken heeft gelaten,
niettegenstaande zeer vele volkomen onge
grond zijn.
Het middel tot behoud van Indië is een
vrijzinnige inlandsche politiek, gericht op den
vooruitgang en de ontwikkeling der inland
sche bevolking. Decentralisatie van bestuurs-
wezen achtte spr. van groot belang voor In
dië. Positieverbetering van ambtenaren zal
zoo spoedig mogelijk worden voorgesteld.
De begrooting van Koloniën werd vervol
gens zonder stemming aangenomen, evenals
het ontwerp betreffende de beschikbaarstel
ling van melk tegen verminderde prijzen.
Ook werd aangenomen het ontwerp betref-
tende maatregelen ter bestrijding van mond
en klauwzeer, waarna de Kamer tot nadere
bijeenroeping uiteenging.
MILIT AIR-HOSPIT. AAL
SCHANDAAL.
Men schrijft o. m. aan de Ned.
De „Nieuwe Amsterdammer" schildert in
artikelen over „Militaire Geneeskunde" on
der 't motto: „Het is levensgevaarlijk in
dienst ziek te worden", de inderdaad erger
lijke wantoestanden in de militaire hospita
len en ons land in 't algemeen en de behan
deling der zich als „ziek" aanmeldende sol
daten meer in 't bijzonder.
't Mag waar zijn, dat de chronische simu
lanten, dié minstens 50 pet. vormen van alle
ziekenrapport-patiënten, hieraan voor de
helft schuld hebben, 't Mag waar zijn, dat
het militair-administratieve bureaucratisme
met z'n honderdvoudige papierverknoeierij
en rapporten-gebeuzel het reorganisatie-en-
thousiasme van oude zoowel als van jonge
militair-geneeskundigen maar al te spoedig
verdooft.
Een feit is en blijft 't dat het onverant
woordelijk is, om het leven op 't spel te zet
ten der waarachtig min of meer ernstig zie
ke, vrije staatsburgers van ons Vaderland
onder de wapenen.
Bewonderaars van de schandaal-perscam
pagne zijn we allesbehalve, maar thans zal
zij niet kunnen nalaten te'bereiken, dat de
autoriteiten, zoowel de militaire die het had
den kunnen weten, als de civiele die door
schoonschijnende, ijdele rapporten zich om
den tuin hebben laten leiden, den onhoudba-
ren toestand inzien en ingrijpen.
DE MILITAIRE VLIEGTOCHT.
Naar de Ned. verneemt, zullen de prijzen,
uitgeloofd voor den militairen vlieg-verken-
ningstocht, nog niet kunnen worden toege
kend, daar het werpen met bommen, dat we
gens het gedeeltelijk wegspoelen van dé
doelwitten j.l. Maandag niet tot zijn recht
kon komen, op een nader te bepalen tijdstip
zal worden herhaald.
Mr. TREUB.
Naar het Hbld. uit goede bron verneemt
heeft mr. Treub door tusschenkomst van de
afd. Algemeene Wetenschappen, aan curato
ren van de Technische Hoogeschool verzocht
hem bij het opmaken der voordracht voor een
opvolger van prof. Van Blom buiten aanmer
king te laten.
DE „BEVREDIGINGSCOMMISSIE".
Wat ons in den latsten tijd tijd omtrent den
arbeid dér „Bevredigingscommissie" ter oore
is gekomen, komt niet overeen met den opti-
mistischen indruk dien minister Cort van der
Lnden ervan heeft weergegeven. Naar wat wij
van meer dan een zijde vernamen, schijnt de
kans op een algemeen compromis-voorstel,
dat dus alle partijen zou kunnen bevredigen,
zoo goed als uitgesloten. Ja zelfs moet men
zich misschien voorbereiden op het uitkomen
van belangrijke afwijkingen van het meerder-
heidsvoorstel, niet alleen ter rechter-, maar
ook ter linkerzijde van de Kamer. Wij verna
men daaromtrent nadere bijzonderheden,
doch het komt ons beter voor, die in de pen te
houden. (Hbld.)
De BURGEMEESTER der Gemeente
ALKMAAR brengt ter algemeene kennis on
derstaande beschikking van den Minister van
Landbouw, Nijverheid en Handel, met be
trekking tot het Kon. Besluit van 16 Decem
ber 1915, Staatsblad No. 510, houdende
vaststelling van bepalingen omtrent behan
deling en vervoer van arfgeroomde melk,
karnemelk en wei:
A. Waar voortaan onder bepaalde om
standigheden het stelsel van afsluiting van
besmette hoeven als middel ter bestrijding
van het mond- en klauwzeer zal worden toe
gepast, zal het gevaar voor verspreiding van
smetstof dier ziekte door niet of niet vol
doend verhitte afgeroomde melk, karnemelk
en wei grooter worden, in verband waarme
de streng zal worden toegezien, of voldaan
wordt aan het bij genoemd Koninklijk Be
sluit bepaalde, onverschillig, of bedoelde
producten voor consumptie door menschen
dan wel door dieren bestemd zijn.
B. Doorloopende ontheffingen van ge
melde gebods- en verbodsbepalingen zullen
slechts worden verleend ten aanzien van de
nevenproducten van inrichtingen, wier afge
roomde melk, karnemelk en wei nimmer als
veevoeder gebezigd worden, en die eene des
betreffende gezegelde verklaring naast een
eveneens gezegeld verzoek om ontheffing
aan het Departement van Landbouw, Nijver
heid en Handel inzenden.
C. Niet alle zuivelfabrieken zullen reeds
thans voldoende ingericht zijn om hetzij de
geheele hoeveelheid volle melk en room het
zij alle geproduceerde afgeroomde melk, kar
nemelk en wei de vereischte bewerking te
doen ondergaan.
Voor zoover deze fabrieken binnen korten
tijd aan hare verplichting zullen kunnen
voldoen, zullen zij, onder nader vast te stel
len voorwaarden, na inzending aan het De
partement van Landbouw, Nijverheid en
Handel, van een gezegeld verzoekschrift,
ontheffing kunnen bekomen, voorloopig
voor den tijd van ééne maand, doch met uit
zicht op verlenging, indien althans blijkt,
dat zij in den loop van dat tijdvak met het
aanbrengen van de noodige aanvullende in
stallaties voldoende gevorderd zijn.
Alkmaar, 10 Maart 1916.
De Burgemeester voornoemd,
G. RIPPING.
Gemengd nieuws.
LUCIFERS EN DE OORLOG.
Een importeur van Zweedsche lucifers
schrijft aan het Hbld., dat sedert het begin
van den oorlog nog geen gebrek aan lucifers
in Nederland geweest is en de hier bekende
merken geregeld aangevoerd zijn. Volgens
zijn overtuiging is ook voorloopig geen
schaarschte hiervan te wachten.
De lucifers zijn door de enorme stijging
van de prijzen der grondstoffen duur ge
worden, maar voor gebrek aan Zweedsche
lucifers voor Nederland bestaat voorloopig
geen vrees.
DE MISDAAD DER
TIMBERT OWNFOLLIES.
Er is nogal wat lawaai gemaakt over
diefstal, waaraan de te Groningen geïnter
neerde Engelschen, speciaal de bekende
Timbertown Follies zich zouden' hebben
schuldig gemaakt.
Tot zijn ware proporties teruggebracht,
heeft het geval zich aldus toegedragen:
Een assistent van de Timbertown Follies
heeft door verbreking van een slot zich toe
gang verschaft tot de tent van Volksweer
baarheid en daar eenige stoelen weggeno
men.
Hetgeen natuurlijk zeer onbehoorlijk is.
De waarnemende commandant echter, ka
pitein Ente van Gils, die uit den Boeren
oorlog een sterk anti-Engelsche gezindheid
heeft overgehouden, heeft dit het geheele ge
zelschap als een ware misdaad aangerekend
en de leden elk gestraft met 14 dagen cellu
laire opsluiting en verbod om het kamp te
verlaten.
Dat dit een ergerlijk onrechtvaardige,
schandelijk strenge wijze van optreden is,
zal ieder met ons eens zijn.
En of deze manier bevorderlijk kan zijn
aan den goeden geest, valt te betwijfelen.
Het is te hopen, dat de kapitein niet al te
dikwijls den zwaren last der waarneming
van het commandantschap meer zal dragen.
(Tel.).
OUDERDOMSRENTE.
Door den Chr. Nat. Werkmansbond, Pa
trimonium, de federatie van R. K. Volksbon
den en Werkliedenvereenigingen, het Ned
Luth. Werkliedenverbond, het Chr. Nat.
Vakverbond en het Bur. voor de R. K. Vak
organisatie is aan de Tweede Kamer een
adres verzonden, waarin verzocht wordt het
ontwerp-Ouderdomsrente niet goed te keu
ren en invloed te willen aanwenden tot het
verkrijgen van een spoedige inwerkingstel
ling der Invaliditeitswet, zij het op een en
kel punt in gunstigen zin gewijzigd.
WRAK GEVONDEN.
Terwijl bij het maken van een vliegkamp
op Texel een baggermachine werkzaam was,
stonden de werktuigen eensklaps stil. Bij
onderzoek bleek, dat op een met steenkolen
geladen scheepswrak was gestooten. Van de
herkomst is niets bekend, maar stellig moet
het wrak daar reeds zeer vele jaren in den
bodem bedolven zijn geweest.
ASSER-MONUMENT.
De Commissie voor het Asser-monument
heeft besloten de onthulling van het werk
een meer dan levensgroot zittende figuur in
brons op voetstuk ontworpen en uitge-
ALKMAARSCHE
wrrm-irnnrTfflr
