DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN.
Honderd en aoMtiende jaargang.
1916
Abonnementsprijs per 3 maanden f 1—, fr. p. post f 1.25. Advertentieprijs 10 ct. p. regel, groote letters naar
ZATERDAG
imte. Brieven fr. N. V. Boek- en Handelsdrukkerij v.h. HERffls. COSTER 4 ZOON, Yoordam C 9. Telefnr. 3.
8 APRIL
Een .keuringsdienst voor
Alkmaaren omgeving.
\f, Hi! min mar bwrtaat off 3 Meden.
ALKMAAR, 8 April.
Havas is varï meening, dat de laatste ge
vechten bij Verdun leiden tot den positie
oorlog, welke een einde zal maken aan het
algemeene Duitsche offensief voor de verove
ring der vesting. Het is mogelijk, maar voor
het oogenblik moet nog worden vastgesteld,
dat er zeer hevig gevochten wordt, al is het
niet gemakkelijk na te gaan, hoe het resul
taat van den strijd is. Men krijgt den indruk,
dat de Duitschers nog het sterkst zijn en
kleine vorderingen maken, terwijl de Fran-
schen zeer krachtige tegen-aanvallen uitvoe
ren. Daarover zijn de wederzijdsche berich
ten het wel eens. Het verschil zit echter in
de voordeden, welke het Fransche tegen-of
fensief oplevert. De Duitsche schrijver van
het legerbericht stelt die voordeden als zeer
weinig beteekenend voor, zijn Fransche col
lega oordeelt echter heel anders en geeft be
langrijke terreinwinst op. Dat de Fransche
verdedigingsmuur ten westen van de Maas
langzaam afbrokkelt, daarover zijn beide hee-
-ren het vrijwel eens: het Fransche legerbe
richt meldt, dat de Duitschers ten zuid-oosr
ten van Béthincourt erin geslaagd zijn in de
voorste Fransche loopgraven binnen te drin
gen en daar posities in te nemen, welke
„voor een deel" heroverd werden, het Duit
sche legerbericht geeft hierover nadere bij
zonderheden. Anders staat het echter ten
Oosten van de Maas. Daar zeggen de
Duitschers niets van, terwijl de Fran-
schen zich ten Zuid-Westen van het fort
Douaumont voortdurend vorderingen toe
schrijven en het nieuwsbureau Havas zegt,
dat de Franschen het dorp en het fort Dou
aumont onbruikbaar hebben gemaakt voor
Duitsche offensieve pogingen.
Wij dienen af te wachten ofschoon wij
ons kunnen voorstellen, dat velen de belang
stelling voor dezen strijd om Verdun, nu
deze een strijd om enkele tientallen van me
ters is geworden, reeds weer verloren heb
ben.
Gezonken is het Engelsche stoomschip
\Simla (5900 ton), getorpilleerd zijn het
Fransche zeilschip Saint Hubert en het Deen-
sche stoomschip Stjemeborg (1600 ton). De
„Eemdijk", op weg van Baltimore naar Rot
terdam, is volgens een Lloyds-bericht op een
mijn geloopen.
De Duitsche regeering heeft als resultaat
van het van harentwege ingestelde onder
zoek nader aan de Nederlandsche medege
deeld, dat de mogelijkheid dat men aan
Duitsche zijde schuld zou hebben aan den
ondergang van de „Palembang", geheel is
uitgesloten.
In den Duitschen rijksdag is de begrooting
van oorlog in tweede lezing afgehandeld. Bij
deze tweede lezing der marine-begrooting
werd aan den heer Liebknecht weer het
woord ontnomen.
In Engeland is men van conservatieve zijde
reeds geruim en tijd bezig, pogingen aan te
wenden om den algemeenen dienstplicht in
gevoerd te krijgen. Men zit daarbij de re
geering dwars, die de handen vol heeft met
de recruteeringskwestie, met name met het
vraagstuk van de gehuwde en ongehuwde
mannen. Zoo nu en dan wordt er een mijn
onder cje regeering gelegd, welke tot dus
verre nog steeds verkeerd gesprongen is,
zoodat er nog niet behoefde te worden ge
streden over een mijntrechter,zooals dit ge
schiedt bij St. Eloi, waaromtrent de Engel
sche en Duitsche legerberichten steeds merk
waardig overeenstemmen: nu zijn ze het er
beiden over eens, dat de Duitschers daar een
trechter hebben genomen en over enkele da
gen melden beiden wellicht, dat de Engel-
schen hem heroverd hebben.
Er bestaat een unionistisch oorlogscomité,
dat tegen de regeering ageert De heer Ban
bury, vice-president van dit comité, heeft nu
weer in het Lagerhuis gepoogd aan te sturen
op een crisis. Hij heeft voorgesteld de be
zoldiging van de parlementsleden tijdelijk op
te heffen. Misschien lukte het de regee
ring, welke zich hiertegen verzette, een ne
derlaag te bezorgen, en in elk geval kon
men bij de stemming over dit voorstel de
krachtsverhoudingen eens meten, voordat de
groote kwestie van den algemeenen dienst
plicht aan de orde kwam. De voorsteller is
evenwel van een koude kermis thuis geko
men. Minister Bonar Law, leider dér con
servatieven, betoogde o. a., dat de nationale
eenheid op dit oogenblik het belangrijkste is
en sir Eduard Carson maakte zich ook los
van den heer Banbury, die tenslotte maar 32
stemmen voor zijn voorstel kreeg, terwijl er
247 tegenstemmers waren. Voor de regeering
en in het bijzonder voor den heer Asquith,
die warm werd toegejuicht toen hij na lan
gen tijd van afwezigheid weer in het Lager
huis verscheen,, is deze stemming dus een
mooi succes geweest.
ALKMAAR, 8 April.
Hoewel er dringend behoefte bestaat aan
een rijkswetgeving op voedingsmiddelen en
handelswaren, hoewel een dergelijke wetge
ving direct schijnt te worden voorgeschreven
door het algemeen belang, zal ook de vierja
rige periode van deze regeering wel weer
verlogpen, zonder dat deze volkszaak flink
wordt aangepakt. En waar wij omringd zijn
door landen, welke wel een rijkskeur voor
deze materie bezitten, is het langzamerhand
zoo ver gekomen, dat vóór den oorlog na
tuurlijk handelswaren, die men in andere
landen niet kon verkoopen, in Nederland nog
aan den man konden worden gebracht. Deze
toestand heeft vele gemeenten er toe gebracht
om, waar de rijkswetgever in gebreke bleef,
zelf in te grijpen. Plaatselijk is daardoor het
kwaad zienderoogen afgenomen, maar het is
daardoor geenszins verdwenen. Het zoekt
zich een uitweg en woekert elders in den
lande, waar geen keuringsdienst bestaat, des
te noodlottiger voort. Teekenender is dit niet
aangetoond dan door wijlen den heer Meuw-
sen, die in 1912 in „de Middenstandsbond"
de Albino-maatschappij te Groningen signa
leerde, welke per circulaire haar honderdvijf-
tig over het land verspreide verkoophuizen
waarschuwde bepaalde artikelen niet ten ver
koop aan te bieden in plaatsen, waar keu
ringsdiensten op eet- en drinkwaren geves
tigd waren. Op die plaatsen, waar geen keur
bestond, konden dus het publiek gerust ver-
valschte en bedorven waren in de maag ge
duwd worden. Trouwens er moeten ook
prijscouranten van worstfabrikanten zijn uit
gegeven, waarop de met een kruisje gemerk
te artikelen niet worden geleverd in plaatsen,
waar aan het slachthuis een keuring op toe
bereide vleeschwaren bestaat.
Dit in aanmerking nemende, kan het geen
verwondering wekken, 'dat het aantal plaat
sen, waar keuring werd ingevoerd, in de
laatste jaren sterk is toegenomen en dat men
ook hier te Alkmaar reeds geruimen tijd be-
zig is een plaatselijken keuringsdienst in het
leven te roepen.
B. en W. hebben dezer dagen een viertal
ontwerp-verordeningen in druk doen ver
schijnen, welker aanneming zal leiden tot
invoering van een keuringsdienst van eet-
en drinkwaren. Wij hebben deze verordenin
gen zeer uitvoerig weergegeven, ten einde
een ieder in de gelegenheid te stellen er ken
nis van te nemen, hoe men deze zaak hier
denkt te regelen. Het is thans ons doel niet,
die ontwerp-verordeningen aan critiek te on
derwerpen geüjk het opschrift reeds aan
geeft, wordt er met dit artikel iets anders be
oogd.' Toch moet ons één vraag uit de pen:
waartoe dient een raadscommissie van voor
bereiding, wanneer zij in de voorbereiding
van een haar betreffende zaak niet wordt ge
kend, welke is de taak van de „vaste commisr
sie voor de verordeningen tegen welker over
treding straf is bedreigd", wanneer haar niet
wordt gevraagd, indien er dergelijke veror
deningen noodig zijn, deze te ontwerpen of
over de betrekkelijke ontwerpen van B. en
W. advies uit te brengen? Ware het een of
het ander geschied, het zou in de bijlage
niet onvermeld zijn gebleven en daar er hier
omtrent niets in staat, is de vraag zeker wel
gewettigd.
Samenvattende wat de verordeningen in
bijzonderheden regelen, kunnen we zeggen,
dat bij invoering te Alkmaar zullen worden
bestreden. Ie. onrijpe en bedorven levens,
middelen; 2e. levensmiddelen, die schade
lijke bestanddeelen bevatten; 3e. vervalschte
levensmiddelen; 4e. onvervalschte levensmid
delen, die wat hun aard, hun hoedanigheid
en hun hoeveelheid betreft, niet aan de op
gave voldoen; 5e. onhygiënische verkoopsl'o-
caliteiten, voor de volksgezondheid gevaar
opleverende verkoopers en ondeugdelijke ge
bruiksartikelen.
In het bijzonder betreft de keuring melk
en toebereide vleeschwaren, doch tegen an
dere minderwaardige of voor de gezondheid
schadelijke eet- en drinkwaren zijn evenzeer
verbodsbepalingen ontworpen. Men kan zeg
gen, dat B. en W. de te Nijmegen geldende
inrichting van den keuringsdienst hebben na
gevolgd, met dien verstande, dat de uitgaven
voor deze zaak te Nijmegen ruim 7000 be
dragen, deze voor Alkmaar op ruim 3000
worden geraamd.
Het ligt voor de hand, dat de verbodsbepa
lingen kunnen leiden tot het ingrijpen in
zelfs persoonlijke aangelegenheden van den
handelaar en den koopman op een wijze,
welke deze maar liever zag vermeden. Hij
moge echter bedenken, dat voor het algemee
ne belang zoo vaak een stukje persoonlijk
belang moet wijken en bovendien, dat ook hij
er baat bij kan vinden. Niet slechts als lid
der gemeenschap komt de keuring hem en
zijn gezin ten goede, maar ook zijn zaak,
wanneer hij tenminste eerlijk is en in elk op
zicht deugdelijke waar wil leveren. De Alk
maarsche slager bijv. zal bij invoering van
den keuringsdienst, met zijn worst niet meer
behoeven te concurreerea tegen ingevoerde
vleeschwaren, die afkomstig zijn uit plaatsen,
waar men geen keurloon had te betalen, om
dat wat tot dusverre hier enkel gold voor
„versch vleesch" voortaan van toepassing zal
zijn op alle vleesch, zoodat bijv. het inge
voerde toebereide vleesch eveneens zal moe
ten worden gekeurd en daarvoor rechten zulr
len worden geheven (voor toebereid spek 2
ets., voor toebereid vleesch 3 ets. per K.G.).
Wat van de slagers geldt, kan ook van an
dere handeldrijvenden worden gezegd.
De bonafide handelaar mag in een keu
ringsdienst zien een verhooging van zijn be
drijfstak, een middel, om hem zelf te bescher
men tegen fabrikanten-knoeiers. En dat dit
maar niet is een theoretisch praatje, doch
dat de practijk daarmee in overeenstemming
is, moge hieruit blijken, dat een handelaren-
vereeniging onlangs een adres richtte tot
den raad van een der Friesche gemeenten om
toch vooraf over te gaan toe het doen keuren
van levensmiddelen.
Een geldelijk nadeel schijnt er voor den
verbruiker te zijn betrokken bij den- invoer
van een keuringsdienst. De levensmiddelen
zullen in prijs stijgen, wat in deze abnorma
le tijden, waarin voor menig gezin de prij
zen al te hoog zijn, helaas, terecht bedenke
lijk zou moeten worden geachtwanneer
die prijsverhooging niet meer schijn dan
werkelijkheid ware. Indien bijv. de cacao
eens 10 pet. in prijs stijgt, zijn zij, die tot
dusverre cacao met 20 pet gemalen dakpan
nen, zooals in Friesland is voorgekomen,
hebben genuttigd, beter af. De meerdere ze
kerheid van zuivere waar te hebben, is in
vele gevallen niet slechts een hygiënisch,
maar ook een geldelijk voordeel. Voor Lei
den is bijv. becijferd, dat de gebruikers van
melk in eén jaar tijds door de keuring een
voordeel hebben genoten van 58.0001
Geen wonder, dat een deskundige eens
heeft gezegd, dat een keuringsdienst een ver
zekering is tegen diefstal van volksgezond
heid en volkskracht
Wij hebben hierboven betoogd, dat het
kwaad van het ten verkoop aanbieden en in
omloop brengen van ondeugdelijke of min
derwaardige voedingsmiddelen, zich ver
plaatst naar gemeenten, waar geen keurings
dienst is gevestigd. Het is een bekend feit,
dat vooral de kleinere gemeenten in de na
bijheid van steden, waar keuringsdiensten in
werking zijn, van dit kwaad de onmiddellijke
slachtoffers zijn. Sedert de slechte waar ge
weerd wordt in de naburige stad, gaat zij
naar de omstreken. Daartegen op te komen
door het inrichten van een eigen keurings
dienst is voor die kleinere gemeenten te kost
baar. Aansluiting bij een particulier bureau
voor een centralen keuringsdienst (gelijk te
Rotterdam bestaat en welke daar kan geschie
den tegen betaling van 6 per 100 inwoners)
heeft het nadeel, dat het zulk een bureau
meestal ontbreekt aan kennis der plaatselijke
toestanden, dat het niet in dagelij ksche aanra
king met de ingezetenen komt en dat er geen
voortdurende en onmiddellijke controle be
staat. Samenwerking tusschen een grootere
en de omringende kleinere gemeenten is hier
de aangewezen weg en wij zien dien weg
dan ook reeds veelvuldig bewandeld. In den
gemeentelijken keuringsdienst te Leiden zijn
opgenomen Wassenaar, Voorschoten, War
mond, Valkenburg; Naaldwijk is bij den
Haagschen keuringsdienst toegetreden,
„opdat die gemeerde geen afzet-gebied zou
worden voor in de naburige gemeenten afge
keurde levensmiddelen"Utrecht nam Zeist
in zijn keuringsdienst op, omdat Utrecht be
lang heeft bij goede hygiënische toestanden
in haar nabijheid. Bij den keuringsdienst van
Haarlem zijn aangesloten Schoten, Velsen,
Bloemendaal, Zandvoort, Heemstede en
Haarlemmermeer.
De provinciale staten van Friesland zijn
zoozeer van het groote belang, dat er bij dé
ze zaak zoowel voor de steden als voor de
dorpen, is betrokken overtuigd, dat zij een
provincialen keuringsdienst in het leven heb
ben geroepen en aansluiting voor de gemeen
ten zoo gemakkelijk mogelijk hebben ge
maakt. De Provinciale Staten van Drentg
volgden dit voorbeeld ras na. De gemeente
raad van Wageningen heeft, toen een poging
om een intercommunalen keuringsdienst in
het leven te roepen was mislukt, aan
Ged. Staten van Gelderland het verzoek ge
richt het daarheen te leiden, dat er een pro
vinciale keuringsdienst worde ingesteld. In
Groningen is bij Ged. Staten het vraagstuk
aanhangig wat van provinciewege kan wor
den gedaan ter verbetering van het toezicht
op levensmiddelen en gebruiksartikelen.
De kosten voor de gemeenten bedragen in
Friesland naar gelang der deelneming hoog
stens 7 cents of hoogstens 5 cents per inwo
ner en per jaar, de prijs van aansluiting bij
een stedelijken keuringsdienst van omliggen
de gemeenten, wisselen volgens onze gege
vens tusschen 10 en 17 cents (hier te Alk
maar bedraagt de raming der kosten onge
veer 13 ets), bij Haarlem is dë regeling dus
danig, dat Spaamdam 1/48, de andere ge
meenten elk moeten bijdragen in de
meerdere vaste kosten.
Wij hebben dus gezien, dat, evenals elec-
trische centrales en gasfabrieken in de ste
den de gemeenten in de nabijheid van electri-
schen stroom en gas voorzien, evenals er nu
reeds zijn provinciale electrische bedrijven,
er ook keuringsdiensten zijn, welke door sa
menwerking van gemeenten in stand gehou
den worden of wel door de provincie in het
leven zijn geroepen.
Het kan daarom niet anders dan bevreem
den, dat de gemeente Alkmaar op dit tijdstip
een alleen voor haar bestemden keurings
dienst wil inrichten. Het moge waar zijn,
dat bij de eigenaardige bespreking, welke
de Raad den 17den Februari 1915 aan deze
zaak heeft gesteed, de heer Ringers, die
een practisciï man is, heeft gevraagd of het
niet in de bedoeling lag, dat ook de dorpen
in den omtrek daarvan konden genieten,
waardoor de kosten minder zouden worden,
«en de voorzitter hierop heeft geantwoord, dat
wanneer de dorpen dit wenschten, tegen be
taling, daar in het minst geen bezwaar tegen
was, dat dit in de gegeven omstandigheden
de juiste wijze van werken is, meenen wij be
slist te kunnen bestrijden.
Was de zaak gloednieuw, er zou alles
voor zijn, aanvragen om aansluiting af te
wachten, zooals in den beginne dan ook in
derdaad elders is geschied. Thans echter is
het anders, omdat de ervaring heeft geleerd,
welk een zegen het rs, dat een keuringsdienst
een zoo groot mogeüjk oppervlak bestrijkt.
In Hoorn heeft men dit dan ook al anders
begrepen.
Een daar benoemde raadscorhmissie is
verreden jaar na ampele overweging tot de
slotsom gekomen, dat de gemeente zich in
verbinding moest stellen en contracten moest
afsluiten met alle gemeenten in den omtrek
liefst met geheel West-Friesland om geza
menlijk een keuringsdienst te exploiteeren,
daar zij deze oplossing beschouwen als de
meest gewenschte, niet alleen voor Hoorn,
doch voor alle gemeenten in den omtrek.
De commissie noodigde dan ook B. en W,
uit zich in verbinding te stellen met 26 ge
meenten in de omgeving, ten einde daardoor
een keuringsdienst te kunnen krijgen in een
gebied, bevolkt met 53000 zielen.
Men heeft, dunkt ons, te Alkmaar al eeni
ge ervaring gekregen, dat men, waaneer sa
menwerking met de- buitengemeenten ge-
wenscht is, daar niet te laat bij moet wezen,
omdat men dan licht de kans loopt van in
het gunstigste geval met dubbele krachtsin
spanning te moeten inhalen, hetgeen anders
gemakkelijker had kunnen worden verkregen.
Ook is het buiten kijf, dat het de voorkeur
verdient een instelling, wanneer dit kan, da
delijk reeds op breederen grondslag te vesti
gen, dan genoodzaakt te zijn haar binnen
korten tijd alweer te moeten uitbouwen.
Voorts zijn we van meening, dat het ook om
andere voor de hand liggende redenen beter
is, dadelijk meerdere gemeenten gelegenheid
te geven tot samenwerken, dan om aanvragen
tot aansluiting van de eene na de andere
BURGEMEESTER en WETHOUDERS
van ALKMAAR brengen ter algemeene ken
nis, dat door hen is aangewezen als Voor
zitter der Commissie van Bijstand voor de
Publieke Werken de Heer JAN DE WIT Dz.,
ter vervanging van den Burgemeester.
Burgemeester en Wethouders
voornoemd,
G. RIPPING, Voorzitter.
DONATH, Secretaris.
Alkmaar, 7 April 1916.
WONINGTELLING.
BURGEMEESTER en WETHOUDERS
van ALKMAAR brengen ter algemeene ken
nis, dat op MAANDAG, 10 APRIL a.s., een
aanvang zal worden gemaakt met de WO
NINGTELLING. Zij noodigen de ingezete
nen in verband daarmede uit, daarbij de
meest mogelijke medewerking te verleenen.
De tellers zullen voorzien zijn van een le-
gitimatiekaart, namens Burgemeester en Wet
houders afgegeven door den Gemeente-Secre
taris.
Alkmaar, 7 April 1916.
Burgemeester en Wethouders
voornoemd,
G.RIPPING, Voorzitter.
DONATH, Secretaris.
maar af te wachten. Van het een komt het an
der de eene samenwerking kan een andere
ten gevolge hebben.
Uitstel dus alweer? zal men vragen.
Ja, luidt hierop het antwoord, maar slechts
voor zoo korten tijd, dat hetgeen men er door
wint, rijkelijk opweegt tegen het geringe
tijdverlies. Want dat de zaak bij flink aan
pakken spoedig op een breedere leest ge
schoeid kan wordén, is onze vaste overtui
ging. Voor een behoorlijken keuringsdienst,
welke waarlijk wel jaarlijks eenige centen
per inwoner waard is, behoeft ook in de
meeste buitengemeenten de publieke opinie
niet meer te worden gewonnen, de gemeente
besturen van verscheiden gemeenten behoe
ven niet meer te worden overtuigd van het
groote belang, dat hierbij betrokken is. In
verschillende gemeenteraden in den omtrek
komt herhaaldelijk de wenschelijkheid ter
sprake van een keuring van melk of brood; of
andere voedingsmiddelen. En een frappant
voorbeeld van de wenschelijkheid van een
vleeschkeuring in de buitengemeenten kwam
ons dezer dagen ter oore. Een slager te
Bergen slachtte een koe in het Alkmaarsche
gemeente-slachthuis welke werd afgekeurd
en naar de directeur verzekerde anders groo-
tendeels voor consumptie zou worden ver
kocht, daar de slager niet had kunnen vast
stellen, dat zij geheel tuberculeus was, hoog
stens locale tuberculeuze had kunnen consta-
teeren.
Wij denken aan Heiloo (2700 inwoners),
Limmen (1900), Castricum (3900) Akersloot
(1600), Oterleek (700), Oudorp (800), Eg-
mond-Binnen (1900), Egmond aan Zee
(3000), Bergen (2900), Schoorl (1500), Heer-
hugowaard (3900), Noord-Scharwoude
(1600), St. Pancras (1000), Oudkarspel
(1800, Koedijk (1700), Uitgeest (3100 inwo
ners), totaal ruim 40.000 inwoners, terwijl
Alkmaar er 22.000 heeft
Wanneer het Alkmaarsche gemeentebe
stuur de besturen van de omliggende ge
meenten tot een samenkomst uitnoodigde en
zich daarbij de medewerking verzekerde van
een bekwaam deskundige der inspectie
van de volksgezondheid als bijv. in de
officieuze raadsvergadering van 23 juni
1.1. van de inspectie van het middelbaar on
derwijs optrad voor de nieuwe handels
school, dan kan een bevredigend succes niet
uitblijven wij kunnen niet aannemen, dat
dit deel van Noord-Holland minder verlicht
is dan Drente, waar zich reeds vele kléine
gemeenten aangesloten hebben En ook
Ged. Staten van Noord-Holland zullen wel
zoozeer overtuigd zijn van het groote belang
dat er èn Voor Alkmaar èn voor de omgeving
bij deze zaak is betrokken, dat zij de ver-
eischte goedkeuring van de gemeenschappe
lijke regeling wel zooveel mogelijk zullen
bespoedigen.
Tenslotte nog één argument, dat kan plei
ten voor een gemeenschappelijke regeling
met de buitengemeenten van stonde af aan.
Wanneer wij hier te Alkmaar hebben een
goed ingerichten keuringsdienst, die zich
over de geheele omgeving uitstrekt, dan is
de kans gering, dat deze ons, indien de pro
vincie of het rijk deze zaak ter harte gaat ne
men, en er wordt overgegaan tot de oprich
ting van rijks- of provincie-laboratoria, weer
zal worden ontnomen, dan blijft Alkmaar
ook voor deze zaak een centraal punt en be
houdt de daaraan verbonden directe en indi
recte voordeelen.
(In Drente o. a. Dwingeloo (2600 inwo
ners), Eelde (2700), Gasselte (3000), Gieten
(3000), Rolde (2300).
COURANT