DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN.
irnhool en M
A\'Q. MS
Honderd en achttiende Jaargang
1D1&
IA1IÏD1G
li juii
TABLA.
fiegeeringsaardappeten.
TOELATIHG
Deze Courant wordt eiken avond, behalve op Zon- en
Feestdagenuitgegeven. Abonnementsprijs per. 3 maanden
voor Alkmaar franco door het geheele Rijk f 1,25.
Afzonderlijke nummers 3 Cents.
Telefoonnummer 3.
Prijs der gewone Advertentiën
Per regel f 0,10. Bij groote contracten rabat. Oroote
letters naar plaatsruimte.
Brieven franco aan de N. V. Boek- en Handelsdrukkerij
v/h. HERMs. COSTER ZOON, Voordam C 0.
JïEBERLiOT.
ALKMAAR, 19 JunL
Czemowitz is gevallen, de Russen hebben
deze stad, die zij van 15 September 1914 tot
17 Februari 1915 hadden bezeten maar toen
weer moesten prijs geven, heroverd. Hard
nekkig hebben de Oostenrijkers haar thans
verdedigd, maar de Russen hebben volgehou
den en het gewenschte succes behaald.Niet
slechts heeft de Oostenrijksche weerstand op
nieuw een knak gekregen, maar ook is een
stad verloren gegaan, welke niet enkel van
strategische béteekenis was, maar ook van
politiek belang mag heeten: Roemenië ligt
dicht bij! Het eenige lichtpuntje voor de
Oostenrijkers is, dat zij hier slechts 1Ó00 ge
vangenen moesten afstaan.
Het resultaat van, den veertiendaagschen
strijd der Russen is, dat dfe Russen een linie
bezet houden van Loetsk tot Czemowitz. De
Oostenrijkers hebben verder ernstige gevaren
te duchten. Reeds hebben de Russen een ge
deelte van den spoorweg naar Lemberg in
handen, reeds staan ze minder dan 60 mijlen
van die stad. De kans is zeer groot, dat zij
spoedig een aanzienlijk deel van Galicië zul
len bezetten en weer de Karpathen zullen
naderen, waar ze reeds eens met een inval in
Hongarije dreigden. Blijkens de Russische le-
gerberichten zijn er reeds Duitschers van de
Fransche grens overgebracht, die hardnekki
ge tegenaanvallen uitvoeren en behalve de
naam van generaal von Bothmer, die aan de
Strypa tot een tegen-offensief is overgegaan,
wordt die van den Duitschen generaal von
Linsingen weer genoemd, die aan den' Styr
aanvallend optreedt. Slagen de Duitsche
troepen er echter niet in, spoedig een belang
rijk voordeel te behalen, dan ziet het er wel
naar uit, dat Lemberg spoedig verloren zal
gaan en dat de Duitsch-Oostenrijksche troe
pen zich zullen moeten terugtrekken op de
Boeglinie, welke men zich waarschijnlijk nog
wel herinnert als we de vesting Brest Litowsk
noemen, die den 28sten Augustus dbor de
Duitschers werden veroverd. Deze terug
tocht zou beteekenen het prijsgeven van ver
overd en gezuiverd gebied over een breedte
van 160 K.M. En dan verder?
Aan het westelijk front hebben bij Verdun
infanterie-gevechten plaats, welke echter geen
verandering in den stand van zaken brachten.
Patrouillegevechten werden elders aan het
front geleverd en in de lucht was veel actie.
Ter zee verloren de Engelschen een torpe
dojager bij een aanvaring.
De Italianen deelen mede, dat de Oostenrij
kers nog geen troepen aan het front in Trente
hebben onttrokken en dat van Italiaanschen
kant hier een tegenoffensief is ondernomen.
De Daily Mail verneemt uit Athene, dat
volgens een verklaring van minister Rallis de
Grieksche regeering niet van plan is toe te
geven aan den druk der verbondenen.
Een deel der Engelsche pers dringt er op
aan, dat Griekenland nu maar voorgoed zal
wordten aangepakt. De entente, zoo betoogt
de Daily Chronicle, moet thans krachtig,
eensgezind en onverwijld' handelen. Zij zal
het Grieksche volk op haar hand hebben en
dat volk zal wel korte metten maken met de
anti-entente-poiitiek van het hof. Van de
Grieksche regeering dient geëischf onmiddel
lijke opheffing van den krijgswet in het ge
heele land, aftreden van het ministerie-Skoe-
loedis en een algemeene verkiezing. Een on-
weerstaanbaren druk dienen de vloten der
geallieerden uit te oefenen, om Griekenland
te dwingen, want een politièk van speldeprik-
ken dient tot niets, daar het volk lijdt en de
regeering hierdoor niet worden gedwongen.
„Wij hopen, zegt het Engelsche blad ten
slotte, dat ons ministerie van buitenlandsche
zaken zal besluiten tot een beslissend optre
den, waartoe, naar wij meenen, Frankrijk,
Rusland en Italië allen meer dan bereid zijn."
De Engelsche pers maakt voorts met vol
doening melding van het transport der
100.000 Serviërs, in vier weken tijds en over
zeeën, welke door onderzeeërs onveilig wer
den gemaakt. De transportschepen waren
alle Fransche schepen, maar de voortdurende
waakzaamheid der Engelsche vloote maakte
den waterweg veilig. De 100.000 Serviërs
zijn nu gekampeerd in de vlakten en - dalen
ergens in de buurt van Saloniki, zij dragen
nieuwe Engelsche en Fransche uniformen en
zijn met geestdrift vervuld door de gedachte
van op te zullen rukken.
Hieruit blijkt, dat spoedig ook op dit oor
logsterrein actie te wachten is. Naar de Ti
mes meldt leggen de vliegers groote activi
teit aan den dag zij zijn de stormvogels,
die het naderend omweer aankondigen.
Al vallen ze niet op de slagvelden, de
Dood spaart ook de hooggeplaatste militai
ren in dezen tijd niet. En hij vraagt niet
naar natie of verbond. Engeland betreurt zijn
generaal Grierson, chef van het voor Frank
rijk uitgeruste expeditieleger, zijn lord Ro
berts en zijn lord Kitchener, Frankrijk zijn
generaal Galliéni, Duitschland zijn generaal
von Emmich, zijn maarschalk von der Goltz
en nu ook zijn oud-chef van den generalen
staf General-Oberst Helmuth von Moltke.
Wel tragisch is de dood van dezen hoogen
militair, wien het leven ontvlood', terwijl hij
deelnam aan een plechtigheid ter eere van
de nagedachtenis van een ander beroemd mi
litair. Men weet dat Helmuth von Molitke
veel heeft te danken, veel heeft geleerd van
zijn grooten oom, dat hij rusteloos heeft ge
arbeid aan de uitrusting en de versterking
van het Duitsche leger, het geweldige instru
ment, dat hij na het uitbreken van den oorlog
heeft gehanteerd. Hoog is hij geprezen om
zijn voorbereiding, welke het voeren van een
oorlog op twee fronten mogelijk heeft ge
maakt, en om zijn leiding in den veldtocht.
Maar aan Mame en IJser is zijn ster gaan
dalen. Hij is, naar het heette om gezondr
heidsredeneo, heengegaan en vervangen door
den minister van oorlog, generaal von Fal-
kenhayn. Hij werd na eenigen tijd1 chef van
den waarnemenden generalen staf, een colle
ge, dat te Berlijn zetelt En thans is hij op
68-jarigen leeftijd een tragischeu dood ge
storven.
HELLMUT VON MOLTfCÏH
General-Oberst von Moltke, chef van den
plaatsvervangenden generalen staf, is Zon
dagmiddag om half twee, tijdens de rouw-
plechtigheid, die in den Rijksdag ter nage-
oachtems van veldmaarschalk von der Goltz
Pasja plaats had, aan een hartverlamming
overleden. i
Heilmut Johannes Ludwig werd in 1848
te Gersdori, in Mecklenburg-Schwering, ge
boren, als tweede zoon van den Landlrat
Adolf von Moltke. Hij .bezocht eerst het
gymnasium en nam vervolgens dienst bij het
ü8ste regiment fusiliers. In den loop van
den ooriug van '70 bracht hij het tot luite
nant. Na het sluiten van den vrede, van '76
tot '79, studeerde hij op de Militaire Acade
mie, en behaalde daar zijn rang als eerste-
luitenant. Na het verlaten van de Academie
kwam de jonge Moltke hij was toen 31
jaar bij den grooten generalen staf, en
bracht het in 1881 tot kapitein.
Een jaar'later werd hij tweede adjudant
van zijn beroemden oom, graaf von Moltke
En hij bleef dat ook nog in 1888, toen de
oude Moltke op zijn dringend verzoek ont
heven werd van zijn post als chef van den
generalen staf, en president werd van de
commissie voor de Landsverdediging. In
laatstgenoemd jaar werd Heilmut von Molt
ke majoor. Drie jaren later stierf de groote
Moltke.
Dadelijk werd zijn neef, de majoor, tot
dienstdoend1 vleugel-adjudant van den keizer
benoemd. In 1896, dus op 47-jarigen leef
tijd, avanceerde hij tot kolonel, in welke hoe
danigheid hij commandant van het Kaiser-
Alexander-Garde-Grenadier-Regiment no. 1
werd, wat hij drie jaren lang bleef.
In het jaar 1902 werd von Moltke luite
nant-generaal, en in 1904 generaal-kwartier-
meester, als hoedanig hij dus weder" bij den
generalen staf kwam. 'Vier jaren later be
reikte hij het hoogste wat er voor den mili
tair te bereiken valt hij werd tot chef van
den generalen staf, en tevens tot generaal der
infanterie bevorderd. In 1914 werd hij Gene
ral-Oberst
EEN DRIJVEND HOOFDKWARTIER
OP DEN DONAU.
Onder de Hongaarsche vloot bevindt zich
een pronkstuk, 'dat speciaal gebouwd is voor
hoogvaardigheidsbekleedèrs. Het is met alle
denkbare luxe ingericht; de wanden zijn ver
sierd met dure gobelins en prachtige schilde
rijen, de groote salon is in stijh Louis XV.
Makkelijke slaaphutten en eonfortabele bad
kamers met marmeren basins staan ter be
schikking van de gasten:. Tijdens de verove
ring van Servië heeft het schip een groote rol
gespeeld, doordat het voor Belgrado maar
schalk van Mackensen als woning diende en
een tijdlang zetel avn het hoofdkwartier was.
Van daar uit werd het offensief geleid. Het
lag toen voor de uitmondign van de Save in
de Donau. Alle mededeelingen van de onder
bevelhebbers kwamen daar aan en vandaar
werd ook op een morgen bevel gegeven tot den
artillerieaanval op Belgrado, het volgende
oogenblik donderden de 1500 kanonnen met
zoveel kracht, dat de „Aartshertogin Louise"
door den luchtdruk heen en weer gegooid
werd.
KORTE BERICHTEN.
Zoodra het Engélsche parlement weer
sariienkomt zal Lord Kitchener er worden
herdacht. Minister Asquith zal dat doen in
het Lagerhuis, Lord Lansdowne in het Hoo-
gerhuis.
De Engelsche torpedojager „Eden" is
Zatredagnacht gezonken bij een aanvaring
in het kanaal. 31 leden der bemanning en de
kapitein zijn gered. Twee andere officieren
worden vermist.
In Dfiitschland zal met 1 Juli de prijs
van het krantenpapier opnieuw worden ver
hoogd. De Duitsche regeering zal echter maat
regelen nemen dat de dagbladpers het papier
tegen den thans geldenden prijs kan blijven
ontvangen. Zij acht het in dezen oorlogstijd
van groot openbaar belang dat het verschij
nen van de bladen gewaarborgd is.
Het aantal Canadeezen, dat nn over zee
in Engelsche dienst is, bedraagt 340.000 man
De werving gaat druk door.
De wetgevende vergadering van Singa
pore heeft met algemeene stemmen besloten
vijf jaar lang jaarlijks 2.400.000 voor de
Engelsche schatkist bij te dragen, en zoo de
kolonie het kan dragen, nog vijf jaar langer.
De stad Havre heeft voor haar museum
het werk van Raemakers, dat thans op het
stadhuis tentoongesteld wordt, aangekocht.
Tot 25 Mei 1.1. zijn volgens het Duitsche
ministerie 2440 Duitsche juristen gesneuveld,
waarvan 1574 uit het Koninkrijk Pruisen.
VERPLAATSING LICHTSCHEPEN.
(Officieel). Het departement van Marine
deelt mede, dat in verband met de uitbreiding
van het Engelsche mijnenveld in de Noordzee
behalve de reeds vermelde voorgenomen ver
plaatsing van het lichtschip „Noordhinder"
ook het lichtschip „Schouwenbank" zal wor
den verlegd.
De nieuwe ligplaats van dit Lichtschip zal
zijn ongeveer 51o 41 N. Br. en 3o. 18 O. L.
van Greenwich.
Van den datum van verplaatsing en de
juiste lengte en breedte zaf nadere mededee-
ling worden gedaan.
GIFT VAN DE KONINGIN.
Naar de „Reichspost" mededeelt heeft onze
Koningin op een schriftelijk verzoek van de
schtgenoote van den burgemeester van Wee-
nen, verscheidene wagons gecondenseerdè
melk laten sturen voor kinderen en vrouwen.
Het blad roemt dit waarlijk koninklijke ant
woord van het moederhart der Koningin. Het
koninklijke geschenk wordt verdeeld onder
dte arme vrouwen der reservisten.
AARDAPPELENUITVOER.
Is dezerzijds de uitvoer van nieuwe aardap
pelen stilgezt, anderzijds, over de Duitsche
grens, is een gelijke maatregel genomen be
treffende den invoer deelt het N. v. d. D. me
de. Een Amsterdamsch exporthuis heeft van
zijne Duitsche handelsrelatiën bericht ontvan
gen geen nieuwe aardappelen te zenden, wijl
het volgens „Kriegsministerielles Befehl", den
Duitschers verboden is in het buitenland nieu
we aardappelen te koopen.
Men mag dus nu wel zeker verwachten, dat
de nieuwe oogst in ons land blijft.
Te Zeddam, onder Bergh, zijn 2 soldaten,
hulp-komiezen gearresteerd, die aan smokke
laars de behulpzame hand boden bij het over
brengen van varkens, koeien en een partij van
100 Titer olie.
BINNENLAND.
DE HERSTEMMINGEN VOOR DE
PROVINCIALE STATEN.
Het Correspondentiebureau bericht het
volgende
Tusschen het Centraal comité der Vrijzinni
gen en het Partijbestuur der S. D. A. P. is
overleg gepleegd ten aanzien van de herstem-
fingen voor de Provinciale-Staten in de pro
vincies Zuid-Holland, Overijsel, Gelderland,
Zeeland en Utrecht. De overige provincies
werdien voorloopig niet in dit overleg, daar in
deze een herstemmingsaccoord tusschen Vrij
zinnigen en sociaal-democraten niet in aan
merking komt of zooals in Friesland
naar verwacht wordt door dei provinciale or
ganisaties zal worden getroffen.
Het overleg leidde tot het resultaat, dat bei
de partijen de districtsbesturen met den mees
ten aandrang het volgende zyllen adviseeren.
In de districten waar candidaten der vrij
zinnigen met mannen der rechterzijde in her
stemming komenAalten, Ede, Ommen, Ame-
rongen, Gouda en Middelburg, steunen de
sociaal-democraten de vrijzinnige candidaten
zoo krachtig mogelijk.
In de districten waar de sociaal-democra
ten met candidaten van rechts in herstemming
komen; Rotterdam I, II, IV en V en Utrecht
steunen de vrijzinnigen zoo krachtig moge
lijk de sociaal-democraten.
In de districten Zwolle, Voorst, Zutpben,
Utrecht I en Rotterdam III trekken de sociaal
democraten hun candidaten die in herstem
ming komen terug, en bevorderen de verkie
zing der vrijzinnige candidaten.
In Den Haag trekken de sociaal-democraten
en de vrijzinnigen ieder één hunner in her
stemming komende candidaten terug en bevor
deren beide partijen zoo krachtig mogelijk de
verkiezing van vier vrijzinnigen en één sociaal
democraat
In Dordrecht trekken de vrijzinnigen één
hunner in herstemming komende candidaten
terug en bevorderen beide partijen zoo krach
tig mogelijk de verkiezing van één vrijzinnige
en één sociaal-democraat.
Gemengd nieuws.
BETOOGING VOOR VROUWENKIES
RECHT.
D i t kan zeker worden geconstateerd, dat
de demonstratie van de achttienduizend vrou
wen en mannen, maar toch voor het over-
groote déél vrouwen, gisteren in Amsterdam
gehouden ter verkrijging van kiesrecht voor
de vrouw op dezelfde voorwaarden ais voor
den man. een groot succes is geweest, schrijft
het Hbla. Een succes voor de initiatief
neemsters, voor de leidstefs, voor de betoog-
sters. Want kalm en waardig hebben de dui
zenden hun wenschen kenbaar gemaakt en
in den langen stoet, die drie kwartier in be
slag nam om voorbij te trekken, spraken al
leen de opschriften van borden en doeken en
vaandels. Ln die waren welsprekend genoeg.
Op het IJsclubterrein waren in de morgen
uren afgevaardigden en leden bijeen gekomen
van al de aideeiingen der Vereeniging voor
Vrouwenkiesrecht; ook van al dé andere bon
den en maatschappijen, aie wilden mee be-
toogen. Zij schaarden zich bij en achter de
bordjes, zoodat de opstelling,-omstreeks één
uur begonnen, vlug van stapel liep en tegen
tweeën de bereden politie, net muziekkorps
en de cavalcade van drie personen, dragende
het schild van vrouwenkiesrecht, het terrein
konden verlaten, gevolgd door den schier
eindeloozen stoet.
Leden van het hoofdbestuur wandelden
voor in den optocht, voorafgegaan dbor
groepen: de eerste, voorstellende de landen
waar de vrouwen reeds volledige polijieke
rechten verkregen. Deze vrouwen waren in
;eelwit gekleed. Dan weer groep geelwit ge-,
leede vrouwen, voorstellende de landen,
waar de vrouwen een gedeeltelijk kiesrecht
bezitten. Dan de Neder landsche. Maagd, om
stuwd door de elf provinciën en Neder-
landsch-Indië, allen gekleed in de groene
kleur, allen hoopvol de grondwetsherziening
tegemoet ziende.
Provinciegewijze volgden dan de afdeel in-
gfcn en in elke provincie zag men een paar
vrouwen in de typische, oude dracht van het
gewest. In Noord-Holland reeds dan nog in
een hooge sjees Marijtje uit Broek-in-Water-
land, met haar Teun.
Op de afdeelingen van de Vereeniging voor
Vrouwenkiesrecht .volgden o. a. deputaties
van den Mannenbond voor Vrouwenkiesr
recht, het hoofdbestuur van Nosokomos, de
Nederlandsche Bond' van Rijkstelefonisten,
het hoofdbestuur van den Vrijzinnig Demo-
cratischen Bond met afdeelingen, de Bond
van Nederlandsche Onderwijzers, de Bond
van Jonge Democraten, het hoofdbestuur
van de S. D. A. P. en de leden van de Soci-
aaf-Democratische Vrouwenclubs uit ver
schillende plaatsen, allen met vaandels en
doeken, die frisch kleurden in roodwitte tin
ten.
De geel-witte banieren werden ontplooid,
linten en vaantjes wuifden. En de toeschou
wers, die overal te hoop stonden of die in ca-
fé's en woonhuizen zich hadden opgesteld, la
zen:
Huisgezin en Staat
Vinden baat.
Bij vrouwenraad.
Waar de vrouw mee kiest,
Hetd rankgebruik 't verliest.
Dan vertelde een doek:
En zou ik moeder zijn
En vloek enoorlog niet?
Het opschrift indertijd in de groote hal van
de tentoonstelling „De Vrouw".
De BURGEMEESTER der gemeente ALK
MAAR brengt ter kennis van de handelaars
en winkeliers in GROENTEN, dat alsnog
een wagon REGEERINGS-AARDAPPELEN
is aangevraagd en noodigt hen uit, indien zij
van deze bestelling Aardappelen wenschen te
ontvangen op de bekende voorwaarden, daar
van onder opgaaf van hoeveelheid, aangifte te
doen aan het Bureau voor Levensmiddelen^
voorziening, LIMMERHOEK 8 vóór Woens
dag 21 Juni a.s., des voormiddags 12 uur.
De Burgemeester van' Alkmaar,
JAN DE WIT Dz., 1°. Burg.
BURGEMEESTER en WETHOUDERS
van ALKMAAR brengen ter kennis van be
langhebbenden, dat zij die na afloop der zo-
mervacantie hunne kinderen de Burgerschool
of de Meisjesschool wenschen te doen bezoe
ken daarvan aangifte moeten doen vóór of op
15 Juli a. s. bij de hoofden dezer scholen, on
der overlegging van het geboorte-"en inen-
tingsbewijs van het betrokken kind.
De kinderen moeten den leeftjjd van zes fa
rm hebben bereikt. Kinderen, die binnen de
eerstvolgende zes maanden na het tijdstip der
toelating, dim leeftijd zullen hebben bereik^
kunnen, onder goedkeuring van Burgemeester
m Wethouders, op de genoemde scholen wor
den toegelaten.
De gelegenheid tot aangifte voor da Bur
gerschool i6 aan het schoolgebouw in de Bril-
lesteeg op Maandag en Donderdag van halt
em tot half twee uur en voor de Meisjesschool
op Mamdag en Vrijdag van 3 lot 4 uur,
aan hel gebouw der school aan de Oude
gracht. waarbij de ouders worden uitgeno»
digd die aangifte voor zooveel laatstgenoem
de school betreft te dom vóór 1 Juti e. h.
De ouders of verzorgers van z. g. buiten-
leerlingen worden uitgenood'igd de aanvragen
tot toelating tot d
rm vóór 1 juli a. s.
tot de betrokken gemeentebestu-
Ten slotte noodigen Burgemeester an Wet
houders belanghebbenden uit, hunne aanvra-
rn niet tot het laatste oogenblik uit te stat
in.
Burgemeester en Wethouders voornoemd»
JAN DE WIT Dz., Voora. La Burg.
DONATH, Secrtaris.
Alkmaar 15 Juni 1916.
Verderop las mm
Vrouwenkiesrecht moet er zijn,
Wil de wet rechtvaardig zijn.
Helpt moederzorg brengen in dm Staat
„Geen sekseverschil bij de stembus"; op een
ander het woord van minister Cort van der
Linden'„Zoodra het kiesrecht door medebur-
;ers wordt verlangd, is er recht het te onthou-
irn". Onder de propagandaplaten der vereenl
ging zagen wij o.a. een reeks van „zwartjes",
met deze pakkende opschriften
„Op 't kantoor, als klerk.
Dom wij hetzelfde werk".
„In dé fabriek
„Werken we geliek".
Voor de klas
„Komen wij beiden te pas".
„Om ziekte te weren,
„Strijden zoowel dames als heereo".
„Maar komt 't op kiezen an,
„Dan kiest allen de man". 1
Ietsverder als embleem. „Wij vragen het
Kiesrecht ook ter wille der kinderen", of
„Eerst als de vrouw het kiesrecht heeft, zullen
wij iets tegen den drank vermogen". (William
Stead), enz.
Na een wandeling van drie uren omstreeks
kwam de stoet weer op het IJsclubterrein,
waar, telkens in groepen van vier, een twaalf
tal spreeksters en sprekers het woord voer
den vanaf hoog opgerichte katheders.
Nadat het derde viertal had gesproten,
werd de volgende motie voorgelezen en aan
genomen onder luid handgeklap:
„De vrouwen en mannen, vertegenwoordi
gende verschillende politieke, vrouwen- en
vakvereenigingen, na te hebben deelgenomen
aan de betooging, georganiseerd door de
Vereeniging voor Vrouwenkiesrecht voor:
„Kiesrecht voor de vrouw op dezelfde voor
waarden als voor dm man, dus nu algemem
vrouwenkiesrecht in de grondwet", op Zon
dag 18 Juni 1916, in openbare vergadering
op het terrein van de IJsclub te Amsterdam
bijeen;
-.to. A 'vdtijmj
mmm
