DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN.
- sn I
I.
Tentoonstelling
611 M
ZANGUITVOERING en VUURWERK.
HeilooHeiloo
No. 208
Honderd en achttiende jaargang.
1916
MAANDAG 4 SEPTEMBER.
111
tsgriis per 3 maanden f 1—, Ir. p. post f 1.25. Advertuntieprlfect p. regel, groote letters naar plaatsruimte. Brieven fr. N. V. Boek- en Handelsdrukkerij yJl HERffls. COSTER 5 ZOON, Voordam 9. Telefnr. 1
Uit den Raad.
KNIPPEN VAN
ONDERKLEEDING,
op 6 SEPTEMBER a.s.
- - (r~*
Met 2G Qt. oorlogstoeslag op den abonnementsprijs per 3 maanden.
ALKMAAR, 4 September.
Het is in Griekenland een vreemde geschie
denis. Een Fransch-Engelsch eskader van 24
oorlogsschepen ligt voor Athene, troepen
worden er aan land gezet, Duitsche schepen
in beslag genomen, het marconi-station op
het arsenaal wordt bezet, Duitschers worden
in hechtenis genomen, van de regeering
wordt controle op de posterijen en telegrafie
geëischt en voorts verbanning van de agen
ten vkn de midden-mogendheden, het nemen
van maatregelen tegen Grieksche onderdanen,
die zich schuldig gemaakt hebben of mede
plichtig zijn aan omkooping of bespieding.
Kortom, de entente doet alsof zij heer en
meester in Griekenland is. En de heer Vmi-
zelos laat de wereld weten, dat „Griekenland
zich spoedig zal aansluiten bij zijn traditio-
neele vrienden." Maar er is het leger, maar
er is de koning. Dat de soldaten niet zonder
meer de partij der entente opnemen heeft het
garnizoen van Salygiki bewezen, dat niet aan
de beweging wilde meedoen en zich daarom
maar heeft laten intemeeren, hebben ook de
60 Grieksche soldaten bewezen, die volgens
een Havas-bericht zich bij de Bulgaren aan
sloten. En de koning wil zich blijkbaar ook
niet scharen aan de zijde dergenen die zijn
land op zulk een eigenaardige wijze zijn vrij
heid wil hergeven. Een Fransch blad vat de
toestand aldus geestig samen: „De partij
loopt af. Griekenland moet spelen; zal het
den Koning wegwerpen?" Het heeft er al
len schijn van, dat het zoo zal gaan. Hard
nekkig blijft het gerucht loopen, dat de ko
ning wil aftreden; ook leest men, dat de mi
nister-president Zaimis en zijn oud-collega
Venizelos het volkomen eens zijn.
De vermoedelijke oplossing van een geens
zins onwaarschijnlijk conflict ligt voor de
hand. De heer Venizelos is van huis-uit een
republikein. Hij heeft reeds eens de rol van
dictator gespeeld tijdens het koningschap.
Waarom zou hij geen president-dictator van
een Grieksche republiek worden en waarom
zou de entente zijn aspiraties tnet steunen,
wanneer het haar meer waard is, dat zij een
nieuwen bondgenoot meer dan dat Europa
een koninkrijk minder krijgt?
Van alle oorlogsterreinen is de aandacht
onttrokken en op den Balkan zijn thans aller
oogen gevestigd. Nog niet lang geleden keek
een ieder naar Verdun of naar de Somrne,
vast overtuigd, dat de oorlog daar zijn einde
zou vinden. De communique's mogen nog
zoo nadrukkelijk verzekeren, dat nu het weder
beter is geworden, de strijd in het westen is
verlevendigd, zij laten den gemiddelden lezer
even onbewogen als de legerberichten van
het Italiaansch-Oostenrijksche oorlogstooneel.
Toch dient aangestipt, dat bij de Somme
een Fransch-Engelsche aanval belangrijke
voordeelen heeft opgeleverd. Over een front
van 6 K.M. tusschen Maurepas en de Somme
werden Duitsche stellingen veroverd, een deel
van .Ginchy, heel Guillemont en de buiten
werken van Combles werden bezet, verschil
lende Duitsche stellingen tusschen le Forest
en Clery genomen. De Fransch en maakten
weer de grootste vorderingen en de Duit
schers moesten in hun handen 2000 gevange
nen achterlaten. Daarentegen behaalden de
Duitschers bij Vaux en het Chapitre bosch
(in de Verdunstreek) eenige voordeelen van
geringere beteekenis.
Het hernieuwd offensief in het Oosten
heeft de belangstelling, in zooverre dat men
samenhang kan veronderstellen tusschen dit
front en het nieuwe Balkanfront Meer en
meer wint de overtuiging veld, dat de oorlog
thans voorgoed tot zijn punt van uitgang is
teruggekeerd en dat de brand, die heel Euro
pa in vuur en vlam heeft gezet, zal worden
gedoofd waar hij is aangestoken. Volgens
den Russischen minister van oorlog zal ech
ter een winterveldtocht nog noodig zijn,
voordat het bloedige spel is beslist.
Op het Oostelijk oorlogstooneel is het Rus
sische offensief met groote kracht ingezet. De
Duitschers wisten bij Loetsk een met groote
overmacht uitgevoerden aanval af te slaan en
de Russen veroverden in de Karpathen den
berg Ploska op de Oostenrijkers.
Van welk belang, ook voor het Balkan
front, dat hernieuwde Russische offensief is,
ook al worden er geen directe aanzienlijke
resultaten door bereikt, leert een rede van den
Hongaarschen minister-president Tisza, die
in het Magnatenhuis zeide, dat ten tijde, dat
de militaire voorbereiding van Roemenië
werd waargenomen het alleen reeds met het
oog op het Russische offensief onmogelijk
was, zooveel krachten naar Zevenburgen te
brengen, dat zij den Roemeenschen aanval
hadden kunnen afslaan.
„Terwijl zeide hij onze troepen het
Russische offensief ophielden en daar den
toestand vastlegden, konden geen belangrijke
strijdkrachten worden weggenomen.
Van het oogenblik, waarop het Russische
offensief tot staan was gebracht, tot den over
val der Roemeniërs, was er geen tijd genoeg
om een voldoend aantal troepen naar Zeven
burgen te zenden. Wij hadden slechts zoo
veel manschappen, dat wij den opmarsch der
Roemeniërs kondea vertragen. Op deze wij
ze zijn de Roemeniërs een betrekkelijk gerinr
gen afstand Zevenburger binnengedrongen,
maar daarin zal verandering komen, als dë
getroffen maatregelen hun gewicht in de
schaal leggen. Ik zal over de bijzonderheden
daarvan niqt uitweiden, doch mij bepalen tot
het uitspreken van de hoop, dat onze tegen
maatregelen binnen korten tijd hun invloed
zullen doen gelden."
Zou echter het hernieuwde Russische offen
sief de Oostenrijksche plannen niet opnieuw
in de war sturen en zouden dë Oostenrijkers
wel kunnen standhouden op dë verdedigings
linie, welke zij dachten in te nemen? Na vijf
dagen vechtens zijn de Oostenrijkers tot ach
ter de Cerna, een zijrivier van den Donau,
geweken, maar het schijnt dat de Roemeniërs
nog niet den Donau zijn overgetrokken en de
herovering van Servië en de inbezitneming
van den Orient-spoorweg nog niet begonnen
zijn. Trouwens Roemenië wordt nu ook
zelf bedreigd.
Terwijl de Bulgaren zich aan de Stroema
eenigermate hebben teruggetrokken en daar
weer op den linkeroever zijn overgegaan,
hebben Duitsche en Bulgaarsche troepen de
grens van de Dobroedsja tusschen den Do
nau en de Zwarte Zee overschreden. Blijk
baar is het de bedoeling Roemenië snel aan
te vallen, teneinde een strategische samenwer
king tusschen het entente-leger van generaal
Sarrail, die nog steeds niet oprukt tot groot
verdriet van ongeduldige dagbladschrijvers
met Russisch-Roemeensche strijdkrachten te
verhinderen. Lukte het Roemenië gedeeltelijk
te bezetten (de hoofdstad Boekarest is dicht
bij!), dan zouden niet alleen dë Roemeniërs
maar ook de Russen ernstig bedreigd kunnen
worden, daar een offensief tegen ZuidrRus-
land dan mogelijk zou zijn.
Men ziet, dat het Balkanspel nog vele ver
rassingen kan opleveren. En mm houde wel
in het oog, dat de krijgsverrichtingen aan de
Roemeensch-Bulgaarsche grens van meer be
teekenis kunnen zijn voor den Balkan en voor
den geheelen oorlog dan in Zevenburgen.
(Slot.)
ALKMAAR, 4 September.
Wanneer er in welken gemeenteraad ook
gesproken wordt over de salarieering van het
onderwijzend personeel, dan kan men in den
regel een uren-lang debat verwachten. Op
dien regel heeft de raadsvergadering van
Woensdag een uitzondering gemaakt. Een
zeer ingrijpend voorstel tot herziening der
jaarwedden van de onderwzers, hetwelk de
kosten voor het lager onderwijs op de be
grooting van 1917 met 11470 zal verhoo-
gen, werd zonder slag of stoot door dm
Raad aanvaard met een complimentje aan het
College van Burgemeester en Wethouders.
Wij gelooven, dat naast het dollege ook de
Raad gecomplimenteerd mag worden met dit
doortastend besluit. Hoe noodig het was, een
afdoenden maatregel te treffen, bewees de uit
lating van den burgemeester, dat jarenlang de
hoofden der scholen in deze gemeente te
slecht gesalarieerd zijn. Mm is echter steeds
voor de financieele gevolgen teruggedeinsd
en heeft daarom zich altijd bepaald tot halve
maatregelen. De heer Cloeck en Stoel heb
ben evenwel het initiatief genomen, om dëze
zaak nu eens finaal te regelen. Zij hebben
de Hoomsche salarisregeling als voorbeeld
aangehaald en gezegd: wat in Hoom kan,
moet ook in Alkmaar kunnen. Hoewel B.
en W. aanvankelijk wel eenig bezwaar had
den met het oog op de financiën, bleek spoe
dig, dat dit initiatief het college geenszins
ongevallig was. Het verklaarde zich den
9den December van het vorige jaar, bij de be
handeling der begrooting, bereid met een
nieuwe regeling te zullen komen en thans
was daaraan gevolg gegeven op een wijze,
welke den heer Cloeck terecht aanleiding gaf
een verdiend woord van hulde uit te spreken.
Unaniem ging de Raad met het voorstel mee,
zoodat de hoofden 300 meer salaris krijgen
en hun 4 periodieke verhoogingen van 100
op 125 zijn gesteld (de heeren C. J. Reizi
ger, F. J. Aukes, T. Ypma, P. Schipper, A.
Wijn krijgen daardoor 400, de heer J. A
Zwarteveen krijgt 300, de heer G. Hellinga
350 en de heer J. Eits 375 meer), de aan-
vangsjaarwedden van de onderwijzers van
bijstand worden op 750 gebracht, terwijl
de zes periodieke veihoogingen elk van 75
op 100 zijn gesteld.
Ongetwijfeld zullen de betrokkenen met
deze herziening zeer ingenomen zijn. Maar
ook den Raadsleden kan het slechts aange
naam wezen, dat er thans op royait wijze
een eind is gemaakt aan een onbillijkm toe
stand. Nu de tractementen der onderwijzets
op peil zijn gebracht, mag men verwachten,
dat de Raad voor geruimea tijd van een las
tige aangelegenheid verlost zal zijn. Men
bedenxe echter wel, dat Woensdag slechte een
partieele oplossing is gegeven aan het vraag
stuk van de salarieering der onderwijskrach
ten. Er is oo1, nog een herziening van d«
tractementen der leeraren aan het gymnasium
in de smaak.
Het is jammer, dat dit alles veel geld
koet, maar dat valt nu eenmaal niet te ver
mijden. Een gemeente, welke het onderwijs
terecht als een voornamen factor van haar
bloei beschouwt, moet zorgen, dat het on
derwijs, het moge dan lager, middelbaar of
hooger zijn, op zoo hoog mogelijk peil blijft
en een voorwaarde daartoe is dat de onder
wijzers en leeraren een goed tractement ge
nieten, opdat men goede krachten niet alleen
kan krijgen, maar ook behouden.Zorgt men
daar niet voor, dan loopt men hard kans, dat
de onderwijs-inrichtingen doorgangshuizen
worden voor ,de beste krachten en vaste ver
blijven voor degenen, die elders niet on
der dak kunnen komen, ondër welke beide
omstandigheden het onderwijs méér lijdt, dan
de som waard is, welke men aldus uitzuinigt.
De arbeider moge zijn loon waard zijn, de
onderwijzer, de leeraar is het ook!
Met belangstelling zal men zeker kennis
genomen hebben van het betoog van den heer
Udo om ook dól secretaris en den ontvanger
periodieke verhoogingen te geven. Er is
eigenlijk geen enkele réden, waarom deze
ambtenaren in tegenstelling met alle ande
re ten stadhuize (behoudens de ambtenaren
van den burgerlijken stand) geen periodieke
verhoogingen krijgen. Naar de heer Udo
opmerkte, bestaat een dergelijke regeling in
andere provincies wel en het is dan ook te
hopen, dat Gedeputeerde Staten zullen wil
len luisteren naar den wensch van den Alk-
maarschen gemeenteraad om iets dergelijks
ook in Noord-Holland in te voeren.
Waar de Raad reeds in December 1915
met 11 tegen1 3 stemmen het tractement van
onzen verdienstelijken gemeente-secretaris
met 300 verhoogd wilde zien, was het te
verwachten, dat nu Gedeputeerde Staten
vroegen hoe men er over dacht om het trac
tement van dezen titularis op 3200 te bren
gen, men andermaal dea wensch te kennen
gaf, dat dit 3300 zou worden. In verband
met het tractement van den gemeente-secreta
ris wil men dat van den gemeente-ontvanger
op 2800 of 2900 zien gebracht. Men
herinnert zich dat de heer Cloeck naar aan
leiding van een klein incident onlangs ver
klaarde, dat dm ontvanger noodig een sala
risverbetering toekwam.
Over de verhooging van het tractement
van den burgemeester werd niet gesproken.
Tm onrechte naar het ons voorkomt. Het
burgemeesterschap heeft in onze dagen het
karakter van eereambt verloren. Het is een
ambt geworden, dat de algeheele toewijding
van zijn vervuiler eiecht. De burgemeester
van een gemeente als Alkmaar heeft een
verantwoordelijke, veelomvattende, moeielij-
ke, taak. Hij is iemand, die recht heeft op
een behoorlijke bezoldiging, geëvenredigd
aan de vele en velerlei werkzaamheden, die
van hem in zijn ambt gevraagd worden. In
deze opvatting hadden we gaarne gezien,
dat de Raad en wij zijn ten volle over
tuigd, dat hij 't niet anders dan unaniem zou
hebben gedaan Gedeputeerde Staten had
den geadviseerd ook het tractement van dm
burgemeester te willen herzien.
Wat de heer Verkerk zeide omtrent de
werkuren der stokers aan het gemeente-
Aangifte voor den Goedkoopen Cur
sus in het
(8 lessen voor t 1.2 avondlessen per
week), uitsluitend Dinsdag 5 en Vrij
dag 8 Sept., 21 uur, en Woensdag
6 Sept., 1013 uur, fci het Burger
weeshuis.
Inlichtingen worden gaarne verstrekt door
de Directrice
J. F. BEUMER.
slachthuis, was, ook al betreft het een uitzon
deringsgeval, zeer kras. Vooral het rekenen
van een nacht-uur tot een volgende dagtaak
maakt em onaangenamen indruk. Alleen be
grijpen we niet, waarom de heer Verkerk de
ze mededeelingen deed en waarom hij dit in
dm Raad deed. Hij zeide, dat hij noch den
directeur noch de commissie van bijstand on
aangenaam wilde zijn en gaf daardoor toe,
dat hij hen wel onaangenaam was. Maar het
bestuur der plaatselijke afdëeling van dm
Bond van Werklieden in openbare diensten
en bedrijven heeft al heel slecht zijn plicht
gedaan, wanneer het niet gepoogd heeft em
herhaling van iets dergelijks en zoolang ze
niet weersproken worden, mogen de mede
deelingen voor waar gehouden worden te
voorkomen. In elk bedrijf kan het gebeuren,
dat er tijdelijk hard aangepakt moet wordën.
Maar dan geldt ook daar: loon naar arbeid,
dan worde voor extra-werk extra betaald en
dimt mm beknibbeling te vermijden. Ge
schiedt zoo iets toch, dan sta de organisatie
op haar post. En nu verschillen wij met den
heer de Wit van meening ten aanzien van
de verhouding van em organisatie tegenr
over em gemeentebedrijf. Zijn de bestuurs
leden der organisatie flinke lieden, die al
leen dan met een klacht of een grief ko
men, Wanneer zij deze grondig hebben on
derzocht, dan kan het dm directeur, de com
missie, het college en ook dm Raad slechts
aangenaam zijn met hen .te dom te krijgen, in
plaats van.met de betrokken werklieden. Ver
meden wordt dan immers, dat men met aller
lei wissewasjes komt, ook dat de grief of de
klacht een persoonlijk karakter krijgt. Maar
dan moet em raadslid zich ook niet in die
verhoudingen wil lm mengen en mededeel in-
gen in het openbaar dom en daarbij dë ver
wachting uitspreken, dat de directeur het ste
nografisch verslag wel zal lezen. De betere
m veel vluggere weg is immers, dat zulke
mededeelingen dm direcetur direct vanwege
de organisatie bereiken!.En alleen wanneer
langs dim weg geen bevredigende oplossing
is te verkrijger;, moest em raadslid er zich
mee gaan bemoeien en vaak zal dan zijn In
vloed grooter blijkm in de burgemeesters- of
de wethouderskamer dan in de raadzaal 1
De heer dm Boesterd was tenslotte Woens
dag de aanleiding en het slachtoffer van een
tragi-comcdie. Dit lid is gem „persona gra
ta" bij zijn medeleden. Mm schijnt ernstige
bezwaren te hebben tegen de wijze, waarqp
hij zijn lidmaatschap van raadscommissies
opvat. En toen hij na geholpen te ziji
door den burgemeester, want hij zelf spra!
Voortdurend van em commissie van advies
voor em gemeentelijke hypotheekbank
een commissie van onderzoek voorstelde,
kwam kwalijk verholen tegenzin aan dm dag.
De opmerking van dm heer Ringers, dat het
de raadsleden noodeloos belasten was met
werk m dat, wanneer er een commissie was,
de heer dm Boesterd' daarin maar zitting
moest nemen, omdat hij dan tenminste zou
kunnen komen, sprak boekdeelen. En ook
het „nou, nou!" dat uit verschillende mon
den werd gehoord, torn de heeren Verkerk m
Thomsen verklaarden het voorstel te willen
steunen. Het werd em kleine manifestatie,
die in hilariteit overging, torn de voorsteller
zelf buiten stemming bleef. 'De voorzitter
maakte zich daarover boos, zei dat dit bene
den de waardigheid van em raadslid was
en dat mm- zich niet bevond in een kinder
kamer, maar in dm Alkmaarschm Raad.
Waarop de heer dm Boesterd ter snede ant
woordde, dat, waar de Raad voorging met
em loopje met zijn voorstel te nsmen, hij
meende te moeten volgen. Het schijnt, dat
de heer dea Boesterd den troost van Uilen
spiegel kan aanvaarden, ik heb het er maar
gemaakt. De heer Verkerk zeide nog, dat het
hem in' dezen vollen ernst was de heer
Thomson vond het geval' zoo vermakelijk,
dat hij nauwelijks stemmen en dus nog min
der iets zeggen kon en dat nemen wij ook
aan, ofschoon de opmerkingen van den heer
Ringers over den toestand in de bouwwereld
en vooral die van mr. Leesberg, die er op
wees, dat in groote steden dergelijke banken
zijn, omdat daar gronden in erfpacht worden
uitgegeven, waarop particulieren niet gaarne
hypotheken geven, van dim aard warm, dat
het door dm heer dm Boesterd gewenschte
Konderzoek op dit oogenblik en voor deze ge
meente niet anders dan een negatief resul
taat deed verwachten, zoodat zulk een on
derzoek overbodig mocht heetm.
Het debat over de verordening op de ge
meentelijke arbeidsbeurs, dat, gezien de twee
erlei stroomingen over dm omvang, welke
van langen adem schijnt te zullen worden,
dit instituut ia deze gemeente moet hebben,
werd uitgesteld tot een volgenden keer.
L.E.T.T.
om fraaie prij'zen ter waarde
van f 40.-.
Aangifte tot 's middags half drie.
BUITENLAND.
KORTE BERICHTEN.
Het 8-uurs-weisontwerp is bij Senaat
en Huis van Afgevaardigden te Washington
aangenomen, waardoor de spoorwegstaking
in Amerika is voorkomen.
De koning van Montenegro gaat naaf.
het Italiaansche front, Waar hij zijn schoon
zoon, dm koning van Italië, zal ontmoeten.
Vervolgens zal hij ook het Engelsche en het
Belgische front bezoeken.
In het petroleum-gebied van Bakoe
zijn drie nieuwe naphta-bronnen ontdekt,
waarvan de grootste dagelijks een half milli-
om K.G. naphtha geeft.
Volgens Reuter zijn 60 Orieksche sol
daten van het 83 regiment infanterie, naar
het Bulgaarsche leger overgeloopen.
Reuter meldt officiéél. Vijandelijke
vliegtuigen hebben Vrijdagochtend' op Port
Said 25 bommen geworpen. Er zijn enkele
persoonlijke verliezen voorgekomen. Geen
schade.
Het Engelsche departement van oorlog
heeft em aantal contracten afgesloten met
stoom- en verfininrichtingen, om verscheurde
of beschadigde uniformen weer op te knappen
Per week worden er nu gemiddeld 10.000
oude uniformen weer al^ nieuw afgeleverd.
De grens van Dobroedscha is tusschen
de Donau en de Zwarte Zee door Duitsche
en Bulgaarsche troepen overschreden.
De Roemeensche grensbewaking is onder
verliezen voor haar teruggeworpen, meldt
em Duitsch officieel bericht.
De sociaal-democratische afgevaardigde
van den Oosbenrijkschen Rijksdag Daszynski,
heeft zijn mandaat als vertegenwoordiger van
de stadi Krakau neergelegd. Hij was onder
voorzitter van de Poolsche fractie.
Zaterdagavond zes uur hebben vliegtui
gen em aanval op het arüllerie-depol te Ho
boken (Antwerpen), gedaan waar drie doo-
dien en verscheidene gewonden zijn. De vlieg
tuigen zijn door een Zeppelin verdreven, al
dus meldt men aan de N. R. Crt.
De heer Beldiman, de Roemeensche ge
zant te Berlijn, die zich niet erg haast uit
Berlijn weg te komen, is, volgens de Frank!.
Ztg., een Berlijner van geboorte. Reeds zijn
vader was er gezant en de zoon heeft daar
zijn geheele opvoeding genoten.
Te Huil hebbenz ich 22 Augustus twee
pestgevallen voorgedaan bij jongens van 16
en 17 jaar. Alle voorzorgsmaatregelen wer
den genomen, nieuwe gevallen kwamen niet
voor.
Oezonken zijn de Engelsche stoomsche
pen Duart (3100 ton), Strathallan (4400
ton), Kelvina (5000 ton), Farmatyr (1400
i)
ton) en Mascotte (1100 ton)
Het Noorsche stoomschip Dronning
Maud (1100 ton), liep op em mijn en zonk,
de kapitein en twee man verdronken.
en
kapitein en twee man veraronKen.
Een Zepplin-aanval op Oost Engeland
Londen plaats, er namen 13 luchtschepen
aan deel', één werd in brand' geschoten. En
gelsche berichten zeggen dat de schade niet
groot is.
Er liggen 42 oorlogsschepen in de baai
bij Athene, troepen zijn aan wal gezet, Duit
sche schepen1 in besla genomen en Duitschers
gearresteerd.
Het officieele Roemeensche communiqué
111111.111i V|
