DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN.
No. 215
Honderd en achttiende jaargang:.
1916
fthonneraentspriis per 3 maanden f 1—, Jr. p. post f 1.25. Advertentieprijs^*ct. p. regel, groote letters naar plaatsrnimte. Brieven Jr. N. V. Boek- en Handelsdrukkerij v.h. HERIÏÏs. COSTER 4 ZOON, Voordam C 9. Telefnr. 3.
DINSDAG 12 SEPTEMBER.
VAlilA.
NEDERLAND.
Met 20 ct. oorlogstoeslag op den abonnementsprijs per 3 maanden.
ALKMAAR, 12 September.
Het bericht, dat de troepen van generaal
Sarrail men noemt ze ook het leger van
den Franschen minister-president Briand
in beweging zijn gekomen, is 't voornaamste
nieuws van heden. Men weet, dat er van ver
schillende kanten pressie op den Franschen
generaal is uitgeoefend, om op te rukken. De
Temps drong hierop aan en de Manchester
Guardian achtte den val van Toeitrakan een
welsprekende waarschuwing om den op-
marsch van Saloniki uit niet langer uit te
stellen. Men begreep.niet, waarom de hier
samengetrokken aanzienlijke troepenmacht
zoo lang werkloos bleef. Ook toen de Bulga
ren poogden, den kring om de basis nauwer
aan te halen, de entente-troepen in het Oos
ten over de Stroema werden teruggeworpen
en in het Westen de verbinding met de Ser
viërs werd verbroken. Zelfs verluidde, dat er
tegen den in de politiek zoo vooruitstreven-
den generaal in zijn vaderland een veldtocht
was begonnen.
Maar thans zijn de Engelsche troepen weer
ovep de Stroema getrokken en hebben er
nadat er krachtige tegenstand overwonnen
was, enkele dorpen bezet, terwijl de entente-
artillerie in het centrum de Bulgaarsche
stellingen heeft beschoten en de Serviërs het
terugtrekken van Bulgaarsche voorposten
melden.
Het heeft geen zin, te gissen, waarom de
entente hier niet eerder in beweging is geko
men. Wel kan thans worden vastgesteld, dat
het meedoen van Roemenië en de Duitsch-
Bulgaarsche opmarsch in dit land de aanlei
ding vormen van de thans begonnen actie.
Een krachtig offensief van het zuiden uit, zou
den Duitschers, Bulgaren en Turken stellig
op dit oogenblik zeer ongelegen komen. Het
is echter de vraag of de aanval werkelijk
krachtig zal zijn, een vraag, welke evenwel
spoedig zal zijn opgelost.
Wat Griekenland bij de thans weer ver
anderde omstandigheden zal doen, zal even
eens weldra blijken. De ententeberichten loo-
pen daarover uiteen. Men leest, dat Koning
Konstantijn nog geenszins zijn vertrouwen in
de overwinning der Duitschers heeft verlo
ren, maar ook, dat de ententegezinde heer Ve-
nizelos aan het hof meer en meer invloed
krijgt. Terwijl eenerzijds Griekenland wordt
beschouwd als een begeerden bondgenoot,
die Bulgarije zou kunnen helpen afmaken,
wordt aan den anderen kant geschreven, dat
een verdeeld leger van een verdeelden staat
weinig sterkte kan aanbrengen, terwijl Rus
land en Italië het blijkbaar minder aange
naam vinden, dat, wanneer het eens tot de
verovering van Konstantinopel kwam, Grie
kenland ook aanspraken zou kunnen laten
gelden.
Het heet voorts, dat de koning de onzijdig
heid wil handhayen. Er wordt echter een
gedeeltelijke mobilisatie bericht. En zoo lang
de thans heerschende toestand voortduurt is
generaal Sarrail niet verzekerd, dat er niets
achter zijn rug gebeurd. Hij zal zich tegen
alle gebeurlijkheden achter zijn front moeten
dekken.
Terwijl wij dit schrijven bereikt ons het be
richt, dat er in Griekenland een minister-cri
sis is uitgebroken. De minister-president
Zaïmis is afgetreden. Het is nog niet bekend
of de koning deze ontslagaanvraag heeft aan
genomen. Een spoedige oplossing van deze
crisis is echter te verwachten, al valt het niet
te zeggen, in welken geest deze zal uitvallen.
De bekende Fransche criticus Hervé wijst
er nog eens op, dat het Balkanfront ongetwij
feld het voornaamste front is op het oogen
blik. Flij vraagt, waar de Portugeezen blij
ven, of Italië niet meer heeft te missen dan
het gezonden kleine korps, of de Engelschen
nog steeds hun troepen ongebruikt in Egypte
laten en waarom de Russen geen kracht ont
wikkelen, welke die der Duitschers evenaart
„Een overwinning op het Balkanfront, zegt
hij, zou de bondgenooten geweldig verster
ken, daar Rusland dan zijn verbinding met de
Middell. Zee zou krijgen en zijn graan kan
inwisselen tegen kanonnen en munitie. Zien
de bondgenooten geen kans om van Roeme-
nië's meedoen partij te trekken en Bulgarije
binnen enkele weken of maanden té verplet
teren, dan zou dat groote teleurstelling ba
ren."
Een dergelijke uitlating wijst erop, dat er
naar dit front over en weer nog veel grooter
troepenmachten zullen worden gezonden.
Trouwens belangrijke maatregelen eischen
krachtige middelen. En waar het strategi
sche naastliggende doel der entente de Bul
gaarsche hoofdstad Sofia is, moet wel in
aanmerking1 worden genomen, dat Sofia 350
K.M. van de Dobroedsja en 250 K.M. van
Saloniki is gelegen.
Van het Balkanfront ontbreken verder be
richten, zoodat we noch over de vermeeste
ring van Silistria, noch over de herneming
van Dobritz iets naders hebben vernomen.
Nu de adjudant van veldmaarschalk von
Hindenburg, generaal Ludendorff, de Duit-
sche oorlogscommuniqué's teekent, is er een
verandering gekomen in den vorm. Voor het
eerst wordt nu ook voor het westelijk oor-
logstooneel een verdeeling gemaakt in ver
schillende fronten en daardoor wordt offici
eel bevestigd, dat prins Albert van Wurtem-
berg in het noorden, kroonprins Ruprecht
van Beieren aan de Somme en de Duitsche
kroonprins bij Verdun staat.
Belangrijk nieuws is er niet. Bij Ginchy
en Combles wordt op ontzettende wijze ge
vochten. De Times zegt, dat het te betwijfe
len valt of ooit in de laatste twee maanden
zulk een bombardement zoo lang geduurd
heeft. De Duitschers doen wanhopige, maar
tot dusverre tevergeefsche pogingen om het
verloren gegane terrein te herwinnen.
Dat de Engelschen bij Neuville en het ka
naal van la Bassée tot Duitsche loopgraven
doordrongen, bewijst, dat hun patrouilles
daar voortdurend actief optreden en de Duit
sers zoodanig bezig houden, dat deze van
daar geen troepen ter versterking van het
Sommefront kunnen zenden.
Een cijferaar onder onze lezers meldt ons,
dat de Engelschen en Franschen aan de
Somme 94 K.M.a hebben heroverd en dat er
nog 20.906 K.M.a Fransch gebied bezet is.
Het offensief der Russen leverde naar zijn
berekening van 4 Juni tot 7 September 27.980
K.M.a, terwijl er nog 252.020 K.M.a bezet is.
1TALIAANSCH SLAGSCHIP.
Op 2 Aug. brak op het oorlogsschip Leo
nardo ua Vinei, een linieschip van 1911,
groot 221500 ton, voor anker liggend op een
plaats, waar het tegen eiken vijandelijken
aanslag gevrijwaard was, brand uit naast de
achiersie kruitkamer. Door een snelle en
lofwaardige beslissing slaagde de bevelheb
ber van het schip er ip, de kruitkamers on
der water te zetten, waardoor vernietiging
van het schip voorkomen werd. 'lengevolge
van een ontploffing ontstond eclner een
scheur m den romp, waardoor het water
binnendrong, zoodat het schip zonk in 11.50
M. tvater. Een groot deel v^n de beman
ning kon door snel verleende hulp gered
worden; van de 34 officieren en 1150 koppen
der bemanning zijn 21 officieren en 227 man
omgekomen ais slachtoffers van hun plicht.
Uit het eerste onderzoek, dat dadelijk, met
inachtneming van de grootste geheimhou
ding, is ingesteld, is gebleken, dat het onge
val niet is te wijten aan eenige inmenging
van buiten, noch aan den aard der op de
oorlogsschepen gebruikte ontplofbare stoffen.
Terwijl een commissie van hoog gezag,
aan wier arbeid ook bekwame technische en
burgerlijke personen deelnemen, de middelen
bestudeert om het gezonken schip te lichten
en te herstellen, heeft de minister van marine,
ten einde zoo stellig mogelijk alle omstandig
heden, die verband kunnen houden met het
ongeval, op te helderen en na te gaan of dit
in betrekking kan staan met door kwaadwil
ligheid veroorzaakte ongelukken, die onlangs
in het land zijn voorgekomen, een commissie
van onderzoek ingesteld, bestaande uit de le
den van den senaat admiraal Canevaro, prof
kighi en pro.. Ciamiciani, de Kamerleden
prof. Battelli, ingenieur Arlando Salvatore,
San Just Detenlada en vice-admiraal Avallo-
ne. De commissie, wier voorzitter Canevaro
is, zal dadelijk met haar arbeid beginnen. Zij
kan zich bedienen van elk middel van onder
zoek, dat zij wenschelijk acht en heeft een
zeer uitgebreide opdracht, die zich zoowel
uitstrekt over het ongeval van de Leonardo
da Vinei, als over dergelijke ongevallen, die
daaraan zijn voorafgegaan. Het is n.l. de
bedoeling van den minister, dat de arbeid
van de commissie volledig zij en in alle op
zichten tot opheldering zal leiden.
HET SERVISCHE SKOEPSJTINA TE
NICE.
Het Servische Skoepsjtina (de volksverte
genwoordiging) dat bij koninklijk besluit
van 25 Juli te Nice was bijeengeroepen, heeft
zijn werkzaamheden hervat. Na de voorle
zing van het koninklijk besluit, nam de heer
Nikolits, de Kamer-president, het woord. Al
lereerst bracht hij hulde aan hen die in Ser
vië op het veld van eer zijn gesneuveld. Hij
sprak de overtuiging uit, dat dank zij de
hulp van Servië's bondgenooten, de vijanden
van Servië overwonnen zullen worden. Deze
onwrikbare overtuiging, voegde hij er aan
toe, wordt trouwens gedeeld door alle Ser
vische afgevaardigden. Onze verlangens gaan
uit naar hetzelfdë ideaal, namelijk om bin
nen den kortst mogelijken tijd terug te kee-
ren naar ons dierbaar vaderland, dat thans
lijdt en verminkt wordt, doch geëerd en
groot zal zijn in de toekomst.
ENGELAND EN DE NEUTRALEN.
De Daily Mail spreekt in een hoofdartikel
de hoop uit, dat de mededeeling, afgekondigd
door het departement voor de blokkade, dat
n.l. voor bepaalde artikelen geen uitvoerver
gunningen naar neutrale landen zullen wor
den verleend, niet enkel voor een korten ter
mijn geldig zal zijn. Indien de neutralen
gelooven, dat de uitvoervergunningen voor
geruimen tijd zijn ingetrokken, zullen zij ver
plicht zijn, zuinig om te springen met hun
voorraden. En dat zal de uitwerking van
onze blokkade te krachtiger maken.
KORTE BERICHTEN.
Op 2 en 3 September werd te Lissa in
Posen een Katholieke provinciale vrouwen
dag gehouden. Ongeveer 1500 Katholieke
vrouwen' en meisjes uit alle deelen der pro
vincie waren aanwezig.
De Belgische minister Helleputte is
thans te Havre teruggekeerd. De gevolgen
van het auto-ongeluk, waarvan de minister
het slachtoffer werd, doen zich echter nog ge
voelen en het zal nog enkele weken duren, al
vorens Z. Exc. geheel hersteld zal zijn.
De Engelschen zijn over de Stroema ge
trokken en vallen1 de Bulgaren' aan.
Fransche vliegers hebben militaire wer
ken te Brugge en Saarbriicken met zwaar ka
liber bommen beworpen.
Op den verjaardag der aanvaarding
van het operbevel door den Tsaar hebben de
inwoners van St. Petereburg en van een groot
aantal provinciesteden' den gouverneurs ver
zocht om telegrafische den Tsaar hun gevoe
lens van hechte trouw en hun offervaardig
heid ter wille van een volkomen overwinning
te vertolken.
De Russiche minister van ondeiwijs heeft
bepaald dat met het nieuwe schooljaar 1916-
1917 het gebruik van de Duitsche taal op
openbare en bizonder', scholen in het geheele
rijk is verboden.
Als uiting van sympathie met het sta
kend spoor- en tram-jpersoneel te Nieuw York
dreigt er in die stad een algemeene staking,
200.000 man omvattende, uit te breken.
Enver pasja, plaatsvervangend opperbe
velhebber van het Turksche leger en de Turk-
sche vloot, is in het Duitsche groote hoofd
kwartier aangekomen. Hij is bij keizerlijke
kabinetsorder a la suite van het regiment gar
defuseliers gesteld.
De middelste boog van de groote canti-
leverbrug over de St. Lawrence bij Quebec in
Canada, die opgeheschen werd ter vervan
ging van de boog die in 1907 kwam te vallen,
is in elkaar gestort. Tal van werklieden zijn
in der ivier geworpen. Men vreest dat er veel
menschenlevens zijn verloren gegaan.
De heer Ribot, de Franschë minister van
Financiën, schat in zijn aan heL parlement
overgelegd financieel overzicht de staatsuit
gaven in 1916 op ruim 16 milliard gulden,
(vorig jaar 11,7 milliard), waarvan voor
oorlogskosten 11 A milliard (vorig jaar 7
milliard.)
Het Roemeensche hoofdkwartier is, naar
Duisehe bladen vernemen, na den val van
Toetrakan naar PlojesjtiSinaja overge
bracht, het marinebestuur naar Constantza.
Een deputaite Amerikaansche kooplie
den en fabrikanten kwam te Parijs aan.
Doel der zending is, de berekkingen tus
schen Frankrijk en1 de Vereanigde Staten op
een brëeder voet te brengen.
Het /f nier ik. Congres heeft de wet
omtrent de heffing van invoerrechten op verf
stoffen in dier voege gewijzigd, dat zij niet
eerst na den oorlog, doch terstond in werking
zal treden. De verfstoffabrikanten zijn echtei
nog niet tevreden1 en- verklaren, dat de wet
hen nog te weinig beschermt.
Het Engelsche stoomschip Lexie (3710
ton) is in den grond geboord.
De nieuwe opperbevelhebber van de
Russiche vloot in de Zwarte Zee, admiraal
Koltsjoek, is 42 jaar oud. Het heet dat hij de
jongste admiraal van eenige vloot ter wereld
is.
In een artikel over den uitvoer stelt de
„Secoio" vast" dat de aardapeloogst in Ita
lië, volgens voorzichtige schatting 25 pet.
minder zal zijn dan anders.
Minister Botha heeft in een rede te
Klerksdorp gezegd dat men beter deed nu nog
desnods een paar jaar door te vechten, daar
men anders over een jaar of tien opnieuw zou
moeten beginnen.
HET OPBRENOEN VAN DE „NIOBE".
Kapitein P. Burghout en de bemanning van
het stoomschip „Niobe" van de Kon. Ned.
Stoomboot-Mij., het schip, dat Donderdag
door de Duitschers werd opgebracht, zijn te
Amsterdam teruggekomen.
De kapitein deelde omtrent de toedracht het
volgende mede
Donderdagmiddag om 1 uur werd de „Ni
obe", die met een lading stukgoederen op
weg was va nAmsterdam naar Bordeaux, in
dé Noordzee even voorbij de Noordhinder
door een Duitschen onderzeeër aangehouden,
die twee losse schoten voord en boeg loste,
om het schip te waarschuwen' dat het stoppen
moest. Er werd onmiddellijk gestopt, en daar
op seinde de onderzeeër, dat er iemand aan
boordm oest komen met de papierem
De stuurman ging er met de papieren heen
en keerde met een prijsbemannig vhn den on-
onderzeeër terug. De papieren werden aan
boOrd van den onderzeeër gehouden. Het Ne-
derlandsche schip werd naar Zeebrugge opge
bracht, van wóar de bemanning en de kapi
tein met een' vrijgeleide naar de Nederland-
sche grens vertrok.
De „Niobe" zal voor een prijsgerecht ge
bracht worden. Het is een van de kleinste
schepen der maatschappij. Onder de lading
stukgoederen' bevond zich een belangrijke par
tij kaas, die, naar men weet, relatieve contra
bande is.
De „Niobe" voer in convooi met een ander
schip der maatschapen, dat in ballast uitging
doth niet aangehouden werd.
DE NACHTELIJKE MANOEUVRE.
Naar aanleiding van het bericht van het
„Vaderland" over de „verschrikkelijke nach
telijke manoeuvre" doet de gep. lt.-gen. G. J.
W; Koolemans Beynen aan dat blald opmer
ken, dat voorvallen als zich daarbij voorde
den, hoe betreurenswaardig ook, niet altijd
te vermijden zijn. Hij schrijft o.m.
Bij het schijfschieten hoeveel voorzor
gen daarbij ook worden in acht genomen
valt af en toe een slachtoffer. Maar dit doet
zich in elk bedrijf voor. In hetzelfde blad,
waarin uw treurig aangegeven bericht, dat
een gemeente-correspondent uit RozendaaJ
senreef, staat dat een werkman, door duize
ling bevangen, in een put viel, en ten gevol
ge daarvan overleden is. Zeker is dit treu
rig, evenals het overlijden der beide soldaten
doch over dit laatste kan den brigadecom
mandant geen verwijt treffen, omdat hij een
bevolen oefening wegens donder en. slagre
gen niet staakt.
Maar het geheele geneeskundige perso-
neel(!) schijnt het doorzetten van den tocht
ontraden te hebben. Ik maak den brigade
commandant mijn compliment, dat hij zich
in' deze daaraan niet heeft gestoord. En wan
neer ik als divisie-commandant gesteld,
dat ik het nog was bericht kreeg, dat een
brigade-commandant om de aangegeven re
den een bevolen oefening niet had doen door
gaan (waardoor natuurlijk ongelukken uit
gesloten waren), dan zou ik zeker gezegd
hebben: „Kolonel! U moet van mijn solda
ten geen ouwe wijven maken," en ik zou
moeite gehad hebben, om dat epitheton niet
op den kolonel zelf toe tg passen.
Eéne zinsnede uit het bericht deed mij
goed, namelijk dat er soldaten waren, die
toen men ha t hield, zich in de modder te
slapen legden. Kranig, dat die jongens het
zoolang hebben uitgehouden. Zóo zijn ze,
onze Hollandsche jongens! Jan Cordaat
leet gelukkig nog.
HOSPITAALSCHIP VOOR DE
VISSCHEKIJ.
Omtrent de uitzending van het hospitaal
schip voor de zeevisscherij, waartoe de minis
ter van Landbouw, Nijverheid1 en Handel
hee.L besloten, meidt men nog aam de N. R.
Ct.".
De minister van Marine heeft een loods-
schoener, geheel uitgerust en bemand, voor
dat doel beschikbaar gesteld en aan boord
daarvan een officier van gezondheid van dt
Kon. Ned. Marine met een verpleger der
Marine geplaatst. De inspectie der visscherij-
en heeft zorg gedragen, dat een ervaren gedi
plomeerd schipper ter haringvisscherij als
visscherijlods de reis meemaakt om de noodi-
ge aanwijzingen te geven, ten' aanzien van de
plaatsen, waar de haringvisscherij vermoede
lijk zal worden uitgeoefend en voor het ma
noeuvreeren tusschen de vloot.
Dit hpspitaalschip is 5 dezer naar zee ver
trokken1.
BINNENLAND.
DJAMBI.
Uit Djambi werd d.d. 15 Juni aan de
„Locomotief" het volgende geschreven:
„De handel ïs'hier in de laatste tien jaren
ontzettend vooruitgegaan, zoowel op het
gebied van import als export. Deze laatste
omvat invhoofdzaak rubber, huiden, een
kleurstofhoudende houtsoort, zand en vele
boschproducten. Maar het voornaamste pro
duct van Djambi is petroleumde petroleum-
bronnen zijn echter nog niet in exploitatie.
Reeds was het zoo goed als zeker, dat de
bekende „BataafsChe" hare concessies ook in
deze streken zou uitbreiden, reeds was men
begonnen ter hoofdplaats de terreinen uit te
zetten waarop de petroleumstad „Batang-Ha-
ri" zou verrijzen, zelfs was een stoomhoutza-
gerij al gedurende een- jaar bezig geweest met
het vervaardigen van de voor den bouw ge-
noodigde balken en planken, toen plotseling
in de kamers der Staten-Generaal uitgemaakt
werd: „geen particulieren, maar staatsexploi
tatie van Djambi." Geen particuliere, maar
staatsbemoeienis in zake de ontginningen
van petroleum! Wanneer? vraagt men zich
af. Met dat al werd de ontwikkeling van
Djambi plotseling geremd. Groote handels
huizen hadden hier reeds hunne filialen ge
vestigd, want Djambi zou een stad worden
van beteekenis, immers algemeen was bekend,
dat de bronnen van petroleum hier rijker wa
ren. dan in eenig ander gedeelte van Sumatra
en algemeen wist men ook de, voortvarende
werkwijze der „Bataafsche." Met één penne-
streek werd nu aan alle illusies de bodem in
geslagen. Nog hoopt men, dat ter eeniger
tijd het staatsbesluit een wijziging zal on
dergaan en ziet men vol vertrouwen op tot
den grooten „Colijn," wiens komst in Indië
nauw verband hieid met de Djalmbische pe-
tro leumcoricessies.
Dat het gouvernement overtuigd is, dat dit
land vele rijkdommen in zijn bodem bevat,
bewijst wel het feit, dat sedert een goed jaar
(Duitsche) mijningenieurs in de binnenlanden
bezig zijn, naar delfstoffen te zoeken. Wat de
resultaten zijn, is nog een diep geheim, of
schoon cr af eri toe wel wat van uitlekt.
De uitbreiding van den handel heeft ook
die van de scheepvaart met zich gebracht.
Geregeld wordt de hoofdstad dooj schepen
der K. P. M. bezocht; één lijn gaat via Sin
gapore en een tweede is de sedert deze maand
ingevoerde 14 daagsche dienst tusschen Java,
Palembang en Djambi.
De verbinding met het binnenland geschiedt
in hoofdzaak te water door middel van hek-
wielstoomers, platte vaartuigen, die door een
waterrad instede van een schroef voortbewo
gen worden."
AFSLUITING EN DROOGMAKING VAN
DE ZUIDERZEE.
Zooals reeds gemeld is, is bij de Tweede
Kamer ruge'diend het wetsontwerp tot afslui
ting en droogmaking van de Zuiderzee.
In de Memorie van Toelichting wordt al
lereerst gewezen op twee voordeden, welke
de oplossing van het Zuiderzeevraagstuk
biedt, die sterk op den voorgrond treden: de
verbetering van den waterstaatstoestand der
om den zeeboezem gelegen landstreek door
de afsluiting, en de vergrooting van de be
bouwbare oppervlakte des lands door de ge
leidelijke droogmaking.
Het plan van de Zuiderzeevereeniging, zoo
als het door de staatscommissie is aangevuld
en gewijzigd, vormt den grondslag voor het
dians aangeboden wetsontwerp. Echter wor
den de voorzieningen, noodig met het oog
op de belangen van de landsverdediging, in
de Memorie buiten beschouwing gelaten.
Aan de richting van den afsluitdijk, waar
door de IJssel binnen de afsluiting valt, ont
leent het voorgestelde ontwerp zijn bijzonder
karakter.
Door de afsluiting met insluiting van den
IJssel wordt niet alleen de tegen de zee te
verdedigen kustlijn belangrijk verkort, doch
wordt midden in het land in piaats van een
met de Noordzee gemeen liggende zoutwater-
plas, waarpp onder den invloed van de stan
den der Noordzee sterk afwisselende water
standen voorkomen, een zoetwatermeer ver-
Kregen met een veel meer standvastigen wa
terspiegel, laag genoeg voor een behoorlijke
afwatering van de omringende landstreek, uit
weik binnenmeer de'provinciën Friesland en
Noord-Holland, die tot dusverre steeds Leden
onder het gemis eener behoorlijke waterver-
versching, op overvloedige wijze van zoetwa
ter kunnen worden voorzien.
De afsluiting van de Zuiderzee, zooals zij
thans is ontworpen, zal belangrijke wijzigin
gen brengen in den toestand van de omlig
gende gewesten,' dat is van niet minder dan
vijl pioeiuvien, wijzigingen zóó veeiomyat-
tenu en ingrijpend ais nog bij geen enkel tot
dusver uitgevoerd openbaar werk het geval
is geweest.
liet lijdt geen twijfel, of de afsluiting van
ue Zuiderzee op zich zelf, ook zonder daar
aan de droogmaking van eenig deel van de
afgestoten wateroppervlakte te verbinden, is
een werk van openbaar nut, en het zou zeker
wenschelijk zijn haar in het algemeen belang
als een op zich zelf staand werk te onderne
men, indien 'althans kon worden aangeno
men, dat de waarde der bovenbedoelde kosten
opweegt tegen de kosten van het werk.
Voorziening in de belangen der scheep
vaart. Op de diephouding van de haven het
Nieuwediep zal de afsluiting van de Zuider
zee geen nadeeligen invloed uitoefenen, aan
gezien de afsluitdijk blijft bezuiden de zuide
lijke grens der kom, waarvan het water bij
eb dient tot spuiïng van de haven. Evenmin
is van de afsluiting een overwegende 'invloed
op den toestand van het Heldersche Zeegat,
het Vlie en den toegang tot de haven van
Harlingen te wachten.
Tot behoud van de scheepvaartgemeenschap
van Harlingen, Terschelling en Vlieland met
het bezuiden de afsluiting vallend deel der
Zuiderzee is een kanaal ontworpen van Har
lingen langs de binnenzijde van den Frie-
schen zeedijk tot even ten zuiden van den af
sluitdijk en aldaar bij Piaam uitmondende in
de afgesloten Zuiderzee.
Bij Piaam zal in dit kanaal een schutsluis
worden gebouwd en zal een haiven worden
gemaakt, die aan een voldoende diep gedeel
te van het IJsselmeer komt te liggen.
Verder zal in de scheepvaartgemeenschap
tusschen de beide deelen der Zuiderzee, die
door den afsluitdijk gescheiden worden, moe
ten worden voorzien door middel van op
Wieringen te bouwen schutsluizen. Behalve
een sluis voor de gewone vaart, is aldaar een
kleinere schutsluis voor visscherschepen ont
worpen. -
De ontzilting van den afgesloten waterplas,
die spoedig op de afsluiting zal volgen, heeft
ten gevolge dat de op de Zuiderzee uitgeoe
fende visscherij als zoodanig te niet gaat. De
Staatscommissie voor de voorziening in de
visscherijbelangen' heeft een som uitgetrokken
van 4V& millioen gulden, welk bedrag thans
ALRMAARSCHE COURANT.