DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN.
DE OORLOG.
Kermis te Bergen
i, ti dsn statu
de electrisch omhoog gaande riemen,
Honderd en achttiende jaargang.
1916
Abonnementsprijs per 3 maanden f 1.—(r. p. post f 1.25. Advertentieprijslfcct. p. regel, groote letters naar plaatsruimte. Brieven fr. N. V. Boek- en Handelsdrukkerij v.h. HERNIs. COSTER tf ZOON, Voordam C 9. Telefnr. 3.
ZATERDAG 23 SEPTEMBER.
H
Voor de buitengemeenten.
NEDERLAND.
LAliDWEER LANDSTORM en MILITIE,
op 24, SS ©n 26 September.
met
No.
Dit nimmtr bestaat uit 3 bladen.
Met 20 et. oorlogstoeslag op den abonnementsprijs per 3 maanden.
ALKMAAR, 23 September.
Er zijn tot het oogenblik, waarop wij dit
schrijvenWat vroeger dan andere dagen
geen belangrijke berichten ingekomen.
Nergens is de toestand belangrijk veranderd
In het Westen hebben de Franschen en En-
gdschen weer een beetje aan het Duitsche
front geknabbeld (de eersten namen een ver
sterkt huis bij Combles bij verrassing en meer
Oostelijk eenige stukken loopgraaf, de laat-
sten wonnen een weinig terrein ten Noorden
van Fiers en Martinpuich en ook ten Zuiden
van Atrecht). Fiet Italiaansche legerbericht
vestigt cje aandacht op het slechte weer, dat
de operaties belemmert. Van het Oosten valt
volgens het Russische legerbericht niets bij
zonders te melden, terwijl de Duitschers be
richten, dat ze in de Karpathen, waar de
Russische druk het sterkst is, een veroverde
bergtopstelling hebben moeten prijsgeven en
zich elders hebben gehandhaafd. Aan het Ma
cedonische front maakten de Serviërs weer
eenige vorderingen in de buurt van Fiorina
Hard opschieten doet echter de veldtocht van
generaal Sarrail nog niet
Omtrent de Dobroedsja deelt het Duitsche
legerbericht mede, dat een aanval van een
sterke Roemeensche krijgsmacht werd tegen
gegaan door een omtrekkenden tegenaanval
op de flanken en in den rug, waardoor de
Roemenen werden teruggeslagen en op de
vlucht gejaagd. Het Roemeensche legerbericht
zegt, dat de tegenstander zijn terugtocht heeft
gestaakt en zich thans versterkt en dat eenige
afdeelingen van 's vijands rechterflank op de
vlucht gedreven zijn.
De toestand op dit gevechtsfront blijft hier
nog steeds onduidelijk. Beide partijen schrij
ven zich beurtelings belangrijke overwinnin
gen toe, weike achterna van niet zoo heel veel
beteekenis blijken. Een feit is intusschen, dat
de middenmogendheden hun opmarsch heb
ben moeten staken en achterwaarts gelegen
stellingen hebben moeten innemen. Waar die
zich echter bevinden is nog niet bekend. Het
Duitsche legerbericht spreekt van „ten zuid
westen van Toprosari", maar een dergelijke
uitdrukking is rekbaar vooral in een
Duitsch communiqué! Wij zouden zoo zeg
gen, dat de stellingen 5 10 K.M. zuidelijker
gelegen zijn dan de linie, welke hier reeds
werd bezet. Misschien is hier thans de posi
tie-oorlog 'ingetreden, maar het lijkt er toch
meer naar, dat er nog belangrijke bewegingen
in dit vlakke terrein zijn te verwachten.
Van uit Griekenland komen er hoe langer
hoe meer ongelooflijker berichten. Het heet
nu weer, dat er allerlei geruchten van regee-
ringswege worden rondgestrooid, om de en
tente maar aan het lijntje te houden. Mis
schien is een van die geruchten, dat de leden
van het ministerie, die zich in woord of ge
schrift tegen de entente hebben verklaard,
zullen uittreden Inmiddels doen verschillen
de entente-mogendheden hoe langer hoe
meer, alsof ze geen belang stellen in Grie-
kenlands beslissing en Griekenlanda toe
komst.
Koning Konstantijn heeft de eedaflegging
van vijfduizend Grieksche recruten te baat ge
nomen om in het openbaar nog eens het
woord te voeren. Hij heeft den recruten op
het hart gedrukt, dat zij soldaten zijn gd
worden' van hem alleen, dat zij trouw moe
ten zijn aan hun superieuren, blinde toewij
ding moeten bezitten jegens den Koning en
de leiders.
„Wee het lege^ zeide de koning, waarin
een ieder doet wat hij wenscht 1 Wee den staat
met zulk een leger I v
„Men zal -u allerlei verhalen doen om u
van de wijs te brengen. Stel geen vertrouwen
in hen die u vertellen, want zij zijn hande
laars in vaderlandsliefde en koffiehuispatri
otten. Onder den dekmantel van vaderlands
liefde begaan zij misdaden. Luister niet naar
hen.
„Gij treedt in een leger met een hoog mo
raal en traditie. Zijn geest en toewijding zul
len u doordringen. Vergeet mijn woorden
nimmer."
Aan alle officieren van het Atheensche gar
nizoen was gelast tegenwoordig te zijn bij
deze toespraak.
Het moet niet prettig wezen onder de te
genwoordige omstandigheden koning van
Griekenland te zijn!
ALKMAAR, 23 September.
Nu het leesseizoen nadert, heeft het bestuur
van de Openbare Leeszaal en Boekerij beslo
ten een proef te nemen, welke den lezers in de
buitengemeenten in hooge mate ten goede
kan komen.
In theorie kunnen de leden in de omgeving
hetzelfde voordeel trekken van de instelling
als de leden in Alkmaar waar de vereeni-
ging een provihciaal subsidie geniet, ligt dit
o. L ook voor de hand. In werkelijkheid valt
het voor de buitenleden modelijker om gere
geld boeken uit de inrichting te halen dan
voor de stadsleden. Niet ieder bewoner van
een dorp in de omgeving toch heeft gelegen
heid om naar de stad te gaan, wanneer hij
een boek uit de Openbare Leeszaal wenscht.
Het laten halen door een karrijder of een
schipper, het schriftelijk aanvragen, is voor
velen op den duur te kostbaar en men mist
daarbij bovendien het mondelinge overleg,
zoo vaak gewenscht.
In dit seizoen nu zal de gelegenheid open
gesteld worden aan leden buiten Alkmaar,
om in hun eigen woonplaats uit de Alkmaar-
sche Leeszaal en Boekerij boeken aan te vra
gen, in ontvangst te nemen en weer terug të
bezorgen, zonder eenige kosten. Daartoe be
hoeft niets anders te gebeuren, dan dat een
aantal leden, di,e buiten de gemeente Alkmaar
wonen en gezamenlijk minstens ƒ10 per jaar
bijdragen, zich vereenigen tot een correspon
dentschap. Een dezer leden wordt dan door 't
bestuur der vereeniging tot correspondent(e)
aangesteld, een tweede tot plaatsvervangend
correspondent(e). De coirespondent(e) zal
minstens één uur per week, door hem (haar)
vast te stellen in overleg met het bestuur, zit
ting houden, teneinde aanvragen om boeken
van de leden van het correspondentschap in
ontvangst te nemen. Hij (zij) zendt deze aan
vragen door naar de Openbare Leeszaal en
Boekerij te Alkmaar en ontvangt in een daar
voor vervaardigde kist de aangevraagde boe
ken, welke hij (zij) uitreikt -aan de aanvragers.
De administratie-kosten van het correspon
dentschap zoowel als de verzendingskosten
'der boeken (ééns per week) komen voor re
kening der vereeniging.
Het is duidelijk, dat dit besluit vèrrcikende
gevolgen kan hebbeh, dat de omgeving van
Alkmaar aldus op zeer ruime schaal van boe
ken kan worden voorzien en dat de Openbare
Leeszaal en Boekerij daardoor ook buiten de
grenzen der stad veel nut zal kunnen stichten.
Hoe staat het thans met de lectuur-voorzie-
ning ten platte lande?
In verschillende gemeenten is een Nutsbi-
bliotheek gevestigd, welke ongetwijfeld veel
nut en veel genoegen verschaft, maar waar
voor in den regel geringe middelen ter be
schikking staan, zoodat meestal onderhoud,
catalogiseering en aanschaf te wenschen over
laten en deze bibliotheken aan de meest be
scheiden eischen niet kunnen voldoen, tot
spijt van de gebruikers en niet minder van
degenen, die zich moeite en tijd getroosten
met de uitleening. Dan zijn er de z.g. reizen
de Nutsbiblkotheken, verzamelingen boeken,
die van uit een centrum naar kleine plaatsen
gezonden worden en af en toe worden ver
wisseld. Deze reizende bibliotheken brengen
stellig lectuur onder het bereik van velen, die
er anders van verstoken zouden zijn. Zij be
vatten gewoonlijk romans en ook enkele his
torische en populair-wetenschappelijke wer
ken.
Het is echter duidelijk, dat ook door deze
laatste methode geen verzameling boeken ter
beschikking wordt gesteld, die past voor alle
richtingen en standen, en die in staat is om
te voldoen aan de zoo verschillende behoef
ten aan ontspanning en ontwikkeling. Door
het besluit der Openbare Leeszaal en Boeke
rij daarentegen wordt de kennis en de weten
schap, de schoonheid en de verbeelding, wel
ke in een uitgebreide boeken-verzameling op
gehoopt ligt, onder het bereik van de Inwo
ners der omgeving gebracht.
Die verzameling omvat een kleine 6000 ban
den. Ieder vindt daar wel iets bij van zijn ga
ding, iets, dat voor hem geschikt is. Da toe
komstige dorpssmid, de jeugdige dorpstim
merman, de leergierige dorpstuinier zal boe
ken kunJlen aanvragen, Welke hem verder in
zijn vak helpen bekwamen en dus zijn wensch
naar zeii-ontwikkeling kunnen bevredigen.
Wie zijn vrije uren in herfst en winter nuttig
of aangenaam wil besteden door i studie te
maken van de natuur, door de geschiedenis te
beatudeeren, door^ kennis te nemen van
schrijvers op wijsgeerig, godsdienstig, letter-
of staatkundig of welk ander gebied ook,
kan te kust en te keur gaan.
Natuurlijk zal het correspondentschap zoo
veel mogelijk worden vervuld door een ont
wikkeld, belezen persoon, die de plaatsge-
nooten, voor wie dit noodig is, zal kunnen
wijzen op geschikte boeken, die dus ertoe kan
medewerken om de keuze der lectuur steeds
hooger op te voeren
Hét bestuur, dat de lectuur-voorziening in
de omgeving van Alkmaar op zich heeft geno
men, teneinde daardoor aan de leesbehoefte
in de omringende dorpen tegemoet te komen,
ontziet zich niet, dat er moeielijkheden zijn.
Maar het heeft zich daardoor niet laten terug
houden van een proef, welke zooveel goeds
kan opleveren.
Het hoopt nu maar, dat het in de omlig
gende gemeenten (Heiloo, Egmond, Bergen,
Bergen aan Zee, Schoorl, den Langedijk,
Oterleek) de belangstelling zal vinden, welke
het meent te mogen veronderstellen.
Wij twijfelen daaraan niet. In den regel
toch doet op het platteland de behoefte aan
lectuur zich veel meer gelden dan in de ste
den, misschien, omdat men daar ernstiger is
en niet zooveel door zijn bezigheden in be
slag genomen wordt, zeker, omdat men daar
allerlei vermaken mist, welke de stedelingen
zich zoo gemakkelijk kunnen verschaffen.
Waar de minimum-jaarlijksche bijdrage
slechts 50 cents bedraagt, zal het gemakkelijk
zijn tot het minimum-bedrag van 10 per
jaar te komen en des te gemakkelijker zal dit
vallen wanneer gegoede ingezetenen meer
bijdragen, gelijk mag worden verwacht. 1
En daarom denken we, dat in verschillende
gemeenten1 weldra correspondentschap
pen der Alkmaarsche Openbare Leeszaal en
Boekerij zullen worden gevestigd en dat bij
de vele honderden, die uit deze instelling nut
trekken, zich spoedig vele dorpsbewoners en
bewoonsters zullen voegen,, van allerlei
stand, richting en ontwikkeling.
Wij vertrouwen, dat de vooraanstaande
vrouwen en mannen in de dorpen (burge
meesters, predikanten, onderwijzers e. d. of
hun £chtgenooten) aan het bestuur der instel
ling (Doelenstraat 28) hun medewerking zul
len toezeggen voor het oprichten van een
correspondentschap, waarmede het bestuur
dan, naar wij kunnen verzekeren, spoed zal
maken.
KORTE BERICHTEN.
De Harwich-boot Colchester, van Har
wich naar Rotterdam op weg, is door de
Duitschers naar Zeebrugge opgebracht.
De vertegenwoordigers der mijnwerkers
federatie in Engeland en Noord-W ales ver
gaderen te Blackpool. Op de agenda staat
een voorstel tot loonsverhooging en een om
de werkweek voor de nachtploegen op 5 da
gen te stellen.
Nu is ook bericht gekomen, dat een zoon
van minister Henderson is gesneuveld. Het
was de oudste zoon. In een week tijds zijn nu
drie Engelsche ministers door het verlies van
een zoon op het slagveld getroffen de eerste
minister Asquith, minister Pike Pease en de
heer Henderson.
Een Duitsch vliegtuig verscheen gister
middag boven Dover en wierp drie bommen,
die volgens het officieele bericht van maar
schalk French geen slachtoffers maakten!
Onder de gesneuvelde Engelsche offi
cieren is weer een Hooger-huis-lid, Lord Te-
versham.
De verliezen van de Canadeesche troe
pen bedroegen tot en met 31 Augustus in to
taal 37.861. Daarvan zijn gesneuveld of ge
storven aan ziekte of verwonding 8644, ge
wond 27,212, vermist 2005.
Een Engelsche oorlogscorrespondent
schat het aantal projectielen, door de Engel
sche artillerie verschoten voor het begin van
het offensief van Vrijdag j.l. aan het Somme-
front, op 12 millioen.
De Engelsche militaire autoriteiten
zitten' verlegen met'een 22-jarigen dorpsher-
bergeir. Het jonge mensch is boven de maatj
meet namelijk 2.46 M., zoodat hij al zijn uit
rustingstukken „buiten model" zou moeten
hebben. Men zoekt nu een geschikte post voor
hem en laat hem voorloopig maar vreedzaam
in zijn herberg.
De Duitsche luitenant-generaal Ket-
tembeil, bevelvoerder over een brigade veld
artillerie, is gesneuveld.
Uit Cettinje wordt gemeld, dat op den
top van den berg. Lovcen, waar de Oostenrij
kers de Montenegrijnen versloegen, een ge
weldig overwinnigsteeken wordt opgericht.
Het wordt 32 M. hoog en stelt de godin der
zege voor, die dew acht houdt over de Adria-
tische Zee en' den blik gericht dout naar Ita
lië.
'De Fransche onderzeeër Foucault is
door een Oostenrijksch Hongaarsch vliegtuig
tot zinken gebracht. Het vliegtuig redde sa
men met een tweede, de bemanning.
De Duitsche Bondsraad heeft zijn goed
keuring gehecht aan het wetsontwerp tot ver
lenging van het parlementaire tijdperk, naar
verluidt 'met een jaar.
De verkiezingen zullen1 dus niet in 1917,
doch in 1918 gehouden worden.
Generaal Avarescu, de Roemeensche
opperbevelhebber, is aan het Dobroedsja-jroat
aangekomen.
De Fransche kamer heeft met 420 tegen
26 stemmen en 46 onthoudingen (70 leden
waren afwezig), besloten de rede, waarin mi
nister Briand den socialist Brizon had geka
pitteld, aan te plakken. De tegenstemmers
waren allen socialisten, en' van hen die zich
van stemming onthielden behoorden 27 tot
die partij, 38 socialisten hebben voorgestemd.
De partij in Frankrijk is dus al even verdeeld
als in Duitschland.
Bij de gemeentetram te Londen zijn nu
8609 vrouwen in dienst, 8433 als conductrice,
176 als wagenbestuurdsters. Van het. ge
meente-trampersoneel is 38 procent onder de
wapenen.
De Italiaansche gezant te Parijs, de
heer Tittoni, is ongesteld en moet volstrekte
rust houden. De gezant hoopt in staat te zijn,
deze week nog naar Rome te vertrekken.
De gunstige haveroogst stelt het Duit
sche oorlogsvoedings-departement in staat,
de rantsoenen haver voor paarden, fokstieren
en trekkoeien aanmerkelijk te verhoogen.
Trekossen, die het vorige jaar niets kregen;
krijgen nu 2)4 pond per dag
De Oriekscheregeering heeft een com
muniqué gepubliceerd, waarin zij haar ver
ontwaardiging uitspreekt over het gedrag
van kolonel Hazzopoulos, die de Grieksche
troepen onder Duitsche bescherming stelde.
DE „TUBANTIA"-ZAAK.
Een Wolff-bericht meldt:
Naar wij vemefen hebben de onderhande
lingen over de Tubantia-zaak tusschen de Ne-
derlandsche en Duitsche regeeringen tot over
eenstemming geleid. De Duitsche regeering
heef t zich, met het oog op dèv riendschappelij-
ke betrekkingen met den nabuur, bereid ver
klaard het gerezen geschil na den oorlog aan
het oordeel van een internationale onderzoe
kingecommissie te onderwerpen.
UITVOER VAM PEULVRUCHTEN.
De minister van Landbouw, Nijverheid en
Handel heeft bepaald dat voor exporteurs,
houders van peulvruchten oogst 1915, waar
van de uitvoer thans is toegstaan, de gelegen
heid tot uitvoer bijzondere omstandigheden
voorbehouden voor onbepaalden zal blij
ven opengesteld, mits zij voor 25 September
e. k. de voor dien uitvoer thans vereischte hoe
veelheden' van den oogst 1915 voor binnen-
landsch verbruik zullen hebben beschikbaar
gesteld volgens de daarvoor geldende rege
len.
Voor partijen, waarvoor na 25 September
wordt gedeponeerd, zal uiterlijk 5 October
consent moeten aangevraagd zijn en de uit
voer zal 15 October moeten hebben plaats ge
vonden.
DISTRIBUTIE-MOEILIJKHEDEN.
„Het Volk" zegt naar aanleiding van de
Donderdag gehouden vergadering der Ne-
derlandsche. Vereeniging van Kaashandela*
ren, -dat het derde deel van den uitvoer, dat
volgens overeenkomst voor Engeland bestemd
was, reeds naar Duitschland, uitgevoerd is,
zoodat het niet meer aanwezig is, nu Enge
land het opvordert.
Hiermee wordt in verband gebracht het af
treden van het Kamerlid Schim van der Loeff
als lid der commissie van toezicht op de Kaas
vereeniging, aangezien deze commissie blijk
baar haar toezicht al heel onvoldoende uitoe
fende. Hoe het dan echter mogelijk was, dat
diezelfde heer Schim a 750 per maand be
noemd werd in de commissie van bijstand
voor de uitvoering der Distributiewet blijft
een raadsel, zegt het blad
GESTOOK IN
ZEEUWSCH-VLAANDEREN.
Het te Hulst in Zeeuwsch-Vlaanderen ver
schijnende blad Zeelandia bericht.
Het trekt bijzonder de aandacht, dat op ve
le plaatsen is bemodderd er. gedeeltelijk afge
scheurd de kennisgeying van den burgemees
ter, waarin deze mededeeling deed van het
door hem ontvangen telegram, waarin H. M.
de Koningin Haren dank betuigde voor de
De Burgemeester van Alkmaar
brengt ter kennis van belangheb
benden, dat de altbetaling der vei>
goedlngen, loopende over liet tijdvak
van 16 tot en met 25 September, zal
plaats hebben ten Stadhnlze op
Dinsdag, 26 September a.s., voor zoo
veel de LANDWEER en den LAND
STORM betrelt van 10—11 uur en voor
zooveel de MILITIE aangaat van
11—12 uur.
Alkmaar, 23 Sept. 1916.
De Burgemeester voornoemd,
JAN DE WIT Dz., R Burg.
blijken' van trouw en aanhankelijkheid bij
Haar komst ondervonden.
Hoewel wij reeds dadelijk hebben opgemerkt
dat deze kennisgeving, in den nacht van
Woensdag op Donderdag (zij was Woens
dagavond aangeplakt) hier en' daar bemod
derd en afgescheurd was, hebben wij er eerst
over gezwegen doch gelooven wij bij later in
zien, dat het beter Is om op het feit te wijzen.
Wij meenen' te meer op dit feit te moeten
wijzen, omdat men' het dwaze praatje heeft
uitgestrooid, dafcH. M. de Koningin naar
Zeeuwsch-Vlaanderen was gekomen om af
scheid van Hare Zeeuwsch-Vlaamsche onder
danen te nemen
Ook de Midd. Ct. heeft van een dergelijk
dwaas praatje gehoord. Het blad meld't, dat
enkele Belgische gasten in Axel en Hulst zich
onbehoorlijk hebben uitgelaten. Zoo ongeveer:
dat het tijd werd dat de Koningin nog eens
hier kwam, want dat het niet lang meer zou
duren of Zeeuwsch-Vlaanderen hoorde aan
heal"
Er kan schrijft de Haagsche Nieuwe
Courant niet scherp genoeg op de gedra
gingen dezer eigenaardige „gasten" worden
gelet. Wat doen' zij in een landstreek die vol
gens de annexionistische drijvers in de eerste
plaats bestemd is om bij of na den vrede van
Nederland te worden afgenomen?
DE AARDAPPELVOORZIENING
IN NEDERLAND.
„Econ. Statistische Ber." wijdt een be
schouwing aan de aardappelvoorziening hier
te lande. Het blad wijst er op, dat men voor
groote moeilijkheden staat bij het beantwoor
den van de vraag of voldoende aardappelen
aanwezig zijn. In normale tijden wordt hier
veel meer aangeplant dan voor de binnen-
landsche consumptie noodig is. Dit jaar is
de aanplant kleiner dan gewoonlijk (131,520
H. A. legen 143,750 H. A. in 1915) en boven
dien de opbrengst per H A. geringer wegens
ongunstig weder en onvoldoende meststoffen.
Bovendien zal de onvoldoende aanvoer van
broodkoren en voedergraan tot gevolg heb
ben, dat men zoowel voor menschelijk als
uj.er.ijk voedsel de aardappelvoorraden ster
ker zal moeten aanspreken. Tenslotte zal de
kans op winslgevenden export, indien' tegen
het volgend voorjaar blijkt, dat voldoende
voorraden aanwezig zijn, eenerzijds voor de
boeren een rem^vormen tegen eep te royaal
omgaan met de aardappelvoorraden, doch
aan den anderen kant een kunstmatige
schaarschte van aanbod en bijgevolg prijsver-i
heffing in de hand kunnen werken.
In tegenstelling met consumptie-aardappe
len, zijn fabrieksaardappelen op ruimer
schaal aangeplant, namelijk 35,653 H.A., te
gen 33,324 H-A. verleden jaar en 31,229 H.A.
twee jaar geleden. Een deel hiervan is ook
voor menschelijk gebruik geschikt en nu
opende zich de gelegenheid een zekere reserve
te vormen door, onder voorbehoud dat geen
consumptie-aardappelen verwerkt worden, de
fabrieken voorloopig toe te 6taan 8,20 milli
oen H.L. te vermalen tegen 12,97 millioen
H.L. verleden jaar.
Wat intusschen de moeilijkheid ten aanzien
der vraag of voldoende aardappelen aanwe
zig zijn, vergroot, is het feit, dat geen ver
trouwbare productie- en consumptiesta
bestaat. Volgens een opgave van de burge-
waaraan verbonden
staat ditmaal voor de EERSTE MAAL op de Kermis te Bergen.
Aanbevelend, ANTÖON BENNEK.
AARSCHE COURANT.