DAGBLAD
ALKMAAR EN OMSTREKEN.
t
No. 228
Honderd en achttiende jaargang.
1916
WOEHSDAG 27 SEPTEMBER.
DISTRIBUTHWET.
Broodvoorziening.
fthnnnHnenteprflj per3 maandna f I—, fr. p. post f 1.25. fldYertentIepriis12ict p. regel, pote letters naar plaatsruimte. Brieven fr. N.V. Boek- en Handelsdrukkerij v.b. HERBIs. COSTER fi ZOON, VoordamC 0. Tdefnr. 3.
VARIA.
NEDERLAND.
Met 20 et. oorlogstoeslag op den abonnementsprijs per 3 maanden.
Bapatune
Gnendeconrt
U
b
c
Albert I
l Thiepval
i Martinpuich
l Pozières
Delvllleboscm
lOvillers Qinchy
Contalmaison Longaeval
Guillemont
Morval
Montauban
I Frlcourt Mametx <Doml»les'
O
n
ALKMAAR, 27 September.
Na het overweldigend, weergaloos bom
bardement aan de Somme hebben de Engel-
schen en Franschen belangrijke voordeelen
behaald. De Engelschen zijn er in geslaagd
de versterking Thiepval te nemen en met de
Franschen samen het gemeenschappelijke
doel Combles. De verovering van het buiten
gewoon versterkte, tot dusver standhoudende
Thiepval komt onverwachter dan die van Com
bles. De Franscte bladen meldden gisteren
reeds, dat dit platgeschoten dorp door de
Duitschers werd ontruimd.
Het is niet waarschijnlijk dat er
van die ontruiming veel terecht geko
men is. Deze stelling lag als in de punt van
een zak, waarvan de opening steeds nauwer
werd toegesnoerd. Alleen in het oosten was
nog een gleuf van ten hoogste 2 K.M. breedte
in den ijzeren Engelsch-Franschen ring,
waarlangs troepen en materiaal konden wor
den weggevoerd. E>e kans lijkt groot dat de
verdedigingstroepen voor een aanzienlijk deel
zijn afgesneden de Fransche mededeeling,
dat Combles vol lijken van Duitschers ligt en
dat de buit groot is, bevestigt deze veronder
stelling. Wel is waar is de buit nog niet
opgegeven, maar wanneer deze mededeeling
door nadere bijzonderheden wordt gestaafd,
dan blijkt hieruit, dat de Duitschers inder
daad alles er op gezet hebben om deze zwaar
versterkte stelling te behouden en dan is te
vens de mogelijkheid vervallen, dat de massa
der Duitschers reeds was teruggetrokken
met het materiaal en dat er de laatste dagen
enkel nog maar achterhoedegevechten zijn ge
leverd.
In eenigszins zonderlingen vorm deelde
het Duitsche lergerbericht mede, dat de
winst door de verovering van de in de lijn
GueudecourtBouchavesnes gelegen dorpen
„wordt erkend," daaraan werd toegevoegd,
dat de Duitsche troepen, die worden her
dacht, het hoofd bieden aan de Engelsch-
Fransche hoofdmacht en, het stond er ietwat
spijtig hij, „aan de gebezigde groote massa
oorlogsmateriaal, dat door de industrie van
de geheele wereld in een arbeid van vele
maanden is vervaardigd."
Het verdient bijzonder de aandacht, dat de
Engelschen en Franschen gelijktijdig Combles
zijn binnengedrongen. Het bereiken van een
gemeenschappelijk object op het zelfde
oogenblik, wijst op een prachtige samenwer
king, die te eerder opvalt, waar de Engel
schen aanvankelijk lang niet zoo goed op
schoten als de Franschen.
Het spreekt wel van zelf, dat men in de
landen der entente zeer ingenomen is met dit
behaalde succes. (In de Engelsche pers
wordt geschreven, dat dit een der meest
grootsche daden is, ooit door een leger ver
richt, en dat Duitschland zich thans op het
ergste voorbereidt) En ook dat deze tegenslag
in Duitschland indruk zal maken, niet het
minst zeker op den rijkskanselier, die morgen
zijn groote rede zal moeten houden over den
militairen en politieken toestand en wien het
verlies van Combles .dus wel zeer ongelegen
komt.
Bij de beoordeeling van de militaire betee-
kenis moet men echter wel in het oog houden
dat Combles geen doel, maar slechts middel
is. (In het laatste Fransche legerbericht
wordt dan ook medegedeeld, dat de doelein-
Clery 11 Boucliavesiies
Mt. St. Quentli
Féronne
den, welke de geallieerden voor dezen dag
hadden gesteldj werden bereikt). Een middel
om te komen in Bapaume en Péronne, waar,
toe sinds 1 Juli hardnekkige pogingen wor
den aangewend. En ten slotte is ook het be
zetten van deze steden geen hoofdzaak. Baat
dit bezit wel veel, wanneer de vijandelijke li
nie zich daarachter hecht en sterk heeft kun
nen verplaatsen? Doel is immer* die linie
uit haar verband te stooten en de beide ein
den afzonderlijk aan te pakken en te verslaan
Het komt evenzeer als in het voorjaar bij
Verdun aan op snel handelen, zoodat den
tegenstander de gelegenheid ontnomen wordt
de gereedgemaakte, achterwaarts gelegen stel
lingen te bezetten. Heeft hij die gelegenheid,
handhaaft zij zich daar, dan toch moet de
strijd onder dezelfde voorwaarden opnieuw
worden aangebonden en wordt telkens wei
nig meer bereikt, dan een terreinwinnen voet
je voor voetje, waarbij de aanvaller zich tin
den regel meer uitput dan de verdediger.
De toestand in het Westen is thans zoo,
dat aan de Somme de Franschen en Engel
schen op de Duitschers het overwicht bezitten.
De dagen zullen leeren of dit blijvend is, of er
meerdere steenen uit den Duitschen muur
kunnen worden gestooten, of het Engelsch
Fransche breekijzer tegen brokken steen zal
kunnen worden aangewend, dan wel of de
aanvalskracht is gebroken. Er kan echter
nog iets anders plaats vinden. Het is moge
lijk, dat nu het oogenblik is aangebroken,
waarop de entente elders een doorbrekings
poging inzet. Te eerder valt dit te ver
wachten, waar algemeen wordt aangenomen,
dat de Duitschers ten bate van het Oosten
hun Westfront hebben verzwakt. Hoewel
een Fransch legerbericht melding maakt van
een hevigen aanval der Duitschers aan het
Verdunfront tusschen Thiaumont en Fleury,
is een Duitsch initiatief tot het hervatten van
den strijd weinig waarschijnlijk.
Hierboven hebben wij den stand aan het
Sommefront schetsmatig aangegeven. De
dunne lijn is de oude frontlinie (van vóór 1
Juli), de dikke de thans bereikte linie. Men
ziet hoe wonderlijk die linie zich heeft gewij
zigd. Als men weet, dat de afstand Bapau
meCombles 14 K.M. is, krijgt men eepig
denkbeeld van de afmetingen.
Een pleister op de Comb les-wonde is voor
de Duitschers het bericht, dat de onderzeeër
Bremen in Amerika is aangekomen. Men
weet, dat er allerlei geruchten omtrent dezen
tweeden handelsonderzeeër de ronde hebben
gedaan. En men zou geneigd zijn te ver
moeden, dat op den eersten „Bremen" een
andere is gevolgd, ware het niet, dat de com
mandant kapitein Schwarskopf,eenLubeck-
er met name in de Duitsche pers wordt
genoemd.
Met belangstelling zal zeker worden uitge
zien naar nadere bijzondereheden omtrent
den tocht van dezen onderzeeër.
Op het Zuid-Oostelijk oorlogstooneel
moesten de Oostenrijkers een onlangs be
haald voordeel weer prijsgeven: de Roemenen
hebben den Vulkan- en den Szurukpas weer
ftezet.
In Griekenland heeft president Venizelos
verklaard, dat hij tot zijn daad is overge
gaan, omdat hij overtuigd is, dat de tegen
woordige leiders van de Grieksche politiek
niet werkelijk van plan zijn de bevolking te
wapen te roepen en den Bulgaarschen indrin
ger te verdrijven.
De beweging is geen revolutie in de gewo
ne beteekenis; zij is hoegenaamd niet gericht
tegen den koning en de dynastie. Maar het
is een laatste poging om den vorst er toe
te brengen zijn plicht als koning der Helle
nen na te komen en zijn onderdanen te be
schermen. -
Zoodra de koning op die wijze handelt,
zullen wij allen met vreugde zijn vaandel
volgen, berichtte hij de Times.
Intusschen komen er al meer berichten over
steun aan de revolutionnairen.
De chef van den Griekschen generale staf
Mossopoelos en 500 officieren hebben den
koning verzocht de onzijdigheid op te géven.
Het bericht omtrent het aftreden van den chef
wordt echter voorbarig genoemd.
BRANDENDE ZEPPELINS.
„Het zou interessant zijn", schrijft de „Dai
ly Chronicle", „eens te onderzoeken hoever
de brandende Zeppelins waargenomen wer
den.
Een der Engelsche vliegers verzekert, dat
het luchtschip, dat door vlieger-luitenant Ro
binson is neergeschoten, zich op 10.000 voet
hoogte bevond toen het in brand geraakte. De
vlam zou op die hoogte theoretisch ongeveer
160 Kliometer ver kunnen zijn waargenomen.
De werkelijke afstand waarop het mo,
zou zijn die te bezien, zou echter van
tensiteit van de vlam afhangen, die waar
schijnlijk wel niet zoo groot zal zijn geweest,
dat men ze op dien afstand had kunnen zien.
Naarmate het brandende luchtschip viel, zal
die intensiteit wel grooter zijn geworden en
waarschijnlijk was die het grootst op een af
stand van> 5000 voet boven den grond, omdat
de val betrekkelijk langzaam was en in dat
geval zou men het vuur over het vlak terrein
op 125 kilometer even boven den horizont
hebben kunnen waarnemer."
DE DATUM VAN DEN VREDE.
Naar de verschillende Amerikaansche ge
heim-wetenschappelijke bladen berichten,
wordt in de Nieuwe Wereld thans algemeen
aangenomen, dat de vrede zal worden geslo
ten den 30sten December 1917. Zoowel langs
mediamiéken weg als uit astrologische bere
keningen of door middel van het somnambulis
me kwam met tot dit resultaat. Het initiatief
tot de vredesonderhandelingen zou uitgaan
van de Nederlamdsche regeering, die na een
langdurige ministerieele crisis den 27sten Au
gustus 4917 het ministerie-Cort van der Lin
den zou aflossen. In dit ministerie zou een
specialen minister voor den Vrede zitting ne
men, en aan zijn buitengewone talenten zou
het te danken zijn, dat de oorlog zou bedaren.
Mogen wij de bovenbedoelde bladen geloo-
ven, dan zou heel Amerika den 30sten De
cember als vredesdatum aannemen, en zouden
de groote zakenmenschen er danig rekening
mee houden.
Enfin, laten wij nu eerst eens afwachten,
of den 27sten Augustus een nieuwe Regee
ring optreedt. Wel zouden er op deze manier
haast naar verlangen maar op deze manier
ook alleen 1
DE SLECHTE REPUTATIE DER
NOORDZEE.
De „Daily News" drukt een artikel van een
correspondent af, waarin deze over de slechte
reputatie der Noordzee spreekt.
„Het juiste midden" komt er eigenlijk niet
voor. De stormen in deze wateren hebben niets
bevreemdends bij de algemeene perversiteit
van de Noordzee. Zij komen plotseling en on-'
verwacht opzetten. Daar de zee ondiep is,
komt het water gemakkelijk in beroering en
veroorzaakt de zwakste wind er een hevige be
roering.
Met den oorlog is de reputatie van de
Noordzee er niet op verbeterd. Ik moet eiken-
nen, dat een groot deel van het kwaad, dat
men er thans ontmoet niet haar schuld is. Zij
is, door haar geringe diepte, een ideale plaats
om mijnen te leggen.
Als ge de kaarten zoudt mogen zien, die
op de schepen der Engelsche vloot te vinden
zijn, dan zoudt ge daarop groote vier- en
veelhoekige figuren vinden afgeteekend met
diepe, donkere tinten. Die plaatsen doet men
het best te vermijden. Ongelukkigerwijze
krijgen mijnen soms „Wandellust" en breken
zij van hare ankers los, om doelloos te gaan
rondrijven.
Als het Duitschem ijnen zijn, zijn zij even
gevaarlijk als zij los, als wanneer zij vast
zijn. Dat is misschien slechts een nationale
karaktertrek. Ik kreeg dezer dagen de Haag-
sche conventie in handen, die o. a. wetten
vaststelt omtrent de verplichting om mijnen
zoodanig te maken, dat zij onschadelijk wor
den als zij los geraken. Het is een -erg tragi
komische lectuur voor iemand, die in de laat
ste jaren eenige zwerftochten op de Noordzee
heeft ondernomen.
!Nu nog iets over onderzeeërs. Die ^water
pest" schijnt in de Noordzee te gedijen; ik
zou bijna gezegd hebben: te vermenigvuldi
gen. Er heerscht natuurlijk ook een groote
sterfte onder, een soort van „voortbestaan der
geschiktstene', in voortdurende actie. Maar
desondanks zijn er nog genoeg van die beesten
over om de Noordzee een slechte reputatie te
bezorgen.
Ik moet telkens weer uitweiden over de oor
zaak van al die moeilijkheden in de Noordzee
haar ondiepte. Als zij maar wat dieper
was, konden er geen onderzeeërs op den bo
dem gaan liggen. Nu echter kunnen zij dat
gemakkelijk doen. Zoo zou ik de Noordzee
nog van een massa ander kwaad kunnen be
schuldigen, maar ik geloof er genoeg vaij
verteld te hebben om te laten uitkomen, dat
deze zee noch in oorlogs- noch in vredestijd
een bijzonder aangename plaats is."
KORTE BERICHTEN.
De chef van den Griekschen Oeneralen
Staf, de heer Masjopoelas, is afgetreden.
De Kölnische Ztg. verzekert, dat de
Duitsche artillerie verscheidene landschepen
van de Engelschen aan de Somme zoo zwaar
beschadigd heeft, dat zij, niet in staat om
zich te bewegen, voor de Duitsche loopgra
ven staan en „andere zijn buitgemaakt".
Te Parijs is een afdeeling de eerste
van de in het buitenland op te richten afdeed
lingen van het Engelsche departement van
Handel opgericht. Zij zal het Engelsch-
Fransch goederenverkeer moeten bevorderen.
Het gebrek aan munt in Oostenrijk-Hon-
garije is zoo groot, dat de O.-H. bank de bil
jetjes van 2 kronen gehalveerd aannéemt in
plaats van een zilveren kroon.
De geallieerden hebben met het Somme-
offensief thans in het geheel 43 Fransche
dopren veroverd.
Boekarest is opnieuw door Duitsche
lucht-eskaders aangevallen.
De beide, door de Engelschen neerge
haalde Zeppelins waren van liet nieuwste mo
del, het waren de L 32 en de L 33. De eerste
werd door een vliegmachine vernield, de twee
de moest door verscheidene projectielen van
het afweergeschut geraakt, wegens gasverlies,
dalen.
—De „Köln. Zt.g" verneemt van de Zwit-
sersche grens, dat de afgevaardigde van Ver
dun, Noël, die de stad heeft bezocht, bericht,
dat sedert den 21 en Februari 45 tot 46000
granaten op \erdun zijn gevallen.
De Zwitsersche Bondsraad deelt mede.
dat de Fransche regeering een trein met Ie-1
vensoiidelen naar Noord-Frankrijk zal zen
den. Een Zwitsersch officier zal op de verdee
ling toezicht houden.
De Kölnische Volkszeitung heeft een
verklaring van de plotselinge stremming van
het scheepvaartverkeer met Engeland, de vori
ge week! De Engelschen probeerden een
nieuw soort luchtschepen en groote kunstbe-
schermingsmanoeuvre met zee- en luchtvloot,
die geheim moest blijven.
De Amerikaansche gezant te Berlijn is
naar Kopenhagen vertrokken, vanwaar zijn
echtgenoote naar Amerika vertrekt."Het zal
zegt de Lok. Anzeiger afhangen van
de inhoud der telegrammen, die de gezant te
Kopenhagen venvacht, of hij zelf ook naar
Amerika gaat.
De Fransche regeering heeft de blokka
de van Kawalla afgekondigd.
Naar de Italiaansche „Secoio" meldt,
heeft generaal Christodoulos een oproep ge
richt aan alle Grieken, waarin hij hen aan
maant de wapens op te nemen ten einde het
land van den Bulgaarschen erfvijand te be
vrijden.
Naar gemeld wordt heeft het Orieksche
garnizoen op Kor foe zich vóór de revolution-
naire beweging te Saloniki verklaard.
Naar aan de „Matin gemeld wordt,
heeft zich de stad Kozani in Macedonië aan
gesloten bij de revolutionnairen. De Griek
sche autoriteiten werden afgezet.
Bij het begin van den oorlog hebben zich
in Amerika comité's gevormd om de entente
Roode-Kruis-benoodigdheden te verstrekken.
Deze comité's hebben entente-sta ten acht mil-
lioen wondverbanden geschonken.
Er schijnt een Duitsche handels-onder
zeeër bij Montauk-Poinit, de W.-punt van
Long Island (Amerika) aangekomen te zijn.
Men zegt dat net de ,jBremetï' is.
DE MOEILIJKHEDEN AAN
DE HEMBRUG.
De door den Minister van Oorlog benoem
de commissie van onderzoek in zake de moei
lijkheden aan de Rijks Artillerieinrichfingen,
zet deze week haar onderzoek voort aan de
Marinewerf te Amsterdam en aan de con
structiewerkplaatsen te Delft, deelt de Tel.
mede.
De commissie uit de Rijkswerklieden-orga
nisaties is bezig het loonvraagstuk schrifte
lijk te behandelen, ten einde dit zoo concreet
mogelijk bij de onderzoekcommissie te kun
nen indienen.
BINNENLAND.
DJAMBI.
De correspondent van de N. R. Ct te Soe-
rabaja seint:
De regeering moet bericht hebben ontvan
gen, dat de opstand in Djambi te vroeg in
Tembesi is uitgebroken; het schijnt, dat een
veel uitgebreider opstand was beraamd met
vertakkingen in de Lampongs, Palembang,
Djambi, Benkoelen, de Westkust. Dit feit
wordt bevestigd door brieven en beschikkin
gen op boden gevonden, die aan de grens van
Djambi zijn gevangen genomen. Er heerscht
groote onrust. De garnizoenen in Korintji
en Palembang zijn versterkt, heden zijn de
manoeuvres op Java gestaakt.
Opgave aantal varkens.
De Burgemeester der gemeente ALKMAAR
brengt hiermede, ONDER INTREKKING
VAN ZIJNE PUBLICATIE d.d. 23 SEP
TEMBER 1.1., ter algemeene kennis, dat in
gevolge artikel 5 der Distributiewet 191G
door een ieder, die anders dan voor gebruik
door hemzelf of zijn gezin varkens bezit, ter
Secretarie dezer gemeente vóór of uiterlijk
DONDERDAG, 5 OCTOBER, a.s., opgave
moet worden gedaan van het aantal der zich
op 30 September 1916 in deze gemeente be
vindende varkens, gespecificeerd als volgt:
a. BIGGEN beneden 6 weken;
b. Fokvarkens; (hieronder moeten alleen
gerekend worden gedekte zeugen, zeugen met
biggen deze laatste echter onder de biggen
te tellen afgezoogde zeugen, voor zoover
men er mede wenscht door t fokken, en fok-
beren)
c. LOOPVARKENS;
d. MESTVARKENS beneden 50 K. G. ge
taxeerd slachtgewicht;
e. MESTVARKENS boven 50 K. O. ge
taxeerd slachtgewicht.
De aanoacht wordt er in het bijzonder op
gevestigd, dat ingevolge artikel 10 van boven
genoemde wet, het niet doen van opgave of het
onjuist opgeven strafbaar is, met mogelijkheid
van verbeurdverklaring der goederen.
Alkmaar, den 27 Sept. 1916.
De Burgemeester voornoemd,
JAN DE WIT Dz., Loc. Burg.
De Burgemeester der gemeente ALKMAAR
brengt hiermede ter kennis van belanghebben
den:
dat ingevolge beschikking van Z. E. den
Minister van Landbouw, Nijverheid en Han
del voortaan per persoon en per week slechts
zal kunnen worden verstrekt: op een brood
kaart hoogstens 3 K. G. bruinbrood, en op een
meelkaart hoogstens 21 Hectogram ongebuild
tarwemeel;
dat de verwisseling van brood- en meel kaar
ten zal plaats hebben op Zaterdag 30 Sept.
a.s. van 91 en van 25 uur, in het perceel
Limmerhoek 8 alhier;
DAT TENGEVOLGE DIER VERWIS
SELING OP DIEN DAG AAN BAKKERS,
HANDELAREN EN WINKELIERS
GEEN MEEL OF SUIKER KAN WOR
DEN AFGEGEVEN.
Alkmaar, den 27 September 1916.
De Burgemeester voornoemd,
JlAN DE WIT Dz., Loc. Burg.
Gemengd nieuws.
ONTVLUCHT.
De wegens verstandsverbijstering te Cas-
tricum ondergebrachte geïnterneerde Duit
sche deserteur Stanislaus Pedrik, is gister
middag uit het gesticht ontvlucht.
Zooals men zich zal herinneren, zwierf
Pedrik vóór eenige weken te Bergen in de
bosschen rond en hield hij toen tevens in
verschillende kelders inspecties.
DE WINKELWEEK.
Men schrijft ons uit Amsterdam.
De winkelweek is afgeloopenen ik
ben' er blij om, want de groote winkelstraten
zijn nu tenminste weer begaanbaar. De vo
rige week kon men door de menschdrommen
niet heen. Lieden, die haast hebben, doen
nooit goed, de Kalverstraat te nemen, verkie
zen het Rokin. Doch onze Kaf heeft toch iets
gezelligs, en voor elk rechtgeaard Amster-
damer is het een behoefte, zich minstens een
keer per dag in de Kalverstraat te verpoozen.
Maar met die winkelweek was het gedrang
zoo groot, dat de aardigheid er van af ging,
en zoo velen zochten het Rokin op, dat daar
een passage was, die niet onder deed voor de
normale passage in de Kalverstraat.
De resultaten voor de winkeliers zijn bevre
digend, en meer dan dat, vele winkeliers heb
ben prachtzaken gedaan. Wij blijven bij onze
meening, die wij al eerder hébben weer gege
ven, dat de gemiddelde Amsterdammer twee
goede jaren achter den rug heeft. Ieder heeft
wel wat winst gemaakt, en de gelegenheid,
thans door de Amsterdamsche winkeliers ge
boden, om een „souvenir aan den oorlogstijd"
te koopen, werd door velen met beide handen
aangegrepen. Zeer merkwaardig is het, dat
de duurste adressen het 't drukst hadden. Een
der grootste meubelzaken bijv. debiteerde ge
durende de winkelweek voor eventjes 314 ton.
De winkeliers in de nieuwe stad mopperen ech
ter. Want dit is voor de zooveelste maal dui
delijk gebleken. als de city zaken maakt, heeft
de Pijp het slap. De winkelweek lokte de men
seden naar de oude stad, en menig guldentje,
feitelijk bestemd voor een groot magazijn in
de nieuwe buurt, kwam tenslotte terecht in de
geldla van een grooten winkelier in de Kal
verstraat of Nieuwendijk.
1 100.
ALRMAARSCHE COURANT
u
ai
Q.
O
O
H
