DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN. 1)E OORLOG. Kleedermaker, ALKMAAR. ZATEROAO 7 OCTOBER No. 267 du n«mmer bestaat «it 3 waden. Honderd en achttiende jaargang. 1916 Abonnementsprijs per 3 maanden f 1.—, fr. p. post f 1.25. Advertentieprijs 10 cl p. regel, groote tetters naar plaatsruimte. Brieven fr. N. Boek- en Handelsdrukkerij vJl HERffls. COSTER 4 ZOtïN, Voordam C 9. Telefm. I NEDERLAND. (Franco layering door het geheels land.) GROOTE YEEMARKT Verstrekking van Pluimvee voeder. Met 20 ct. oorlogstoeslag op den abonnementsprijs per 3 maanden. ALKMAAR, 4 October. Like dag brengt nieuwe aanwijzingen, dat de Balkan als het voornaamste oorlögstoo- neel beschouwd wordt, waar vóór den win ter nog belangrijke dingen kunnen geschie den. Daar heet nu de meest wondbare plek der middenmogendheden te liggen. Als eerst maar de spoorweg van Weenen naar Kon- stantinopel is vermeesterd, dan is het met Turkije voorgoed gedaan, is Bulgarije vleu gellam geslagen, heeft Oostenrijk niets meer in té brengen en zal dus ook over het lot van Duitschland zijn beslist. Vandaar, dat er in de entente-pers op wordt aangedrongen, dat de Roemeniërs nu maar hun nationaal doel in den steek moeten laten en zich met volle kracht in de Dobroedsja moeten werpen, tege lijkertijd, dat de Serviërs naar Monastir op rukken. Men ontveinst zich niet, dat Duitschland er alles op zal zetten, om dezen spoorweg in bezit en daardoor den weg naar Konstantinopel open te houden, maar de Russen, zoo betoogt de Times, zullen de Duitschers inmiddels bezig houden. Dat wil len de Russen ook wel, zij wijlen, meldt de Daily Telegraph, zonder zich om verliezen te bekommeren, de krijgsverrichtingen voort zetten, zij rekenen niet op groote winst, maar hebben hoop op spoedig te behalen be slissende successen op den Balkan, vooral in dien generaal Sarrails achterhoede door de aansluiting van Griekenland bij de entente veilig zal zijn. Maar over Griekenlands mee doen denken de Italianen weer eventjes an ders dan de Russen. En generaal Sarrail wenscht meer troepen, alvorens krachtig op te treden. Doch de Engelschen en Franschen kunnen moeielijk mannen missen ze zijn in het Westen nog net eventjes sterker dan hun tegenstanders en dienen dit voordeel natuurlijk te behouden. Het gevolg is, dat er van ner gens een groote troepenmacht naar den Bal kan kan worden gezonden en dat er dus daar zoo min als elders een voldoende over macht tot stand gebracht kan worden, waar mede een beslissende overwinning te behalen valt Maar, wanneer de middenmogendheden hier eens stand weten te houden, ja wanneer zij Roemenië eens er onder krijgen, wat hebben ze dan nog gewonnen? Dan hebben ze al leen de plannen van hun tegenstanders ver ijdeld, maar daarmee wordt een oorlog niet gewonnen. Nog altijd strijdt men, als vroe ger, niet om den vrede, maar om de over- winning! Is het wonder, dat bij een dergelijken stand van zaken velen zich wel eens mismoe dig afvragen, of ze van dezen oorlog wel ooit het einde zullen beleven? En dat er telkens weer geruchten opduiken over pogingen, om aan den hopeloozen strijd maar eeti einde te maken, pogingen, welke zoo bitter weinig kans van slagen hebben? Er wordt aan verschillende fronten hard nekkig gevochten, er worden overal hevige aanvallen uitgevoerd, maar beslissende feiten doen zich nergens voor. Alleen op den Bal kan brengt de strijd nog eenige afwisseling. Op den linker-Stroema-oever hebben de Bul garen eenige plaatsen moeten ontruimen. Westelijk van Seres bezetten de Engelschen Nevoyen. In Zevenburgen dwingen de Duitschers de Roemenen zich terug te trekken. En van de Dobroedsja berichten de Roemenen, dat ze op den linkervleugel voorwaarts drongen, stellingen veroverden, geschut buitmaakten en gevangenen namen. Men ziet dus, dat er afwisseling is, maar ook, dat de veranderingen in den stand niet groot zijn, dat de stukken op het militaire Balkanschaakbord niet belangrijk verplaatst zijn. En wat er van de andere fronten wordt gemeld, is van nog minder beteekenis. De Gemeentebegrooting voor 1917. i. ALKMAAR, 7 Oct. Dezer dagen lazen we de opmerking, dat van de gemeentebegrootingen als van veel zaken sedert het uitbreken van den oorlog heel veel aardigheid af is. De schrijver lichtte dit aldus toe, dat, kon er vroeger perspectief zitten in de cijfers, die de ontwikkeling en nieuwe plannen tot verbetering van de stad symboliseerden, deze nu het onzekere beeld vormen van een overgangstoestand met als achtergrond nog steeds het groote vraagtee- ken omtrent het tijdstip van den vrede. Die opmerking lijkt ons maar ten deele juist. Immers al ontbreekt het de begroo ting aan het perspectief van vorige jaren, zij laat zich ook retrospectief beschouwen. Is er dan bij de tegenwoordige omstandigheden niet zooveel reden als anders, om met behulp der cijfers in de toekomst te zien, des te meer aanleiding is er om een terugblik in het ver leden te werpen. Het komt ons nog altijd voor, dat er door de ingezetenen onvoldoende aandacht wordt geschonken aan de gemeentebegrooting. Slechts weinigen pogen zich een beeld te vor men van de inkomsten en uitgaven van de ge meentelijke huishouding. Voor velen is de aardigheid inderdaad eraf, wanneer ze hoo- ren, dat ze meer belasting zullen hebben te be talen. De post „hoofdelijke omslag*' heeft ei genlijk alleen hun belangstelling. Zij vragen enkel wat ze moeten opbrengen. Hoe het op gebrachte geld wordt besteed, laat hen onver schillig. Alleen als de tijd van de ver kiezingen nadert, worden ze wakker. En toch lijkt ons de gemeente-begrooting een mooi middel om de „public spirit" te wekken, om niet slechts belasting-betalers, maar ook goe de, belangstellende burgers te kweeken. Waarom wordt dit onderwerp slechts bij hoo- ge uitzondering in de plaatselijke kiesvereeni- gingen behandeld? Dit is toch tenslotte een onderwerp, dat allen kiezers aangaat, van welke politieke gezindheid zij ook mogen zijn. De behandeling daarvan kan niet alleen de belangstelling voor de gemeentelijke huishou ding opwekken en het inzicht en het be grip doen verruimen, maar wel degelijk ook principieele, partij-politieke zaken doen be lichten. Wie in het winterseizoen zijn kiezers voorlicht, maakt er tegen den zomer betere stemmers van, d.w'.z. menschen, die uit volle overtuiging hun stem uitbrtagen. Voor alle partijen- zonder onderscheid geldt dit en zoo wel de stads- als de dbrpsgemeenten, kunnen hier een dankbaar werk vinden. Nu geven wij onmiddellijk toe, dat het verre van gemakkelijk is een nauwkeurig beeld te krijgen van een ge meentebegrooting en haar onderdeden, en we zouden niet gaarne willen beweren, dat elk raadslid, hetwelk een begrooting mede heeft helpen vaststellen, zich zulk een beeld heeft verworven. Maar er zullen overal wel deskun digen zijn, die in een begrooting thuis zijn en die desgevraagd dit onderwerp wel eens wil len toelichten in een vergadering. Voor iemand, die weinig ontwikkeld is, moet zulk een djfer-staat wel iets onbegrijpelijks zijn. Hij denkt onwillekeurig aan zijn eigen in komsten en uitgaven en zal zich dan allicht verwonderd afvragen, hoe een gemeente als Alkmaar dit jaar met een raming van één millioen twee honderd zeven en veertig dui zend gulden toekan, terwijl er verleden jaar drie millioen zes honderd vijf en twintigdui zend gulden werd geraamd. Evenwel, ook de meer ontwikkelde heeft aan een gemeente-begrooting een moeilijk te ver duwen kluif. Wie dit niet uit ervaring mocht weten, heeft dit kunnen leeren op de te Am sterdam gehouden tentoonstelling op gemeen telijk financieel gebied. Daar is de noodzake lijkheid gebleken deze begrooting te ver duidelijken. In het eerste pasverschenen deel van een belangrijk boekwerk over die tentoonstelling komt een door de centrale commissie opgemaakt ontwerp gemeente-be grooting voor, waarbij gestreefd is „naar dui delijkheid eq naar een juister logischer indee ling dan in de verschillende provincies ge bruikelijk is". Dit ontwerp wordt aan de ver schillende colleges van Ged. St (die de mo dellen voor de gemeenten in him provincies vaststellen) ter welwillende overweging aan geboden. Waarschijnlijk is ook dit model voor verbetering en aanvulling vatbaar, maar ze ker geeft het gemakkelijker inzicht, dan het in deze provincie gebruikte formulier. In de gebruikelijke begrootingen toch worden in komsten en uitgaven ieder als een afzonderlijk geheel beschouwd, zoodat nergens naast de uitgaven ook onmiddellijk Üe ontvangsten, op een zelfde onderdeel vallende, zijn te vinden Bij het nieuwe model is aan dit euvel dadelijk tegemoet gekomen. Men kan daarin onmid dellijk vinden wat iets kost en wat het ople vert. Op de eene bladzijde staat de op brengst, daarnaast op de andere de uitgave. Nemen we als voorbeeld het marktwezen. In het ontworpen model staan alle daarop betrekking hebbende posten op twee bladzij den onder elkaar. Met één opslag heeft men een overzicht. Wil men zulk overzicht krij gen uit de tegenwoordige gemeentebegroo ting, dan moet men zoeken, bladeren en op schrijven. Vooral het bijeenbrengen van de uitgaven eischt veel tijd en is niet eens altijd mogelijk, omdat verschillende uitgaven in andere uitgaafposten zijn verwerkt. Het is hiermede nog gesteld als met de vroegere boekhouding voor verschillende tak ken van dienst Voorheen had men een een voudige aanteekening van inkomsten en uit gaven, eens in den Raad als speciaal „Alk- maarsche boekhouding" betiteld. Later is dit anders geworden, is er een verantwoor ding gekomen, welke ook den buitenstaander een inzicht in een bedrijf geeft en welke er op gericht is, om de zaken commercieel te doen. Blijkens een eergisteren verschenen wets ontwerp, heeft de minister van financiën be hoefte gevoeld ook de staatsbegrooting op soortgelijke wijze in te richten en hij wijst als niet gemakkelijk te hoog te waardeeren voordeel daarvan aan, dat het leiden kan tot een1 veel nauwkeuriger kennis van hetgeen el ke tak van dienst in werkelijkheid kost. Moge het in een nabij toekomst ook zoo worden met de gemeentebegrooting! Voor wie deze begrooting bestudeert is vaak een nuttige bron, om er inlichtingen uit te putten het „verslag van den toestand der gemeente" over het voorafgaande jaar. Volgens artikel 182 der Gemeentewet is aan Burgemeester en Wethouders opgedra gen „het jaarlijks in de maand April uitbren gen van een uitvoerig en beredeneerd verslag van den toestand der gemeente." In den regel verschijnt dit boek in de zo mermaanden. Tot dusverre evenwel bleef het verslag over 1915 uit Vermoede lijk staat dit in verband met de buitengewone werkzaamheden, waarmede de secretarie is overladen, maar een desbetreffende mededee- ling is, voor zoover wij weten, niet gedaan. In elk geval moeten we er het ditmaal zonder doen. Er is in dit blad reeds een uitvoerig over zicht van de begrooting verschenen. We stellen ons voor enkele posten daarvan nader te bezien in het licht der historie, d.w.z. som mige der uitgetrokken bedragen te vergelij ken met die van de begrootingen der laatste tien jaren en daaraan gegevens van andere gemeenten toe te voegen, welke bovengemeld werk over de Amsterdamsche tentoonstelling in zoo ruime mate bevat. In een volgend artikel zal aldus de hoofde lijke omslag het eerst worden behandeld. Maar reeds zij thans' op één omstandigheid met betrekking tot dezen post gewezen. In de 16 April j.l. vastgestelde verordening (gemeenteblad no. 499) staat, dat de hoofde lijke omslag naar het inkomen mag worden geheven tot een maximum van 200.000. Enkele maanden daarna echter dienen B. en W. een begrooting in, waarop de op brengst van deze belasting staat uitgetrokken op 219.000. Heeft het college niet aan het maximum-cijfer van heffing gedacht of is ver zuimd in de memorie van toelichting gewag te maken van het voornemen, om, tengevolge van den druk der tijden, een voorstel tot wij ziging van de onlangs vastgestelde verorde ning in te dienen? Het een of het ander moet het geval zijn. Het verschil zit voornamelijk in de bui tengewone uitgaven en ontvangsten. Verge lijkt men de gewone met elkaar, dan blijkt, dat die van het vorige en van dit jaar veel dichter bij elkaar komen. KORTE BERICHTEN. In de maand September zijn 25 Noor sche schepen in den grond geboord. Daar Noorwegen het eenige land is, waar uit Duitschland nog nikkel kan krijgen, besloot de regeering den uitvoer van nikkel te verbie den, in de hoop dat hierdoor de Duitsche re geering, haar houding zal wijzigen. Gezonken zijn het Noorsche stoomschip Cederic (1100 ton), het Noorsche schip Knut jarl (1000 ton), het Noorsche schip Nesjar (1600 ton), het Grieksche schip Samos (1200 ton) en het Engelsche schip Isle of Hastings (15575 ton.) De Engelsche regeering deelt mede, dat van 1 "Juli tot 24 September 66 neutrale schepen (waarvan 15 zonder waarschuwing) zijn getorpilleerd. In Zweden hebben groote manoeuvres plaats gehad, waarvoor ettelijke lichtingen waren opgeroepen. De koning had persoon lijk de leiding. De voorzitter van de Beiersche Kamer, Dr. von Orterer, is overleden.Wegens zijn grooten politieken invloed noemde men hem wel den ongekroonden koning van Brieren. Volgens geruchten is de Portugeesche minister-president, de heer Almeida, afgetre den. De heed Protopropof, de nieuwe Russi sche minister-president, heeft verklaard, dat Rusland den oorlog tot de, volledige overwin ning zou voortzetten. Dr. Soenjatsen heeft zich naar Cen tral News uit Hongkong verneemt aan het hoofd eener beweging gesteld tot stichting van een Zuid-Chineesche republiek. De „Temps" deelt mede, dat de Portu geesche regeering 15 in beslag genomen Duitsche schepen in bruikleen aan het Brit- sche gouvernement heeft, afgestaan. De entente-regeeringen zijn, naar Fran- sche bladen melden, met de voorloopige re geering onder Venizelos, op Kreta, in verbin ding getreden. De hertog van Aosta heeft, volgens een bericht uit Lugano het bevel over het leger aan de Isonzo neergelegd en zich naar Rome begeven. Hij zou meeningsverschil met ge neraal Cadoma hebben. In Abessinië verwacht men een burger oorlog. De vader van den onttroonden vorst heeft zich met de Turken in verbinding ge steld en wil naar de hoofdstad oprukken. De onlangs opgerichte „Oostenrijksche politieke bond" waartoe de voornaamste le den van Heerenhuis, Huis van Afgevaardig den, vertegenwoordigers van handel en in dustrie behooren, heeft met algemeene stem men den wensch te kennen gegeven, dat de Rijksdag weder bijeengeroepen zal worden. De geallieerden hebben hun censuur in Oriekeniand tot het briefverkeer uitgebreid. MIJNEN. In de maand September werden op de.Ne- dlerlandsche kust aangetroffen 129 mijnen, waarvan 103 van Engelschen, 1 van Fran schen, 9 van Duitschen en 16 van onbekenden oorsprong. Dit cijfer brengt het totaal der sedrt het uitbreken van den oorlog aangespoelde mijnen op 1408 (805 Engelsche, 63 rransche 238 Dutsche en 302 waarvan de oorsprong niet kon worden vastgesteld. MAXIMUMPRIJZEN TURF. Vanwege het ministerie van landbouw, nij verheid en handel is dep burgemeesters mee gedeeld, dat dat navolgende maximumturf- prijzen zijn vastgesteld: Maximum turfprij- zen op de veenplaatsen. Friesche turf. Turfsoorten. Baggelaar la. Veenderijen in Ter Idzand, Oldecholtwolde en Katlijk. Maximumprijzen loco schip op de veenp laats 6.60 per 1000 stuks. Maximum turfprijzen in de kleinhande. Overijsel en Friesland. Baggelaar le soort 0.95, 2e soort 0.85 en' 3e soort 0.75, al les per 100 stuks. DE DISTRIBUTIEWET. Og Zaterdag 21 dezer wordt te Utrecht een bespreking gehouden over de uitvoering van de Distributiewet, in welke vergadering ver tegenwoordigd zullen zijn de Chr. Nat. Werk mansbond, het Chr. Nat. Vakverbond, het Werkliedenverbond Patrimonium, het bureau voor de R.K. vakorganisatie, de redieratie van R.K. Werkliedenvereenigingen, het Ned. Luth. Werkl. Verbond en de R.K. Bond van Coöperatieve vereenigingen. Als sprekers treden op de heeren C. Smeenk, redaceur van Patrimonium en van Rijzewijk, voorzitter van het R.K. Vakbureau. MAXIMUMPRIJZEN. Ingevolge de circulaire van den minister van landbouw van 28 Sept. ontrent de maxi mumprijzen heeft de burgemeester van Am sterdam gisteren bij bekendmaking het publiek medegedeeld de sedert 1 dezer geldende prij zen bedoeld sub b van genoemde circulaire, welke prijzen ook volgens die bekenndmaking beslist gehandhaafdim oeten worden. De win keliers weigeren echter ten aanzien van ver schillende artikelen zich aan de maximum prijzen te houden. Zij beweren, dat ook heden nog de groothandel weigert zich aan de voor den groothandel vastgestelde prijzen te hou den en nog steeds de prijs van voor 1 Octo ber verkoopt. Accepteert den winkelier niet, dan kan hij eenvoudig niet verkoopen. Verschillende winkeliers aanvaarden dus die durudere prijzen, daar ze anders geen wa ren hebben. Zij rekenen er blijkbaar op, dat het publiek ten slotte wel zal betalen. Wordt van regeeringswege niet spoedig krachtig ingegrepen, dan, komt er van de ma ximumprijzen weinig terecht. De Amhemsche Vereeniging voor handel en nijverheid heeft gisteravond een spoedvergadering belegd om te bepalen, welke houding de middenstand moet aannemen. UITVOER TUINBOUWZADEN. De Minister van Landbouw heeft bepaald, dat aan de exporteurs van tuinbouwzaden, ingeschreven bij de Rijkscommissie van toe zicht op de Vereeniging Zaadcentrale, ver gunning kan worden verleend voor den uit voer van: lo. bepaalde partijen bloemkool zaad, sluitkoolzaad en andere zaden van als groente geteelde koolsoorten; 2o. bepaalde partijen knollenzaad, mits voor elke 100 K.G. waarvoor consent wordt aangevraagd, ten minste 20 K.G. goed kiem'achtig zaad van in Nederland gebruikelijke soorten wordt gere serveerd voor verkoop in het binnenland3o bepaalde partijen koolrapenzaad, mits voor elke 100 K.G. waarvoor consent wordt aan gevraagd, ten minste 20 K.G. goed kiem- kracbtig zaad van de soort Engelsche gele koolraap wordt gereserveerd voor verkoop in te Alkmaar. Burgemeester en Wethouders van Alkmaar maken bekend, dat men zich tot het bespreken van plaatsen ter gelegenheid van de Groote Veemarkt, welke zal gehouden worden op 6 November a.s., kan aanmelden bij den Ge meente-controleur, die daartoe dagelijks te spreken is des voormidags van 9 tot 11 uur, op zijn bureau, 't welk gehouden wordt in het Stadhuis. Aanmeldingen kunnen door onmiddellijk belanghebbenden ook schriftelijk geschieden. Alkmaar, 5 October 1916. Burgemeester en Wethouders voornoemd, G. RIPPING, Burgemeester. L. VAN DER VEGT, Loc. Sec. De BURGEMEESTER der gemeente ALK MAAR brengt ter algemeene kennis, dat houders van niet meer dan 50 stuks pluimvee, die tevens geen ander vee houden, met ingang van de maand NOVEMBER 1916 maandelijks in de gelegenheid zullen worden gesteld MAÏS en/of GERST VAN DE REGEERING TE BETREKKEN. Zij zullen daartoe vóór of op den 12en van elke maand, voor het eerst vóór of op 12 OCTOBER a.s., aangifte moeten doen ter Gemeente-Secretarie, alwaar alle gewenschte inlichtingen zullen worden verstrekt. Alkmaar, 7 October 1916. De Burgemeester voornoemd, G. RIPPING. HINDERWET. BURGEMEESTER en WETHOUDERS van ALKMAAR brengen ter algemeene ken nis, dat zij bij hun besluit van heden vergun ning hebben verleend aan W. J. SCHEPPER, Directeur der N.V. „Stoomsmederij en Her stelplaats van Stoom- en andere Werktui gen", aldaar, tot het uitbreiden van de ge noemde inrichting, door het bijplaatsen van een eledro-motor van 4 P.K., voor het in be weging brengen van diverse machines en werktuigen, in het perceel FRIESCHE WEG, Wijk E, No. 2. Alkmaar, den 7 October 1916. Burgemeester en Wethouders voornoemd, G. RIPPING, Voorzitter. L. VAN DER VEGT, loco Secretaris. het binnenland. Geen consent zal worden gegeven voor partijen zaad, waarvan de herkomst en de identiteit niet ten genoegen van de Vereeni ging Zaadcentrale kan worden vastgesteld. De Minister heeft voorts bepaald, dat aan exporteurs van tuinbouwzaden, ingeschreven bij de Rijkscommissie van toezicht op de Zaadcentrale, vergunning kan worden ver leend voor den uitvoer van bepaalde partijen rond spinaziezaad, onder voorwaarde, dat voor 300 K.G. rond spinaziezaad, waarvoor consent wordt aangevraagd, 100 K.G. scherp spinaziezaad met een kiemkracht van ten min ste 70 pet. en een zuiverheid van ten minste 80 pet. ter beschikking wordt gesteld van de Vereeniging Zaadcentrale, tegen een prijs van 50 per 100 K.G. of te leveren op een nader door de Vereeniging Zaadcentrale aan te ge ven tijdstip en op eene door die vereeniging vast te stellen wijze* KAASUITVOER NAAR ENGELAND. Donderdag waren 87 leden aanwezig op de te Den Haag gehouden 28e vergadering van de Ned. Vereeniging van kaashandelaren. Tot nieuwe leden werden gekozen de firma's K. K. de Jong's Exporthandel te Hoorn, M. Mons en Co. te Gouda en P. J. Hordijk te Dordrecht. Bij punt 3 der agenda werd in tegenwoor digheid van den heer L. Broekema, directeur van het Landbouw-Export Bureau, in den breede van gedachten gewiseld, over den uit voer van kaas, meer in het bijzonder van die naar Engeland. Bij de rondvraag dienden 20 leden der vereeniging het volgende voorstel in. „Ondergêteekenden, allen leden der vereeni ging, alphabetisch gerangschikt, hebben hier mede de eer het volgende voorstel in te dienen ter behandeling op de vergadering van heden: overwegende, dat de afgevaardigden onzer vereeniging De Kaasvereenlglng opdrachten aanvaard hebben, die den handel en den leden ten zeerste schaden, of althans geschaad heb ben, verlangen het mandaat dier afgevaardig den afhankelijk te stellen van de onderteeke- ning en nakoming van een verklaring als on derstaand „Óndergeteekenden verklareri hiermede als ALKMAARSCHE COURANT.

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Alkmaarsche Courant | 1916 | | pagina 1