DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN.
l
S
1
1
n
1
i
No, MB
Haüdöi d m seMtiende jaargang.
19Ï6
AboMeitópi^ m 3 mmM f 1.—, fr. p. post f125. Adiertentiepriis 10 et p. regel, groote letters naar plaatsruimte. Brieyen fr. N. V. Boek- en Hande!sdr#srij y.h. EEEIs. COSTER ZOON, Voordam C 9. Telefnr. 3.
ZATERDAG 14 OCTOBER
De Gemeentebegrooting
voor 1917.
s
4
s
t
4
1
s
1
4
3
-ë
OR nammor bestaat eR 3 bladen.
Mei 20 si. oorlogstoeslag op den abonnementsprijs per 3 maanden.
ALKMAAR, 14 October.
De entente gaat voort met Griekenland aan
zich te onderwerpen. Een nieuwe nota heeft
nieuwe eischen*gebracht (contröle op de po
litie, uitvaardiging van een verbod nopens
het dragen van wapens door de burgers en
nopens het verzenden van oorlogsmateriaal
en het uitvoeren van graan uit Thessalië). De
regeering heeft ook deze eischen ingewilligd
Ongewild ironisch klinkt een Reutertelegram
uit Athene, dat de Engelsche gezant den nieu
wen Griekschen minister van buitenlandsche
zaken heeft bezocht „waardoor het contact
tusschen de entente en het kabinet is her
steld." Het professoren-ministerie schijnt
dus in genade door de geallieerden te zijn
aangenomen.
Een fel artikel bevat het Engelsche Daily
News over de Grieksche aangelegenheden.
Het blad schrijft, dat de geallieerden nog
krasser jegens den koning optreden moesten,
maar zij willen Griekenland zelf voor zijn
verlossing laten zorgen en deze taak is zoo
goed als volbracht, doordat „Tino" (koning
Konstantijn) in het duister verdwijnt, waaruit
hij nimmer weer te voorschijn zal komen. Dit
doelt natuurlijk op de beweging van den heer
Venizelos, die naar het heet te Saloniki de
ontbonden Kamer zal bijeenbrengen.
De heer Venizelos heeft aan een maaltijd,
hem aangeboden door het comité van natio
nale verdediging, gezegd, dat de erfvijand
(Bulgarije) uit Griekenland moet worden ver
dreven en dat men zijn plicht jegens Servië
moet vervullen. Na den oorlog zal een nati
onale vergadering bijeengeroepen worden,
waarbij nieuwe waarborgen moeten worden
vastgesteld tegen de schending van de grond
wet door den koning. De Momingpost ver
neemt uit Atherte, dat de heer Venizelos de
entente-mogendheden heeft verzocht de voor-
\oopige regeering te erkennen waartegen
wel geen bezwaar zal bestaan 1 Een krachtig
detachement Fransche troepen heeft te Athene
het station van den Larissa-spoorweg bezet.
Volgens de Momingpost zijn er royalisten
die geen geheim maken van hun plan, dat
als de geallieerden Griekenland dwingen tot
aansluiting bij de Entente of den koning den
heer Venizelos willen opdringen, de koning
zou moeten terugtrekken in noordelijke rich
ting met zijn troepen, welke hij dan bij Prik-
kala in Thessalie zou moeten samentrekken
en verschansen in afwachting van een
sterk Duitsch leger, waarmee hij dan ver-
eenigd de geallieerden zou moeten aanvallen.
Of dit dwaze plan, zegt de correspondent, nu
ook werkelijk door den koning wordt goed
gekeurd, kan ik niet zeggen, maar zijn volge
lingen spreken er toch over als een vaststaand
program en alle genomen maatregelen wijzen
wel in deze richting.
Naar de Daily Telegraph meldt heeft de
koning gezegd:
„Ik wil liever den troon verliezen dan Grie
kenland in gevaar brengen. Ik ben overtuigd,
dat Roemenië over veertien dagen niet meer
zal bestaan. Wanneer Griekenland ten oor
log ging na de verovering van Roemenië,
zouden de Duitsche strijdkrachten naar Grie
kenland worden gezonden en dit zou het lot
van Servië en Roemenië deelen."
Daar kon de koning wel eens geen ongelijk
aan hebben! Koning Ferdinand van Roeme
nië heeft ook gesproken en gezegd, dat de
Roemenen den geallieerden smeeken, ondanks
hun eigen ontzaglijke problemen, niet te ge-
doogen, dat Roemenië het lot van België of
Servië ondergaat..
De Temps betoogt in een sterk door de
censuur besnoeid artikel, dat de Roemenen
den oorlog verkeerd aangepakt hebben. Zij
hadden Bulgarije moeten helpen vernietigen
en nu hebben zij door hetgeen in Zevenbur
gen geschiedt, de wankelende kracht van
Hongarije nieuw leven ingeblazen. Het blad
verwacht, dat alles zal worden goed gemaakt
Maar zal de entente ook ten opzichte van
Roemenië niet te laat komen? Van het noor
den uit heeft dit rijk geen hulp te wachten en
er kan heel wat zijn gebeurd, als er hulp
uit het Zuiden komt
Van de fronten is er ook heden geen be
langrijk nieuws. Nergens zijn vorderingen
van beteeken is gemaakt
Vermelding verdient echter een aanval van
Fransche en Engelsche vliegers op Zuid-
Duitstiiland. Volgens het Fransche legerbe-
richt is de faeij mei 40 machines ondernomen
en wudu. de ubrieken van Mauser te Obern-
dorff bebomd, waarbij 4340 K.G. projectielen
werden geworpen, welke de beoogde doelen
troffen, terwijl in de luchtgevechten 6 Duit
sche vttégtuigen werden neergeschoten. Van
Duitschen kant wordt daarentegen verzekerd,
dat de veroorzaakte materieele schade gering
is en dat er geen militaire schade werd ver
oorzaakt. Maar een latere mededeeling zegt,
dat de bommen, op enkele met name genoem
de plaatsen geen militaire schade aanrichtten
doch Obemdorff staat daar niet bij en
van die plaats wordt later gezegd, dat daar
en bij Tübingen zeven personen aan bommen
ten offer vielen. Hieruit kan worden afgeleid
dat aan de Mauserfabrieken wel schade is
aangericht. Door de Duitschera werden ne
gen vliegtuigen neergeschoten.
Een Duitsch officieel bericht meldt dat 4
October de Fransche hulpkruiser Gallia door
een onderzeeër in den grond geboord is (wat
reeds bekend was) en dat, eveneens in de
Middellandsche zee, twee dagen te voren den
als onderzeeêrjager gebouwden Franschen
kleinen kruiser Rigel eenzelfde lot trof.
Van de onderzeeërs bij Amerika geen nade
re bijzonderheden.
IL
ALKMAAR, 14 October.
De hoofdelijke omslag is van de gemeente
begrooting de sluitpost, welke wordt vastge
steld in verband met de uitkomst, welke die
begrooting overigens biedt Is er geen tekort
de opbrengst van den hoofdelijken omslag
blijft ongeveer gelijk, kan men echter de ge
raamde uitgaven niet dekken door de geraam
de inkomsten, dan moet bijna altijd en soms
uitsluitend de eerste der plaatselijke belastin
gen bijspringen.
Wanneer men de begrootingen over tien ja
ren vergelijkt, dan ontwaart men al heel
gauw, dat er een zekere verhouding bestaat
tusschen de lengte van het voorwoord der
memorie van toelichting en de grootte van de
beraamde opbrengst van den hoofdelijken
omslag.
Voor 1906, '07 en '08 behoef de geen bijzon
dere verhooging te worden gevraagd hei
voorwoord beslaat tien regels. Voor 1909 is
het anders, er is aanzienlijk meer noodig
51 regels voorwoord. Het volgende jaar ia de
post weer gewoon 12 regels voorwoord
maar. Voor 1911 precies hetzelfde, wel zijn er
eenige regels noodig in verband met een wij
ziging van de gemeentewet en het maken van
takken van gemeentedienst tot bedrijven, maar
het eigenlijke voorwoord neemt 11 regels in
beslag. Voor 1912 alweer eender 11 regels.
Maar voor 1913 is het mis en dan bljjft het
ook mis. 78 regels voorwoord en de ra
ming van den H. O. gaat voor het eerst en
wel met 10 000 over de 100 000 heen,
Voor 1914:102 regels en 15000 meer. 1915
brengt 175 regels voorwoord en vraagt extra
ƒ38.000, 1916 geeft maar 104 regels voor
woord, maar het tekort is ook minder groo
dan 't voorafgaande jaar en voor den hoofde
lijken omslag wordt 25000 meer gevraagd.
En tenslotte word! vöür 1917 opnieuw
40.000 meer gevraagd, maar er schijnt geen
hipraan geëvenredigd voorwoord te schrijven
te zijn B. en W. volstaan met 109 regels.
Doch het ééne zinnetje „een bedrag, waanne-
„de geacht kan worden een grens te zijn be
reikt, die de draagkracht der ingezetenen
„zoo gevoelig zal drukken, dat overschrijding
„daarvan in hooge mate onraadzaam moe:
„worden geacht," staat gelijk met den inhoud
van zeer vele regels 1
Men heeft reeds gemerkt, dat de opbrengst
van den hoofdelijken omslag in den loop der
jaren voortdurend'is gestegen. In 1906 bracht
deze belasting op: ƒ76264.15, voor 191
wordt geraamd ƒ219.0001 En eigenlijk zou
de raming nog hooger moeten zijn. Het tekor
op de ingediende ontwerp-begrooting is
immers 70.000. B. en W. rekenep intusschen
op een extra-ontvangst van 30.000, waar
voor ze in navolging van 't door grootere ge
meenten reeds gegeven voorbeeld, een beroep
willen doen op de regeering tot het verkenen
van een bijdrage uit 's rijks schatkist in de
kosten der huishouding van de gemeente,
Nóch uit het voorwoord, nóch uit de toelich
ting van der: betrekkelijken post 46a'blijk:
echter, waarop dit bedrag berust.
Ia het maar een slag in de lucht?
ïlijkbaar. Immers er is een nota van
wijziging verschenen, waaruit om. blijkt, dat
op het batig saldo van den dienst 1915 ver
geten is in mindering te brengen de 11.600
waarover reeds ten behoeve van den dienst
916 bij de vaststelling van de primitieve
>egrooting werd beschikt en dat B. en W. nu
de post 46 a willen verhoogen met 15.000
en dus brengen op 45.000. Alleenlijk, om
dat het niet mogelijk wordt geacht den hoof
delijken omslag hooger op te voeren. Maar
zou het wel zoo gemakkelijk gaan? Verleent
het Rijk steun in dezen, dan zal daarbij wel
eenig stelsel voorzitten, dan zal dat wel
naar een bepaalden maatstaf geschieden. Hoe
weinig zeker B. en W. zelf van die 45.000
zijn, blijkt uit de mededeeling in deze nota,
dat, mocht op de rijksuitkeering niet kunnen
worden gerekend, nader zal kunnen worden
overwogen, om de uitgaven, die rechtstreeks
in verband staan met de buitengewone om
standigheden, te vinden uit een te sluiten
geldleening, af te lossen op korten termijn,
aanvangende na afloop van de crisis.
Blijven we bij het bedrag van 219.000.
Dezelfde post werd tien jaar geleden ge
raamd op 76000. Daarbij dient rekening
e worden gehouden met den prijzenswaardi-
gen regel, dat de raming elk jaar beneden de
werkelijkheid blijft, dat de opbrengst haar
overtreft. Teneinde een duidelijk beeld te ge
ven van de stijging der opbrengst in het laat
ste tiental jaren, hebben we ln guldens be
rekend wat per hoofd der bevolking aan den
hoofdelijken omslag in deze gemeente wordt
betaald. Ziehier het resultaat:
8
S
8
den Hoofdelijken Omslag krijgt men, wan
neer men over eenige jaren vergelijkt het aan
tal aanslagen en de gemiddelde opbrengst per
aanslag. Deze vergelijking maakt het vol
gende staatje mogelijk:
S1
'3
g1
'1
1
<3
B
Wij willen nu eens de opbrengst van deze
belasting te Alkmaar vergelijken met die van
de allergrootste en de allerkleinste stadsge
meenten befaevens van steden van ongeveer
hetzelfde bevolkingscijfer als onze gemeente.
De gegevens hiervoor zijn ontleend aan „de
Tentoonstelling op gemeentelijk financieel
gebied te Amsterdam, September 1916," in
welk belangrijk werk wij noode de cijfers, be
trekking hebbende op onze gemeentelijke fi
nanciën, missen. Hoe zit het toch, dat ter
wijl Alkmaar deze tentoonstelling wel finan-
ciëel steunde, onze gemeente, ln dit werk, dat
een vraagbaak zal zijn voor leder, die in
zicht wil hebben in den geldelijken toestand
der gemeenten, niet voorkomt? Deze vraag
moge belangrijk genoeg geacht worden om
haar in de secties te stellen. Misschien blijkt
dan Alkmaar te behooren tot het geringe
aantal gemeenten welke in verband met de
tijdsomstandigheden geen personeel beschik
baar hadden om op de vele en omvangrijke
vragen der tentoopstellings-commissie te ant-
Vi oorden, hetgeen niettemin te betreuren zou
zijn.
Bruto opbrengst der inkomstenbelasting in
guldens per inwoner over 1903, 1914 en
1914.
Uit het bovenstaande blijkt, dat Alkmaar
in de steden-rij geen slecht figuur maak
vooral niet als men in aanmerking neemt
wat onze stad als woonplaats biedt en hoe
zij in dit opzicht sinds 19Ö3 Is vooruitge
gaan. Wij beschikken helaas niet over
Een ander beeld van de ontwikkeling van
Am;
iet bedrag voor noodzakelijk levensonder-
ïoud onder de tegenwoordige omstandighe
den dient te blijven bepaald op 650. En
ook, of de progressie niet nog hooger moet
worden opgevoerd, dan bij de laatste herzie
ning van de verordening is geschied.
Wij achten het thans geoorloofd in dezen
zoo ver te gaan als de gemeentewet toelaat,
teneinde de inkomens beneden de 2500 bijy.
te ontlasten.
De druk der tijden wordt het zwaarst ge
voeld in de groepen der arbeiders, kleine
patroons, ambtenaren met en zonder duur-
tetoeslag e. d. De meesten hunner zijn tot
aan de grens. Zij, die boogere inkomens be
zitten, kunnen zich daarentegen nog heel wat
ontzeggen, voordat het voor hen ontberen
wordt
Laat de Raad WJ de behandeling der be-
grooting middagen en avonden wijden aan
algemeene en andere beschouwingen als
dit allerbelangrijkste punt der heele begroet
ing maar met allen ernst onder de oogen
wordt gezien. En met een beetje durf en
moed. Nu moet men zich aan den spits we
ten te plaatsen' van een beweging, waarin
men toch zal moeten volgen. Thans hebben
de vroeger steekhoudende argumenten togen
de opvoering van de progressie tot het maxi
mum, zooals daar ls de vrees voor de vesti
ging der rijken in andere gemeenten en bui
tenslands, afgedaan. Het moet er toch toe
komen. En daarom: doe het nul Ten bate
van dogenen, die in dezen moeielijken tijd
vooral getroffen worden.
Sta, welke wijzigingen er overigens ook In
de begrooting worden gewenscht, waar
de verordening op den hoofdelijken omslag
in verband met het maximumeijter van op
brengst toch zal moeten worden herzien, een
herziening in den boven aangegeven geest
bij de behandeling van de gemeentebegroo
ting dienst 1917 op den voorgrond!
Zouden wij ons vergissen, wanneer wij
meenen, dat in dezen wensch ia neergelegd,
wat het overgroote deel der ingezetenen ln de
tegenwoordige omstandigheden bijzonderlijk
van den gemeenteraad hoopt?
KORTE BERICHTEN.
Een bataljon Qrleksche vrijwilligers
heeft voor t eerst voeling gehad met dert vij
and en dapper deelgenomen aan allerlei ver-
kennings- en patroeljetochten.
de
ramingsdjfers in de verschillende gemeen
ten voor 1917. Maar ook elders zullen de
begroetingen wel staan in het teeken van de
crisis en ook daar zal de opbrengst van den
hoofdelijken omslag wel aanzienlijk hooger
zijn geraamd dan te vbren.
Nu echter deze belasting zoo ontzaglijk
meer moet opbrengen dan voorheen, is er ook
meer reden dan ooit te voren, om met de
meeste nauwlettendheid na te gaan, of wel de
grootst mogelijke billijkheid in acht wordt
genomen, of de eene groep niet onevenredig
zwaarder wordt belast dan de andere. De
raadsleden mogen zich ernstig afvragen, of
De Engelsche koning heeft de „Distin
guished Service Order" verleend aan luite
nant Wulstan Tempest, van het koninklijk
vliegerskorps, wegens door hem betoonde dap
perheid bij het vsrnieleü van een i uami e tijk
luchtschip.
In Japan hecrscht chcfem, 80Ö0 geval
len zijn reeds voorgekomen.
Het Engelsche stoomschip Oardepee
(1600 ton) ls gezonken, 111 leden der beman
ning worden vermist, 12 zijn gered.
E>e schade, die de orkaan op de Deen-
sche Antillen heeft aangericht, wordt op 2
mil linen gulden geschat Een viertal menschen
zijn omgekomen.
Op de koningin van Roemenië is, toen
zij in een open rijtuig reed, door een 32-jarige
vermoedelijk krankzinnigen man een aanslag
gepleegd. Het schot miste.
De bevelhebber van de Amerikaansche
Atlantische vloot heeft een onderzoek doen in
stellen naar geheime draadlooze telegrafie-
stations, die de Duitsche onderzeeërs zouden
inlichten.
De Kroonprins Alexander van Grieken
land heeft zich laten interviewen door een Pa-
rijsch blad en zijn vaste vertrouwen in een
overwinning der geallieerden uitgesproken.
In Kopenhagen heerscht zoo'n woning
nood, dat alle hotels overvol zijn en tal van
families in scholen en andere openbare gebou
wen zijn ondergebracht.
Vóór hun Afrikaansche havenstad Daar
es Saalem aan de Engelschen te laten, heb
ben de Duitschera al de lokomotleven en het
rollend materiaal van den centraal spoorweg
in de haven laten rijden. Dit belemmerde het
lossen van trantpprts diepen der Entente en
vertraagde hun operatie, mede omdat ze den
COURANT.
ÉT*
V4
C
r
e
3?
4
M
9.78
140 ets.
r-l"
vO
O»
V»
186.401.32
•4
1915
142.204.70
6.43
1914
126.10431
00
kri
49 ets.
1913
115.54700»
41 ets.
1912
3
14
4.97
32 ets.
1911
1910
1
36 ets.
1909
OS
So
4.17
13 ais.
1908
B3.784.0Ö
.3
u
V4
l
1906
lO
f-
28 ets.
•4
70.047.75
CN1
Opbrengst
Opbrengst per
Inwoner
Toeneming In cen
ten bij het
voorafgaande jaar
m
<D
O*
4
219.000
4000
54.75
9161
186.401.32
3843*
48.50
1915
142.204.70
5170
2731
1914
126.104.51
4690
26.89
1913
115347.00)
4669
24.75
0161
95.794.36
3901
24.55
1905
70.047.75
2949
23.75
Opbrengst.
Aantal aangeslagenen.
Opbrengst per aangeslagene
In guldens.
<U
Vm
4)
T3
a
J3
IOWOMM
op
1 Jan.1911
1903
1913
1914
Alkmaar
22.100
3.12
5.38
587
Amsterdam
609.100
9.08
11.88
12.42
Rotterdam
469.400
4.45
5.48
539
'a Qravenhage
312.400
4.06
12.68
12.88
Goes i i
Bolsward
7700
334
4.41
5.64
7300
3.78
4.16
5.54
Dordrecht
50.000
5.60
6.70
7.86
Apeldoorn
40.500
2.76
4-62
5.64
Enschede
37.900
3.73
8.91
9.12
Schiedam
35.200
2.94'
4.07
3.82
Breda
27.800
4.
5.24
5.27
Zaandam
26.600
6.34
9.46
11.46
Vlissingen
21.800
3.26
7.41
7.20
Middelburg
18.800
6.22
8.04
9.-10
Godnchem
12.300
3.15
6.21
6.46
Hoorn
11.200
3.37
4.92
5.12
