DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN.
B. W. G. LIENESCH,
FLUWEEL en STOFFEN
een uitgebreide sorteering.
LANGESTRAAT.
ZATERDAG 1 28 OCTOBER.
No. 255
Honderd en achttiende jaargans:.
1916.
Alionacmentspriis per 3 maanden f 1.—, fr. p. post f 1.25. ftdYertentiepriisföct p. regel, groote letters naar plaatsruimte. Brieven fr. N. V. Boek- en Handelsdrukkerij vl HERBIs. COSTER ZOON, Voordam C 9. Telel
.5.
Uit den Raad.
NEDERLAND.
Met 20 ct. oorlogstoeslag op den abonnementsprijs per 3 maanden.
ALKMAAR, 28 October.
De Roemenen loopen in de Dobroedsja
toch harder dan wij gisteren vermoedden.
Met gezwindien pas zoeken ze een goed heen
komen in noordelijke richting. Blijkens een
telegram uit St.-Petersburg verwachtte men
daar, dat veldmaarschalk von Mackensen
zich niet in het moerassige noorden der Do
broedsja zou wagen, maar in de linie Con-
stanzaCeruavoda stand zou houden, in af
wachting van de resultaten van het oüensief
van generaal von Falkenhayn, met de over
weging, dat het Russisch-Roemeensche leger
niet verslagen was, doch slechts in uitsteken^
de orde was teruggetrokken voor den .nume
riek sterkeren vijand. Doch deze verwachting
heeft gefaald. Veldmaarschalk von Macken
sen zit zijn vluchtende tegenstanders op de
hielen en de onder hem vereenigde troepen
hebben reeds de streek van Hirsova, 42 K.M.
ten noorden van Cernavoda, bereikt. Het
is echter nog de vraag, of de troepen der
midden-mogendheden zich in de moerassen
van den Donau zullen wagen dan wel of ze
tevreden zullen zijn met een krachtdadige
achtervolging en de zekerheid, dat hetgeen
ontkomen is volkomen machteloos zal zijn
Mag men de Engelsche daigbladberichten ge-
looven, dan zijn de Bulgaren reeds in staat
geweest, van den Donau troepen naar het
Monastirfront te zenden. Die versterkingen
maken het, zooals uit de berichten blijkt,
voor de Serviërs uiterst moeielijk om vooruit
te komen. Het zou niet te verwonderen zijn,
wanneer de Serviërs hier weldra teruggesla
gen werden. Tenzij de verwachte hulp der
Italianen den toestand ten gunste van de en
tente kon wijzigen.
Van generaal Sarrail hoort men weinig. In
Griekenland schijnt de zaak geregeld. De
entente zal den koning in het vreedzaam
genot van zijn troon laten en van dat deel
van het rijk, dat hem trouw is gebleven en
waarin hij volkomen vrij is, de onzijdigheids-
politiek, waaraan hij meer dan ooit vast
houdt, voort te zetten. Maar de entente be
schouwt het afgescheiden deel van het rijk
dat intusschen nog door niemand erkend
is als een bondgenoot, en als zoodanig
heeft dit gebied ook het recht om deel te
hebben aan de voordeelen van de Grieksche
welwillende onzijdigheid, terwijl namens de
entente de verzekering is gegeven dat dit af
gescheiden gedeelte niet tegen de hoofdstad
Athene zal oprukken.
Het is een oplossing maar welk eene!
De Duitschers hebben weer een stout stuk
je uitgehaald. Een tiental Duitsche torpedo
booten hebben van de Duitsche baai uit een
tocht ondernomen naar het Kanaal, waar ze,
gedeeltelijk vlak bij de vijandelijke havens,
elf voorpoststoomschepen (vermoedelijkgewa-
pende trawlers) en twee of drie torpedosche-
pen in den grond geboord hebben, benevens
het Engelsche mail-stoomschip Queen ten
zuiden van Folkestone, terwijl verscheiden
andere wachtschepen en minstens twee torpe
dojager-s zwaar beschadigd werden en de
Duitsche torpedobooten behouden en zonder
eenig verlies in de Duitsche wateren zijn te
ruggekeerd. Zoo luidt de Duitsche lezing
Het Engelsche officiëele bericht meldt dat de
Duitsche poging om een aanval te doen op
den Engelschen transportdienst in het Kar
naai mislukte, dat een ledig transportschip in
den grond geboord werd, dat er wordt ge
vreesd, dat er één Engelsche torpedojager
Verloren is gegaan, terwijl een ander aan
den grond raakte, maar dat er twee Duitsche
torpedojagers vernield en de anderen op de
vlucht gedreven werden. Op grond van de
ervaring aannemende dat de Duitsche mari-
nestat „uit militaire overwegingen" de eigen
verliezen achterhoudt, mogen we concludee-
ren, dat de beide lezingen niet zoo heel veel
verschillen. En dan blijft bestaan, dat er een
stout stukje is uitgehaald, hetwelk niet veel
militair voordeel heeft opgeleverd, maar dat
dan toch mogelijk was en dat den beheer-
pchers der zee pijnlijk moet aandoen. Immers
een tocht tot aan de lijn Folkestone-Boulog-
nc dat is toch wel een bezoek aan het hol
van den leeuw, ook al werd dit bezoek ge
bracht door kleinere gevechtsdeelen.
De Fransche admiraliteit meldt nog, dat
de Duitsche torpedobooten (het bericht
spreekt van vijf) op de terugreis twee Frant-
sche trawlers tot zinken hebben gebracht
Tenslotte zij aangetekend, dat de heer von
Körber zich met de vorming van een nieuw
Oostenrijksch ministerie heeft belast en dat
de Duitsche rijksdag het voorstel betreffende
de nieuwe oorlogsleening van 12 milliard
heeft aangenomen.
ALKMAAR, 28'October.
Wij hebben Woensdag van den Raad aa.
gekregen een verordening op het beheer van
het distributiebedrijf en een voor de commis
sie van bijstand voor dat bedrijf, benevens
een wethouder, die als voorzitter dezer com
missie reeds eiken dag ten stadhuize te spre
ken is. Aan de verordeningen werd een open
bare sectie-vergadering gewijd. Mr. Lees-
berg had eenige belangrijke amendementen
ingediend en behaalde het succes, dat ze door
den Raad aangenomen werden, de heer Ver
kerk verklaarde ronduit, dat hem de tijd had
ontbroken om deze zaak onder de knie te
krijgen en ironisch kon hij later verklaren
gezien te hebben hoe men zulk een zaak on
der de knie krijgt als men daaraan slechts en
kele dagen kan besteden. Het was weer
de oude geschiedenis: Zaterdag wordt aan
gekondigd dat een belangrijke aangelegen
heid Woensdag zal worden behandeld. En
daarbij een overvolle agenda toen wij
het stadhuis verlieten ontmoetten we aller
eerst eenige agenten van politie, belangstel
lend vragend naar hun lotsverbetering, te
leurgesteld toen ze hoorden, dat dit punt
van de agenda was afgevoerd. Waarschijn
lijk zullen er bij de a. st. algemeene beschou
wingen over de begrooting wel weer klach
ten opgaan over deze wijze van werken,
maar, zoolang de Raad niet beslist uitspreekt
dat met dit verkeerde system moet worden
gebroken, is er zieker geen verandering te
wachten.
Het is nu maar te hopen, dat de verorde
ningen beter blijken dan de wijze, waarop zij
tot stand gekomen zijn.
In den heer Thomsen, practisch handelaar
en theoretisch goed onderlegd (hij bezit de
middelbare acte boekhouden) heeft de ge
meente stellig den meest geschikten beschik
baren leider van het nieuwe bedrijf gevom-
den, al zal niemand ontkennen, dat mr. Lees
berg ook een uitstekend figuur achter de .wet
houderstafel zal maken, vooral als hij wat
langer raadslid is geweest. Men mag o. i.
den heer Thomsen erkentelijk zijn, dlat
hij de verantwoordelijkheid voor deze func
tie op zich heeft willen nemen. Zij lijkt ons
van dien aard, dat zij veel lasten en onaange
naamheden zal opleveren, terwijl de taak
naar alle waarschijnlijkheid een zeer on
dankbare zal blijken te zijn. Het is jammer,
dat de politiek bij de wethoudersbenoeming
een zoodanige rol heeft gespeeld, dat deze
feitelijke betekenis van dit wethouderschap
niet op den voorgrond is getreden en d,at
men daarmede ter rechter zijde zoo weinig
rekening heeft gehouden.
De benoeming verliep precies zoo als ia
1913, toen het ook ging links tegen rechts
en er eveneens een lid van de linkerzijde (des
tijds de heer van Buysen, thans de heer
Cloeck) stemde op een rechtsch lid. De heer
Dorbpck merkte bij die gelegenheid op, dat
de politieke wind uit de gemeente naar den
Raad was overgewaaid. Er is aanleiding
om te veronderstellen, dat die wind thans
weer in de gemeente zal terugkeeren en den
politieleen verkiezingsmolen geducht aan het
draaien zal brengen. Zoo is het ook gegaan
in 1901. Immers nadat de rechtsche meer
derheid in 1899 in de linksche vacature-
Bruinvis den rechtschen heer A. Goede had
benoemd en daardoor beslag had gelegd op
de beide wethouderszetels, werd bij de eerst
volgende gemeenteraadsverkiezingen de
meerderheid in den Raad naar de linkerzijde
verplaatst. In de plaats van het niet herko
zen raadslid Goede werd tot wethouder ge
kozen de heer Boelmans ter Spill en een jaar
later werd de zetel van den heer J. M. de
Sonnaville ingenomen door den heer J. de
Wit Dzn. In 1913 zou de nieuwe wethou
derszetel waarschijnlijk- wel aan een lid van
de rechterzijde ten deel zijn gevallen, ware
het niet dat gebeurtenissen in de gemeente
hadden nagewerkt op de verhoudingen in
den Raad. Nu was - de heer Cloeck wees er
terecht op dit motief vervallen. En daar
om had men mogen verwachten, dat de lin
kerzijde thans alleen in verband met de zeer
bijzondere omstandigheden den heer Thom
sen naar de tafel van B. en W. zou leiden
met de uitgesproken bedoeling, de eerstvol
gende wethoudersvacature aan de rechterzij
de open te laten. Naar onze meening zou
men aldus handelend de waardigheid der li
berale partij en haar toekomst in den Alk'-
maarschen gemeenteraad beter hebben ge
diend, dan mên thans beeft gedaan. Met
„evenredige vertegejjKvoordiging" heeft dit
niets te maken. Het is onbegrijpelijk, dat
men nog altijd verwar! het in de wet
neergelegde beginsel van de evenre
dige vertegenwoordiging, waarnaar bijna
iedereen verlangt en het mooie beginsel, dat
zonder wettelijke regeling in- de practijk een
onding is gebleken en waarnaar links noch
rechts zich gedraagt, zoodat vertegenwoordi
gers van beide partijen elkaar met evenveel
recht of even weinig recht, zoo men wil
in staat van beschuldiging kunnen stellen.
Maar de liberale opvatting brengt volgens
onze overtuiging mede, dat men een zeer
sterke minderheid ook gelegenheid geeft zich
in 't college van B. en W. te uiten. Ook al
beschouwt men, gelijk de heer Udo, die
blijkbaar alleen voor zich zelf, niet namens
zijn fractie sprak, dat college als een zuiver
bestuurscollege. De vergelijking van mi
nisterie en parlement met dagelij ksch bestuur
en raad gaat daarbij o. i. in het geheel niet
op. Er is een geheel andere betrekking tus-
schen deze colleges onderling. Reeds het
feit, dat de wethouders worden gekozen uit
en door den Raad en de ministers niet uit en
door het parlement wijst hierop. Het
ligt in den aard der zaak, dat ook bij een
deel- van het voorbereiding»- en besturend
werk, dat B. en W. verrichten, het politieke
sentiment meespreekt. Daarbij komt, dat de
betrekking van den burger tot de gemeente
een andere is dan- tot den staat. Zij is een
intiemere en daarom is het wenschelijk, dat
wat er leeft en wordt dacht onder de bur
gerij niet alleen in den Raad maar ook in het
college van B. en W. tot uiting kan komen.
Natuurlijk had men den palitieken strijd
in de gemeente niet voorkomen, wanneer
men in den boven aangegeven geest had ge
handeld. De partijen staan nu eenmaal te
genover elkaar en het stembiljet is het wapen
voor den strijd. Maar er zijn nog andere
kiezers dan principieele. Er is "de groote
groep der kleurlooze middenstof, welke zich
meer laat leiden door billijkheidsoverwegin
gen dan door politieke principes. Zij is de
wal, die het schip dikwijls doet keeren. Men
had dit ook mogen bedenken, nu er in 1917
aftreden de raadsleden de Lange, Leguit, Rin
gers, Leesberg, de Wit, den Boesterd, van
den Bosch en de wethouders Thomsen en
Zaadnoordijk.
Wij kunnen dus, noch uit principieel nóch
uit tactisch oogpunt bezien, den gang van
zaken van Woensdag j.l. toejuichen^ maar
beschouwen de houding der linker raads
fractie als een verkeerde daad, welke zich
wreken kan. En verwonderen ons daarom
te meer, dat de heer Cloeck, weggebleven
van- zijn fractie-vergadering, zijn fractiege-
nooten eerst in de raadzaal, toen alles al be
klonken was, poogde tot ander inzicht te
brengen. Eigenlijk was elk debat onnoodig
en het heeft geen zin verder op het gesproke
ne in te gaan, hoe gemakkelijk het zou vallen
er nog enkele kanfteekeningen bij te plaatsen
Met hartelijke woorden heeft de voorzitter
onder instemming der raadsleden afscheid
genomen van wethouder Lubbe, in wiens
antwoord een tikje weemoed lag. De heer
Lubbe heeft vooral veel goed werk voor Alk
maar verricht sinds hij van den burgemees
ter de leiding in de levensmiddelenvoorzie
ning overnam en daardoor in korten tijd de
gemeente zeer aan zich verplicht.
Wij moeten ons verder bekorten. En kun
nen dus tot onze spijt niet lang stilstaan bij
het interessante, hoogstaande diebat tusschen
de heeien Ringers en Verkerk over de ar
beidsbeurs, dat een verfrissching in den saai
en middag was. De heer Verkerk heeft het
pleit verloren vooral ook omdat het ad
vies van den Amsterdamschen directeur der
arbeidsbeurs tegen zijn plan inging maar
hij heeft eenige belangrijke verbeteringen in
de verordening tot stand kunnen brengen. En
de heer Ringers smaakte het genoegen, dat
de zaak is opgezet zooals hij, van den be
ginne af aan, het heeft gewenscht.
KORTE BERICHTEN.
Het nieuwe Duitsche oorlogscrediet van
12 milliard mark is gisteren in den Rijksdag
goedgekeurd, alleen de leden van de soc.-dem.
arbeidersgemeenschap stemden tegen.
De Dortaubrug bij Tsemovada moet nog
voor voetgangers begaanbaar zijn.
Gezonken zijn het Noorsche schip
„Skog" (1100 ton), de Engelsche schepen
Rowanmore (10.20 ton), Lautsmere (3900
ton) en Bruntingham (2600 ton( en het Rus
sische stoomschip Erika (2400 ton).
Engeland, heeft aan Chili verzocht, de
twee op Engelsche werven gebouwde dread-
noughts af te staan. Engeland heeft in ruil
onderzeeërs aangeboden.
Met ingang van Dec. wordt het aantal
personentreinen op de Pruissisch-Hessische
spoorwegen aanmerkelijk ingekrompen, ver
moedelijk in verband met het gebrek aan per
soneel.
Langs den Rijn in den omtrek van Co-
blenz heeft de vroeg ingevallen vorst ernstige
schade aan de wijndruiven en de winteraard
appelen berokkend. Men is met alle beschik
bare krachten aan het werk gegaan, om nog
te redden wat te redden is.
In Oostenrijk worden veel kerkklokken
tot kanonnen versmolten. Men wil ook gouden
avondmaalstellen, die geen kunstwaarde heb
ben, ten bate van het rijk vermelten.
De Saksische Landdag heeft een wets
voorstel aangenomen, waardoor het konink
rijk Saksen het electriciteitsmonopolie in han
den krijgt. i \j
De Berlijnsche correspondent van de
Frankf. Ztg. deelt mede, dat de rijkskanselier
dezer dagen, in den Rijksdag over de buiten-
landsche politiek zal spreken en dan waar
schijnlijk ook 's heeren Grey's rede aanroeren.
In Zweden is een uiivoerverbod op sui
kerbieten uitgevaardigd, tevens is het met in
gang van 1 Nov. verboden tarwe, rogge sui
kerbieten en melase lot het stoken van brande
wijn te bezigen.
Fransche vliegers hebben op Duitsche
Fransche vliegers hebben 276 bommen
de Duitsche spoorwegstations achter het
erdunfront en bij Metz geworpen.
De Gemeenschapelijk Oostenrijk-Hon-
gaarsche minister van Financiën, de heer von
Körber, heeft de opdracht tot vorming van 'n
nieuw Oostenrijksch ministerie aanvaard,
De keizerin van Duitschland ontving
gistermiddag de ter bezichtiging van de ge
vangenkampen in Duitschland vertoevende
Russisch-Deensche deputaties, bestaande uit
zes Russische ief deszuster en zes Deensche
heeren.
In Griekenland is een spoorwegstaking
uitgebroken, ter ondersteuning van de loons-
verhooging-eischen van het personeel.
DE ZEPPELIN.
(Officieel). Uit de ingekomen rapporten
omtrent hét overvliegen van Nederlandsch
gebied door een Duitsch luchtschip op 22 de
zer, is gebleken, dat het luchtvaartuig nabij
Vijlen (Zuid-Limburg) te 6 uur namiddags
boven Nederlandsch territoir is
gekomen en daarop zijn weg in Noordwestelij
ke richting heeft genomen over Geulle, Berg-
eyk, Valkenswaard, Nieuwendijk en Werken
dam, vanwaar het zijn koers heeft gewijzigd
en Oostwaarts over Westervoort naaj- Duitsch
land is teruggekeerd. Het luchtschip is op ver
scheidene plaatsen beschoten. In de omstreken
van Werkendam heeft het voorwerpen uitge
worpen of laten vallen. Het van regeerings-
wege ingestelde bnderzoek van de gevonden
stukken beeft aangetoond, dat deze vermoede
lijk afkomstig zijn van reservoirs. Met zeker
heid kan worden vastgesteld, dat zij geen on-
derdeelen zijn van spring of brandprojectie-
len. (De informaties van de Dordsche Crt.
vs ij maakten er abusievelijk N.R.Ct. van
óver de overdreven berichten te dezer zake zijn
dus wel juist geweest).
De regeering heeft terstond den gezant te
Berlijn opgedragen ter zake van deze nieuwe
schending van het Nederlandsche gebied
door een Duitsch luchtschip een ernstig ver
toog tot de Duitsche regeering te richten.
MieuwandüK 22^/227 Dam
BROODRANTSOEN.
Naar aanleiding van het bericht over het
voornemen der regeering voor het invoeren
van een kaartenstelsel voor wittebrood,
schrijft het Handelsblad thans:
Het is te begrijpen, dat er dringende rede
nen moeten zijn om de administratie daar
voor, die een ontzettenden last zal bezorgen'
aan: bakkers, meelhandelaars, molenaars, enz.
door te zetten. Waar deze redenen nochtans
voor het groote publiek niet waarneembaar
zijn het voeren van bloem aan het vee be
streed men reeds op andere wijze met goed
gevolg hebben wij reden om te veronder
stellen dat er aan de Regeering feiten bekend
zijn, waardoor voorzichtigheid haar voor
schrijft dezen vèrstrekkenden maatregel te
nemen.
KAAS VOOR DUITSCHLAND.
De „Berliner Lokal Anzeiger" spreekt een
gerucht tegen, als zou de vrije invoer van'Hol-
landsche kaas toegestaan zijn. Evenals tot
dusverre moet alle ingevoerde kaas bij de
Zentrale -Einkaufs-Gesellschaft onder de ge-
Wone voorwaarden aangegeven worden.
DANKBAARHEID.
De Keizer van Duitschland heeft den ge
zagvoerder van het Nederlandsche stoom
schip „Bertha" een gouden horloge gezonr
den, als dankbetuiging voor de redding van
schipbreukelingen van de Duitsche kruisers
„Elbing" en „Frauenlob". Aan de beman
ning van de „Bertha" en de „Schipper Thar
mes" heeft dé Keizer ieder vijfhonderd gul
den geschonken.
BINNENLAND.
TWEEDE KAMER.
Aan de orde was de voortzetting van de al
gemeene beraadslagingen over de Grond-
wetsherzienin g.
De heer Koster (v.'d., Assen) wilde het
kiesrechtvraagstuk thans finaal tot een oplos
sing brengen. Het algemeen vrouwenkies
recht- is onafwijsbaar. Spreker bestreed den
heer Beumer, die het vrouwenkiesrecht alleen
verwerpt op citaten. Spreker verdedigde het
vrouwenkiesrecht en wees op het groot getal
vrouwen, dat de petitionnementen tekende,
lid is van vereenigingen en aan betoogingen
voor het kiesrecht deelnam. Dezelfde redenen
als bij het mannenkiesrecht klemmen voor al
gemeen vrouwen-kiesrecht. Voor spreker was
het niet de zaak, dat de grondwettelijke belem
meringen tegen vrouwen-kiesrecht worden
weggenomen, maar dat er algemeen vrouwen
kiesrecht in de Grondwet komt. Voor de soc.-
dem. is de vrouwenbeweging een machtsvraag
voor spreker een rechtsvraag.
Tot volle ontplooiing van alle kachten heb
ben wij een volksvertegenwoordiging noodig
van alle burgers en burgeressen en spreker be-
-Tr -
val het amendement-Troelstra met warmte
aan.
De heer Rutgers (a.r. Hilversum) hoop
te dat de regeering het voorste inzake het pre
sentiegeld zal terugnemen. De moeiijkheden
van het quorum zijn slechts te bevrijden door
wijziging van art. Ill van de Grondwet en
Dit rammer bestaat Bi! 3 bladen.
ALRMAARSCHE COURANT.
i
