DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN.
MelJ er's
Vischhandel,
Honderd ©n achttiende jaargang.
1916.
ZATERDA
11 NOVEMBER.
NEDERLAND.
geurige 8*1» cents ©Igaar.
1^0 «>07 DM mmnnBr beStairt 0,1 3 Bladen.
Deze Courant wordt eiken avond, behalve op Zon- en
Feestdagen, uitgegeven. Abonnementsprijs per 3 maanden
voor Alkmaar f 1,frameo door het geheels Kp f 1,25.
Afzonderlijke nummers 3 Cents.
Telefoonnummer 3.
Prijs der gewone Advertentiën
Per regel f 0.124 Bij groote contracten rabat Oroote
letters naar plaatsruimte.
Brieven Sraneo aan d© N. V. Boek- m
v/h. HERMs. COSTER ZOON, Voordam C 9.
Met 20 ct. oorlogstoeslag op den abonnementsprijs per 3 maanden.
ALKMAAR, 11 November.
Denzelfden dag waarop de Duitsche rijks
kanselier te Berlijn heeft gesproken, hebben
de Engelsche minister-president en de Engel-
sche minister van jnarine te Londen het
woord gevoerd. Als het eens anders ware ge
weest Als de heer Asquith eens te Berlijn en
de heer von Bethmann Hollweg op hetzelfde
oogenblik te Londen een redevoering had
gehouden. Als men gelijk men vroeger
met professoren pleegde te doen nu voor
een enkelen keer van politieke redenaars, van
sprekende staatslieden wisselde. Misschien,
dat dit den vrede ten goede zou komen. Maar
dat schijnen de heeren juist nog niet te
willen. En daarom praten ze weer zoo bar
over de voorgeschiedenis en de toekomst van
den oorlog, en ze redeneeren over „een duur-
zamen vrede"... alsof ze daarin zelf geloo-
ven of ooit geloofd hebben!
De heer Asquith heeft het duidelijk gezegd
België is maar een deel van het probleem,
Servië is er ook nog, en er wordt doorge
vochten tótdat de belangen van alle strijders
dus ook die van bijv. Italië en Roemenië,
welke alleen om gebiedsuitbreiding de wa
pens hebben opgevat kunnen worden be
vredigd, dank zij de gemeenschappelijke over
winning. En hij voegde er aan toe: „laat ons
niet de minste illusie koesteren, omtrent onze
tegenstanders, zij zijn groote organisatoren
en fraaie strijders op het gevechtsterrein en
ik wil geeA oogenblik mijn overtuiging ver
bergen, dat de strijd het uiterste zal vergen
van al onze hulpmiddelen en al ons geduld
en al onze vastberadenheid!"
Zoo is het als beide partijen geen water
in den wijn doen, zal de oorlog nog lang
kunnen duren voordat een van de twee de
ander volledig zijn eischen kan opleggen.
Aangenomen altijd, dat dit ooit zal gebeuren.
Wat geschiedt er in Roemenië?
De midden-mogendheden zeggen, dat er
van het Dobroedsja-front geen belangrijke
gebeurtenissen te melden zijn. Doch de Rus
sen melden vorderingen en zeggen, dat de
cavalerie- en infanterietroepen het station van
Dunarea bezet Jiebben, drie werst ten westen
van Czernavoda, zij hebben een gevecht gele
verd om het bezit van de brug der stad en
„op het veroverde terrein meer dan 200 lijken
geteld.-' Het tusschen aanhalingsteekens ge
plaatste gedeelte heldert den toestand eeni-,
germate op. Men zou, eerst vernemend, dat
Hirsova weer bezet was en thans lezend, dat
om de bekende spoorwegbrug van Czernavo
da wordt gestreden, wellicht denken, dat het
Russisch-Roemeensche leger van generaal
Sacharof het Duitsch-Bulgaarsch-Turksche
leger van veldmaarschalk v. Mackensen de
laatste dagen over een afstand van 40 K.M.
had teruggedreven. Deze op zichzelf al niet
zeer aannemelijke veronderstelling wordt
echter totaal teniet gedaan door de slot
woorden van het bericht. Het geringe aantal
dooden, waarvan nog met ophef melding
gemaakt wordt, brengt immers de operatie
tot bescheidener afmeting terug. En we zullen
zeker niet ver. mis zijn, wanneer jvij meenet
dat het hier geldt een verrassende poging'
van den westelijken oever Van den Donau af
gedaan om de bewakingstroepen van de
spoorbrug te' verschalken.
Met dat al is de militaire toestand hier niet
recjit duidelijk, hier evenmin als aan den an-
derien kant van Roemenië, waar de midden-
mogendheden melden, dat hun aanvallen vor
deren. Verrassingen schijnen hier steeds nog
niet uitgesloten.
Uit Athene wordt gemeld, dat de Grieksche
troepen, die zich van het officieele Grieken
land hebben afgescheiden, zich zullen scha
ren onder generaal Sarrail om de forten te
hernemen, welke aan de midden-mogendhe
den zijn afgestaan en voorts, dat de entente
van de Grieksche regeering de uitlevering
eischt van de geheele artillerie en munitie en
van 50.000 geweren en voorts, dat de Servi
sche regeering haar zetel van Korfoe naar
Volo zal mogen overbrengen. De Grieksche
regeering heeft bij de entente geprotesteerd
tegen het gebruik der lichte vloot, zooals te
verwachten was. Volgens de Momingpost
heeft Duitschland gewaarschuwd, dat het het
uitleveren van eenig oorlogsmateriaal aan de
geallieerden ten gebruike van bet leger der
nationale verdediging, het leger van den
heer Venizelos, als een casus belli, als een
oorlogsaanleiding dus, zou beschouwen.
Maar het zelfde blad meldt ook, dat de ge
zanten der geallieerden den eisch hebben ge
steld, dat de gezanten der midden-mogendhe
den genoodzaakt zullen worden Griekenland
te verlaten 1
Op het Oostelijk oorlogstooneel hebben de
Russen een plaatselijke nederlaag geleden.
Zij moesten over de Skrobowa-beek in de
buurt van Taraopol terugwijken en 3380
manschappen en 49 officieren als gevangenen
achterlaten.
In het Westen hebben vliegers der gealli
eerden een aanval gedaan op Ostende en
Zeebrugge, door een Engelschman in de Ob
server genoemd een „addemest", hetwelk
door de Engelsche vloot moest worden ver
nield, door een Duitscher in de Tageszeitung
een haven geheeten, welke de Duitschers
moeten houden, om te voorkomen, dat de
Engelschen haar krijgen!
Zooals het altijd gaat met luchtaanvallen,
gaat het ook nude bommen-werpende partij
gewaagt van bevredigende resultaten, de te
genpartij zegt, dat er geen resultaat is be
reikt.
Een bericht uit Sofia maakt melding van
het vergaan der „Imperatriza Maria", welke
op een mijn zou zijn gestooten. Nadere beves
tiging dient echter afgewacht, alvorens dit
groote moderne Russische linieschip (groot
22.500 ton en eerst in 1916 van stapel geloo-
peu) af te schrijven.
KORTE BERICHTEN.
Er is voor 10Yi milliards franc op de
2e Fransehe oorlogsleening ingeschreven.
Drie redacteurvan de „Vorwarts",
welke de abonné s aanmaanden het blad óp
te zeggen, om abonné van andere socialisti
sche bladen te worden zijn ontslagen, hun
loon wordt tot Maart uitbetaald.
Een Fransehe afgevaardigde heeft bij de
Kamer het wetsontwerp ingediend om het
stemrecht aan alle vrouwen te geven.
Het heet dat 't Oostenrijkéche parlement
tegen het einde van Februari 1917 zal bijeen
komen.
Engelsche vliegtuigen hebben een aan
val gedaan op de onderzeeërsbases Zeebrug
ge en Ostende, zonder succes, zegt het Duit
sche officieele bericht, met bevredigend resul
taat, zegt het communiqué van de Britsche
Admiraliteit. Eén vliegtuig werd neergescho
ten
De Duitsche regeering moet aan de
Amerikaansche hebben medegedeeld, dat het
geval van het getorpilleerde schip Marina
zal worden onderzocht, zoodra de onderzee
ërs, die dien dag opereerden, zullen zijn te
ruggekeerd.
De Grieksche regeering heeft bij de En
tente geprotesteerd tegen het gebruik der
GriekBChe torpedo-vloot.
Rusland zal op den FranschSiberi-
schen spoorweg nieuwe expres-treinen instel
len, die uiterst geriefelijk zullen worden inge
richt.
Er werden aan het Fransehe front gis
teren 14 luchtgevechten gehouden, 3 Duit
sche machines werden omlaag gehaald. De
Franschen wiemen op stations, hoogovens
enz. achter het Duitsche fiont 700 bommen.
NEDERLANDSCH SCHIP
OPGEBRACHT.
De r ailboot Koningin-Regentegisteren
morgen van Vlissingen vertrokken, is door de
Duitschers aangehouden en naar Zeebrugge
opgebracht. Er waren 93 passagiers aan
boord, waaronder 10 kinderen. Er waren een
aantal Belgen bij.
DE BLOMMERSDIJK.
Met het stoomschip Rijndam, van de Hol-
land-Amerikalijn, is gistemamiddag uit
Nieuw-York te Rotterdam aangekomen kapi
tein J. H. H. Gunther Mohr met de geheele
bemanning, te zamen 34 personen, van het
door de Duitsche duikboot U 53 getorpe
deerde stoomschip Blommersdijk.
De IrapHein en de officieren van de Blom
mersdijk hebben ten overstaan van marine
officieren, die te Hoek van Holland aan
boord van de Rijndam waren gekomen, ver
klaringen afgelegd.
UITVOER TUINBOUWPRODUCTEN.
Het bestuur van den Bond Vereeniging
Westland heeft goedgekeurd een ontwerp
overeenkomst ter instelling van een provinci
ale commissie voor Zuid-Holland, die als ge
machtigde van de tuinbouwvereenigingen zal
optreden voor den uitvoer van tuinbouwpro
ducten. De overeenkomst bedoelt het ver
strekken van volmacht aan de te vormen com
missie door de besturen der vereenigingen
voor den afzet van de exportproducten der
veilingen, zoodat dé tuinbouwers steeds als
een eenheid zullen kunnen optreden. Kosten,
schade en verlies, door de regeling veroor
zaakt, zullen gedekt worden door de heffing
van de geveilde exportgoederen.
WAARSCHUWING.
De Groenten-Centrale heeft eenigen tijd
geleden bekend gemaakt, dat voorkoop van
voor uitvoer bestemde groenten na 27 Octo
ber niet meer zou zijn toegelaten. Het is
thans evenwel gebleken, dat sommige expor
teurs meenen, dat uit de hand koopen niet on
der voorkoop móet gerekend worden. Zij
echter, die voortgaan uit de hand te koopen,
zuiien ais exporteur geschorst worden, en de
tuinders, die de voor uitvoer bestemde groen
ten uit de hand verkoopen, zal de gelegen
heid worden ontnomen hun producten te
veilen.
BINNENLAND.
TWEEDE KAMER.
De beraadslaging over art 80 der grond
wet en de daarop ingediende amendementen
werden gisteren voortgezet.
De heer De Savornin Lohman
(c.-h., Goes) zette zijn Dinsdag afgebroken
rede voort en verklaarde zich tegen het amen-
deuaent-Troelstra, om de leeftijdsgrens tot 21
jaar te verlagen. Hij was vóór het amende
ment der commissie van rapporteurs betref
fende den aanhef van het artikel.
Voorts verklaarde spr. zich voor de amen-
dementen-Snoeck Henkemans, tot uitsluiting
van de arbeidsschuwen en de wanbetalers.
Ten aanzien van den stemplicht bestreed
spr. de beschouwingen van den heer Men-
dels. Hij (spreker) had den stemplicht alleen
facultatief gewenscht met het oog op het
vrouwenkiesrecht
De heer v. Beresteijn (v.-d., Winscho
ten sprak eveneens over den stemplicht, naar
aanleiding van de amendementen-Schaper en
-Beumer en bestreed o.a. de argumenten der
heeren Schaper en Mendels. Van het amen-
dement-Beumer vreesde spr. bezwaar voor
regeling van het instituut bij de wet. Hijzelf
had er de voorkeur aan gegeven, het bij de
additioneele art. in te voeren.
Spr. bestreed de amendementen-Snoeck
Henkemans. Met betrekking tot het amende
ment-Hugenholtz verklaarde ook spr. zich te
gen uitsluiting van mindere militairen.
De heer L o e f f r.-k., Waalwijk) bestreed
het amendement-Heeres met betrekking tot
het vrouwenkiesrecht. Het voorgestelde arti
kel zou voor verschillende leden der rechter
zijde onaannemelijk worden, indien de heer
Heeres slaagde in hetgeen hij met zijn amen»
dement bedoelt.
Spr. verdedigde den stemplicht en opne
ming daarvan in de grondwet.
De heer Van Idsinga (c.-h., Bode
graven) zou stemmen tegen het amendement-
Snoeck Henkemans, tot uitsluiting van de
wanbetalers van belastingen, omdat dan het
fiscaal element weer in het kiesrecht werd
gehaald. Hij was voor stemplicht, die de
verkiezingszeden zou verbeteren, en wenschte
opneming daarvan in de grondwet.
De heer Duymaer van Twist
(a.-r., Steenwijk) wilde de mogelijkheid van
schorsing van het kiesrecht ook uitgestrekt
zien tot officieren.
De heer Limburg (v.-d., Groningen)
was voor het amendement tot verlaging van
de leeftijdsgrens. De amendementen Snoeck
Henkemans zouden z. i. leiden tot de groot
ste willekeur.
Omtrent de waarde van het amendement-
Heeres was spr. het eens met den heer Loeff
Hij overwoog daarom de indiening van een
ander amendement tot opdracht van de in
voering van vrouwenkiesrecht. Spr. was
voor de opneming van stemplicht in de
grondwet.
De heer Beumer (a.-r., Kampen) be
streed den stemplicht.
De heer v. I d s i n g a motiveerde zijn stem
tegen het amendement-Snoeck Henkemans
en sloot zich aan bij den heer de Beaufort.
Hij zou tegen de amendementen-Schaper en
-Beumer stemmen inzake stemplicht.
De heer D.uymaer v. Twist vond
aanneming van het amendement-Hugen-
holtz niet wenschelijk.
De heer Limburg zou vóór het
amendement-Hugenholtz stemmen. Het amen
dement-Troelstra over de grensver laging
voor kiesrecht had spr.'s sympathie. Hij gaf
den heer Heeres in overweging zijn amende
ment terug te nemen. Wat den stemplicht
betreft, er zou nooit beter gelegenheid zijn
om dien in te voeren dan thans.
De heer Beumer bestreed het amende
ment-Troelstra. Hij was ook tegen dat van
den heer Heeres en vóór dat van den heer
Snoeck Henkemans.
De heer Snoeck Henkemans was
tegen het amendement-Hugenholtz.
De minister van binnenlandsche za
ken had bezwaar tegen het amendement-
Troelstra. Hij achtte stemmen plicht en ont
ried aanneming der amendementen-Schaper
en -Beumer eü -Snoeck Henkemans en zoo
eveneens het amendement-Heeres en het nog
bij den heer Limburg in overweging zijnde
amendement.
Met de meeste argumenten van het amende
ment-Hugenholtz zou de minister kunnen
meegaan. Hij maakte bezwaar tegen het
amendement-v. Nispen.
De heer Troelstra diende na den
wenk van den minister een amendement in
om in t artikel in te voegen de woorden:
ieder kiezer brengt eene stem uit.
De heer Hugenholtz verving zijn
amendement door het volgende: de wet kan
bepalen dat de uitoefening van het kiesrecht
door de militairen bij zee- en landmacht ge
durende den tijd, voor welken zij zich onder
de wapenen bevinden zal worden geschorst.
De heer Heeres trok zijn amende
ment in ten einde te voorkomen, aat art. 80
in gevaar komt, dat ons het algemeen- kies
recht brengt.
De heer Beumer trok zijn amendement
inzake den stemplicht in.
Het amendement-T r o e 1 s t r a tot verla
ging van de leeftijdsgrens tot 21 jaar werd
verworpen met 54 tegen 23 stemmen.
Het amendement der Commissie van rap
porteurs (de leden der Tweede Kamer wor
den rechtstreeks verkozen, enz.) werd aange
nomen z. h. s.
Het amendement-Snoeck Henkemans
(uitsluiting der wanbetalers in de directe be
lastingen) werd verworpen met 71 tegen 7
stemmen.
Het amendement-Snoeck Henkemans
(uitsluiting der bedeelden wegens arbeids-
schuwheid etj wangedrag) werd verworpen
met 72 tegen 6 stemmen.
Het amendement-S c h a p e r- (facultatief-
stelling van den stemplicht) werd verworpen
met 53 tegen 25 stemmen.
UIT NjED. INDIë.
(Officieel). Bij het departement van kolo
niën is het volgende bericht uit Indië ontvan
gen:
Kolonel Kroesen is den 8sten dezer te Dj am
bt teruggekeerd na Moeara Tembesi, Paoe en
Sarolangoen, Bangko, Rantau Pandjang,
Moeara Boengo en Moeara Tebo te hebben
bezocht.
Nagenoeg de geheele bevolking is In hare
dorpen teruggekeerd en biedt de behulpzame
hand bij de gevangenneming van de opstan
delingen. Van de zeventien hoofdleiders zijn
er nu negen gearresteerd. Eenige verzetleiders
bevinden zich nog in de boven Batanghari-
streek nabij Tplok Koeali, alwaar verschillen
de afdeelingen aan het patrouilleeren zijn.
KOSTEN VAN MOND- EN KLAUW
ZEER.
Een1 wetsontwerp is ingediend, strekkende
tot verhooging van het 10e hoofdstuk der
Staatsbegrooting voor 1915 met ƒ8.283.000,
met welke so mde oorspronkelijke raming ter
bestrijding van de in dat jaar heerschennde
mond- en klauwzeeropedemie is overtroffen.
GEEN NOBELPRIJZEN.
Volgens een telegram van Wolff-bureau
uit Stockholm heeft de Academie van Weten
schapen aldaar besloten, de Nobelprijzen voor
natuur- en scheikunde dit jaar niet toe te
kennen-. De prijsbedragen worden voor later
gereserveerd.
Een bericht van Svenska Dagbladet dat
aan prof. dr. Hartog Jacob Hamburger, hoog
leeraar te Groningen, de Nobelprijs zou zijn
toegekend, blijkt dus onjuist.
GOEDKOOP VLEESCH.
De voedingscommissie te Dordrecht heeft
den minister van landbouw verzocht ten
zij dringende economische toestanden hem
hiertoe zouden verplichten den uitvoer y
van vee en vleesch nog niet toe te staan en
daardoor het publiek nu eens profijt te laten
trekken van de lagere prijzen van het vleesch,
waarmede nu alom reeds een begin is ge
maakt, zij is overtuigd, dat deze afslag slechts
van korten duur zal wezen, maar in elk ge
val toch een tijdelijk profijt zal zijn, dat de
geheele bevolking ten goede komt.
DE KAMERVACATURE TE TIEL.
Naar de N. Ct. verneemt, is het te verwach
ten dat de Sentrale Vrijzinige Kiesvereeniging
in het district Tiel voor de Tweede Kamer-va
cature onstaan door het overlijden- van mr.
Tydeman, mr. H. C. Dresselhuys, secretaris
generaal van het departement van Justitie,
candidaat zal stellen. De heer Dresselhuys,
die tot de vrij-liberale partij behoort, zal dan
de vrijzinnige concentratie zijn.
Aan een candidatuur van mr. A. G. A. rid
der van Rappard, waaromtrent een- bericht
werd verspreid, schijnt een1 louter agrarisch
karakter temoeten worden toegekend, dat on
der de bestaande omstandigheden bij geen en
kele der politieke partij steun zal vinden.
Gsmengd nieuws.
HERSTELLINGSOORD VOOR RIJKS
AMBTENAREN.
De Vereeniging tot Ondersteuning van
Burgerlijke Ambtenaren en Beambten in
's Rijks dienst, die eigenaresse is geworden
van een beboscht terrein groot 54 H.A., nabij
het station Ede, om daarop een herstellings
oord voor rijksambtenaren te bouwen, hoopt
door de opbrengst van den verkoop van een
scheurkalender de kas te stijven. Van de Ko-
ninigin werd 100, van de Koningin-Moe
der ƒ60 en va Prins Hendrik ƒ50 ontvan
gen.
Er zijn sedert Januari 1200 nieuwe leden
en donateurs toegetreden. Thans zijn meer
dan 4000 Rijksambtenaren lid dezer vereeni
ging en bedraagt het aantal donateurs 400.
EEN GEVAARLIJK MIDDEL.
Een juffrouw te Rotterdam dacht hare zieke
buurvrouw te kunnen genezen en gaf baar
een drietal poeders in. De toestand werd
echter zorgelijk en in het ziekenhuis werd
uitgemaakt, dat de poeders daarvan de oor
zaak waren. De „dokteres" is aangehouden.
STEENKOLENNOOD.
De fabrikanten te Almelo hebben bericht
ontvangen van het Rijksdistributiebureau voor
steenkolen, dat voor November hoogstens 30
pet. van de gecontracteerde hoeveelheid Duit
sche kolen zal ingeleverd worden.
Wanneer hierin niet spoedig verbetering
komt, zal er stagnatie in het bedrijf ontstaan.
MAXIMUMPRIJZEN IN DE PRAKTIJK.
Terwijl op de eiermarkt te Middelburg re
kening wordt gehouden met den maximum
prijs van 10 per 100, noteert de veilingsver-
eeniging „Walcheren" 12 tot 12.20. Men
bleek op de veiling met het desbetreffend mi-
nistrieel besluit totaal onbekend te zijn. Hier
komt nog bij, dat de kooplieden het land af
reizen en 12 toU 13 bieden.
DF ORONINGFR WATERLEIDING
Da Hooge Raad heeft de kwestie der Oro-
ninger waterleiding verwezen naar het hof te
Leeuwarden Zooals men weet betwistte de
„Groninger Waterleiding" aan de gemeente
het recht ook een waterleiding aan te leggen
en te exploiteeren. De gemeente eischte slui
ting der leiding van de vennootschap, welke
eisch door het bof te Leeuwarden werd ver
worpen. Het cassatiemiddel tegen dit a Test
is thans door den Hoogen Raad verworpen,
zoodat de waterleiding der vennootschap zal
kunnen blijven bestaan.
Vanaf heden wederom verkrijgbaar:
Langestraat 50.
Telef.-latere. 512.
ALKMAARSCHE COURANT.
„Zuid-Westers"
