J; DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN. DE OORLOG. ONZE KINDERVOORSTELLING. Boiiderd en achttiende jaargang. 1916. WOENSDAG 29 NOVEMBER. x 281 0,1 nHmm*r u,t 2 M*de«. m Hh 1» K| Em I Deze Courant wordt ^elken avond, behalve op Zon- en Feestdagen, uitgegeven. Abonnementsprijs per 3 maanden voor Alkmaar f 1,franco door het geheele Rijk f 1,25. Afzonderlijke nummers 3 Cents. Telefoonnummer 3. Prijs der gewone Advertentiën Per regel f 0.12* Bij groote contracten rabat. Groote letters naar plaatsruimte. Brieven franco aan de N. V. Boek- en Handelsdrukkerij v/h. HERMs. COSTER ZOON, Voordam C 9. Met 20 ct. oorlogstoeslag op den abonnementsprijs per 3 maanden. ALKMAAR, 29 November. Er zijn tot het middaguur heden geen be langrijke berichten ingekomen. Mochten ze nadien worden ontvangen, dan zal men ze kunnen vinden in de rubriek laatste berich ten. Reuter gaat voort met geruststellende be richten uit Londen over den toestand van Roemenië te zenden deskundigen heeten van oordeel te zijn, dat de pogingen van Rusland weldra tot resultaten zullen leiden. De Engelsche pers krijgt reeds een anderen kijk op den stand van zaken. De Daily Chro nicle bijv. zegt, dat men, hoe innig men ook met Roemenië in zijn zware beproeving sym pathiseert, moet berusten en zich er zoo goed mogelijk dient doorheen te slaan. Uitvoerig betoogt het, blad, dat de voornaamste verant- woordelijkheid voor liet Roemeensche oor logsterrein altijd op Rusland en Roemenië heeft gerust en dat de geallieerden hun bij komstige rollen op de andere oorlogstoonee- len ten volle hebben vervuld. Maar daar is Roemenië op het oogenblik niet mee ge holpen! Verder legt het Engelsche blad uit, dat waar volgens sommigen, de eenige ma nier zou zijn, om generaal Sarrail te Saloniki nog een half millioen mannen te zenden, de moeielijkheden van het transport dier troepen dit onmogelijk maken. De Russen en Roemenen zullen dus zich zelf wel moeien helpen. Of zij Boekarest en geheel Walachije zonder slag of stoot zullen prijs geven, teneinde alle krachten samen te trekken voor het behoud van het noordelijke gebied, Moldavië, of dat zij nog een poging tot verdediging zullen wagen, valt op het oogenblik niet te zeggen, omdat men nog niet weet, of zij, al terugtrekkend, trachten te ko men tot een nieuwe groepeering om stand te houden. Inmiddels zetten de midden-mogendheden hun opmarsch in Roemenië voort; zij ver overden de Donau-stad Gioergive, een kleine 60 K.M. ten zuiden van de hoofdstad Boeka rest, zoodat de rivier nu op onderscheidene plaatsen is overschreden. Wat er in het Engelsche Lagerhuis over gezegd is, heeft den toestand in Griekenland nog niet opgehelderd. Over een oorlogsver klaring van het Venizelos-bewind is niet ge sproken zou die nog maar alleen in Reu- ter's verbeelding bestaan? En'de Engelsche regeering erkent nog steeds de regeering van Koning Konstantijn. Misschien echter slechts tot 1 December. Terecht zeide lord Robert Cecil namens de Engelsche regeering, dat de toestand te verward is om lang te kunnen voortduren. i boek over de in het bezette Servië bedreven gruwelen openbaar gemaakt. De vereeniging van de kaarders in Man chester heeft, wegens weigering van loonsver- hooging, besloten met 9 December te staken. De regeering, gelooft me echter, zal deze sta king in de weverijen niet gedoogen. Om eeyi staking in de kolenmijnen van Zuid. Wales te voorkomen, worden de onder handelingen over loonsverhooging voortge zet. In Duitschland zullen munten van alu minium ter waarde van 1 pfenning geslagen en in omloop gebracht worden. De bierprijs in Keulen is van 6 tot 10 cent per glas verhoogd. Er komen weer berichten van Armeniërs- moorden door de Turken. De Servische autoriteiten hebben zich te Monastir gevestigd. Tegen den in de stad heerschenden hongersnood worden maatre gelen genomen. In een te Bergen (Noorwegen) gehou den vergadering verklaarde de minister, dat het weldra noodig zal worden de geheele be volking te rantsoeneerth met levensmiddelen die uit het buitenland moesten worden aange voerd. STADSNIEUWS. KORTE BERICHTEN. Een Duitsch vliegtuig heeft bij mistig weer bommen op Londen geworpen, 9 men schen zijh gekwetst. Ter gelegenheid van zijn 60sten verjaar dag heeft gisteravond een groote menigte den Duitschen Rijkskanselier voor zijn paleis een ovatie gebracht. Vaderlandslievende liederen werden gezongen, een heer uit het publiek sprak den kanselier toe, deee antwoordde, dankte en sprak zijn vertrouwen uit in de kracht van het Duiische volk. Het lijk van Keizer Frans Jozef is van Schönbrunn naar de Hofburg overgebracht, waar het in de kapel op een baar ligt. Het pu bliek kan aldaar den overleden heerschei een laatsten groet brengen, het bezoek is zeer groot. De groote Belgische dichter, Emile V er - naeren, is te Parijs, bij het willen instappep in een rijdenden trein, overreden en gedood. Het Belgische koningspaar heeft zijn innige deelneming aan mevr. Verhaeren betuigd. Bij hun laatsten torpedo-aanval op de Engelsche kust boorden de Duitschers den Engelschen gewapenden treiler Narval (211 ton) in den grond. In Duitschland wordt de spoorweg dienst ingekrompen, de eerste-klasse rijtuigen vervallen bijna geheel. Ook zullen restaura tierijtuigen en staapwagens minder loopen, evenals de sneltreinen. Vrijdag j.l. is lord Orey voor ettelijke weken naar buiten vertrokken om volkomen rust te nemen. De Servische regeering heeft een blauw- Het blijkt, dat het bericht van gisteren on der de jeugd groote vreugde heeft gewekt. En hoe kon het ook anders, dan dat de Alkmaarsche kinderen niet gaame zouden willen genieten, hetgeen tot het schrijven van zulke dankbare briefjes aanleiding had gege ven. Hooren zingen en zelf mee-zingen, luiste ren naar mooie sprookjes, kijken naar prachti ge bewegende en van-kleur-veranderende schaduwbeelden is er wel iets aardigers voor een kind denkbaar? Den ouders zal het in dezen tijd vooral ze ker genoegen doen dat zij hun kleintjes hier zooveel goedkooper genot kunnen verschaffen, dan elders, waar de toegangsprijzen 2, 3 maal zoo hoog waren en 20 cents moest worden be taald voor de tekstboekjes, die hier Zondag gratis worden uitgereikt. Toch heeft de bon in het nummer van gisteren tot eenig misver stand aanleiding gegeven. Elk kaartje, toegang gevende voor een kind of een volwassene kost 30 ets. (belasting inbe grepen). Wie twee kaartjes neemt, betaalt dus 60 ets. En wie er drie wenscht te hebben, 90 ets Maar mé'r dan 3 kaartje^ worden er op één bon niet uitgereikt. Heeft men meer kaar tjes noodig, dan moet men ook met meer bons, komen, lutusschen men haaste zich VOLKSHUISVESTING. In de bovenzaal van het café Central waren gisterenavond een 15-tal heeren bijeen, ter voortzetting van de verleden week geschorste vergadering van de vereeniging Volkshuisves- J ting. Mede waren aanwezig de heer Ripping, burgemeester, de heer Graaf, rijksopzich- I ter dij de Volkshuisvesting, uit Utrecht, en de architect J. Stuijt, ontwerper van het bouw plan, waarover in de vorige vergadering uit voerig werd gesproken. De voorzitter, de heer dr. Noorduyn, opende de vergadering met een kort woord, waarin hij den heeren verzocht niet te verval len in herhaling van het verleden week reeds gesprokene, en bracht daarop weder in be spreking het punt: Goedkeuring bouwplan nen. De heer Vonk opende de rij der sprekers met op te mei Ken dat hij iets wen&chte te zeg gen over. de vriendelijke woorden, die de heei Cohen Stuart ter vorige vergadering over hem ha. gesproken. Deze had wel mot spr.'s naam genoemd, maar spr. meende te mogen aannemen, dat de heer C. S. hem had bedoeld toen hij sprak van het „boetekleed aantrek ken." Spr, zou dat wel willen doen, als hij maar wist wat hij had misdreven. Spr. achtte nu eenmaal de architect-keuze niet in het be lang der vereeniging en de heer C. S. mag er hem toch geen verwijt van maken, als hij zij ne meening stelt tegenover die van het be stuur. Spr. had op zijn gemak eens nagelezen wat hij indertijd schreef: Als gij reclame maakt voor het plan, propageert gij het ideev. d. Bosch. Spr. vond dat alles wat er gedaan is, te veel het stempel draagt van het werken van den heer v. d. Bosch. Hij meende dat de ze een te zeer overwegenden invloed uitoefen de op het bestuur, mede eern gevolg van zijn lange aanwezigheid daarin. In een andere vereeniging zou men zoo iemand buiten het bestuur kunnen plaatsen, maar in dit geval gaat dat niet, omdat de heer v.d. B. geen ge woon bestuurslid, maar gedelegeerd commis saris is. Hierop ontwikkelde spr. bezwaren tegen het plan. Hij was met het plan niet ingeno men, ook in het algemeen niet met bouwen. De bestaande woningnood ontstond door den groeten trek van het platteland naar de steden. Door het particulier initiatief werd tot dusver steeds voldoende in den nood voor zien, maar thans, nu het bouwen zooveel duurder is, komt men bij ons, en dat vond spr. een gevaarlijk standpunt. Betrof het al leen deze 94, waarover het plan nu loopt, dan was het nog tot daar aan toe, maar deze zullen spoedig verhuurd zijn en dan komt men weer. Moet nu Volkshuisvesting zich ten behoeve van die menschen telkens een strop om den hals halen? Spr. ontkende dat de woningtoestanden door Volkshuisvesting zijn Verbeterd. Dezelf de krotten bestaan nog, waarvoor spr. als voorzitter der Gezondheidscommissie reeds tot opruiming had geadviseerd. Men zal niets verbeteren, tenzij men een 400-tal woningen bouwt; alleen zall men zich een groote strop om den hals halen. Wat de keuze van architect betreft, wees de v o o r z i 11 e r er op, dat een pas opgerichte vereeniging alhier direct al begon met een vreemden architect. De heer CohenStuart antwoordde den heer Vonk, dat hij niet dezen, maar den heer den Boesterd bedoeld had. Een onjuistheid in het verslag der N. Ct., die spr. evenwel den verslaggever allerminst kwalijk nam, had aanleiding tot die verkeerde opvatting gege ven. Hij had op de vergadering uitvoerig uit eengezet hoe de heer Stuijt in aanraking met de plannen was gekomen, niemand was daar tegen opgekomen, hij nam het den heer Vonk hoogst kwalijk, dat deze nu met be zwaren tegen die keuze kwam. De heer Leguit had hem beter kunnen inlichten. Den heer v. d. Bosch speet het dat deze vergadering aanleiding gaf tot persoonlijke- zaken. Spr. deed een beroep op het bestuur om te constateeren, dat hij zich niet schuldig maakte aan het uitoefenen van te veel invloed. Spr. ging hierop nog eens de geschiedenis van het plan na. Nadat Volkshuisvesting reeds verscheidene woningen had gebouwd, bood de heer Bakker terrein aan, gelegen aan den Westerweg. Als dat bebouwd werd, zou het mooie uitzicht op de duinen verdwijnen, en nu was het spr.'s standpunt: wanneer we mooie dingen niet kunnen behouden door noodzakelijke uitbreiding der stad, er zoo veel mogelijk moois voor in de plaats te ge ven. Spr. wenschte niet een rechte troosteloo- ze straat, maar een mooien, aantrekkelijken weg, die den Bergerhout met den Heilooër- hout verbindt. Sprekende over de verdere ontwikkeling der plannen, vroeg de heer v. d. Bosch of hij 't was die het eerst over den architect Stuijt sprak. „Ja, interrumpeerde de heer Bakker, u hebt hem hier het eerst gebracht." Uitvoerig zette de heer v. d. B., evenals in de vorige vergadering uiteen, hoe de heer Stuijt aan het plan was te pas gekomen en concludeerde, dat het bestuur van Volkshuis vesting zeker geen betere keus had kunnen doen dan van den man, die reeds 2 a 3000 ar beiderswoningen had gebouwd, die mee het plan voor het nieuwe raadhuis te Rotterdam had ingediend, zeer ten spijt van de vereer ders van Berlage, die hiervoor niet gevraagd was. De heer Leguit had van den heer Stuyt getuigd dat hij een hoogstaand man was. Spr. drukte nogmaals zijn spijt er over uit, dat indertijd in de krant was geschreven, dat de heer S. onbekwaam was. De heer Leguit verklaarde dat hij niet had verwacht dat de heer Cohen Stuart zijn naam in de kwestie-Vonk zou noemen. Hij wilde daar dan nu ook niet verder op ingaan, maar noodigde hem, den voorzitter, den se cretaris en den heer Vonk uit tot eei\ samen komst om een en ander duidelijk te maken. De heer Cohen Sty art nam dat aan, hij wilde alles wel duidelijk maken. De heer den Boesterd wist niet waar voor hij excuus zou moeten vragen. Toch. ze ker niet voor het bestuur, als dit iets niet goed doet? Ons is een plan voorgelegd zon der dat er gevraagd was naar een architect. Spr. zou nooit voor een vreemden architect zijn geweest. Voor arbeiderswoningen kon men evengoed hier terecht. De heer Ripping zeide te zijn geko men, omdat zijn aanwezigheid misschien kon zijn in het belang der bouwplannen. Hij vond echter dat de vergadering in verkeerde banen verliep en stelde daarom de volgende motie voor: „De vergadering, betreurend, dat de debat ten ontharden in een bespreking over per soonlijke grieven, meenende dat de tijd nut tiger kan worden gebruik^ gaat over tot de orde van den dag." Deze motie werd met applaus begroet. De heer O u d t achtte het gewenscht voor- loopig alleen de 41 woningen aan een rechte lijn te bouwen en den heer Stuijt te vragen de kelders te laten vervallen, omdat deze duur zijn en in arbeidershuizen niet noodzakelijk, daar die menschen toch geen wijn drinken. Als echter de goedkeuring van de plannen van de kelders afhangt, zou hij zich er bij neerleggen. De heer de Graaf, rijksopzichter bij de volkshuisvesting, waarschuwde voor vereen voudiging van de bouwplannen. Het bouwen van kelders moge d".ur zijn, maar als we ze weglaten, worden de huizen toch nog niet zoo heel veel goedkooper. Hij achtte kelders in arbeiderswoningen juist zeer noodig. De huur moet evenredig zijn aan de woning. Als deze huizen voor 3 jaren gebouwd waren, had men ze kunnen verhuren voor |een gang baren prijs. Als we nu een en ander wegla ten, wordt de huur misschien iets lager, maar dan blijft ze toch niet in evenredigheid met de woning. De heer v. d. Bosch kwam terug op het in de vorige vergadering gesprokene over de woningen te Beverwijk. Hij had daarnaar ge ïnformeerd en vernomen, dat die zouden wor den verhuurd voor 2.47 tot 2.87 per week. De laagste inschrijving was echter nog 28000 te hoog. De gemeente zou daar moe ten bijspringen, anders zou de huur boven 3 komen. En dan zijn die woningen zeer mferieurer dan die welke wij van plan zijn te bouwen. Kelders ontbreken, iets wat men nu al jammer vindt, binnenmuren zijn van as best, enz. De voorzitter ontraadde het voorstel- Oudt. De heer O u d f bleef een- kelder onnoodig achten. Hij zelf had er nooit behoefte aan ge had. Geen tien woningen van die soort in onze stad hebben volgens spr. een kelder. De heer Jansen vroeg of Volkshuisves ting villa's of arbeidershuizen wilde bouwen. Waar de arbeiders gemiddeld niet meer dan 16 a 17 per week verdienen kunnen zij geen 3.50 huur betalen. De huizen vond spr. meer geschikt voor boerenrenteniers. Als de vereeniging zegt uit liefde voor den ar beider te willen bouwen is dit zeker apen liefde. De voorzitter wilde alleen op het eer ste deel van 's heeren Jansen's gezegde ant woorden. De woningen zullen precies vol doende zijn voor arbeiders, het worden geen mooie huizen. Den raad zal gevraagd wor den om toelage of om het voorterrein duur der te koopen dan aanvankelijk bepaald is, om zoqdoende den prijs wat te doen dalen. De neer Cohen Stuart: Er is woning nood en als men bouwt, wordt dat stellig te duur. Daarom stelt het bestuur voor hulp van den raad te vragen. Men kan dat betreu ren, maar mag het bestuur zulks toch niet kwalijk nemen. Men moet nu niet spreken van apenliefde. Wij kunnen er toch niet voor zijn dat het bouwen 100 pCt. duurder is ge worden. De heer Jansen meende, dat die wonin gen nooit aan arbeiders te verhuren zijn voor 3.50. De heer de Graaf merkte op dat hij niet gezegd en ook niet bedoeld heeft, dat de goedkeuring van het plan afhankelijk is van de aanwezigheid van kelders. Hij herhaalt, dat, als de huur toch hoog blijft, een kelder haar tot een beter type stempelt. Zeer waarschijnlijk zal een bijdrage van rijk en gemeente moeten gevraagd, maar spr. bracht in herinnering dat het rijk geen steun verleent, als de rekening maar eenigszins sluitende kan worden gemaakt. Er moet op worden gelet, dat de huren zoo hoog worden als te bedingen is. Als maatstaf is aangeno men, dat V» a V» van het inkomen voor wo- ninghuur kan worden besteed. Bij een loon van 16 k 18 zal men daarnaar dus boven 3 kunnen verwonen. Wil een arbeider dit niet, dan wordt geen bijdrage gegeven en dus niet gebouwd. De heer Bakker maakte de opmerking dat acht winkelhuizen in het plan toch niet noo dig zijn. Dat zijn geen arbeiderswoningen. De voorzitter antwoordde hierop, dat dit aantal nader is gebracht op drie. De heer B a k k e r had op het plan 26 per- ceelen gezien, dat eigenlijk kleine burger- woonhuizen zijn en 62 arbeiderswoningen, meest kleine, enkele 1-kamerwoningen. Deze missen alle een droogzolder, dien hij even noodig oordeelde als een kelder. Wat de bouwkosten betreft, spr. meende dat die voor de burgerwoningen een kleine 1000 hooger zouden komen dan geraamd is. Daardoor zou de raming van 320000 veel te laag zijn, er moest nog wel 500000 bij, mede voor straten, gasleiding, enz. De heer S t u ij f, architect, deelde mede, dat het verschil in grootte opzettelijk is aange bracht. Wat de heer Bakker noemde burger woningen, zijn bestemd voor groote gezin nen, dë andere voor kleine, die vaak liever een kleine woning hebben, ook al met 't oog op het meubilair. Wat de raming aangaat, spr. was over tuigd dat het geheel daarvoor thans is te bou wen. Of dat met een maand of drie nog kon, kon hij niet zeggen, nu alles haast bij den dag duurder werd. De heer den Boesterd miste voortuin tjes, die zoozeer het stadsschoon in de hand werken en tevens opvoedende kracht hebben. Een slordig bewoner zal ten goede verande ren, als hij bij zijn buurman de tuintjes goed onderhouden ziet. De heer S t u ij t meende dat het ook an dersom kon gaan. De tuintjes zijn van het plan gelaten, omdat ze moeite geven met het onderhoud. De heer Cohen Stuart constateerde bij de tegenstanders van het plan geheel verschil lende meeningen. Welke bezwaren men ook moge hebben, vergrooting zal leiden tot het duurder maken van de woningen, en hoe dat te rijmen zou zijn met het gezegde van den heer Jansen, begreep spr. niet. Spr. herinnerde aan de bijeenkomst van het dagelijksch bestuur dezer gemeente met het bestuur der vereeniging en eenige deskundi gen, o.a. den hr. de Graaf en den hr. van Bo ven, opzichter voor Zuidholland. Deze hee ren, die toch zeker niet staan onder den in vloed van den heer v. d. Bosch, zeiden dat van het plan niets af kon. Als de woningen te mooi zouden worden, zouden zij toch ze ker wel zeggen: gij bouwt te duur. Spr. hechtte veel gewicht aan de meening dezer heeren. De heer O u d t vroeg of het rijk toeslag zou geven, als de gemeente het niet deed, waarop de heer de Graaf ontkennend antwoordde. De steun wordt door ieder voor de helft ge geven. De heer E. E. S t o e 1 kwam nog terug op de woningen te Beverwijk en wenschte dat er een commissie werd benoemd om teonderzoe- ken waar het groote verschil in prijs tusschen daar en hier gelegen is. Daar toch zijn 50 woningen aanbesteed voor 116000. Als 't in Beverwijk zoo goedkoop kan, kan het ook hier. De heer v. d. B o s c hwij moeten ons niet blind staren op den prijs, wij moeten zóó bouwen, dat we later niet zooveel onderhoud hebben. In Beverwijk waren de plannen daar niet naar gemaakt. Thans reeds werd van daar gewaarschuwd: wees voorzichtig en bouw zoo, dat je niet voor veel onderhoud komt te staan. De heer Ripping meende dat de indruk van de vergadering was, dat zonder steun van de gemeente de huurprijs 3.50 zou worden. Hij meende dat die prijs pas zou worden be reikt mét steun. Gaf de gemeente dien niet, dan zal de huur hooger moeten worden. De voorzitter gaf nadere toelichting. De prijs zou worden gemiddeld 3.50 per week. V'an de gemeente zou toeslag worden gevraagd van 1750 per jaar, waardoor de huren zouden dalen tot 3, 3,16 en 3.48 Door het bestuur zal den raad worden voor gesteld het voorterrein te koopen tegen hoo- geren prijs dan aanvankelijk genoemd of de rioleering enz. voor rekening der gemeente te nemen. De heer v. d. Bosch was van oordeel dat woningen als op het plan aangegeven, ar beiderswoningen zouden blijven, al droegen ze ook een anderen kap. Zij kregen daardoor nog met het stempel van burgerwoonhuizen 1 let type wordt er anders, beter door en daar door zou beantwoord wordejn aan het doel der vereeniging: verbetering der volkshuis vesting. De heer Bakker las een bericht uit de Tel dat in Hilversum door B. en W. 231000 gevraagd werd voor 98 woningen. Waarom hier zoo veel meer? In Heerlen wa ren woningen gebouwd voor 3140, in Scheemda voor 3000 en in Leeuwarden ook voor minder dan hier geraamd; hier zouden de woningen naar spr's meening op ruim 3700 komen. De heer den Boesterd zou niet meer woningen willen bouwen dan op 't oogenblik beslist noodig zou zijn. De voorzitter: Dat is 500 De heer den Boesterd vervolgde, dat hij wenschelijk vond voor de resteerende wo ningen een prijsvraag uit te schrijven en die te onderwerpen aan de beoordeeling van den heer S. Spruit. De heer Jb. C 1 o e c k meende, dat, nu de heer Stuijt voor zijn prijzen instond tot 1 Dec. en de bouwkundigen zich zoo warm maken voor het plan en zich aan een bereke ning zetten, de som bij de aanbesteding nog wel wat kon meevallen Hij kon niet meegaan met het idee om slechts 40 woningen te bou wen, direct het geheele plan was toch goed kooper. Over de huur van 3.50 zou men zich maar niet bezorgd maken, binnenkort zouden de arbeiders wel allemaal meer ver dienen dan thans, er is immers overal loon- actie. Spr. herinnerde er aan, dat er in deze gemeente 185 woningen te weinig zijn en wees er op dat toestanden als in een perceel aan den Koningsweg, waar een gezin met 9 kinderen in een 1-kamerwoning huist, moeten verdwijnen. Al was het bouwplan misschien wat duur, spr. zou willen adviseeren het aan te nemen, omdat het elke week duurder wordt. De voorzitter bracht eindelijk het voorstel van het bestuur in stemming. De burgemeester motiveerde zijn stem. Hij was overtuigd, dat, wanneer de COURANT

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Alkmaarsche Courant | 1916 | | pagina 1