DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN.
r
21-31,
3ï,-4j,
Honderd en negentiende jaargang
191?.
ZATERDAG
13 JANUARI
GAS en COKES.
Uitbetaling vergoedingen
Cokes-Bons.
Peulvruchten.
y q Dit nummer bssfaat oft 3 bladfen.
Deze Courant wordt eiken avond, behalve op Zon- en
Feestdagenuitgegeven. Abonnementsprijs per 3 maanden
voor Alkmaar fl,franc© door het geheele Rifk fl,25.
Afzonderlijke nummers 3 Cents.
Telefoonnummer 3.
Prijs der gewone Advertentiën
Per regel i 0.12| Bij groote contraeten rabat. Oroote
letters naar plaatsruimte.
Brieven franco aan de N. V. Boek- en Handelsdrukkerij
v/h. HERMs. COSTER ZOON, Voordam C 9.
Met 20 ct. oorlogstoeslag op den abonnementsprijs per 3 maanden.
ALKMAAR, 13 Januari.
Bij het lezen der beide nota's, welke de ver
bonden en de midden-mogendheden gelijktij
dig hebben uitgegeven, en die beide ongetwij
feld vruchten voor den vrede zullen dragen,
moet men denken aan de gelijkenis van den
zaaier. Niet al het zaad, dat de beide oorlog
voerende groepen met kwistige hand over de
wereld uitstrooien, zal vruchten dragen. Een
deel ervan zal bij den weg vallen en worden
vertreden of weggepikt, reeds voordat het tot
ontkieming komt, een ander deel zal mis
schien even ontkiemen, maar omdat het geen
diepte van aarde heeft, geen wortel schieten,
weer een ander deel zal door oudere distels
en doornen worden verstikt, maar de rest zal
in goede aarde vallen en vrucht geven, doch
zijn tijd eischen om zich te ontwikkelen, om
te groeien.
In beide nota's vindt men ongetwijfeld
denkbeelden, die niet verwezenlijkt zullen
worden, omdat beletselen van allerlei aard
de verwezenlijking zullen tegengaan. Met
even groote stelligheid mag echter worden
aangenomen, dat er andere denkbeelden zijn
uitgesproken, die men, wat er verder ook
moge gebeuren, in het te sluiten vredesver
drag zal terugvinden. Het is wel niet aan
twijfel onderhevig, dat er in die nota's ele
menten zitten, welke vruchten zullen dragen,
omdat zij in de volkeren een geschikten bo
dem vinden.
Men legge maar eens naast elkaar
„Reorganisatie van Europa, gegarandeerd
„door een vaste schikking, welke gebaseerd
,-pal zijn op het nationaliteits-beginsel en op
Jut recht, dat alle volkeren, zoowel klein als
„groot hebben, om. in volle zekerheid vrije,
economische onafhankelijkheid te genieten,
,pp territoriale overeenkomsten en internatio
nale regelingen, welke zoodanig zijn opge
steld, dat zij land- en zeegrenzen tegen on
rechtvaardige aanvatten waarborgen"
(de entente-nota).
en
„een vrede, die alle staten van het Europee-
,pche vasteland de weldaad geeft in weder-
S'ijdsche achting en gelijkheid van rechten,
„gemeenschappelijk aan de oplossing der
„groote beschavingsproblemen te arbeiden
(de nota van Duitschland).
Met een beetje andere woorden wordt hier
precies hetzelfde gezegd. Het is deze groote
en grootsche gedachte, waarin bemiddeling
de beide oorlogvoerende partijen zal moeten
vereenigen. Het is de parel, die uit de zee
van woorden en overwegingen kan worden
opgevischt, die den glans van een schoone toe
komst bezit en die waarde heeft als symbool
van het goede, dat uit den rampzaligen strijd
te voorschijn zal komen.
De volkeren, oorlogvoerende zoowel als
onzijdige, zullen nu hun deze toekomst van
beide zijden voor oogen wordt gehouden,
waarschijnlijk in de eerste plaats gaan be
denken, dat het praten en schrijven over de
oorlogsoorzaken op dit oogenblik geen
doorslag-gevend gewicht in de schaai mag
leggen tenzij de daaromtrent bestaande
begrippen worden getoetst door ruet bij den
oorlog betrokkenen, tot volledig oordeelen
bevoegd en in staat gesteld. Iedere bemidde
laar zal weten, wat hij heeft te denken van
„den ons opgedrongen oorlog" en van „den
verdedigingsoorlog."
De naast elkaar staande overtuigingen,
eenerzijds, dat men gewonnen heeft, anderer-
zijds, dat men winnen zal, zijn ongetwijfeld
de oorzaken, van de buitensporige eischen,
welke aan beide kanten worden gesteld. Wat
de entente verlangt is een maximum. Zulke
voorwaarden schrijft men alleen een volko
men vernietigden vijand voor. Met deze voor
waarden voor oogen, kan men zich begrij
pen, dat minister Lloyd George de overwin
ning moeielijk noemde. Wil de entente zulk
een vrede afdwingen, dan zal zij, tenzij er
omstandigheden zijn, welke haar staatslieden
weten en welke een spoedige ineenstorting
der midden-mogendheden tengevolge hebben,
den vijand en tegelijkertijd zichzelf zoo hard
moeten slaan, dat ze tenslotte geen van beide
weten, waar ze blijven. Bovendien, een vrede,
onder zulke voorwaarden tot stand gebracht,
is niet te rijmen met de toekomst-illusie. Het
zou een partijdige, eenzijdige entente-vrede
zijn, niet alleen den midden-mogendheden,
maar der geheele wereld opgelegd en in zich
bergend de kiemen van nieuwen strijd.
Wij hebben bij het lezen van de entente-no
ta moeten denken aan een fietsband, die
ploft, als hij te hard wordt opgepompt
ook dit opgeblazen entente vredesprogram
lijkt ons niet lang stand te zullen houden.
Wat het program van Duitschland betreft,
het bevat slechts vage aanduidingen, welke
als een minimum zijn op te vatten. Maar
wat er omtrent België wordt gezegd, doet
niet verlangen naar een vrede, die een Duit-
schen vrede zou zijn en natuurlijk spoedig
tot een revanche-oorlog zou moeten leiden.
De desbetreffende passages zijn in strijd met
het gevoel van recht, dat ook onder de Duit-
sche bevolking meer en meer ingang vindt en
waarbij de schuldbekentenis vergezeld moet
gaan met het bereid-zijn tot boetedoening.
Ondanks proclamaties, redevoeringen, le
gerorders en schetterende pers-artikelen, die
de eerste dagen als een zondvloed zullen ver
schijnen, hebben wij hoop, dat ook de oor
logvoerende volkeren spoedig zich door
overwegingen in den bovenstaanden geest
zullen laten leiden. Óe oorlog zal worden
voortgezet krachtiger en meedoogenloozer
dan ooit maar voor hoelang?
Nu eenmaal en gelijktijdig in officieele
stukken den oorlogvoerenden en onzijdigen
volkeren een schoon denkbeeld ter verwezen
lijking is voorgehouden, blijven wij hopen,
dat de strijd, hoe hevig hij thans ook moge
worden ingezet, niet van langen duur zal
zijn, da^ dus het goede zaad, in de maanden
December en Januari uitgestrooid, nog dit
jaar een goeden oogst zal opleveren!
ALKMAAR, 13 Januari.
Wanneer wij vandaag het gas vooropzet
ten, dan geschiedt dit, om in de eerste plaats
een fout te herstellen. Wij hebben Donderdag
'ten aanzien van den gasprijs geschreven, dat
zij, die een inkomen hebben van beneden
1200 en meer gebruiken dan 45 M3. naar
denzelfden maatstaf worden behandeld als
degenen, die hooger inkomen hebben. Hoe
wel wij onze opvatting te voren hadden ge
toetst aan die van een lid der gascommissie,
is zij onjuist gebleken. Zoolang 70 pro
cent van het verbruik beneden 45 M3. blijft,
wordt de gunstige uitzonderingsbepaling
toegepast. Men heeft ons verder aangetoond,
dat de toepassing volkomen correct geschiedt
Wanneer iemand meent, dat hij te veel heeft
moeten betalen, dan dient hij wel te beden
ken, dat het normaal verbruik, waarvan bij
het vaststellen van het aantal M8., waarvoor
de viervoudige prijs moet worden betaald,
wordt uitgegaan, wordt berekend naar het
verbruik in de jaren 1914 en 1915.
Intusschen verheugen we ons toch over de
ze vergissing. Ten gevolge van het artikel
hebben wij van enkele kwitanties van munt
gasmeter-gebruikers kennis kunnen nemen. De
eigenaars van die kwitanties waren naar de
verordening geenszins onbillijk behandeld.
Maar die verordening!
Wij zijn er van geschrokken, toen we ver
namen dat iemand bij een verbruik van 58 M3.
een 'toeslag moest betalen van 2.16, iemand
bij een gebruik van 59 M8. 1.44, iemand bij
een gebruik van 65 M3. 2.34, waardoor het
gas hun op bijna 11 cent de M3. komt. Men
bedenke eens wat zulk een toeslag van meer
dan f 4.50 maandelijks (omdat de verorde
ning eerst 15 December is ingegaan, is niet
70 pC.t maar 85 pCt gerekend) op de uitga
ven der gebruikers van muntgasmeters betee-
kent, een bedrag, dat op straffe van afsnijding
van gastoevoer ineens moet worden betaald.
Terloops zij gewezen op de eigenaardig
heid, dat de man die 58 M". gebruikte 2.16,
daarentegen de man, die 59 M'. gebruikte,
maar blijkbaar meer heeft kunnen bezuinigen,
1.44 had bij te betalen. Hoofdzaak is, dat
er zulke aanzienlijke bedragen moeten wor
den betaald. Had mea dit bij het vaststellen
van de verordening kunnen weten, dan zou
zij stellig niet in dezen vorm zijn aangeno
men. Daarop berust onze hoop, dat men
haar in den Raad zoo spoedig mogelijk zal
willen herzien, een regeling ongedaan zal
maken, die meer heeft van een extra belasting
(iemand met een inkomen van beneden 1200
draagt per jaar niets of van 1.35 tot
21 in den hoofdelijken omslag bij) dan van
een billijke boete voor nagelaten besparing.
Is er dus alle reden om een spoedige herzie
ning van de verordening nopens het gasver
bruik in dit opzicht te verwachten, omtrent de
kwestie van gas voor beweegkracht en vooral
van de nog veel belangrijker kwestie van de
electriciteit hooren we niets meer. En al be
treffen deze aangelegenheden menschen van
een geheel andere categorie, de onbillijkheid
is er niet minder om. Blijven de gebruikers
van gas voor motorische kracht, blijven de
afnemers van electriciteit er maar in berus
ten, dat ook zij naar een geheel verkeerden
maatstaf worden gemeten, of zullen zij èn om
het recht èn om de knikkers pogen de voor
hen schadelijke en onbillijke maatregelen als
nog verbeterd te krijgen?
De cokesvoorziening heeft gisteravond een
onderwerp van ernstige bespreking uitge
maakt in een vergadering van de distributie-
commissie met vertegenwoordigers van win
keliers en van consumenten.
Zooals niet anders te verwachten viel, zal
er een regeling worden getroffen, waardoor
de houders van cokeskaarten tegen verlet en
onaangenaam staan worden gevrijwaard. Er
zal volop gelegenheid worden geboden, die
kaarten te doen afstempelen en de bezitters
zullen naar de beginletter van hun naam
daartoe op bepaalde dagen (men zie hier
voor de desbetreffende publicatie in dit num
mer) in staat gesteld worden.
Ter vergadering bleek, dat er 2886 hou
ders van cokeskaarten waren, terwijl de pro
ductie der gasfabriek 1430 H.L. per week be
draagt. In verband hiermede, zal er in de
eerste plaats geen cokes meer tegen betaling
aan de gasfabriek worden verstrekt. De ge
heele productie komt dus ter beschikking van
de houders van cokeskaarten. Maar zij be
draagt slechts de helft van de tot dusverre
benoodigde hoeveelheid. De heer Cloeck
wees er op dat de weistandsgrens tot 700
verlaagd moest worden, om aan de houders
van cokeskaarten 2 mud cokes in drie weken
te kunnen verstrekken. Immers, zoo betoog
de hij, ging men tot 1100, dan hield
men 2861, tot 1000 2821, tot 900
2716, tot 800 2551, tot 700 2141
en tot 650 er nog 1583 over. In verband
hiermede werd echter besloten, de welstands-
grens te laten zooals zij was en werd vast
gesteld, voor alle houders cokes beschikbaar
te stellen, doch voortaan slechts een halven
H.L. per week en er zooveel mogelijk naar te
streven den ontbrekenden halven H.L. aan te
vullen met brandstoffen, die eenzelfde hoe
veelheid hitte geven.
Deze besluiten vallen onvoorwaardelijk te
waardeeren. Zij zijn ongetwijfeld de beste,
welke in de gegeven omstandigheden geno
men hadden kunnen worden. En de heeren,
die ertoe hebben medegewerkt, hebben aan
spraak op erkentelijkheid voor deze juiste be
slissing
BUITENLAND.
KORTE BERICHTEN.
Engeland heeft al het rollend materieel
van een Amerikaanschen spoorweg opgekocht
om het naar Engeland over te brengen.
In München overweegt men het invoeren1
van bierkaarten.
De bekende schrijver Peter Rosegger zal
door den keizer tot lid van het Oostenrijksche
Heerenhuis worden benoemd. Ook zullen ver
schillende journalisten tot lid van genoemd
huis benoemd worden.
De Seine wast in de laatste dagen op be
denkelijke wijze. Wanneer de was aanhoudt,
wordt Parijs door een groote overstrooming
bedreigd..
De professor aan de Leipziger Universi-
VRAAGT UWEN WINKELIER HET MERK
GEURIGE 3| CENTS SIGAAR.
Firma H. K.RIJM®.
telt in de uitlegging van ht Nieuwe Testa
ment Caspar René Gregory vierde als soldaat
aan het westelijk front zijn 70sten verjaar
dag.
Het Italiaansche slagschip Regina Ma
ria (13.400 ton, geschut o.a. 4 stukken van
30.5) is, naar de admiraliteit meldt in Decem
ber op twee mijnen geloopen en gezonken.
Van de 945 opvarenden zijn er 270 gered, de
kapitein en 14 officieren kwamen mede om.
De politie te Essen heeft drie jeugdige
boeren van 16 tot 19 jaar gearresteerd, die
bekenden meer dan 300 diefstallen gepleegd
te hebben van voerlieden, in uitstallingen en
in winkels.
Te Bochum stalen twee schooljongens
van een broodkar ruim 7000 broodzegels, die
ze aan Russische arbeiders verkochten.
E>en 28en December 1916 heefteen
Duitsche onderzeeëer, volgens en officieel be
richt uit Berlijn in het Kanaal een door torpe-
dojaergs beschermd transportschip van onge
veer 8000 ton in den grond geboord.
Het Fransche legerbestuur heeft bepaald
dat de gemobiliseerde boerenarbeiders aan en
achter het front voorloopig verlof krijgen ter
verzorging van den bodem.
De gemeentewerklieden van Luxemburg
staken wegens een loongeschil. Er rijden dien
tengevolge maar weinig trams en de stad
moest het van gistermiddag 4 uur af zonder
gas stellen.
9wmwm,A*m
Gemengd nieuwe.
EEN GOEDE VANGST.
Te Rotterdam is dezer dagen een hoeveel
heid tafelzilver in ges lag genomen, dat af
komstig was van de inbraak in de van Pal-
landstraat te Arnhem.
Naar aanleiding van deze vondst zijn te
Amsterdam drie mannen gearresteerd, die het
zilver, naar één hunner zei, hadden gekocht
van twee onbekende jongens.
Bij een opkooper werd gevonden een gou
den heerenremontoirhorloge en een armband
van stuivertjes, daardoor een onbekenden
jongen eveneens herkend als afkomstig van
den bovengenoemden diefstal. Een der gear
resteerden erkende zich aan heling te hebben
schuldig gemaakt. Te Arnhem werd aange
houden een jongen, die door een der opkoo-
pers werd herkend als een der verkoopers
van het vilver. De jongen noemde toen zijn
mededader, eveneens te Arnhem wonende,
die spoedig gearresteerd werd. Deze laatste
bekende de inbraak te hebben gepleegd en
tevens schuld g te zijn aan de inbraak in de
cartonnagefabriek, de poetsdoekenfabriek, bij
den heer Gerbrands, in de meubelfabriek van
den heer Munck, een villa te Oosterbeek
Verder verklaarde hij Zondagavond een rij
wiel gestolen te hebben, dat bereids in beslag
was genomen, terwijl hij ten slotte toegaf de
dader te zijn van de serie diefstallen van jas
sen en andere kleedingstukken uit vestibules
en gangen van heerenhuizen.
Een gedeelte van de gestolen goederen
heeft de Amhemsche recherche opgespoord
De beide verdachten zijn evenals de drie Am-
sterdamsche helers, voorloopig aangehou
den, om ter beschikking van de justitie te
worden gesteld.
EEN GEWANTROUWD BUROE-
MEESTER.
In de jongste raadsvergadering te Havelte
(Dr.) werden besproken de door de beide
veldwachters geuite beschuldiging tegen den
burgemeester, dat deze hun de beloofde en
reeds door hem ontvangen gelden niet had
uitbetaald.
Volgens de veldwachters had de burge
meester omstreeks September 1915 verklaard,
dat hrij 50 van de Provinciale Broodcom
missie te Assen had ontvangen en hij, zooJra
hij den tijd had. .een kwitantie zou opmaken,
waarna aanbelden 25 zou worden uitbe
taald.
Op zijn vraag of de raadsleden nog vertrou
wen in hem hebben en of ze hem gelooven,
werd door een wethouder geantwoord, dat dit
een moeilijke zaak was. Eerst diende z.i. de
kwestie volledig opgelost te zijn.
DROOGLEGGING.
Aan de Ned. Heidemaatschappij is opge
dragen plannen te maken voor drooglegging
(door oprichting van waterschappen) van de
Mars en de Steenwijksmoer, gelegen nabij
Coevorden en ter grootte van ongeveer 1000
H.A.
Het is zeer goede grond, maar de meestal
te hooge waterstand maakt het gebruik onmo
gelijk.
De Bnrgemeeater van Alkmaar
breagt ter kennis tu belangheb
benden, dat de uitbetaling der ver
goedingen, Ioopende over het tijdvak
van 8 tot en met 15 Jannarl,
zal plaats hebben ten Stadhnlze, op
Dinsdag 16 Januari a.s., voor zoo
veel de LiHDTTÜER en den LAND
STORM betreft van
en voor zooveel de MILITTE aan
gaat van
uur des namiddags.
Alkmaar, 12 Januari 1917.
De Burgemeester voornoemd,
G. RIP PIN©.
'De directeur van het Distributiebedrijf van
Alkmaar, brengt ter kennis van handelaren
in cokes en houders van bonboekjes, dat
MAANDAG en' DINSDAG a.s. GEEN
BONS kunnen worden afgestempeld
dat met ingang van WOENSDAG 16 JA
NUARI a.s., de bons slechts geldig zijn voor
Vt H.L. cokes per week;
dat de houders van die bons voortaan eens
per week hun bons aan zijn bureau behooren
te doen afstempelen, evenwel met dien verstan
de, dat zij, wier familienaam aanvangt met de
letters A. tot en met D. steeds op Woensdag;
de letters E. tot en met Hl steeds op Don
derdag
de letters I. tot en met L. steeds op Vrij
dag;
de letters M. tot en met P. steeds op Zater
dag;
de letters Q tot en met T. steeds op Maan
dag;
de letters U. tot en met Z. steeds op Dins
dag, de afstempeling behooren te doen ver
richten, iederen dag van 's morgens 9 tot
's middags 2 uur.
Nog zij medegedeeld, dat de Commissie van
Bijstand voor het Distributiebedrijf alhier, in
hare gisteren gehouden vergadering besloot,
om dezer egeling in te voeren, om een ieder in
de gelegenheid te stellen, cokes te bekomen,
terwijl maatregelen zullen worden getroffen,
ter voorziening in het ontbrekende, door ver-
krijgbaarstelling van andere brandstoffen.
De Directeur voornoemd,
D. SCHENK.
De Directeur van het Distributiebedrijf te
Alkmaar, brengtt er kennis van winkeliers in
peulvruchten, aat voor rekening van het Dis
tributiebedrijf zijn garriveerd:
60 balen GROENE ERWTEN en
60 balen BRUINE BOONEN;
dat de hier ter stede gevestigde winkeliers
in de gelegenheid worden gesteld om op
MAANDAG 15 en DINSDAG 16 JANU
ARI a.s. (tusschen 92 uur) aan zijn bu
reau de daarvoor dienende bestelbiljetten in
te leveren.
Met nadruk worden de winkeliers er aan
herinnerd, dat zij voor elk artikel slechts
EEN grossier kunnen opgeven.
De Directeur voornoemd,
D. SCHENK.
DRANKWET.
BURGEMEESTER en WETHOUDERS
van ALKMAAR brengen ter algemeene ken
nis, dat bij hun College is ingekomen een
verzoek van C. TAMES, aldaar, om verlof
tot den verkoop van alcoholhoudenden ande
ren dan sterken drank in het perceel Oude
gracht, D. 58.
Binnen twee weken na deze bekendmaking
kunnen tegen het verleenen van het verlof
schriftelijk bezwaren worden ingediend.
Burgemeester en Wethouders voornoemd,
G. RIPPING, Voorzitter.
DONATH, Secretaris.
Alkmaar, den 12en Januari 1917.
ALKMAAR
„Zuid-Westers",
