DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN.
DE OORLOG.
IVEllltle.
No. 12
Eonderd en negentiende jaargang.
191?»
15 JANUARI
Deze Courant wordt eiken avond, behalve op Zon- en
Feestdagenuitgegeven. Abonnementsprijs per
voor Alkmaar f 1,foane© door het geheele
Afzonderlijke nummers 3 Cents.
maanden
f 1,25.
Telefoonnummer 3.
Prijs der gewone Advertentiën
Per regvel i 0.1 Sé Bij groote contraeten rabat. Groote
letters naar plaatsruimte.
Brieven franco aan dê N. V. Boek- en Handelsdrukkerij
v/h. HERMs. COSTER ZOON, Voordam C 9.
M A A N D A O
DUITSCMLAND.
NEDERLAND.
Broodvoorziening.
Broodvoorziening»
Met 20 ct. oorlogstoeslag op den abonnementsprijs per 3 maanden.
ALKMAAR, 15 Januari.
Ook president Wilson gelooft naar de
Londensche Morningpost uit Washington
verneemt dat de vredespoging niet zonder
invloed is gebleven. In alle landen, zoo heet
de meening van den president te wezen,
zijn er menschen, die veel minder dan
hunne regeeringen er op gesteld zijn den
oorlog voort te zetten, er is een stemming
ten gunste van den vrede geschapen en hoe
meer dit gevoel kan worden aangemoedigd,
des te grooter de hoop op vrede wordt.
Overigens laat de president zich niet in
bijzonderheden uit, wat hij verder zal doen,
om den vrede te helpen tot stand brengen.
Een bericht van hedenmiddag uit Was-
hington meldt, dat president Wilson in een
verklaring over de hem toegezonden nota's
der verbondenen en der midden-mogendhe-
den stelling zal nemen, doch de verzending
dezer verklaring wil laten afhangen van de
houding van het congres.
Weenen, 14 Jan. (W.B.) Stafbericht. Rust.
Zoo luidt het Weensche oorlogscommuni-
qué. Korter kan een legerbericht zeker niet
zijn! En eigenlijk hadden alle legerberichten
wel aldus kunnen worden samengevat. Toch
drukt het woordje „rust" den toestand niet
juist uit. Er is geen gevechtsactie van betee-
kenis, maar daarom zal er wel actie zijn,
voorbereidende bijv. Alleen ten noordoosten
van Braila hebben de troepen der midden-
mogendheden, in het bijzonder de Turken,
nog eenigen vooruitgang bereikt en het
dorp Milhalea bestormd, waardoor ze Ga-
latz tot op 3 K.M. zijn genaderd.
Welke actie er aan het Macedonische
front wordt gevoerd, valt nog niet te zeggen.
De entente-pers blijft Griekenland wantrou
wen en de blokkade duurt onverzwakt voort.
De Engelsche New Statesman verwacht de
eerste maanden op de voornaamste oor-
logstooneelen geenerlei ernstige gevechten,
de Duitsche Frankf. Ztg. daarentegen wel.
Wanneer men op het Westfront thans het
zelfde vriesweer heeft als wij hier, is ge
vechtsactie van eenigen omvang zeker te
verwachten.
In onze Zeeuwsche wateren is een Duitsche
onderzeeër „verzeild" geraakt. Nadat de
commandant had verzekerd, dat hij niet door
een vijand werd achtervolgd, maar door
slechte weersgesteldheid op verboden ter
terrein was geraakt, werd hij vrijgelaten,
zoodat hedenmiddag 12.15 de boot weer het
ruime sop heeft gekozen.
DE DUITSCHE KEIZER EN HET
VREDESAANBOD.
Wolff meldt uit Berlijn:
De (officieuse) „Nordd. Allg. Ztg."
schrijft: Voor de voorgeschiedenis van het
vredesaanbod der centrale mogendheden, dat
de vijand als een onoprechte oorlogsmanoeu
vre voorstelde, is het volgende keizerlijke
schrijven aan den rijkskanselier een bijdrage
van bijzondere beteekenis.
Neues Palais, 31 Oct. 1916.
Mijn waarde Bethmanu. Ik heb nog eens
grondig over ons gesprek nagedacht. Het is
duidelijk, de in de oorlogspsychose gevangen,
door leugen en bedrog in strijdlust en haat
gehoudan volken van onze vijanden hebben
geen mannen, die in staat zouden zijn, die dien
zedelijken moed zouden bezitten het bevrijden
de woord te spreken. Het voorstel om vrede
te maken is een zedelijke daad, die noodzake
lijk is om de wereld, ook de neutralen, van den
op allen rustenden druk te bevrijden. Voor
zulk een daad is een heerscher noodig die een
geweten heeft en, zich verantwoordelijk gevoelt
voor God, die hart heeft voor zijne en de vij
andelijke menschen, die onbekommerd voor
mogelijke bewust verkeerde voorstellingen van
zijn stap den wil heeft de wereld van haar lij
den te bevrijden. Ik heb den moed daartoe. Ik
wil het vèrtrouwend op God wagen. Leg mij
zoo spoedig mogelijk de nota's voor en maak
alles gereed.
Wilhelm I. R.
De „Nordd. Allg. Ztg." schrijft verder:
Onze vijanden kunnen er op vertrouwen, dat
de eerlijkheid van de in het keizerlijk schrijven
betuigde vredesbegeerte in overeenstemming
zal ajn met de „rücksichtslose" vastberaden
heid waarmede wij den oorlog, tot welks
voortzetting zij ons hebben gedwongen, tot
het zegevierend einde zullen doorzetten.
KORTE BERICHTEN.
Oalatz is door de Centralen gebombar-
deerd, in het station brak brand uit.
De Venizelisten hebben het eiland Ceri-
go, het meest zuidelijke van de Jonische ei
landen, bezet.
Volgens een Wolff-bericht, meldt een
Italiaansch blad, dat de opperbevelhebber der
Italiaansche troepen in Albanië, generaal
Bandini, zich op het gezonken slagschip Re-
gina Margherita bevond.
Zaterdag strandde op de kust van Cali-
fomië de Amerikaansche kruiser Milwaukee
(11000 ton). Men vreest, dat het schip geheel
verloren is.
De bekende cowboy-Indianenbevechter,
depêche-rijder en buffeldooder, kapitein Cody,
(Buffalo Bill) is overleden.
Een paar edelmoedige Amerikaansche
dames hebben voor hunne rekening het dorpje
Vitrimont in Lotharingen, dat door het leger
van den Kroonprins verwoest werd, weder
doen herbouwen. De kosten bedroegen ruim 4
miljoen gulden.
Te Dublin werd een film- vertoond onder
den titel Jerland een natie". Hij gaf voorstel
lingen uit den opstand van 1798, het aanne
men van de Acte van Unie en de vrijmaking
van de Katholieken. De menschen stroomden
er heen, er werd veel bij gejuicht en men zong
Iersche volksliederen. De militaire overheid
heeft nu de verlooning van den film verboden.
Volgens het Russjsche blad Rjetsj heeft
dte tsaar een koerier naar Frankrijk gezonden
met een eigenhandig geschreven brief, waarin
belangrijke besluiten van Rusland inzake het
vredesvraagstuk worden medegedeeld.
BROOD EN BROODKOREN.
De Minister van Landbouw maakt bekend
dat men zich voor bet verkrijgen van inlich
tingen, omtrent de distributie van brood,
meel en rogge, kan wenden tot den directeur
van het Centraal Broodkantoor te 's-Graven-
hage, tijdelijk gevestigd Kneuterdijk 8, telep-
hoon 1831, en van 1 Februari af Bezuiden-
hout 189; dat de afnemers van het door de
regeering verstrekte groodkoren zich ook in
het vervolg hebben tew enden tot het Rijks-
graanbureau, Jan van Nassaustraat 86, met
betrekking tot datgene wat met bet broodko
ren in verband staat.
DE GESTRANDE TORPEDOBOOT.
De G. 1, die in den nacht van 30 op 31 De
cember op een der paalhoofden bij Vlissin-
gen strandde, is, nadat het in het schip ge
slagen gat was dichtgemaakt, vlot gebracht
en naar de haven gesleept. De torpedoboot
is naar de werf „de Schelde" overgebracht
om gerepareerd te worden.
LICHTING 1911.
Behoudens onvoorziene omstandigheden
zal de lichting van 1911 bij de onbereden
korpsen, torpedisten en pantserfortartillene
uitgezonderd, vermoedelijk omstreeks 10
Maart eerstkomende met onbepaald (klein)
verlof kunnen vertrekken.
KAAS.
De invoer van kaas uit Nederland in
Duitschtand is slechts toegestaan langs de
stations Weener, Bentheim, Emmerik en
Cranenburg.
Door den Bond van Kaasproducenten is
benoemd tot afgevaardigde bij het Neder-
landsch Landbouw-Comité de heer J. de
Groot Jac.zn. te Berkenwoude.
Het bestuur der Kaasvereeniging bericht,
dat de N. V. Algemeene Import en Export
ten behoeve van de aflevering van kaas aan
de D. H. H. als vertegenwoordigers heeft
aangesteld
Voor de in de provincie Noord-Holland
gefabriceerde kaas: N.V. Kaashandel Maat
schappij „Gouda" te Hoorn.
BUITENLAND.
BOND VAN VRIJE LIBERALEN.
In „Parkzicht" te Amsterdam is Zaterdag
een buitengewone vergadering gehouden
van den Bond van vrije liberalen.
In aijn openingsrede herdacht de voorzit
ter, de heer mr. H. C. Dresselhuys, den over
leden voorzitter, den heer mr. Tydeman,
welke woorden door de aanwezigen staan
de werden aangehoord. Hoe zullen wij Ty
deman eeren? vroeg hij, en beantwoordde
deze vraag met mede te deelen, dat het
hoofdbestuur heeft besloten met bijdragen
van al zijne vrienden en vereerders een stof
felijk aandenken te scheppen door aan een
bekend kunstenaar op te dragen zijn por
tret te schilderen en dit te plaatsen in het
Rijksmuseum, met welk denkbeeld de minis
ter van binnenlandsche zaken zijn instem
ming heeft betuigd. Spr. wees vervolgens op
den plicht om de liberale politiek in nieuwe
banen te leiden. Zij zal meer dan ooit zich
zelf moeten zijn. Zij zal moeten van zich af-
stooten den invloed, dien een verkeerde de
mocratie op haar zal willen oefenen.
Met een hartelijk woord gaf hij daarna het
woord aan den heer J. B. van Heutsz, oud
gouverneur-generaal van Indië," tot het hou
den van een inleiding van het onderwerp
„De verdediging van Indië."
Na een rede, die herhaaldelijk door ap
plaus werd onderbroken, kwam spr. tot de
volgende conclusies:
a. Indië, in den Indischen Oceaan gele
gen tus&chen de groote rijken China en Ja
pan eenerzijds, Engeland met Australië en
Amerika anderzijds, neemt strategisch een
zeer bijzondere positie in en wel een zooda
nige postie, dat het krachtig weerbaar moet
zijn, wil het in de toekomst geëerbiedigd en
ontzien worden.
Blijft Indië weerloos, zooals thans, dan
valt het onvoorwaardelijk ten prooi aan
een der sterkere machten.
b. Indië moet daarom in ons eigen waar
achtig blang, zoeomede in het belang van de
sedert drie eeuwen aan onze hoede en zorg
toevertrouwde bevolkingen van den Indi
schen Archipel, met den meesten spoed,
krachtig weerbaar worden gemaakt, zoowel
te land als ter zee naar logische beginselen,
zooals o.a. in de brochure Van der Weijden
ontwikkeld.
c. Met zaakkennis en energie moeten on
verwijld de talrijke hulpbronnen van Indië
in exploitatie worden genomen of tot hooge-
re ontwikkeling worden gebracht en aldus
nieuwe bronnen van inkomst worden in 't
leven geroepen opdat, zonder overmatige
belasting van de bevolking de groote kosten
aan de weerbaarmaking verbonden, kunnen
worden bestreden.
d. Bij de ministers van koloniën en ma
rine behoort met klem op zeer besliste wijze
te worden aangedrongen op onverwijld han
delen in den aangegeven geest, door het
als in 1892 doen vaststellen van een ratio
neel defensieplan.
e. Het is wenschelijk, dat met de ten uit
voerlegging van dat plan met groote vol
macht worde belast één man met nuchter
verstand, helder oordeel, groot initiatief en
veel durf en in wiens zaakkennis algemeen
vertrouwen wordt gesteld.
In 1892 schreef spr. zijn Atjeh-brochure
onder het motto:
„De Atjeh-oorlog knaagt aan ons koloni
aal bezit; hij moet eindigen. Laten wij ein
delijk aan de beschaafde wereld toonen, dat
wij daartoe in staat zijn."
Spr. eindigde met een wijze, ernstige les
van een der grootste, hedendaagsche leger
aanvoerders. Hij zeide:
„Elk practisch middel, dat ten doel heeft
om de oorlogen zeldzamer te maken door
een beroep op het verstand te stellen in de
plaats van een beroep op de wapenen, be
hoort met sympathie te worden begroet en
gesteund. Doch elke Regeering, die zich
daardoor laat in slaap wiegen in een gevoel
van volkomen veiligheid, die zich verlaat op
pacifistische ideeën van den eeuwigen vrede
op aarde, en verzuimt zich voor te bereiden
op een verdediging van het bestaan, de eer
en de rechten van zijn land, zondigt zwaar
tegenover haar volk."
De voorzitter, den inleider dankend voor
zijn rede, deelde mede, dat het hoofdbestuur
de conclusies van den heer Van Heutsz heeft
belichaamd in een motie van den volgenden
inhoud:
De Bond van Vrije Lieberalen, overwegen
de:
dat het belang van Ned. O. Indië zoowel
als dat van het moederland vorderen, dat
deze Kolonie door een voldoende weermacht
tegen buitenlandsche vijanden worde be
schermd;
voorts dat Indië geleidelijk moet worden
ontwikkeld tot eene zich zelf besturende en
dus ook zich zelf verdedigende Kolonie;
spreekt het volgende als zijn meening uit:
le. De weermacht van Indië moet onver
wijld tot zoodanig peil worden opgevoerd,
dat zij in staat is die taak van verdediging ie
vervuiler»;
2e. uitbreiding van de vloot is Noodzake
lijk en zoodra mogelijk, zelfs voordat een
plan van uitbreiding is vastgesteld, moet tot
aanmaak van klein materieel worden overge
daan
3e. binnen den kortst mogelijken tijd moet
een landleger van voldoende sterkte worden
gevormd, door invoering van weerplicht van
den inlander;
4e. Indië is in staaf de kosten van dit
landleger zelf te dragen.
Na een pauze werd een huishoudelijke ver
gadering gehouden, in welke het volgende
besluit werd genomen:
Bij de verkiezingen voor leden van de
Tweede Kamer der Staten-Generaal, welke
ten gevolge van de ontbinding met het oog
op de grondwetsherziening in 1917 zullen
moet enplaats hebben, zal door de Vrij-Libe-
rale partij worden gepoogd te bewerken, dat
de zittende leden geen bestrijding vinden en
zoo mogelijk bij enkele candidaatstelling
worden herkozen, waarbij echter uitdrukke
lijk wordt vooropgesteld, dat gedurende de
parlementaire periode aanvangende na be
doelde verkiezing en eindigende met de ont
binding ten gevolge van de eerste verkiezing
krachtens evenredig kiesrecht, door alle par
tijen zal worden bevorderd, dat elke beslis
sing zal worden vermeden over eenig onder
werp, dat tot politieken beginselstrijd zoude
ieiden
Hierna was aan de orde de gedachtenwis-
seling over de inleiding van den heer Van
Heutsz betreffende de verdediging van Ned.
Oost-Indië.
Het eerst was het woord aan den heer C.
G. Vattier Kraane, die allereerst hulde bracht
aan generaal Van Heutsz voor zijn betoog
over de Defensie van Nederlandsch-Indië.
Vervolgens ging spreker na, hoe men bij
het aangaan van eene leening tot dekking der
uitgaven van eene invoering en doorvoering
van een vet dedigingsstelsel, als door den ge
neraal Van Heutsz bedoeld, in Indië met
den meesten spoed groote bronnen van ia-
komsten voor het Gouvernement zou kun
nen scheppen tot betaling van rente en ai-
iossing dier leening^ alsmede der vermeer
derde jaarlijk&che uitgaven voor leger en
vloot
Vervolgens ging de heer Vattie Kraane
na, welke wijze van exploitatie het meest
doelmatig is en binnen den kortst mogelij
ken tijd succes waarborgt.
Hij onderscheidde dan:
lo. Zuivere staats-exploitatie, bij de Om-
bilin kolenvelden en de Gouvemements-cul-
tuut ondernemingen het geval is.
2o exploitatie door particulieren, onder
bepaling dat een zeker percentage van de te
behalen winst aan het Gouvernement komt.
3o. zuivere particuliere exploitatie, en
4o. exploitatie door particulieren, onder
Staats-controle en met deeneming in het ka
pitaal door het Gouvernement.
Tegen zuivere Staats-exploitatie noemde
hij verschillende bezwaren.
Het voornaamste bezwaar tegen Staatsex
ploitatie noemt spreker echter het langzame
werken der Staats-machine.
De tweede wijze van exploitatie kan ook
niet tot het doel leiden, omdat die alleen kan
worden toegepast indien vaststaat dat de on
dernemingen zóó groote winsten zullen op
leveren, dat het overblijvende gedeelte der
winst nog voldoende is om aandeelhouders
een goed dividend te kunnen betalen.
Ook de derde wijze zal niet het gewensch-
te resultaat hebben, omdat het Gouverne
ment dan alleen inkomsten ontvangt in den
vorm van directe en indirecte belastingen,
waardoor de Gouvemements-inkomsten niet
belangrijk genoeg zullen worden verhoogd.
Ten slotte behandeude spreker uitvoerig
de vierde wijze van exploitatie.
Duidelijk zet hij uiteen welke groote voor
deden aan deze combinatie van Staats- en
particulier bedrijf verbonden zijn.
Dit systeem zette spreker nader uiteen.
Om het te kunnen doorvoeren, zou men
moeten kunnen beschikken over mannen, die
de verschillende bedrijven in hun geheelen
omvang verstaan, zoowel economisch, com
mercieel, financieel en administratie als tech
nisch.
Tegelijkertijd dienen wij echter ons tech
nisch onderwijs in Nederland daarbij aan
te passen.
Vooral het middelbaar technisch onder
wijs zal met kracht ter hand moeten worden
genomen.
Ook in Indië moet het vak-onderwijs krach
tig ter hand worden genomen.
De blanke en de bruine broeder zullen el
kander beter begrijpen en waardeeren; naast
elkander werken tot ontwikkeling van Indië
en zoo noodig te zamen onze Koloniën tegen
vreemde indringers verdedigen.
Eerst dan, zoo zeide de heer Vattier Kraa
ne, zullen wij met recht kunnen spreken van
„een tropisch Nederland!"
Volgende spreker was Kolonel Fabius
(Breda), oud-zeeofficier, die betoogde, dat
halve maatregelen tot niets leiden. Ttot nu
toe heeft men getracht door het uitgeven
van zoo min mogelijk geld, den schijn te
wekken, dat er iets gedaan werd voor de
verdediging van Indië. Het tot dusver daar
voor uitgegeven geld is weggeworpen. Wij
moeten niet alleen Java verdedigen, doch ge
heel Indië.
Daarvoor zijn noodig, naast een sterk le
ger, een krachtige vloot en vele transport
middelen.
Voor het behoud van onze koloniën moet
de bevolking zich Nederlandsch gaan voelen
en daarvoor moet haar zooveel mogelijk Ne
derlandsch worden geleerd.
De kosten zijn niet op te geven, maar het
geld moet er zijn. Anders moeten wij maar
geheel afzien van een verdediging van Groo-
E>e directeur van het Distributiebedrijf van
Alkmaar brengt ter kennis van de albier wo
nende BROODBAKKERS, dat zij op DINS
DAG 16 en WOENSDAG 17 JANUARI
1917, aan zijn bureau (Langestraat 58, van
des voormiddags 9 tot des namiddags 2 uur)
de aanvraagkaarten tot het verkrijgen van
broodkaarten kunnen afhalen, teneinde die
kaarten zoo spoedig mogelijk aan hun clien
tèle uit te doen reiken en na invulling weder
op te doen halen en te doen bezorgen aan zijn
bureau voor DINSDAG 23 DEZER.
Bij de aanvraag moet de bakker zoo nauw
keurig mogelijk opgeven, bet door hem noodig
geachte aantal kaarten.
Voorts wordt ter ALGEMEENE KENNIS
gebracht
dat ieder hoofd van een gezin of alleenwo
nend persoon verplicht is tot nauwkeurige in
vulling der hem verstrekte AANVRAAG-
KAART en deze binnen 3 dagen af te geven
aan zijn broodleverancier.
dat, indien het aantal op de aanvraagkaart
ingevulde personen (dagmeisjes, huisnaai
sters, logé's enz. niet medegerekend)
niet overeenkomt met de werkelijkheid, het
hoofd van een gezin daarvoor aansprakelijk
wordt gesteld
dat nalatigheid in het doen van aangifte
van vestiging in- vertrek uit- of verhuizing bin
nen de gemeente, tengevolge kan hebben, dat
nalatigen geen brood kunnen verkrijgen;
dat bij elke geboorte- of overlijdens-aan-
gifte en in het algemeen bij elke verplichte
kennisgeving ter secretarie (afd. Beevolking)
daarvan tevens mededeeling moet geschieden
aan zijn bureau.
De Directeur voornoemd,
D. SCHENK.
De directeur van het Distributiebedrijf van
Alkmaar, brengt ter kennis van H. H. BAK
KERS, dat zij bij voorbaat reeds attent wor
den gemaakt, dat in het tegenwoordige ge
wicht van brood wijziging zal moeten worden
gebracht, daar met de in werking treding der
nieuwe broodregeling brood moet worden ge
bakken van het gewicht, overeenkomende met
dat, waarop de broodbons recht geven
Alsdan zal uitsluitend moeten worden ge
bakken brood van zoodanig gewicht, dat, na
combinatie van twee of meer afscheurbare
bons, het totaal gewicht van het verkochte
brood overeenkomt met het totaal aantal hec
togrammen, waarop de broodkaarten recht ge
ven.
De kaart voor witbrood bevat 10 bons voor
50, 5 voor 100, 4 voor 200 gram en 4 voor
250 gram;
die voor bruinbrood 7 bons voor 400 gram,
die voor roggebrood 7 bons voor 400 gram,
de aanvullingskaart voor bruinbrood 2
bons voor 400 gram,
de aanvullingskaart voor roggebrood 2
bons voor 400 gram;
de dagbroodkaart voor wi'brood 2 bons
voor 100 en 4 bons voor 50 gram.
Inlichtingen worden, desgevraagd', gaarne
verstrekt aan het bureau van het Distributie
bedrijf alhier.
De directeur voorn.
D. SCHENK.
De BURGEMEESTER der gemeente ALK
MAAR gelast, krachtens bekomen aanschrij
ving, den onderstaanden milicien, om zich
bij zijn korps te vervoegen, ten einde in wer-
kelijken dienst over te gaan:
21e Reg. Infant. III bat. 4e Comp. (gar
nizoen Amsterdam:
1 Maart 1917: SIMON DE VOS.
Alkmaar, 15 Januari 1917.
De Burgemeester voornoemd,
G. RIPPING.
DRANKWET.
BURGEMEESTER en WETHOUDERS
van ALKMAAR brengen ter algemeene ken
nis, dat bij Heeren Gedeputeerde Staten de
zer Provincie is ingekomen een verzoek van
J. SCHUIJT, aldaar, om een LOGEMENTS
VERGUNNING voor het perceel STATI
ONSWEG E, 104.
Binnen twee weken na deze bekendmaking
kunnen tegen het verleenen der vergunning
schriftelijk bezwaren bij hun College wor
den ingediend.
Alkmaar, den 15en Januari 1917.
Burgemeester en Wethouders voornoemd,
G. RIPPING, Voorzitter.
DONATH, Secretaris.
ALKMAARSC
COURANT.
