DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN. DE OORLOG. ZATERDAG 27 JANUARI Honderd en negentiende jaarsrang. 1917. per 3 maaodon f 1—, fr. p. post f 1.25. Advertentiepriisl2iCt. p. regel, groote letters naar plaatsruimte. Brieven fr. N. V. Boek- en Handelsdrukkerij Y.h. HERlïIs. COSTER 4 ZOON, Voordam C 9. Telefnr. 3. Gas en electriciteit. 99 Firma H. KÏLIJMS, Brandstoffen. Broodvoorziening. Maxinmmprijslijsten. Zachte Zeep N 0 nummar betfaat uT! 2 blatfBn. Met 20 et. oorlogstoeslag op den abonnementsprijs per 3 maanden. ALKMAAR, 27 Januari. Er zit onrust in de lucht. In voor- óf na jaar kan het gebeuren, dat men plotseling te midden van een hagelbui wordt opgeschrikt door een hevigen donderslag. Wie eens daar- doar geducht geschrokken is, verwacht in dat jaargetij tijdens eiken hagelbui zulk een donderslag. Hij verkeert in zekere zenuwach tige stemming. Hij heeft nu eenmaal het ge voel, dat het komen moet, en het afwachten maakt hem beklemd. Zoo gaat het thans ook ten opzichte van den oorlog. In zenuwach tige spanning ziet men de komende dingen tegemoet. Men verwacht, dat zij van gewel digen aard zullen zijn, plotseling kunnen uitbreken en snel in hun werk zullen gaan. En omdat het zoo onverwacht en zoo vree- selijk zal gaan spannen, verkeert men zelf in spanning. Eiken dag kunnen er belangrijke berichten komen en hoe langer deze uitblij*- ven, hoe spoediger zij ook verwacht kunnen worden. Terecht wordt er in de Times op gewezen, dat op het front in Frankrijk sinds het begin van het jaar een toenemende actie valt waar te nemen. De vorst en het heldere weer hebben de bedrijvigheid doen stijgen Zij uit zich vooral in patrouilleverkenningen, welke tot gevechten leiden. Eerst legden de Duitschers activiteit aan den dag op het Noyonfront (bij Lassigny) het punt, dat het dichtst bij Parijs is gelegen, daarna in den Elzas, bij den bekenden Hartmansweilerkopf en nu weer op het Verdun-front. Blijkbaar, zegt de Times, zijn wij de periode genaderd, waarin dergelijke ondernemingen veelvuldi- ger en krachtiger worden ingezet, ter voor bereiding van het groote offensief, hetwelk in den loop van de eerstvolgende maanden door een van beide partijen of wel door bei de zal begonn«n worden. Wat nu de strijd aan het Verdun-front be treft, de Franschen zeggen, dat de Duitschers op den linkeroever van de Maas een buiten gewoon hevigen aanval hebben onderno men, aan welken verscheiden regimen ten deelnamen. Op verschillende plaatsen werden gevechten van man tegen man gele verd. De aanval had plaats op vier punten, tusschen het bosch van Avocourt en den Dooden Man (een frontbreedte van ongeveer 6 K.M.). De aanvallers, zegt het Fransche legerbericht, werden door versperringsvuur van infanterie en mitrailleurs naar hun loop graven teruggedreven. Alleen in vooruitge schoven loopgraven der Franschen in het vak van de hoogte 304 vermochten eenige Duitsche onderdeden binnen te dringen. Het Duitsche legerbericht meldt, dat loop graven ten westen van den Dooden Man over een breedte van 1600 M. werden bestormd Hoewel niet van terreinwinst wordt ge waagd, is deze toch door de Duitschers ver kregen. Immers in het latere Fransche com muniqué wordt gezegd: „door een hevigen tegenaanval gelukte het hedenochtend den Franschen het grootste deel der loopgraven in de streek van heuvel 304 te heroveren." Verandering heeft deze actie dus niet in den stand gebracht. Zij heeft alleen bewezen, dat er weer Duitsche aanvalskracht bij Vert dun bestaat, nadat de Duitschers hier ge- ruimen tijd op het defensief waren aangewe zen. In de buurt van Loos en Vermei les deden de Engelschen met eenig succes verkennings- aan vallen. De actie ten zuid-westen van Riga wordt voortgezet. De Russen hebben versterkingen aangevoerd, zijn tot een offensief overge gaan, behaalden eenig succes, dat echter door tegenaanvallen weer verloren is ge gaan. Van de andere fronten is er geen nieuws. De Duitschers maken met eenigen ophef melding van een tocht van lichte oorlogs booten naar de Engelsche kust, waarbij het* versterkte plaatsje Southwold, in het noor den van Suffolk werd beschoten. Er werd niets gezien, zegt de Duitsche marine-staf, van bewakingsvaartuigen, patrouilleschepen of van strijdkrachten ter zee, ook op den terugtocht niet. In de Engelsche lezing wordt gesproken van één klein Duisch schip, dat tusschen 11 en 12 uur 's nachts in drie mi nuten eenige granaten afvuurde en daarna verdween ALKMAAR, 27 Januari Wanneer de Minister, toen hij bij de ge meentebesturen op het nemen van maatrege len ter verkrijging van de volstrekt noodzake lijke besparing van brandstoffen aandrong, gebiedend die maatregelen had kunnen voor schrijven en ook had voorgeschreven, zou er ongetwijfeld heel wat minder beroering in den lande zijn gewekt. Nu moesten de gemeentebe sturen hals over kop verbodsbepalingen in el kander flansen, zonder daarbij voldoende re kening te kunnen houden met de gevolgen der toepassing. En waar men in de eene ge meente een gelukkiger greep had gedaan dan in de andere, daar had de bevolking van die andere slechts te denken aan die der eene om voor ontevredenheid voedsel te vinden. Had de Minister daarentegen geen verbodsbepa lingen aangeduid, doch gebiedend voorge schreven, dan zou een aanleiding tot veel grieven zijn voorkomen. Maar men heeft in den Haag ook bij deze kwestie centralisa tie niet gewild, heeft blijkbaar niet willen ra ken aan het heilige huisje, dat „gemeentelijke autonomie" heet en liever het land blootge steld aan de verwarring en de ontstemming, welke thans vallen waar te nemen. De ge meentebesturen doen hun best om door her ziening der vastgestelde verordeningen, door het toestaan van uitzonderingen daarop en zelfs van uitzonderingen op uitzonderingen de kool en de geit te sparen. Het is zoo'n armzalig, kleingeestig geknutsel, dat men neiging in zich voelt opkomen uit te roe pen: „vooruit met de geit!" Door al die regelingen en1 bepalingen wordt de bevolking lastig gevallen en onbillijk bejegend, gooi ze over boord, wijs den menschen, met den mees ten nadruk en bij herhaling op de noodzake lijkheid van besparing, op de ernstige gevol gen welke het nalaten daarvan heeft; zij heb ben door de gedwongen besparing reeds zoo zeer gevoeld wat het zou beteekenen indien de gemeente geheel van kolen zou zijn verstoken, dat men thans van een vrijwillige bespa ring wel iets zal mogen verwachten. Toon vertrouwen in hun gemeenschapszin en hun verantwoordelijkheidsgevoel, neem, na den minister vooraf vergunning gevraagd te heb ben als men het op eigen houtje te gewaagd vindt, een proef met vrijwillige besparing in de maand Februari, roep de medewerking in van vakorganisaties, groeps- en kiesvereeni- gingen, pers en wat verder helpen kan. Lukt het, wordt de noodige besparing zonder dwin gende bepalingen bereikt, dan zou dit een mooi succes zijn en degenen sterken, die ver trouwen in de bevolking stellen. Lukt het niet, krijgt het menschelijk egoïsme de overhand, welaan dan kome in de Maart-maand de dub bele nood aan den man, dan moet de bevol king gedwongen worden niet alleen te bespa ren, maar ook het niet-bespaarde van Febru ari in te halen zou deze bedreiging niet alreeds een straf middel tot bezuiniging in Februari zijn? Zoo zou het kunnen maar zoo zal het niet gaan. Men zal in verordenen zijn kracht blijven zoeken, omdatzou het ook al leen geschieden, omdat Hollandsche ma gistraten met het verordineeren, evenals Hol landsche kinderen volgens den Quint-voorzit- ter met het schaatsenrijden, erfelijk belast zijn? Het eigenaardige is, dat men er met al het verordenen toch niet komt. Het rijkskolen- distributie-bureau heeft er het Alkmaarschc gemeentebestuur uitdrukkelijk op gewezen, dat verwacht wordt, dat door strenge toe passing van de hier getroffen maatregelen, het bezuinigingspercentage gunstiger zal zijn, dan over December is bereikt! Een suggestieve advertentie kwam Dins dagavond in een der Amsterdamsche bladen voor. Met weegschalen, electrische en gas gloeilicht lampen en pijltjes werd duidelijk gemaakt dat 1 K.G. kolen geeft 1 K.W.U. electriciteit en 5 K.G. kolen geven 2 M' gas, dat 1 K. W. U. evenlang, evenveel licht geeft als 2 Ms. gas en beiden (in Amsterdam) evenveel kosten, zoodat men door den aan schaf van een electrische licht-installatie (die daar blijkbaar gratis verstrekt wordt) voor het land kolen bespaart en dus het land een dienst bewijst en bovendien nog zichzelf fi nancieel bevoordeelt. Deze advertentie was geteekend door een aantal installateurs. In Amsterdam kunnen dus de installateurs propaganda maken voor nieuwe installaties, wordaa ze waarschijnlijk van gemeentewege daartoe aangespoord, in Alkmaarwordt het maken van installaties van gemeentewege daarentegen verboden! Hoewel elke electri sche installatie kolen helpt besparen of het gevaar van petroleum-nood vermindert. Wij weten wel dat B en W. uitzonderingen kunnen toestaan, maar waar de burgemees ter zich van meening verklaard heeft, dat de genen, die tot nog toe hun petroleumlamp gebruikten, deze wel kunnen blijven gebrui ken, daar is een ruim standpunt in dezen niet te verwachten. Er i. meer. Het aansluitings verbod is in hoofdzaak gebaseerd op het ma teriaal-gebrek Een lid der gascommissie deelde ons dit vanmorgen nog op een desbe treffende vraag mede. Wij hebben toen on middellijk den ingenieur van de K.E.M. op gebeld, die ons machtigde te verklaren, dat de Kennemer aansluitingsmateriaal genoeg heeft en dat de gemeente daarvan kan krijgen, wanneer ze er maar even om vraagt. Met den meesten nadruk vestigen we hierop de aan dacht van raadsleden, niet alleen in het be lang van degenen, die aangesloten wenschen te worden of van degenen, die met het ma ken van aansluitingen hun brood verdienen, maar ook in het belang van de kolenbespa ring, Zooals in de advertentie werd aange toond. Nu zal er misschien worden gezegd: „wel ja, doch wat hier staat, is maar een adver tentie van installateurs." Inderdaad dat is zoo. Wanneer de daarin voorkomende gege vens volkomen worden bevestigd in het week blad „de Ingenieur," het officieele orgaan van het kon. instituut van ingenieurs en van de vereeniging van Delftsche ingenieurs, dan is er voor den leek echter wel geen twijfel meer mogelijk. Het is een interessant artikel, dat in no. 3 van dezen jaargang (20 Januari) onder den titel „brandstofverbruik van gas- en electriciteitsbedrijven" voorkomt. De schrij ver, de heer M. F H. J. H. Erens, betoogt aan de hand van de gegevens van de modern ingerichte gasfabrieken te Arnhem en Am sterdam en van een kleinere fabriek (Gouda), dat wanneer de gewone gasverlichting ver vangen wordt door electrische verlichting, de gemeenschap 60 pet. van het kolenverbruik, hetwelk voor de gasverlichting noodig is, be spaart. En wanneer meerdere gaslampen ver vangen worden door halfwattlampen, zooals veelal gebeurt, dan is de besparing nog veel belangrijker. „Bovenstaande gevolgtrekking, afgeleid uit de jaarverslagen der lichtfabrie ken, dus direct uit de practijk, moesten m.i. een voldoend argument zijn voor de overheid om van hoogerhand den overgang van gas- op electrische verlichting te bevorderen," zegt de schrijver. „Die bevordering zou reeds ge schieden, wanneer uitsluitend op verhooging der gasprijzen wareaangedrongen." Van tech nische zijde wordt dus volkomen de juistheid bevestigd van het standpunt, dat wij uit bil lijkheidsoverwegingen van den beginne af aan hebben ingenomen en verdedigd en dat tot dit oogenblik toe onaangevochten is gebleven (men meent blijkbaar het verstandigst te doe door er in de bijlagen en 'n de raadsver gaderingen maar over te zwijgen)n.l.: de elec triciteit geheel buiten de verhooging der licht- prijzen te laten, deze enkel toe te passen op de gasprijzen. De schrijver betoogt voorts, dat dit niet maar een oogenbükkelijk belang is doch, daar de kolen voor de electrische centralen geheel uit Nederlandsche mijnen kunnen worden be trokken en de kolen voor gasfabricage uit het mltenland komen (alle gasfabrieken samen betalen jaarlijks vele millioenen aan Duitsch- land en Engeland) het een nationale zaak van blijvende economische beteekenis is. Wij kunnen ons voorstellen, dat sommigen ezers de schrik om het hart slaat. „Hoe nu, hooren we hen zeggen, we bouwen een nieu we, kostbare gasfabriek en daar wordt ons voorgehouden dat electriciteit veel meer aan beveling verdient dan gas; wat moet er dan van de fabriek aan den Helderschen weg te recht komen?" Wie zoo denkt, vergeet dat hierboven enkel van verlichting is gesproken. De gasverlich ting moge rond 2,5 maal zooveel kolei? ver bruiken als de electrische verlichting, elec- trisch koken verbruikt rond 2,5 maal zooveel kolen als koken op gas. Voor de toekomst wil dit dus zeggen, dat de gasfabrieken voorna melijk aangewezen zullen zijn op het leveren van gas voor koken en verschillende verwar mingsdoeleinden, de electrische centrales op het leveren van electriciteit voor verlichting. En voor het heden, in verband met den kolen- nood, dat de overgang van gas op electrisch VRAAGT UWEN WINKELIER HET MERK GEURIGE 3i CENTS SIGAAR. licht zooveel mogelijk moet worden bevorderd en- dat het electrisch koken en verwarmen zooveel mogelijk dient te worden belemmerd. Er is hierboven nog niet gewaagd van de beweegkracht. De schrijver is overtuigd, dat hierop niet, althans niet noemenswaard, be zuinigd kan worden. „Van staathuishoudkundig oogpunt zou het verwerpelijk zijn, zegt hij, de zuinigheid op beweegkracht te willen dwingen, omdat het gevaar bestaat, dat fabricage van producten, waaraan, vooral in dezen tijd, groote behoef te bestaat, zou worden beperkt. Om deze re den hebben de meeste steden den stroomprijs voor beweegkracht niet verhoogd." Tot die meeste steden behoort Alkmaar he laas niet. Hier wordt motorische kracht-ook extra belast. Misschien wordt ook deze onbil lijkheid weggenomen. Maar dan zal het initi atief daartoe uit den Raad moeten komen, dan zullen de heeren Ringers en Lubbe, die er in December reeds op aandrongen, maar thans over meer materiaal kunnen beschikken, met meer klem hun betoog moeten herhalen. Want wat valt er van de gascommissie in den te verwachten? Die schijnt zich moeie- lijk te kunnen losmaken van haar eersten misgreep, doch zoo verklaarbaar als haar dwaling was zoo onverklaarbaar zou een vasthouden daaraan zijn. ALKMAAR, 27 Januari. In dit nummer vindt men een ingezonden stuk, geschreven namens het hoofdbestuur van de Nederlandsche Tooneelkunstenaars- vereeniging. Het publiek wordt daarin aan geraden-<e_Harmonie niet meer te bezoeken Het is wêl een unicum in den lande, dat het hoofdbestuur van een vakvereeniging van werknemers de klanten van de werkgevers uit- noodigtte staken, zonder dat die werknemers zelf eerst tot staking zijn over gegaan. Deze zonderlinge weg wordt inge slagen, omdat die vakvereeniging nog niet sterk genoeg is om den gebruikelijken weg te volgen en omdat de verstandhouding tus schen directies en tooneelisten niet van dien aard is dat de weg van minnelijke schikking kan worden bewandeld. Wij betwijfelen in- tusschen in de eerste plaats of er in een der gelijke kwestie van de medewerking van het publiek veel valt te hopen en ten tweede, of de nieuwe schouwburg door onthouding des te spoediger gebouwd zal zijn. Hoewel er kennende, dat er vaak iets aan de voorstel lingen mankeert, zouden we ook niet gaarne de verklaring van den geachten inzender dat niemand er iets bij verliest, indien ze niet ge geven worden, tot de onze maken. Intusschen zou in dit seizoen, in af wachting van wat er verder, gebeurt, niet een verbetering mogelijk zijn, waardoor èn de tooneelisten èn hunne directies èn het pu bliek èn tenslotte ook de Harmonie-directie gebaat wordt? Gesteld een tooneel-directie wil in Febru ari hier een voorstelling geven. Is het er haar werkelijk om te doen een goede recette te maken, dan zal zij er in de eerste plaats voor moeten zorgen, dat zij te voren aan het publiek een goede aankleeding van het stuk belooft en die belofte houdt ook! Zij zal er verder bij den eigenaar op moeten aan dringen dat ook „achter" de toestand be hoorlijk in orde is, dat de vertrekken behoor lijk verlicht, verwarmd, gereinigd enz. zijn. In overleg met een of twee harer tooneelis ten zal zij de voorwaarden moeten vaststel len, waaraan de kleedkamers in de gegeven, omstandigheden behooren te voldoen. Zij noodige eenige ingezetenen uit om de nale ving dier voorwaarden te helpen bevorde ren. Is men gelukkig met de keuze van een stuk, dan zal een dergelijke voorstelling veel publiek trekken, als er werkelijk in deze ge meente behoefte bestaat om van een goede opvoering van een goed tooneelstuk te genie ten. Dan zal daarvan ook de directie der Harmonie profijt trekken en zijn alle par tijen gebaat. Zou het op die wijze niet eens te probee- ren zijn, Koninklijke, Tooneelvereeniging. het Tooneel, Hagespelers of Rotterdammers? KORTE BERICHTEN. Vanaf 15 Februari mogen de maaltijden in de Parijsche restaurants slechts uit twee schotels bestaanbij een er van mag slechts vleesch gediend worden. Tusschenspijzen zijn verboden. Keizer Karei van Oostenrijk is naar het Duitsch hoofdkwartier vertrokken om keizer Wilhelm met zijn verjaardag geluk te wen schen. In Japan is den 17den dezer een veree niging gesticht voor hulpbetoon aan de zieken <en gewonden der geallieerden. De Directeur van het Distributiebedrijf van ALKMAAR, brengt ter kennis van belang hebbenden, dat met ingang van heden, de uit voer naar andere gemeenten van ANTHRA- CIET, BRIKETTEN, KACHELKOLEN, VLAMKOLEN, EIERKOLEN, COKES, NOOTJESKOLEN en TURF is VERBO DEN. De beschikbare voorraad bij de handelaren in deze gemeente, is dus uitsluitend verkrijg baar voor ingezetenen. De Directeur voorn. D. SCHENK. De Directeur van het Distributiebedrijf van ALKMAAR, brengt ter kennis van belang hebbenden dat: de eerstvolgende VERWISSELING van BROOD- en MEELKAARTEN zal plaats hebben op WOENSDAG 31 JANUARI 1916, in het kantoor Langestraat 58, welk bu reau dien dag geopend zal zijn van 9 tot 1 en van 2 tot 5 uur. De Directeur voorn. D. SCHENK. De Directeur van het Distributiebedrijf van ALKMAAR, brengt ter kennis van belang hebbenden, dat de MAXIMUMPRIJSLIJS- TEN van 30 December 1916 zijn VERVAL LEN en dat WINKELIERS, SLAGERS, KRUIDENIERS enz., Maandag a.s. de nieu we maximumprijslijsten aan zijn bureau kun nen doen afhalen. De Directeur voorn. D. SCHENK. De Directeur van het Distributiebedrijf van ALKMAAR, brengt ter kennis van GROS SIERS en WINKELIERS in dit artikel, dat MAANDAG 29 JANUARI 1917 door de winkeliers hunne BESTELBILJETTEN kun nen worden ingeleverd bij de grossiers en dat laatstgenoemden dien datum hun opgaven kunnen inleveren aan zijn bureau (Langestr. 58) De winkeliers kunnen slechts een grossier opgeven; indien dit niet geschiedt, wordt de bestelling terzijde gelegd. De Directeur voora. D. SCHENK. DRANKWET. BURGEMEESTER en WETHOUDERS van ALKMAAR brengen ter algemeene ken nis, dat bij hun College is ingekomen een verzoek van A J. KLASING, aldaar, om ver lof tot verkoop van alcoholhoudenden ande ren dan sterken drank, in het perceel LIN- DENLAAN, E. 47. Binnen twee weken na deze bekendmaking kunnen tegen het verleenen van het verlof schriftelijk bezwaren worden ingediend. Alkmaar, 26 Januari 1917. Burgemeester en Wethouders voornoemd, G. RIPPING, Voorzitter. DONATH, Secretaris. Sedert eenige dagen heerscht in West- Duitschland een zeer strenge koude. De Rijn is gaan kruien, wat de scheepvaart heeft stop gezet. Een klein Duitsch schip heeft de Enget- sche kust bij Suffolk drie minuten gebombar- deerd zonder schade aan te richten, meldt Reuter. BINNENLAND TWEEDE KAMER. De artikelsgewijze beraadslaging over de begrooting van buitenlandsche zaken werd Vrijdag hervat. Verschillende heeren voerden het woord. Na een pauze werd de huurcommissiewet tnet 53 tegen 9 stemmen aangenomen. Gomengd aiauws. OM HET KAMPIOENSCHAP VAN NOORD-HOLLAND. Het was gisteren voor Oudkarspel een be langrijke dag, voor het eerst werden in deze gemeente op de baan van de ijsclub „Vol harding" de kampioenschapwedstrijden in het hardrijden voor Noord-Holland gehou den. De wedstrijd was in drie gedeelten ge splitst, een wedstrijd over 500 M., een over 1500 M. en een over 5000 M. De rijders kampten na loting in groepen van twee te gen elkaar. De uitslagen van de beide eerste wedstrij den konden we gisteren reeds melden, ook dat de Koning, waartegen trouwens geen der rijders veel had in te brengen, kampioen is geworden, omdat hij reeds over 2 der afstan den had gewonnen Om 11 uur had de officieele ontvangst in het hotel „de Brederode" plaats van de af gevaardigden van den Nederlandschen Schaatsenrijdersbond, de heer Hofstede uit ALKMAARSCHE ODRANT. Westers D£ HARMONIE.

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Alkmaarsche Courant | 1917 | | pagina 1