DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN.
De gehoudGPi woningtelling.
No. 43.
191?,
DINSDAG
20 FEBRUARI.
Rantsoeneering.
Hoïk
en
Deze Courant wordt eiken avond, behalve op Zon- en
Feestdagenuitgegeven. Abonnementsprijs per 3 maanden
voor Alkmaar f 1,franco door het geheele Rijk f1,25.
Afzonderlijke nummers 3 Cents.
Telefoonnummer 3.
Prijs der gewone Advertentiën
Per regel 0.121/»- Bij groote contracten rabat. Groote
letters naar plaatsruimte.
Brieven franco aan de M V. Boek- en Handelsdrukkerij
v/h. HERMs. COSTER ZOON, Voordam C 9.
FEU1LLET0N.
Dokter Stilltried
NEDERLAND.
'vC-^T^fT
Met 20 ct. oorlogstoeslag op den abonnementsprifs per 3 maanden.
ALKMAAR, 20 Febr.
Het is, alsof het oorlogsnieuws bij den dag
schaarscher wordt.
De stafberichten brengen geen bijzonderhe
den van eenige beteekenis. In het Westen
werkt het nevelachtige weer belemmerend. En
terwijl men zou veronderstellen, dat de mist
eenige actie ter zee zou uitlokken, boort men
ook daar niets van.
Van het oostelijk oorlogsterrein wordt mel
ding gemaakt van een verbitterden strijd, van
aanval en tegen-aanval, omeen trechter,
ontstaan door eenige mijnen te laten sprin
gen. En dat bij een front van eenige bon der
den kilometers!
Bij gebrek aan militair en maritiem nieuws
worden er uitvoerige beschouwingen en ver
slagen van redevoeringen overgeseind, welke
echter de telegramkosten niet waard zijn.
Aangestipt zij slechts, dat minister Bonar
Law mededeelde dat de Engelsche oorlogslee-
ning geslaagd is en dat minister Lloyd Geor
ge Donderdag een verklaring over de beper
king van den invoer zal afleggen.
De Times zegt, dat de spanning aan het
westelijk front met den dag toeneemt en ver
wacht wordt, dat binnen vijf weken de groot
ste slag van de geschiedenis een aanvang zal
nemen. Het blad betoogt, dat het noodig zal
kunnen zijn den militairen leeftijd van 41 tot
50 jaar te verhoogen, indien de herziening
van de vrijstellingen van mannen beneden de
30, waartoe thans beslotpis, niet het vol
doende aantal mannen levert noodig voor de
militaire eischen van het oogenblik, d. w. z.
mannen, die voor het gevechtsfront geschikt
zijn.
Teneinde mannen voor het front vrij te krij
gen, moet er sprake van zijn, vrouwen in het
Britsche leger in Engeland en zelfs in Frank
rijk in dienst te stellen bij de administratie,
ook als kokinnen, oppasseressen, auto-bestuur
sters enz.
Uit Amerika wordt bericht, dat ex-presi
dent Roosevelt van plan is een leger te-vor
men, zoo mogelijk van 200.000 man, voor
den dienst aan het front der entente in Eu
ropa.
Het is duidelijk, dat de Oostenrijksch-
Hongaarsche regeering tot dusverre alle
moeite heeft gedaan om een conflict met
Amerika te vermijden en de vriendschappe
lijke betrekkingen te handhaven. De waar
schuwende stem van graaf Andrassy in het
parlement schijnt weerklank te hebben ge
vonden. Een blad te Genève schreef, dat de
rollen tusschen de beide Keizerrijken eigen-
Roman naar het Duit&ch van
DORA DUNCKER.
2)
De nauwgezette Amalie jammerde over
haar rapen en groene erwten, die ongetwij
feld zouden aanbranden.
„Laat den boel verbranden, als die ver
branden vil, er is nu iets belangrijkers te
doen. Ga zitten en schei uit met dat ge
klaag."
Dl- oude juffrouw gehoorzaamde zwij
gend. Stillfried had zich in een Napoleons
Eosc met over elkaar geslagen armen voor
aar gep laats l en begon te examineeren.
„Herinner jij je Gustave Hill?"
Een verheugd lachje gleed over het be
kommerde gezicht van 't bejaarde menschje.
„Ei, aatuurlijk Fritsje. Hoe zou ik dat
niet. Er zijn immers nauwelijks laat eens
zien zij rekende op haar vingers na,
„het is inters nauwelijks vijf jaren geleden,
dat jij zooveel met haar omging. Ik geloof,
dat zij ;e heel graag mocht lijden, Frrtsje."
Stillfried1 meesmuilde en stak zijn „Bloem
Pacha" weer aan, die bij den haastigen tocht
naar de onderwereld was uitgegaan.
„De vraag is deze: wanneer heb je het
laatst iets /«n die menschen gezien of ge
hoord at?"
Juffrouv» Amalie schraapte haar keel en
streek vlijtig met haar wijsvinger over haar
vo '"hoofd Getallen, datums, het aangeven
van piaatK-a, waren haar zwakke zijde.
„Bedenk je eens goed. Er is veel aan ge
legen."
Amalie woelde met nauwgezetten ijver in
haar brein. Eindelijk scheen zij gevondeu
aardig verdeeld schenen: Duitschlamd d'e
actie, Oostenrijk de bemiddeling. En een
Amerikaansch blad meldde, dat Oostenrijk
vertrouwde, dat er geen oorlog zal komen
met de Vereenigde Staten, omdat men te
Weenen van meening zou zijn, dat..de oor
log zou eindigen voordat Amerika een leger
zou kunnen vormen.
Intusschen heeft de Amerikaansche regee-
ring door haar gezant thans aan de Oosten-
rijksch-Hongaarsche regeering een nota doen
overhandigen, waarin zij verzoekt duidelijk
en definitief te worden ingelicht, welke hou
ding zal worden ingenomen ten aanzien van
den verscherpten onderzeeërs-oorlog en of
de mededeel ing inzake de Ancona en Persia
veranderd of teruggetrokken is. De nota
wordt ter beantwoording bestudeerd. Men
weet, dat tot dusverre Oostenrijk-Hongarije
heeft verklaard, de opvatting van Duitsch-
iand omtrent den onderzeeërs-oorlog geheel
te deelen. Of er nu weldra wijziging zal ko
men in de verhouding tusschen Amerika en
Oostenrij k-Hongarije
ALKMAAR, 20 Februari.
De afdeeling bouw- en woningtoezicht
van gemeentewerken heeft een verslag uitge
geven van de woningtelling. Het is een
voortreffelijk werkje, een gelukwensch voor
den directeur van gemeentewerken en zijn
staf alleszins waard. Eenvoudig en logisch
lijkt ons deze zaak opgezet, uitgevoerd en
beschreven. En er is materiaal samenge
bracht, dat zich uitnemend leent voor ver
dere bewerking en den grondslag kan en
ook zal vormen voor een steeds bijgehouden
volledig overzicht op kaarten van den wo
ningtoestand, van de volkshuisvesting.
De'gang van het onderzoek is aldus ge
weest:
Begonnen werd met het samenstellen van
het telbriefje Waar de samenstelling hiervan
den aard en den omvang van het te verzame
len materiaal bepaalt, is zij natuurlijk van
het grootste belang voor het woning-onder
zoek. Juist doordat in onderscheidenegemeen-
ten van verschillende teibriefjes is uitgegaan,
loopm de gemeentelijke woningsiatisueken
zeer uiteen.
Alkmaar is thans uitgegaan van een zeer
uitgebreid telhriefje, ten einde zooveel mo
gelijk gegevens te verzamelen, die van eenig
belang voor de kennis van de volkshuisves
ting kunnen zijn. Daarbij zijn alle woningen
te hebben wat zij zocht.
„Ja, dat was, toen jij zoo plotseling, da
delijk na het examen, hals over kop Berlijn
verliet."
Stillfried trommelde ongeduldig met zijn
vingers op het blad van de lange tafel,
waarop een paar leege inmaakg lazen ston
den.
„Ja, zoo was het, dadelijk na je examen,
toen was ik bij haar, onmiddellijk na je plot
seling vertrek, waarvan wij allen niets be
grepen."
„Jij, bij juffrouw Hill?"
lie oude juffrouw glimlachte vergenoegd.
„Weet je dat dan niet meer, Fritsje? Je hadt
mij immers zelf met bloemen naar haar toe
gezonden, want je was er wegens je haastig
vertrek niet meer toegekomen van haar af
scheid te nemen
„Ja, juist ja."
„Ik reed dus naar juffrouw Hill, 't was
een vreeselijk eind; zij woonde heeletnaal
buiten, in Pankow, geloof ik."
„In Charlottenburg, als je er niets tegen
hebt."
„Ja juist, dat bedoelde ik ook. 't Was in
een straat met een grappigen naam iets
van fijn gevogelte
„Fazantenstraat."
De dokter trommelde zoo heftig, dat de
leege inmaakg lazen tegen elkaar aan rinkel
den.
„Verzamel dus als 't je belieft je gedach
ten een beetje, Amalie. Naar ik meen stierf
haar vader spoedig daarop is juffrouw
Ilill met den jongen in het huis gebleven of
niet?"
Amalie had onder de doordringende blik
ken van haar broeder den moed geheel ver
loren. 't Was toch akelig, zoo'n slecht ge
heugen te hebben! Zij streek maar voortdu-
d met haar wijsvinger over haar voor-
rem
in de telling begrepen. Het beantwoorden
der vragen, gesteld op de teibriefjes, was
zoo gemakkelijk mogelijk gemaakt, ten einde
de telling in een zoo kort mogelijke tijds
ruimte te doen plaats hebben en daardoor
op één tijdstip een .zoo juist mogelijk beeld
te verkrijgen van den geheelen woningtoe
stand en in het bijzonder van de leegstaande
woningen.
Zoo goed als maar mogelijk werden de
tellers ingelicht en nagegaan, zoodat men
mag venvachten, dat, al is de telling dan
ook niet geschied door deskundigen, zij vol
doende waarborgen voor betrouwbaarheid
biedt.
De telling werd aangevangen met 10 tel
lers en een tijdelijk schrijver en in dertien da
gen was zij reeds afgeloopen.
In het geheel werden er 6424 teibriefjes
ingevuld, waarvan 5469 stuks betrekking
hebben op woningen en 955 stuks op pak
huizen, scholen, kerken, enz., dus geen wonin
gen.
De aldus verzamelde gegevens werden al
lereerst verwerkt tot staten en in grafische
voorstellingen welke in het verslag zijn op
genomen. Verder worden die gegevens ver
werkt op daarvoor bestemde kaarten, welke
in een kaartenkast straatsgewijze alphabe-
tisch worden geplaatst. Door verscheiden
heid in kleur en andere kenteekenen wordt
het aldus verkregen overzicht zooveel moge
lijk gespecialiseerd. Het ligt in de toekomst
in de bedoeling om dit onderzoek voort te
zetten en alk gebrek?» aun kleine woningen,
zoomede de wijze van voorziening van licht
en lucht, afvoer van rioolwater enz. op de
kaart te vermelden.
De kaarten van onbewoonde woningen
worden in een daarvoor bestemde lade opge
borgen, zoodat het overzien van de kwanti
teit en kwaliteit daarvan zeer eenvoudig is.
Voor het bijhouden der gegevens is het,
zegt de directeur, de heer G. Looman, in zijn
inleiding, wenschelijk, dat van de gemeente
secretarie alle verhuizingen dagelijks aan het
bureau van gemeentewerken worden mede
gedeeld, opdat ook in de toekomst toezicht
gehouden zal kunnen worden op overbevol
king van woningen
Zoo ziet men dus, dat de thans verkregen
gegevens niet zullen verouderen het
spreekt van zelf, dat ook alle verbouwingen
op de kaarten zullen worden genoteerd, dat
van aansluiten en afsnijden bij en van gas
fabriek, electrische centrale en waterleiding
aanteekening zal worden gehouden maar
voortdurend bijgewerkt zullen worden en
daardoor in overeenstemming zullen blijven
met de werkelijkheid.
hoofd. Eindelijk besloot zij te bekennen, dat
zij zich van het mooie meisje niets meer her
innerde dan het bezoek met de bloemen en
de communicatie, dat zij van het overlijden
van den heer HUI had ontvangen.
Stillfried keek zoo donker mogelijk.
„Je moet het mij vergeven, Fritsje, maar
werkelijk wij, Richard en ik, hadden het
hoofd zoo vol zorg over jou en je weet toch
ook wel, dat het met Richard toen ook al
slecht ging. Wij hadden immers al onze hoop
op jou gevestigd en er ons op verheugd, dat
jij je dadelijk na het examen te Berlijn zoudt
vestigen en er dan aan alle ellende een eind
zou komen, maai in de plaats daarvan was
je plotseling verdwenen."
Stillfried "antwoordde niet en Maaltje had
den moed niet naar hem op te kijken.
,,'k Heb het later echter heel goed begre
pen en Rkaard zeker ook, dat een jong-
mensch, dat zich jarenlang voor het zware
examen afgebeuld heeft, eerst eens een beetje
in de wereld wil rondkijken en nog wel een
kunstenaarsnatuur zooals jij, vóóidat hij
weer begint te werken, maar indertijd ver
keerden wij toch in grooten angst om jou,
Fritsje."
„Geheel overbodig. Jullie beiden gingt
geheel van de verkeerde veronderstelling uit,
dat met het examen alles afgedaan is."V Hij
lachte schamper. „Alsof daarmee eigenlijk
wat bereikt was. Alsof het eigenlijke werk
daarmee niet pas begon! Van veel meer be
lang dan d'ie neele examenrommel, waarvoor
je zoo gezwoegd hebt, is het om de wereld
en de menschen te leeren kennen, zich met
hen te verstaan en met hen je voordeel te
doen. De vraag waarop het nti aankomt 's
deze: hoe en waar vinden wij Gustave Hill;
ik zou haar willen verzoeken hier te komen;
zij is de juiste persoon voo: Wolkenstein."
Amalie keek verbluft tot haar broeder op.
Wait nu heeft deze belangwekkende telling
geleerd?
In de eerste plaats, dat er in Alkmaar
maar 3578 woningen zijn van 4 of minder
huurwaarde per week, waarvan er slechts 14
leeg stonden, dus nog geen 0.4 pet., terwijl
als normaal cijfer daarvan 3 pet. wordt aan
genomen, zoodat, om tot dit cijfer te komen,
er 93 van dit soort woningen meer moesten
leegstaan of bijgebouwd worden.
Voorts bleek, dat door gebrek aan woon
huizen, 44 woningen, voor één gezin be
stemd, door twee en één woning zelfs door
drie gezinnen werden bewoond, waardoor
het directe woninggebrek klimt tot 138,
waarbij niet gerekend is op eenigen aan
bouw om in de gewone aanvulling te voor
zien, welke in de laatste 10 jaren 91 wonin
gen per jaar bedroeg (in 1915 werden er bij
gebouwd 62 woningen, in 1916 is dit ver
moedelijk 25 geweest, zoodat er in twee jaar
95 woningen te weinig gebouwd zijn).
„Vele trouwlustigen, zegt de directeur,
zijn verplicht om gemaakte plannen uit te
stellen of gaan bij ouders inwonen; verder
is mij bekend, dat het woninggebrek ver
schillende personen heeft teruggehouden
van een vestiging in deze gemeente. Boven
dien is nog deze groote schaduwzijde aan
den woningnood verbonden, dat verschillen
de huiseigenaren misbruik maken van dezen
toestand en de huren tot een ongekende
hoogte opdrijven.
„Uit bovenstaande blijkt duidelijk, dat het
tekort in den woningvoorraad zou nijpend
is als niemand zich dit voor de telling had
kunnen voorstellen en dit tekort betreft juist
in hoofdzaak de woningen van lage huur
waarde, dit had te minder verwacht mogen
worden, omdat het bij de Woningwet moge
lijk is dat deze woningen met Rijkssteun kun
nen -rden gebouwd.
Een schoon arbeidsveld ligt hier open
voor woningbouw-vereenigingen, bedoeld
bij art. 30 der Woningwet of voor de ge
meente zelve."
Van harte sluiten wij ons bij dit slot
woord aan en wij hopen binnenkort gele
genheid te hebben, hierop nog eens terug te
komen.
KORTE BERICHTEN.
De gemeenteraad van Milaan heeft met
algemeene stemmen het plan voor den aanleg
van een scheepvaartkanaal Venetië—Milaan
goedgekeurd.
De bijzondere beperkingen van den uit
voer van kolen uit Engeland naar Noorwe
gen zijn opgeheven.
In Luxemburg zijn hier en daar wolven
„Nu, na vijf jaren? Is zij dan ziek, dat
zij naar Woikenstein moet?"
De dokter nam niet de moeite om zijn
zuster, die verbijsterd van verwondering
was, te antwoorden.
„Stuur Marie bij mij boven. Zij schrijft
een nette üaud. Ik wil haar den brief aan
Gustava dicteeren. uat maakt een goeden ia-
druk. Maar z< haar dan meteen dat zij mij
niet weer met haar gehuil moet aankomen."
juffrouw Amalie was overeind gespron
gen. Een branderige reuk uit de keuken had
naar doen opschrikken.
,,'t Zal alles gebeuren, Fritsje, je zaker."
Met die woorden was zij hem ontglipt en
zoo haastig als haar trippelende voeten
liaar droegen op de in gevaar verkeerende
groenten toegesneld.
Op een der. nieuwste velletjes postpapier
van de inrichting met aan het hoofd het op
schrift: Slot Wolkenstein, Commanditaire
Vennootschap. Lucht, kuur- en natuurgenees-
inrichting, electrische en lichtbaden, massa
ge. Directie: Dr. Frits Stillfried. Telefoon-
en spoorverbindingen naar alle streken van
het binnen- en buitenlandwas de uiinoo-
d'iging aan juffrouw Gustava Hill, Berlijn,
Charlottenburg, Fasantenstrasze in zee ge
gaan.
De gedachte, dat men in haar vaders huis
toch wel zou weten, waar juffrouw Hill te
vinden was, had Stillfried gerustgesteld.
Dadelijk na het schrijven van den brief,
een meesterstuk van beminnelijke welspre
kendheid, was de tijd voor het officieele mid
dagspreekuur aangebroken.
\ls eerste was juffrouw Kleemann op het
tooneel verschenen. Stillfried, die nu de we
reld te rijk was, nu hij zijn lot in Gustava
Hill's mooie handen meende gelegd te hebben,
ontving haar met bijzondere welwillendheid.
„Wat is er? Zijn de zenuwen weer re-
De Directeur voornoemd,
B. SCHENK.
gezien, wat sedert menschenheugenis niet is
voorgekomen.
Een doodkistenfabrikant te Ludwigsha-
fen leverde den laatsten tijd opmerkelijk veel
nieuwe doodkisten aan personen te Mann
heim, wat aanleiding gaf, de kisten eens te
onderzoeken. Het bleek toen, dat ze met aard
appelen gevuld waren, waarvan de uitvoer
verboden is.
De Berlijnsche tram heeft zich genood
zaakt gezien het aantal vrouwelijke conduc
teurs uit te breiden en nu een oproeping ge
richt aan de vrouwen van te velde staande
beambten om zich voor die betrekking aan te
melden. Vrouwen beneden 35 jaar, die geen
of ten hoogste twee kinderen hebben, genieten
de voorkeur.
NEDERLANDSCHE SCHEPEN
GETORP1LLEERD?
Bij geruchte verneemt de N. R. Ct., dat het
stoomschip „Ootmarsum" (2313 ton), van
de Stoomvaart-Maatschappij Oostzee, te Am
sterdam, en het stoomschip „Trompenberg"
(1608 ton) van de Stoomboot-Maatschappij
Hillegersberg, te Amsterdam, getorpilleerd
zijn. Bode schepen waren met een verplichte
kolenlading voor Engelsche rekening van
Engeland naar Las Palmas onderweg.
DE VAART OP INDIë.
De Stoomvaart-Maatschappij „Nederland"
en de Rotterdamsche Lloyd zullen binnen-
belsch? Dat komt van al te grooten ijver, juf
frouw Gertrude. Ik heb u vandaag in het pri
eel gade geslagen. Weet u wel, dat ik u er
van verdenk een roman te schrijven?"
Juffrouw Kleemann glimlachte en maakte
licht blozend een afwerend gebaar, wat haat
allerliefst stond.
„O, neen, dokter ik volstrekt niet
Stillfried viel haar haastig in de rede.
„Ik zou u raden weer een1 paar weken lang
met bloote voeten door de weilanden te wan
delen. pat heeft u toch Immers dadelijk in
het begin zooveel goed gedaan."
„Dat weet ik toch niet, dokter maar het
betreft mijzelf in het geheel niet, ik ben God
dank gezond en frisch. Ik kom wegens die ar
me mevrouw Stenglin."
Juffrouw Kleemann zette plotseling een
zeer ernstig gezicht.
„Zij lijdt werkelijk zeer en is geheel aan
den grond Ziet u toch liever af bij haar van
de terreinkuur en die inspannende massage,
dokter I Het zou misschen het beste zijn, als u
haar zond naar een hooger gelegen plaats,
waar zij een uitstekende verpleging en volko
men rust had. Moet zij volstrekt hier blijven,
dan zou ik niets dan lauwe baden en zuur
stofinademingen voorschrijven."
Stillfried1 keek de spreekster een oogenblik
verbluft aan. Maar daar hij nu zeer geneigd
was aan juffrouw Kleemann's kalme opmer
kingen een gewillig oor te leenen, zei hij
Zuurstofinademingen hm die neb ik
tot dusver eigenlijk nog nooit dat wil zeg
gen, hier nog nooit, aangewend. Maar dat
idee is niet verkeerd."
Hij viel zichzelf in de rede: „U heeft me
vrouw Stenglin vanmorgen natte omslagen
laten geven, zonder mijn speciale verordening,
juffrouw Kleemann."
Trude Kleemann bleef volkomen bedaard.
„U was niet te spreken, dokter, en mevrouw
- j V -r
ALKMAAHSCHE COURANT.
Da Directeur van het Distributiebedrijf
alhier, brengt ter algemeene kennis, dat
het rantsoen als volgt is vastgesteld:
1e. AARDAPPELEN (voor die gemeenten,
waar aanvoer van buiten noodzakelijk
wordt geacht12 K.G. p. hoofd p. 4 weken;
2e BAK- en BRAADVET: 20O gram per
hoofd per 4 weken;
3e. VARKENSVLEESSH; 8 varkens van
minstens 100 K.G. slaentgewieht per
1000 inwoners per 4 weken;
4e. PEULVRUCHTEN (bruine boonen of
groene erwten ter keuze van de Re
geering): i K G. per hoofd per 4 weken
5e. RIJST tot eeo gezamelljk ge-
GORT wicht van 2 K.G. per
HAVERMOUT hoofd per 4 weken;
6e. ZACHTE ZEEP: K.G' per hoofd per
hoofd per 4 weken;
en dienen de lijsfen In afwachting van het
binnenkort gereedzijnde bonsysteem, stipt
te worden bijgehouden.
De winkeliers moeten zich op straft? bij
de distribatieregellng (bepaald, aan deze
rantsoeneering houden.
