DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN.
DE OORLOU.
No. Tl
iioHioij hq jaargang.
MAAN DAG
26 MAART
FEUILLRTOS.
1^JL7.
Deze Courant wordt eiken avond, behalve op Zon- en
Feestdagenuitgegeven. Abonnementsprijs per 3 maanden
voor Alkmaar f 1,ta®o d@©r het gekeelse Rijk f1,25*.
Afzonderlijke nummers 3 Cents.
Telefoonnummer 3.
Prijs der gewone Advertentiën
Per regel f 0.121/»- Bij groote eontraeten rabat. Groote
letters naar plaatsruimte.
Brieven franco aan de N. V. Boek- en Hand el s drukksrfj
v/h. HERMs. COSTER ZOON, Voordam C 9.
Uit den Raad.
Dokter Stillfried
Brandstoffen.
Mei 20 ct. oorlogstoostag op denfêabonnomentsprijs P©r 3 maanden.
ALKMAAR, 26 Maart.
In den militairen toestand zijn sinds Zater
dag geen wijzigingen van beteeken is voorge
komen. Het karakter van de operaties op het
westelijk oorlogstooneel blijft zich zelf gelijk.
Nog steeds schijnt het aannemelijk, dat de
Franschen bij St. Quentin verder doordrin
gen, dan den Duitschers lief is, dat de laat-
sten hun voornemen, om dit terrein te behou
den, niet ten uitvoer kunnen brengen. Bij la
Fère werken de Duitschers met onderwater
zetting om den Franschen tegenstand te bie
den. Men blijft den indruk behouden, dat de
terugtocht nog wat verder voortgezet zal
worden alvorens de hoofdmachten met elkaar
in aanraking komen.
Aan de Maas treden de Franschen aan den
linker-, de Duitschers aan den rechter-oever
aanvallend op.
Getorpilleerd zijn een drietal Noorsche
schepen.
Bij een nieuwen Duitschen maatregel wordt
het afgesloten gebied uitgebreid, hetgeen wil
zeggen, dat de onzijdige schepen nog grooter
risico loopen, wanneer ze in de vaart gaan.
In de Italiaansche Kamer is een motie van
vertrouwen in de regeering met 283 tegen 31
stemmen aangenomen.
De Chineesche gezant te Berlijn heeft na-
meris zijn regeering om toezending van zijn
passen gevraagd. De Chineescb-Duitsche be
trekkingen zijn dus afgebroken. Over de Ame-
rikaansch-Duitsche verhoudingen valt geen
nieuws te melden. En uit Rusland zijn er hee-
lemaal geen berichten hetgeen op zich zelf
reeds iets beteekenen kan
(Slot).
ALKMAAR, 26 Maart.
Officieel beteugelen we thans zie bijlage
no. 14 het gebruik van tabak door kinde
ren. D.w.z. we hebben ons niet kunnen ont
trekken aan het beweginkje, dat tegenwoordig
in de mode is. Het zou interessant zijn eens
een proef te nemen, en na te gaan, waar
toe men de gemeenteraden in ons land op het
stuk van verordenen naar de mode wel zou
kunnen brengen. Dat het een heel eind is
daarvan zijn we overtuigd.
Hoe komt een dergelijke beweging tot stand
en hoe verspreidt zij zich over het land?
Enkele personen hebben in sommige ge
meenten een kwaad waargenomen. Teneinde
dat te bestrijden wordt de gemeentelijke wet
gever in den arm genomen. Nu is deze wetge-
Roman naar het Duitsch van
DORA DUW-GI4E&
28)
„Waarde en geachte heeren," begon hl
Zijn stem klonk warm en hartelijk en hac
niets van den meesterachtigen toon dien hi;
zoo dikwijls had aangeslagen om zijn inner
lijke onzekerheid te verbergen. „Ik dank u
allen hartelijk en oprecht, dat gij mij in de
gelegenheid stelt gebreken te herstellen, die
reeds lang hadden moeten hersteld worden
Ik geloof hij keek Gustava met een vrien
delijken, dankbaren blik aan „dat Heidel-
berg wel zijn plicht zal doen. Maar ik moet
ulieden nog voor meer danken voor het
vertrouwen n.l. dat gij mij in dit eerste
proefjaar van onzen gemeenschappelijken ar
beid voor Wolkenstein onverdiend hébtt
geschonken."
Deze woorden verwekten bij de toehoor
ders luide oppositiei „Neen, mijne heeren
ik blijf er bij, onverdiend hebt geschonken.
Ik kan en wil u mijn dankbaarheid niet in
woorden toonen, maar ik beloof u, .dat
zich op mijn woord moogt verlaten, dat ons
dierbaar Wolkenstein een geneesinrichtting
in den besten zin' van het woord wpdrden
worden en blijven zal."
Hij had eenvoudig en kalm en met zulk
een oprechte overtuiging gesproken, dat
Gustava haastig op hem toetrad en hem. de
hand drukte
„Was het zoo goed, Gustava?" fluisterde
hij.
Zij knikte hem toe en keek hem met een
blik vol vertrouwen in de oogen. Toen ver
ver gewillig en de gemeentelijke politiever
ordening is niet zoo lang of er is nog wel
een plaatsje voor een nieuwe verbodsbepaling.
Of het kwaad nu inderdaad wel zoo heel ern
stig is, of de bestrijding werkelijk iets te be
teekenen heeft het doet er niet toe. Men
heeft eeni verordening. Al heel gauw wordt
dan gesuggereerd, dat 't kwaad niet plaatse
lijk maar landelijk is. Naar alle gemeentera
den gaan verzoeken-om gelijke maatregelen
te treffen. Zoo niet alle, dan toch bijna alle
willigen het 'verdoek in, men heeft immers het
voorbeeld ter navolging bij: de hand. En dan
wordt de volgende modebeweging maar weer
afgewacht.
Wij nemen1 gaarne aan dat in enkele groote
steden het misbruik van tabak door kinderen
Leidt tot ernstige gevaren voor gezondheid en
zedelijkheid, welke doeltreffende bestrijding
alleszins waard zijn. Maar wij weigeren voor
alsnog te gelooven, dat het kwaad landelijk
zou zijn. Het onderzoek naar den omvang
van het rooken bij de leerlingen der scholen
door de onderwijzers dan? Wij kunnen er niet
veel waarde aart hechten. Reeds hierom
niet, omdat wij wel de cijfers zien, doch niet
de wijze, waarop deze zijn verkregen. Is het
eenvoudig niet belachelijk een „kwaad" te
willen demonstreeren aan kinderen „die wel
eens één keer of een paar malen het rooken
hebben geprobeerd?" Zijn de volwassen rhen-
schen dan zoo zeer hun eigen jeugd vergeten?
Allemaal Paulussen die, man geworden, te
niet gedaan hebben, hetgeen eens kinds was?
Wanneer hier te Alkmaar een medisch-pae-
dagogisch onderzoek had aangetoond dat het
kwaad bestond, dan zou er natuurlijk alle
aanleiding zijn te overwegen hoe het bestre
den zou kunnen worden. Maar dan ook een
degelijke en doeltreffende bestrijding en niet
alleen zoo'n verbodsbepaling. Is het, op den
keeper beschouwd, niet zonderling, wanneer
„het niet geoorloofd mag heeten het kwaad te
doen voortwoekeren zonder van overheidswe
ge maatregelen te beramen om te trachten,
daaraan voor een groot deel een einde te ma
ken" (de commissie voor de strafverordenin
gen), dat men dan meent te kunnen volstaan
met slechts een straf te bepalen voor een ver-
kooper van tabaksartikelen of zijn vervanger,
die in de uitoefening van het beroep aan een
kind beneden veertien jaren tabak, sigaren of
sigaretten verkoopt, ten geschenke aanbiedt of
op eenige andere wijze verstrekt?
Het behoeft geen betoog, dat een dergelijke
verordening lapwerk is. Iemand, die niet over
tuigd is van het gevaar, zou dit niet zoo erg
kunnen vinden, ware het niet, dat er aan een
dergelijke methode van wetgeving twee ernsti
ge, tastbare gevaren zijn verbonden. In de
eerste plaats werkt de overheid door zoo'n be
paling ontduikingen én overtredingen in
de hand1 en ten tweede werkt zij er niet toe
mede, om den eerbied voor de wet' te bevorde
ren. Zoodat tenslotte mag worden gevraagd,
of het kwaad, dat men door zoo'n verbodsbe
paling in het leven roept, niet erger is dan
het kwaad, dat men er door meent te bestrij
den.
Ten aanzien van het bioscoopverbod van
jeugdige personen is men gelukkig doortas
tender kunnen optreden en die verordening
zal daardoor meer doel kunnen treffen. Toch
meenen we, dat de overheid in deze niet met
een verbod kan volstaan. In het leven
van vele kinderen is de bioscoop iets gewor
den, iets, dat men nu plotseling wegneemt.
Maar dat geschiedt niet ongestraft, dat
wreekt zich hier of elders op de eene of an
dere wijze. Tenzij men den kinderen voor
hetgeen ze moeten missen iets anders in de
plaats geeft. En dan denken wij natuurlijk
allereerst aan goede kindervoorstellingen in
de bioscopen, met zorgvuldig voorbereide
programma's, welke niet alken leering maar
ook ontspanning, geven, voorstellingen, wel
ke door de overheid gesteund en aangemoe
digd kunnen worden. Gaat men dien weg
niet op, bepaalt men zich eenvoudig tot het
verbod, dan kon ook hier nog wel eens 'het
middel in zijn gevolgen veel ernstiger blij
ken dan de kwaal.
Tenslotte vele der andere punten, Don
derdag in den Raad afgehandeld, kenen zich
tot uitvoerige bespreking, maar wij moeten
ons bekorten zij nog een derde vprbod
'aangehaald, n.l. het verbod van bakkers-
nachtarbeid. Bij overheidsbemoeiing door
verbodsbepalingen moet men o.-I zich altijd
afvragen, of er zulke ernstige misstanden be
staan, dat deze moeten worden weggenomen,
of dit niet voldoende buiten de overheid om
kan geschieden, zoo niet, of de overheid met
succes er tegen kan optreden, en eindelijk
of er gevaar bestaat, dat er dientengevolge
weer andere misstaaden zullen ontstaan,
welke even ernstig oi neig ernstiger zijn aan
die, welke men heeft willen bestrijden. Op
grond van deze overwegingen zijn wij ten
aanzien van het rookverbod gekomen tot de
slotsom, dat dit beter niet ware uitgevaar
digd, ten aanzien van het verbod van bak
kersnachtarbeid brengen ze ons tot de mee-
mng, dat de Raad een gelukkig, een, zegen
rijk besluit heeft .genomen toen hij in princi
pe uitmaakte, dat de bakkersnachtarbeid in
deze gemeente zal worden verboden.
Dat de bakkersnachtarbeid tot allerlei
misstanden leidt, die zullen worden opgehe
ven, wanneer er een verbod komt, behoeft
liet zij, de zaal. Haar taak daar was afge
daan.
In de hal van het Noorsche huis beneden
aan den berg brandde een helder vuur in
den haard.
Nadat de rector uit de oude, groote hoek
kast een stapel boeken had genomen, had lüj
zijn leestafel vlak bij de knetterende vlam
men geschoven. Hij was heel alleen in huis
Ondanks het regenachtige weer had de too-
neelspeler met Marietje en Radtke een na
middagwandeling naar het „Barenlocb" on
dernomen.
Robby was boven in Wolkenstein om zijn
zuster een bezoek te brengen, die hij sinds
den-avond van het feest niet had weergezien
en Oscar Fredenskirch, die de laatste dagen
slechts nog de maaltijden met de zijnen ge
bruikte, was reeds ufenlang in de fabriek
om proeven te nemen met een nieuwe aarde-
vermenging.
Hij scheen nog slechts gedachten voor zijn
werk te hebben. Zijn vader ging hij uit den
weg en zelfs Robby veronachtzaamde hij.
Een paar dagen geleden had hij- het schijn-
baar plotselinge besluit genomen aan zijn
fabricage van vaatwerk voor natuurkundige
en chemische doeleinden, afkoelingspannen,
smeltkroezen, buizen, rettorten, isolatoren
toe te voegen. Met tkoortsachttigen ijver
had hij dit werk ondernomen, waarvan het
plan oogenschijnlijk sedert kort bij hem was
opgekomen. Hij was voornemens in de
eerstvolgende dagen een groote reis te aan
vaarden om laboratorai en ziekenhuizen te
bezoeken en relaties voor de nieuwe fabri
katen aan te knoopen.
De rector schudde zijn hoofd over deze
rustelooze wijze van werken. Oscar was al
tijd een onvermoeid werker geweest, maar
geen nadere toelichting. En evenmin is het
noodig aan te toonen, dat de nadeelen, aan
een verbod verbonden, bij lange na niet op
wegen regen de voordeelen, welke er door
worden bereikt. Eindelijk is voldoende ge
bleken, dat tot afschaffing niet is te komen
door de werking van particuliere krachten.
Overheidsbemoeiing is onvermijdelijk geble
ken. De vraag is echter bemoeiing van wel
ke overheid? De St^a^ heeft zich deze zaak
wflleu aantrekken in de Tweede Kamer
is het initiatief der regeering mislukt, toen
in 1912 met 49 tegen 42 stemmen het ont
werf-bakkerswet van minister Talma is ver-
Worpen. In verband met den kolennood is
dit vraagstuk thans echter in de gemeentera
den op den voorgrond getreden. Of theore-
thisch en practised een algemeene landelijke
regeling al of niet de voorkeur verdient bo
ven plaatselijke verordeningen, blijve hier
onbesproken. Het feit is er, dat de gemeente
besturen zich met deze aangelegenheid bezig
houden.
Reeds in Januari van het vorige jaar héb
ben er hier te Alkmaar besprekingen plaats
gehad tusschen B. en W. en de bakkers-orga
nisaties. Daarbij werd namens de belangheb
benden verklaard, dat zij een verbod niet
wenschten, indien niet tevens de invoer van
brood uit de buitengemeenten vóór een aan
gegeven uur verboden werd. Alvorens de
zaak bij de commissie van strafverordenin-
geh aanhangig te maken, wendden B. en W.
zich tot Gedeputeerde Staten met de vraag
of dit college aan een1 verordening, waarin
ook dit tweede verbod was opgenomen, zijn
goedkeuring zou schenken. Hoe juist B. en
W. handelden, leerde het 17 Februari d.a.v.
ingekomen antwoord: Gedeputeerde Staten
)erichtten, dat zij, in het midden latende of
een verordening, welke zich enkel bepaalt
tot de afschaffing van nachtarbeid, zou wor
den goedgekeurd, in ieder geval bezwaar
moesten maken tegen voorschriften, waarbij
invoer van brood in de gemeente werd ver
boden. Doordat B. en W. zich te voren om
trent de opvatting van Ged. Staten hadden
vergewist, werd dus werk voorkomen en bo
vendien een illusie, welke anders toch dra
weer verloren geweest zou zijn. Maar tevens
was de zaak hierdoor in Alkmaar van de
baan.
In Hoorn heeft men er echter wat op ge
vonden. Den 30sten Januari j.l. werd een
verordeüing, inhoudende het verbod van bak
kersnachtarbeid, aangenomen, waarvan, naar
we meenen, mr. A. A. Huizenga de geestelijke
vader is, een vaderschap, dat een- gelukwensch
alleszins waard mag heeten. In die verorde
ning wordt niet gesproken van het invoeren
van brood vóór een bepaald uur, maar wordt
hij had een opgeruimde bedaardheid bij zijn
arbeid bewaard. Nu scheen iets onzichtbaars
achter hem te staan, dat hem duwde en drong
en dreef en hem rust noch genoegen gunde.
Ook het plotselinge besluit om een nieuwe,
zuiver -.practische fabricage ter hand te ne
men, kwam den ouden man vreemd voor.
Zijn zoon had tot dusver uitsluitend belang
stelling en liefhebberij gehad in het fabricee-
ren van kunst- en luxe artikelen. Wat kon
hem er nu toe bewegen, plotseling een ander
doel na te streven?
De rector keek van het boek op, waarover
bij gebogen had gezeten, ver weg met zijn ge
dachten van de dichtbedrukte bladzijden.
Van uit den tuin klonken haastige, vlugge
voetstappen. Robby kwam buiten adem en
warm de hal binnenstormen.
„Jongen, jongen, hoe kun ie toch zoo loo
pen, bij dien scherpen wind! Als je zuster dat
eens wist
Het jongmensch wierp verdrietig een pak
hóeken ter zijde, dat hij in de hand had ge
had en zei minachtend ,,'t Is mij heelemaa.
onverschillig wat Gustava vindt. Ik heb voor
altijd met haar afgedaan."
De rector glimlachte een weinig ongeloo-
vig. Hij kende Robby's licht opbruischenc.
temperament zoowel ten goede als ten kwa
de.
'Wat is er dan gebeurd jongenlief?"
Robert mokte en wou er niet mee voor den
dag komen.
„Zij wil weg," barstte hij eindelijk los, „hee-
lemaal weg van Wolkenstein, van Untersberg,
van wat weet ik er van. Zij wil weer naar
Holland, waarschijnlijk naar Amsterdam,
naar dien Rembrandt, op wien zij immers
zoo dol is.
Hij draaide zich haastig om en liep naar
de dèur.
een bepaling aangetroffen waardoor men pre
cies hetzelfde hoopt te bereiken als door een
invoerverbod. Die bepaling luidt aldus:
„Het is verboden langs de openbare straat
„brood te vervoeren vóór des vóormiddaga
,tien uur.
„Van dit verbod is uitgezonderd het vervoer
in afzonderlijke en gesloten pakketten van ten
„hoogste 5 K.G. door of vanwege den dienst
„der posterijen of van een spoor- of tramwegL
„maatschappij, rechtstreeks naar de woning
„van den verbruiker of één van diens huisge-
„nooten uit een bakkerij of een broodwinkel."
Door deze bepaling is de invoer van brood
van buiten-af niet volstrekt verboden, maar
hetgeen toegestaan is, is binnen zulke grenzen
vervat, dat de stedelijke bakkers daarvan,
waar het immers versch brood betreft, geen
noemenswaardige concurrentie kunnen onder
vinden.
De Hoomsche verordening is door Gedepu
teerde Staten goedgekeurd en heeft kracht van
wet gekregen. De Hoornsche gemeenteraad is
daardoor de eerste in den lande, welke den
bakkers-nachtarbeid verbiedt. En Alkmaar
zal een der eerste gemeenten zijn, welke dit
voorbeeld navolgt. Het was Donderdag eeni-
gen op de tribune aanwezigen bakkers aan te
zien, hoezeer zij zich daarover verheugden I
„Daar komt mijnheer Fredenskirch aan
Nu kan die het ook dadelijk hooren en er zijn
veto tegen uitspreken."
„Een veto? Tegen wat?" vroeg Fredenskirch
bij het binnentreden zonder bijzondere be
langstelling.
„Mijn zuster wil weg. Voor goed en voor
altijd, morgen all"
Dat kwam er half woedend, half wanhopig
uit.
Oscar had zich afgewend en keek, bij het
raam staagde, naar den opnieuw neervallen
den regert; die den ganschen bonten berfst-
Eracht van zijn tuin in grijze, zware sluiers
ulde.
De jongen trad dicht op hem toe en legde
de hand op zijn arm.
„U moet haar de les lezen, beste meester
Wat is dat voor een onzin om heel alleen in
den vreemde lés te willen geven, beste mees
ter, schilderijen copieeren dan moet zij lie
ver voor ons werken als zij volstrekt niet weer
met de hoogere kunst wil beginnen."
Oscar slikte met inspanning. Met half afge
wend gelaat naar de verregende dahlia's, die
onder het raam stonden, kijkend, zei hij
„Heb je je zuster dat gezegd, Robby?" Hij
wachtte met ingehouden adem op antwoord.
„Ja, maar zij heeft er mij geen antwoord op
gegeven."
De oude man bij den haard keek bezorgd
naar zijn zoon. Zoo langzamerhand meende
hij te begrijpen, waarom Oscar zich met
zoo'n blinde overijling aan het werk overgaf
„Wilt u met haar spreken, meester?"
drong Robby aan.
Oscar trok langzaam zijn schouders op.
Hij vermoedde half en half wat Gustatva
Hil wegdreef. En hij vroeg zichzelf af:
Kan het werkelijk zoo zijn, dat zij er zoo
zeer op gesteld was voor Untersberg werk te
Jae. Degeling, Kraanbunrt 6.
De DIRECTEUR van het DISTRIBUTIE
BEDRIJF van ALKMAAR brengt ter alge
meene kennis, dat MORGEN, 27 MAART,
ANTHRACIET KAN WORDEN VER
STREKT
De bestelling gelieve men aan den Brand-
stofhandeiaar op te geven, met opgave van
legitimatienummer.
De Directeur voornoemd,
D. SCHENK.
KORTE BERICHTEN.
De vice-opperbevelhebber der Tarksche
legers, Enver Pacha, bracht een bezoek aan
het Duitsche hoofdkwartier, hield besprekin
gen met den keizer, von Hindenburg en Lu-
dendorf en bezocht vervolgens het westelijk
front.
Wolff spreekt de volgens het agent
schap door de Entente verspreide geruch
ten tegen, dat er hier en daar in Duitschland
oproer zou zijn uitgebroken, 't Is overal rus
tig, zegt Woiff.
De oorlogsvoedingsdie
dienst in Duitsch
land heeft thans eindelijk toegestaan, met den
verkoop der verduurzaamde groenten te be
ginnen, maar vlot loopt de zaak nog niet.
—7 Weensche bladen weten te vertellen van
leveren? Neemt zij het ibij zoo kwalijk, dat
ik mijn woord niet heb gehouden, niet op
mijn afspraak op den avond van het feest
ben teruggekomen?"
Hij slaakte een diepen zucht en drukte zijn
voorhoofd tegen de koude ruiten. Zijn ge
dachten verdrongen elkaar en waren ver
ward. ij|
„Hoe zal ik uitvinden wat zij denkt en ge
voelt? Waarom ontwijkt zij mij? Waarom
spreekt zij niet tegen mij? Zij moet mjmera
toch weten, dat een enkel goed woord, een
vriendelijke blik uit haar oogen alles effen
en gemakkelijk zou maken. Ik? Wat moet
ik haar zeggen? In vergelijking van het
geen ik voor haar gevoel, blijven woorden
woorden en hebben geen waarde."
Hij was naar buiten gegaan, zonder naar
de anderen dm te kijken. Met zware, lang
zame schreden en verdiept in zwaarmoedige
gedachten, liep hij in de tuinpaden op en
neer.
Hij voelde niet, dat de regen zijn dik haar
vochtig maakte, niet de nevelachtige kilheid,
die uit de struiken en grasperken op hem
aandrong. Lichaam en ziel werden gefol
terd door pijn en angst. Zij wou weg en hr
had geen recht haar te houden, zij, die hi'
bemind en heimelijk aangebeden had van he
oogenblik af, dat hij haar voor het eerst hac
gezien. Hij kon haar niet verliezen en mocht
iiaar niet houden!
Hij kon zijn oogen niet van haar afwen
den en mocht ze niet tot haar opslaanWat
moest er komen van dezen vreeselijken twee
strijd, die zijn gemoed verscheurde.
Wordt VMwsègd.
COURANT.
