DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN.
Hondenbrood.
AARDAPPELEN.
DONDERDAG 24 MEL
No. 120
Hondefd on negentiende Jaargang.
1917.
Abonneientsuriis per 3 maanden f UO. fr. p. post f L50. Adyertenöeprfisl2i cl p. regel, pote letters naar ptaatsraimte. Brieven fr. fl. V. Boek- en Bandelsdrakkani v.h. HERNIs. COSTER 4 ZOON, Voordam C 9. Telefnr. 3.
KWEMlAJXD.
Uitbetaling vergoedingen
wegens
3 K.G. Klei-aardappolen.
Over den abonnementsprijs wordt bi] vooruitbetaling beschikt. Bewijsnummers 5 cent.
ALKMAAR, 24 Mei.
Nauwelijks is de tiende Isonzo-slag geëin
digd, althans de eerste faze, want het is mo
gelijk, dat de Italianen het er niet hij laten
zitten, of generaal Cadoma, die een bekwaam
man moet zijn, al heeft hiji weinig geluk,
waagt een nieuwe aanvalspoging op het
Karstplateau. Het Italiaansche offensief
werd begonnen over het geheele front tusschen
Tolmein en de zee. Spoedig bepaalde de strijd
zich enkel tot de streek ten noorden van
Görz, dichter in de buprt dus van het zoo
vurig begeerde Triest.
Op het oogenblik waarop dit overzicht ge
schreven wordt in den< voormiddag, van
daag hebben we enkel nog maar de Oos-
tenrijksche mededeeling ontvangen, luidende
„Op het Karstplateau is sedert hedenmiddag
een slag aan den gang." Het is mogelijk, dat
de Italianen thans gelukkiger zullen zijn,
maar meer waarschijnlijk is het te achten,
dat groote resultaten ook in .dit gebied zullen
uitblijven. De Oostenrijkers liebben zich ook
hier sterk kunnen maken eni de Russen zullen
thans den Italianen, niet zijdelings te hulp
komen. Maar men kan nooit weten
Van de andere oorlogstooneelen geen bij
zonderheden.
Zooals men weet, wenscht de entente de re
organisatie van Europa, waaronder zij o.m.
verstaat de verbrokkeling van Oostenrijk,
meer officieel genoemd die oplossing der Oos-
tenrijksch-Hongaarsche monarchie in „natio
nale" staten.
Volgens den parlementairen overzicht
schrijver van de Westminster Gazette, het
invloedrijke liberale orgaan, is er in het En-
gelsche Lagerhuis thans een sterke strooming
voor een' duidelijker uiteenzetting van de En
gelsche regeering nopens haar positie tegen*
over Oostenrijk. Men verlangt, dat Oostenrijk
duidelijk zal wórden gemaakt, dat men. het
keizerkoninkrijk niet mag verbrokkelen. De
onlangs afgelegde verklaringen van minister
Cecil en oud-minister Asquith over de kwestie
van inlijvingen kunnen tot misvatting aanlei
ding geven. Al blijft men de aanspraken van
Italië steunen en1 herstel van Servië en Monte
negro eischen, er is onderscheid tusschen het
i geschil met Duitschland en dat met Oosten
rijk. En de mogelijkheid om te pogen' Oosten
rijk los te maken van Duitschland wordt ver
sterkt door de berichten, welke het Lagerhuis
bereiken over de po'itieke gezindheid en de
toestanden in Oostenrijk.
Aldus de Westminster Gazette.
Het is reeds geruimen tijd gebleken, dat
men in Engeland plannen heeft met Oosten
rijk. Onlangs heeft minister Lloyd George in
een geheime zitting van het Lagerhuis den
binnenlandischen toestand in Oostenrijk be
sproken en de Engelsche pers heeft daaraan
zekere verwachtingen vastgeknoopt. Men
koestert blijkbaar te Londen de hoop, dat
men van Oostenrijk een Ruslandje voor de
midden-mogendheden, met name dan voor
Duitschland, zal kunnen maken. Nu het met
de militaire operaties niet zoo best opschiet,
wil men den1 politiéken weg wat meer bewan
delen. Het lijkt er op het oogenblik niet naar,
dat deze poging veel succes zal opleveren.
Oostenrijk toont zich aan het front uitnemend
te kunnen handhaven, hetgeen ongetwijfeld
voor een goed deel te danken la aan. Duitsch
land. Blijkens wederzij dsche verklaringen zijn
Oostenrijk en Duitschland! het 'ten opzichte
van de oorlogs- en vredesvraagstukken1 volko
men eens. En wat er verluidt van de binnen-
landsche toestanden, klinkt niet zoo onrust
barend, dat dit een vasten grondslag voor de
Engelsche verwachtingen oplevert. Zeker,
Oostenrijk is zeer geneigd tot het sluiten van
den vrede, maar het weet ook zeer goed, dat
daarVoor twee partijen noodig zijn. De jonge
keizer is druk bezig de Oostenrijksche parle
mentaire machine weer op gang te helpen
brengen, hij confereert voortdurend met par
tijleiders over de samenkomst der volksverte
genwoordiging tegen het einde dezer maand
en in Hongarije heeft hij er niet tegen opge
zien graaf Tisza te laten heengaan, vermoede
lijk omdat diens kiesrechtvoorstellen niet ver
genoeg gingen.
Misschien is men in Engeland! beter ge
ïnformeerd over de buitenlandsche toestan
den in Oostenrijk-Hongarije, maar wat hier
bekend is, is niet in overeenstemming met de
Engelsche opvattingen daaromtrent. Toch is
het reeds van belang, dat in Engeland po
gingen, om Oostenrijk voor zich te winnen,
worden overwogen.
Het is overigens te begrijpen, dat men in
Engeland alles wel wil doen, om Duitschland
er onder te krijgen de liefdesbetuigingen,
waarmede Duitschland Rusland voortdurend
en te vergeefs lastig valt, hebben geen ander
ópgmerk ten opzichte van Engeland.
President Wilson heeft nog eens weer ver
zekerd, dat Amerika geen; haat voelt jegens
het Duitsche volk, maar het wil een einde ma
ken aan de aanspraken van de autocratische
regeering, die z.i. handelt met doeleinden, tot
welke het Duitsche volk nooit zijn toestem
ming heeft gegeven.
Amerika zal ongetwijfeld met genoegen
hebben gezien, dat Brazilië haar onzijdigheid
heeft opgegeven en dat Honduras en Nicara
gua eveneens de betrekkingen met Duitsch
land hébben afgebroken.
De ententepers raadt nu Zweden aan desge
lijks te doen. Erfzijn n.l. drie kostbare Zweed-
sche schepen in het z.gm. gevaarlijke gebied
getorpilleerd, waarbij menschen zijn omgeko
men. Er zit in Zweden echter nogal Duitsche
sympathie en' Zweden's belang brengt mee
buiten den oorlog te blijven. De Duitsche ma
rine schijnt echter van oordeel, dat zij zich
ten opzichte van de onzijdigen alles maar
mag veroorloven. Doch ook dit onrecht zal
zich wreken. Is het niet nu, dan daarna Ook
Duitschland zal ondervinden, dat het heel
wat goed te maken heeft!
KORTE BERICHTEN.
Over den brand in de Hongaarsche stad
Oyöngyös wordt nader gemeld dat die, in
het ziekenhuis ontstaan, door den sterken
wind snel om zich heen greep. Meer dan
18.000 inwoners zijn dakloos geworden. Het
Franciscaner-klooster, het krankzinnigenge-
st'cht, de groote kerk en het stedelijk magazijn
met groote voorraden meel zijn vernield. De
schade wordt op 20 millioen kronen geschat.
Er zijn 7 menschen omgekomen. Keizer Karei
is met zijn gemalin naar de stad vertrokken.
In Bohemen is het dorp Okerreuth ge
heel vernield door' een brand, die door een 17-
jarigen jongen is gesticht.
De Russische Raad van Arbeiders en
Soldaten protesteerde tegen het doodvonnis
van Adler en wekte de socialisten in de Mo
narchie en de onzijdige landen op de terecht
stelling te beletten.
De Badensche minister van Binnen-
landscke Zaken verklaarde, dat de regeering
van Baden de politiek van Bethmann Holi-
weg deelde.
De Turkscke legatie in Den Haag ver
klaarde dat de berichten omtrent gruwelen bij
de ontruiming van Jaffa en Is&evié onjuist
zijn.
De heeren Viviani en Joffre kwamen in
de Fransche haven Brest terug van hun reis
naar Amerika.
Men overweegt in de Duitsche steden de
invoering van steenkoolkaarten.
Bij de hongeropstootjes te Lissabon,
Zondag, zijn, naar de Times nader meldt, 22
dooden en 300 gewonden gevallen, voor
2.400.000 schade is er aangericht.
Er is een Russische missie, bestaande
uit 4 leden, in Amerika aangekomen.
De Parijsche politie-prefect heeft be
paald, dat voortaan op Zondag, Maandag en
Dinsdag geen vleesch mag worden verkocht.
Een aantal inwoners van Washington
heeft een inschrijving geopend voor den her-
bouw van de Fransche stad Noyon. Er zijn
reeds 6000 dollars bijeengebracht.
DE OEREQUIREERDE SCHEPEN.
Zooals wij reeds mededeelden, bedt de
minister van landbouw een aantal schepen
geréquireerd, om In ballast uit te varen, 'ten
einde via Halifax in de Vercenigde Staten
graan voor de regeering te gaan halen. Deze
schepen, welke te zamen ongeveer honderd
duizend ton graan kunnen vervoeren, zijn:
de Clio, de Vesta en de Bacchus van de Ko
ninklijke Nederlandsche Stoomboot Maat
schappij, de Soestdijk en de Zuiderdijk van
de Holland Amerika lijn, de Winterswijk van
de firma Erhardt Diekker te Rotterdam, de
Java en de Borneo van de Maatschappij „Ne
derland", de Rijndijk van de firma Solleveld,
van der Meer en Van Hattem te Rotterdam,
de Texel van de maatschappij „Triton", de
Besoeki van den Rotterdamschen Llod, de
Phecda, dei Alkaid, de Bellatrix en de Merak
van Nievelt Goudriaan Co. te Rotterdam,
de Veerhaven, de Waalhaven en de IJsselha-
ven van Gebrs. Van Uden te Rotterdam, de
Bestum en de Leersum van de stoomvaart
maatschappij „Oostzee", de Larenberg van
de stoomvaartmaatschappij „Hillegersberg"
en de Noord-Brabant van de stoomvaart-
maatsch. „Noord-Brabant".
DE ZEILTRAWLERS STILGELEGD.
Behalve de stoomvisschersvloot is thans
ook nog een groot deel der zeiltreilers te IJ-
muiden stilgelegd. De oorzaak daarvan is,
dat de reeders het bedrijf niet loonend achten
bij den tegenwoordigen lagen prijs van de
schollen, welke toch in hoofdzaak de vang
sten der op de kust Visschende treilloggers
vormen.
Aangezien Duitschland van deze vischsoort
niets en Engeland alleen de contractueel vast
gestelde hoeveelheid van 35 procent koopt,
komt het overige in de vrije markt en behaalt
dan een gewonen prijs van vóór den oorlog,
namelijk van 5 tot 7 per kist.
De reeders, die hun visch opgevorderd zien
door de'regeering voor de binnenlandsche
distributie, zijn beter af, want die krijgen
aanmerkelijk booger prijzen.
DE TREILER BATAVIER II
VRIJGEGEVEN.
De stoomtrawler Y. M. 107 „Batavier II"
van de reederij van denzelfden naam, welk
vaartuig den 7den Mei door een Duitschen
duikboot in de Noordzee aangehouden en
naar Wilhelmshaven werd opgebracht, is, na
Veertien dagen te zijn vastgehouden, heden*
morgen weer in de visschershaven te IJmui-
den aangekomen.
ZEPPELINS.
Om ongeveer 7 uur koersten 3 Zeppelins
voorbij den Helder, 2 in westelijke richting,
zeer goed waarneembaar, terwijl een tweede
3-tal om 9 uur passeerde. Het ongewone
schouwspel trok zeer veel menschen en op
den dijk heerschte een gezellige drukte.
Ook in andere plaatsen, Nes op Ameland,
Petten en IJmuiden, heeft men gisterenavond
Zeppelins gezien.
RECHTSTREEKSCHE AANVOER
UIT AMERIKA.
Naaf de uitvoerende commissie van de N
O. T. mededeelt, kunnen de navolgende arti
kelen voortaan weder rechtstreeks uit de Ver-
eenigde Staten naar ons land worden ver
scheept via Halifax (dus zonder deze over
Engeland behoeven te gaan): blik, blikken
bussen, babbitsmetaal, antimonium (erts, re-
gulus en zuiver metaal), asbest.
BOTER EN EIEREN.
Door het Rijks-Centraal Administratiekan
toor voor de distributie van levensmiddelen
is den gemeentebesturen medegedeeld, dat in
verbancf met de ministerieele beschikking, de
eierveilingen uiterlijk ia de volgende week
zullen worden stopgezet, zoodat van dat tijd
stip af de distributie uitsluitend via de ge
meentebesturen zal plaats hebben.
Naar aanleiding hiervan wordt den ge
meentebesturen in overweging geven, de aan
vragen voor regeeringseieren bij' bovenge
noemd bureau geregeld in te dienen, en wel
.te zorgen, dat deze aanvragen des Maandags
vóór 2 uur nam., genoemd bureau bereikt
hebben.
Ten aanzien van boter wordt, met het oog
op het komende warme jaargetijde, de aan
dacht er op gevestigd, dat bij verzending van
boter als vrachtgoed, de zendingen dikwijls
lang onderweg blijven, hefgcen ten gevolge
'heeft, dat de boter in kwaliteit achteruitgaat
Het Centraal Administratiekantoor voor
de distributie van levensmiddelen geeft daar
om in overweging de boter per spoor als ijl-
goed te doen verzenden en verzoekt den ge
meentebesturen, zoo dit verlangd wordt, deze
expeditiewijze bij de boter-aanvragen steeds
uitdrukkelijk te vermelden.
STADSNIEUWS.
OHRISTEL1JKH SCHOOLDAG,
(vervolg).
In de middagvergadering behandelde prof.
Dn H. Bavinck het onderwerp „De nieuwe
opvoeding."
De heer A. Ouwehand leidde ook dieze bij
eenkomst en verzocht Ds. Hoek van Enkhui-
zem na het zingen van psalm 119:17 voor te.
gaan in het gebed.
Dat de middagvergadering zoo druk be
zocht was verheugde spr.
Prof. Bavinck'wees er op dat de vrede nog
niet in het zicht was.
Alle volkeren zijn desniettemin bezig den
nieuwen toestand voor te bereiden, die met
den vrede Intreden zal.
Allen die eenigermate bevoegd zijn, zijn
van meening, dat evenals de Fransche revo
lutie oen inleiding was van een nieuwe perio
de, ook deze krijg een uicuwe periode in den
vooruitgang der menschheid over geheel de
aarde zal brengen.
De schuldenlast, waaronder de volkeren
na den oorlog gebukt zullen gaan, is enorm
Voor'ons volk is deze last reeds gestegen tot
1000 millioen. Millioenen mannelijke krach
ten zijn in hun beste perioden weggerukt of
verminkt. Er zal daardoor een tekort aan ar
beidskrachten komen. De vrouw is in allen
arbeid doorgedrongen en zal daaruit lang
zaam weer terug moeten gaan.
Dit alles zal een organisatie en denkkracht
eischen van ongekenden omyang.
Sociale en1 socialistische maatregelen zullen
niet plotseling ter zijde gesteld kunnen wor
den.
De school en de kerk leiden in alle landen
door dien oorlog zeer. Duizende onderwijzers
zijn gesneuveld) of voor hun léven vórminkt.
In Duitschland en Frankrijk zijn klassen van
70 en> meer aan één leerkracht toevertrouwd.
In Frankrijk zijn verschillende parochiën
toevertrouwd aan één pastoor. De dienst kan
daar niet worden verricht overeenkomstig de
bèhoeften. In,tal éan dorpen en steden ont
breekt het ook aan het vereischte personeel
om toezicht te houden. De tuchteloosheid' en
de verwildering onder de jeugd van 8 tot 12
jaar is zeer toegenomen.
In alle landen is men bezig deze dingen
onder de oogen te zien. Duitschland, dat op
het onderwijsgebied 10-tallen van jaren den
voorrang behield, tracht dien te behouden.
Bijna de gansche wereld verzet zich tegen hef
Duitsche volk, spr. wil de redenen en de aan
leiding door Duitschland daartoe gegeven,
niet beoordeelen, maar waar men ziet, dat
dag aan dag meerderen zich tegen Duitsch
land keeren, dqar zal men inzien, dat zonder
een wondei; van Gods genade de haat tegen
Duitschland zal blijven doorwerken.
Duitschland wordt overtuigd dat het moet
durchhalten en men1 begrijpt, dat men alle
krachten moet concentreeren voor de nieuwe
opvoeding van het volk, om in den haat na
den oorlog als volk staande te blijven.
De nieuwe opvoeding steunt op die evolutie
leer. Het komt er op aan om de theorie waar
bij de mensch leiding zal geven toe te passen
bij het onderwijs.
Het idealisme dat in Duitschland thans
weer omhoog gaat draagt een ander karak
ter dan dat van de vorige eeuw van Hegel en
anderen. De mensch heeft de natuurkrachten
leeren beheerschen en kennen. Men wil de
wetenschappen van de psychologie en paeda-
gogiek opk bij het onderwijs op dezelfde wij
ze toepassen' als de natuurwetenschappen in
de vorige eeuw, opdat men de ziel zal kunnen
kneden, als een mechanisme; door den juis-
ten kijk op de ziel van den mensch wil men
dit bereiken.
In de experimenteele paedagogiek wil men
alles zooveel mogelijk langs mdeelingen be
handelen.
Men hoopt met t onderwijs langs den vas
ten regelmatigen wetenschappelijken gang,
niet langs afgetrokken theorieën en beschou
wingen, een heerlijke toekomst tegemoet te
gaan, opdat men 't mechanisme van 't zielele-
ven van ieder individu kan ontleden. Spr. her
innerde er aan dat prof. Hijmans uit Gronin
gen hiervan heil verwacht. De kennis van het
zieleleven van een kind is ontzaggelijk be
langrijk en iedere vader en moeder dient het
karakter van ieder kind te leeren kennen.
Zij weten dat niet allen op dqzelfde leest
geschoeid kunnen worden.
Er moet dus wetenschappelijke kennis van
het zieleleven van ieder kind komen. De men-
schenkennis moet gebaseerd zijn op liefde,
't Heil verwacht men. niet meer van den soci-
alistischen heilstaat. De socialisten zijn trou
wens zelf voorzichtig geworden. Voor het on
derwijs is het van belang de kinderen naar de
begaafdheden te rangschikken (het stelsel
van Manheim).
Kinderen zijn zoo verschillend'. Hét ant
woord van de Gereformeerden „wij moeten in
Gods beschikking berusten", geeft wel berus
ting doch tost de kwestie, die niet op te tossen
is, ook niet op.
Het is wel gewenscht om toch te streven
naar zooveel mogelijk klaarheid.
Het is van belang dat ouders en onderwij
zers op de hoogte zijn van het humeur, tem
perament en de karakter-eigenschappen van 't
kind en daarmede rekening houden.
Het natuurlijk goede in ieder kind) moet
ontwikkeld worden. Het \L. O. in ons land
kan niet op bijzonder goede resultaten bo
gen. De criminaliteit en de verwildering der
jeugd; stelt de opvoeders in alle landen voor
groote problemen. Spr. besprak hierop de
natuurlijke teelkeus en de selectie, waardoor
men op het denkbeeld) is gekomen, de standen
scholen op te heffen en de begaafden op den
voorgrond te brengen. Men wil daardoor in
de toekomst in Duitschland, de eenheids-
school, waarbij alleen de innerlijke krachten
van het kind den doorslag geven.
In den nieuwen tijd is de methode op den
voorgrond gekomen om de scholen tot ar-'
beidsscholen tc maken, waar de kinderen ook
met hun handen handig worden, om staats
burgerlijk bekwame burgers te krijgen.
In Duitschland wil men daarom het onder
wijs dienstbaar maken aan het patriottisme.
Door het inleven van de staatsburgerlijke op
voeding zal men prachtige resultaten berei
ken.
Wij christenen willen dit ook wel omdat wij
de vaderlandsliefde erkennen als een macht,
als een edelen hartstocht.
De vaderlandsliefde ls een levenwekkende
kracht, maar staatsburgerlijke burgerschap ls
niet het hoogste. Het kan noodig zijn om ter
wille van Christus' gemeenschap de vader
landsliefde te verloochenen.
Het doel van het onderwijs moet daarom
ontleend zijn aan de idealen, den godsdienst.
De nieuwe richting in het onderwijs zal
dus niet alles brengen. Spr. hoopte, dat men
het gevaar dat er in de nieuwe opvoeding lag,
n.l. het opdringen van dwang, zou weten te
keeren. Tegen den dwang, die daardoor
moest komen, diende men de vrijheid te stel
len die de basis is van de christelijke opvdé-
ding, die daardoor beter ls dan dé nieuwe.
(Applaus).
De heer Zeil Langhout van Purmerend,
meende dat de te verwachten verflauwing in
de liefde voor het christelijk onderwijs niet
het eenig gevaar was, aan het nieuwe art. 192
verbonden. Spr. oordeelde het een groot ge
vaar, dat thans het leerplan onderworpen
moest worden aan de goedkeuring van den
Staat.
Ds. Hoek te Enkhuizen vroeg wat of inlei
der van de' door Duitschland voorgestane
nieuwe opvoeding voor de toekomst verwacht
te. Spr. wenschte gaarne mede te vernemen,
hoe de nieuwe opvoeders over den hand den
ken, die het mechanisme van de ziel aanvat*
ten.
De Burgemeester van Alkmaar
brengt ter kennis van belangheb
benden, dat de nltkeerlng der ver
goedingen, loopende over ket tijd
vak van 10 tot en met 23 KkaX, Bal
plaats kobben ten ettadkalzeop
Zaterdag 26 Het (k&, voor Eooveel
de LA1DWEËB en dan XASflK
STORM betreft van ÏO11 onr en
voor zooveel de MÜXX16IX] aiMigaast
van 11-12 nns.
Alkmaar, 24 Mal 1917.
De Burgemeester voornoemd
JAN D€ WIT Dz., laao Bnrgem.
De DIRECTEUR va» hat DISTRIBUTIE
BEDRIJF van ALKMAAR brengt ter alge-
meene kennis, dat gedurende deze week
(dus van 21 tot en met 27 Mei 1919) op
bon So. 5 verkrijgbaar wordt gestald
Alkmaar, 24 Mei 1917.
De Directeur voornoemd,'
D. SCHENK.
DB DIRECT1ÜR va» ket DISTRIBU
TIEBEDRIJF van ALKMAAR, noodigt hon-
ders van hondan, die gebruik wensekan te
maken van fle DISTRIBUTIE VAN WON-
DENBROOD, uit, zloli ten spoedigste
ten zjynen kantore aan te melden,
met opgave van het aantal honden,
dat ln hun bezit ls.
Alkmaar, 24 Mel 1917.
De Directeur voornoemd,
D. SCHBNK.
GEVONDEN VOORWERPEN.
Een taschje met schrijfgereedschap, een
schooltasch, een ring met sleutels, vier tasch-
jes, een rijwielpomp, een tabaksdoos, twee
bankbiljetten, een bril in étui, een slangetje
van een rijwielpomp, een gouden ringetje,
een hoepel, een parapluie, een potlood, drie
portemonnaie's met inhoud, een paar sok
ken, twee zilverbons. twee armbandjes, een
odeur-fleschje, twee Halskettinkjes, twee doo-
de duiven, een hondenriem, twee rozenkran
sen, een knipmesje, twee medaillons, een R.
K kerkboekje, een broche, twee sleutels, een
koralen kinderhalsketting, een zakdoek, waar
in eenige centen, een horlogeketting, een pas
ser, een zak graan, een handschoen, een
beursje met rozenkrans, een spade, een cate
chisatieboekje, een meisjeszak met portemon-
naie, een hondentuig, een leeren ceintuur en
een kinderfrontje.
Alkmaar, 23 Mei 1917.
De Commissaris van Politie,
W. Th. v. GRIETHUIJSEN.
In de eenheidsscholen zat z.i. veel goed,
maar op welke wijze moest men de leerlin
gen inaeelen?
Dr. Harrestein te Noord-Scharwoude, oor
deelde het moeielijk om in de school verschil
lende maatstaffen aan te leggen tegenover de
kinderen, om te voorkomen dat de oudera
bewéren dat de onderwijzer partijdig is.
Prof. Bavinck, de vragenstellers van ant
woord dienende, wees ej inzake art. 192 op,
dat men van rechts in de Tweede Kamer wel
getracht heeft om de vrijheid van den onder
wijzer te handhaven. Daar staan echter twee
partijen tegenover elkander en daarom be
rust art. 192 ten aanzien van het leerplan en
de deugdelijkheid op een compromis.
Dit kan gevaar opleveren, doch spr. stelt
zich daarvan niet zooveel voor.
Allé bijzondere scholen vormen een mach
tige partij. Wanneer een schoolopziener zich
ongegrond te veel op zijn partijbeginsel zou
plaatsen, dan zou er zeker verontwaardi
ging opgaan. De bijzondere scholen zullen
daarom goed doen zich distrrctsgewijze te
vercenigen.
Tegen.de waarborgen van deugdelijkheid
had spr. echter geen bezwaar; bij verlangde
niets anders dan dat het christelijk onderwijs
zoo deugdelijk mogelijk zal zijn, de overheid
is uit eigen plicht geroepen toe te zien hoe
het geld wordt uitgegeven.
De eischen van waarborgen mogen geen
bezwaar ontmoeten, mits de richting van het
onderwijs wordt vrijgelaten.
De christelijke scholen zijn geen scholen
die met gebed geopend, onder dankzegging
gesloten en waar mede de bijbel gelezen
wordi
Dat komt er bij, maar zij moeten worden
de beste scholen op het gebied van het maat
schappelijk onderwijs. Zij moet omhoog, niet
achterblijven, maar als het kan, vooraan
(Applaus.)
Wat er van de nieuwe opvoeding verwacht
moet worden weet spr. niet. Deze zal trou
wens eerst nog uitgevoerd moeten worden
Ook in Duitschland is ze nog niet ingevoerd
en de minister van onderwijs in Pruisen heeft
'zich er zelfs ongunstig over uitgelaten. Toch
zal men in Duitschland wel in de richting
ALRMAARSCHE COURANT.
