DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN.
DE OORLOG.
he?kmerk Fleur de Marie.
Dlitrlbufle m leyeiumlMii.
U* 253
Honderd #en negentiende Jaargang
191?
Aboiuéiitsprlls MI wonrttbelaltirg p. 3 maarts 1.30 0. j. po11.30. Bewiismim 5 al. MTOtmtleprlls IS al p. ren' nootn') letters saai plaatsroM. E' ft. 1.1. <W - sa BandeisSrokkatl' Bern. Easier J Ze., loorilani 0 9, Tel. 3.
ZATBBDA6
27 O C T O B E E.
Liverw ook prima Maatwerk
De Gameemtebegrooting.
Verlangt U een prima -4JI, oentsigaar
NEDERLAND.
Dames- «r
Damstraat 1
Amsterdam
DM nummer beetaat uit S bieden.
ALKMAAR, 27 October.
De Franschen en Engelschen hebben een
nieuwen aanval aan het Yperen-ïromt gedaan.
De Engelschen melden alleen nog maar, dat
de vorderingen bevredigend zijn. De'Fran
schen zijn wat uitvoeriger dan him bondge-
nooten. Zij verklaren, dat die troepen, terwijl
het water tot hun schouders kwam, door een
tweetal beken zijn gewaad en in weerwil van
de moeielijkheden van het terrein ernstige
vorderingen hebben gemaakt. Zoo zijn het
dorp Draaibank, het boseh van Papegoed en
tal van versterkte hoeven en steunpunten In
handen der Franschen gevallen, terwijl een
honderdtal Duitschers gevangen genomen
zijn. De Duitschers berichten, dat sterke aan
vallen der Franschen en Engelschen van
Bixschoote tot de spoorlijn Roessefaere-Ype
ren en aan beide kanten van den straatweg
Meenen-Yperen ondanks verscheidene storm-
lóopen in de verdedigingszóne mislukt zijn.
Aan de opgegeven Fransche terreinwinst valt
echter niet te twijfelen.
Uit de operaties valt af te leiden, dat de
Franschen en Engelschen pogen het Houthul
sterbosch, dat geduchte Duitsche verdedi
gingswerk, zoo moeielijk door den recht-
streekschen aanval te nemen, van het westen
en oosten uit te omsingelen.
In elk geval is de laatste dagen gebleken,
dat de actie nog niet afgesloten is en dat men
hoopt, den Duitschers nog verder terug te
drijven.
Sneller zal zich ongetwijfeld de nieuwe
operatie aan het Italiaansch-Oostenrijksche
front ontwikkelen*en zij is er ook een op veel
grooter schaal en zal wanneer zij kan wor
den voortgezet, tot belangrijke resultaten lei
den. Reeds nu is de noordervleugel van het
Italiaansche leger aan het wijken gebracht en
werden de Italianen gedwongen, de hoog-
vlakte van Bainsizza en Heiligen Geest, het
zoo moeielijk veroverde terrein, te ontruimen, |j
ten einde nog tijdig over de rivier te kunnen
komen. Reeds nu strijden die legers de® mid-
den-mogendheden op verschillende punten
op Italiaansdien bodem. Het aantal gevan
genen werd gisteren op 30.000 man, on
der wie 700 officieren, de buit op meer dan
300 kanonnen opgegeven. Volgens een later
bericht heeft de voortzetting der doorbraak
bij Flitsch en Toknein tot nieuwe successen
geleid en nemen het aantal gevangenen en de
buit toe. Duitsche militaire schrijvere geven
te verstaan, dat de hoofdstoot wellicht nog
elders zal worden uitgevoerd. Is dit juist,
dan zal die hoofdstoot wel in Tirol plaats
vinden.
Toen de Oostenrijkere verleden Jaar in
Zuid-Tirol een succesvol offensief inzetten,
trad het kabimet-Salandra ai
Het treft eigenaardig samen, dat het
Duitsch-Qostenrijksche offensief weer samen
valt met een Italiaansche kabinetscrisis.
Het mraisterie-Boselli is van den 19den
Juni 1916 af aan het bewind geweest Thans
heeft de Italiaansche Kamer met 314 tegen 96
stemmen geweigerd vertrouwen in de regee
ring üit té spreken, waarna het kabinet zijn
ontslag heeft genomen. De politieke malaise
zal door den terugslag aan het front allicht
verergerd worden.
Frankrijk is ook nog niet door zijn poli
tieke malaise heen. Het ministerie heeft na
de uittreding van den heer Ribot en de opne
ming van den heer Barthou een meerderheid
gekregen. Maar welk een? 288 leden stemden
voor, 137 tegen en ie rest was weg. Zoo lijkt
de positie van het kabinet-Painlevé verre van
sterk. i
In Duifschland heeft men geen openlijke,
maar dan toch zeker niet minder belangrijke
crisis. Daar gaat het om de positie van den
rijkskanselier. De beslissing wordt in het
midden der volgende week verwacht. Inmid
dels wordt even hard verzekerd, dat hij blijft,
als dat hij zal heengaan. Het meest waar
schijnlijk lijkt echter, dat dr. Michaëlia zal
worden vervangen.
maakt oorlogswinst, zij lijdt evenwel ook
oorlogsschA Soms vindt men in denzelfden
post over verschillende jaren na- en voordeel
uitgedrukt. De opbrengst der belasting op de
openbare vermakelijkheden is bijv. in 1914
200 achteruitgeloopen, terwijl er In de
volgende jaren een Btijging valt waar te ne
men.
Abnormaal in gunstigen of ongunstigen
zin kunnen de ontvangsten vooral zijn bij het
marktwezen, bij handelsinrichtingen (haven
en bruggelden) en bij de bedrijven^ Een spre
kend voorbeeld hiervan is wel de omstandig
heid, dat B. en W. de marktgelden en wik- en
weegloonen voor het komende jaar 16000
lager ramen dan ze voor 1917 deden.
In cijfers uitgedrukt, kon men den Invloed
van den oorfog op de Alkmaarsche gemeente-
financiën in de jaren '14 en '15 vinden op
de tentoonstelling op gemeentelijk financieel
gebied te Amsterdam. Het is wel eigenaardig,
dat die belangwekkende gegevens, voor zoo
ver wij althans weten, te Alkmaar niet ge
publiceerd zijn. Op openbaarmaking van het
ongetwijfeld bijgehouden materiaal dringen
Wij alsnog aan, daar dergelijke cijfers stel
lig belangstelling zullen vinden, terwijl
men ze zich zelf niet kan verschaffen. Er is
hier een leemte. Zoodia de begrooting ont
worpen is, wordt ze in haar geheel publiek
gemaakt. Maar de rekening wordt nimmer
volledig openbaar. Het publiek krijgt er het
eerst kennis van door het rapport der raads
commissie, belast met het onderzoek, in welk
rapport slechts de cijfers worden medege
deeld, die der commissie de aandacht, een op-
of aanmerking, een beschouwing waard Bchij-
nen. De zuivere inkomsten en uitgaven komen
als ontvangen en uitgegeven sommen op de
begrooting van twee jaar later voor. Een glo
baal overzicht wordt voorts opgenomen in het
gemeenteverslag op dit oogenblik is het
overzicht der rekening over 1914 het laatst-
verschenene!
Is deze toestand niet een beetje zonderling?
Men geeft het publiek de geraamde, men ont
houdt het echter de juiste cijfers, Anders ge
zegd: de verwachte finanrieele toekomst (de
begrooting) wordt met spbed volledjg bekend
gemaakt, de finandeele werkelijkheid, zooals
die blijkt uit het tegenstuk der begrooting, de
rekening, daarentegen slechts zeer onvoldoen
de en bovendien zeer laat.
Bezit men derhalve ten stadhuize de gege
vens, die het mogelijk maken onmiddellijk een
djferbeeld te geven van den invloed van den
oorlog op de uitgaven der gemeente, daarbui
ten kan men zich hiervan slechts een denk
beeld vormen. Men zou de uitgaven kunnen
nagaan, welke een meer dan gewone stijging
aanwijzen (bijv. de bijdragen voor het armen
wezen) eu die, welke uit bijzondere maatre
gelen voortspruiten (zooals de voorziening in
levensbehoeften). Wij zullen dit niet doen.
Wel echter willen we in ronde djfers naast
elkaar plaatsen de stijging welke de uitgaven
in het laatste oorlogsjaar, waarvan de finan
deele uitkomsten bekend zijn, hebben onder
gaan in vergelijking met de uitgaven in het
laatste jaar vóór den oorlóg, en de stijging
der ramingen van de laatste begrooting vóór
den oorlog en van de thans verschenene. Wij
krijgen het volgende overzicht:
Kinder-Confeotie
Door VQAig^nInkoop
van de besta stoffen
zijn wij In staat U
de meest
Moderne Mantels
tegen lagen pr(Js am
te bieden.
AFDEELINO
0.000 11.000
0.000 0.000
0.000 19.000
Dienst 1918.
II (Slot).
ALKMAAR, 27 October.
In het artikel van gisteren is nagegaan,
welken invloed de oorlog uitoefent op de op
brengst van den hoofdelijken omslag. Ook
andere inkomsten van de gemeente zijn, zij
het dan ook niet in de zelfde mate, aan dien
invloed onderhevig. Sommige opbrengsten
zijn toe-, andere afgenomen. De gemeente
1. Koste» van algamaon
beslui»
2. Koete» va» lavordarlag
van da plaatselijke ba*
lastlagen enz.
3. Koste» van ondtriioud
van gemeante-aigai*
dommtn en uitgaven
voor gemeentelijke be
drijven
4. Kosten der openbare
veiligheid, verlichting
en brandweer
ft. Kosten der plaatselijke
gezondheidspolitie
0. Kosten v. h. onderwijl
1. Kosten van het arm
wezen enz.
8. Renten en aflossingen
9. Pensioenen ea wacht
gelden
10. Andere gew. aitgaven
Dit overzicht doet duidelijk zien, in welke
mate de uitgaven der gemeente sinds het uit
breken van den oorlog zijn gestegen, in welke
mate ook ze verwacht worden in het volgen
de jaar nog te zullen stijgen. Men bedenke
echter wel, dat „sinds" en niet „door" den
oorlog de stijging is ontstaan.
In totaal zijn de ramidgscijfera voor 1918
298.000 hooger dan die voor 1914. Nu zit
1.008
43.000
17.000
68.000
0.000
14.0QQ
8.C00
1.860
78.000
34.000
00.000
11.008
28.000
HEEREN ROOK ER SI
er in deze 298.000 crisis-verhooging, zoo-
als de prijsstijging van de grondstoffen en de
vermeerdering van de kosten van het armen
wezen, maar voor het overgroote deel is die
stijging óf onafhankelijk van den oorlogstoe
stand, óf voorzoover zij wel afhankelijk er
van geweest is, daarvan losgekomen. Als het
vrede werd, juister, als de oorlogstoestand
zich niet meer deed gelden, zouden de uitga
ven der gemeente daardoor niet belangrijk
venpinderen.
Er zijn echter ook crisis-uitgaven, welke als
zoodanig zijn opgegeven, al zijn die dan ook
ten deele als stelposten uitgetrokken.
De memoriepost „bijdrage steun-comité" be
droeg in 1916 7000, ei is verder een memo
riepost voor het telen van gewassen voor de
volksvoeding, een middenstandscrediet-over-
name van 500 en tenslotte een bijdrage
voor het distributiebedrijf van 108.000.
Hiervoor zal worden geleend. B. en W. heb
ben verleden jaar het denkbeeld om te leenen
in overweging gegeven en de Raad heeft het
in beginsel aanvaard. Zoo'n leening zal op
korten termijn moeten werden gesloten. De
hooge aflossingen en de rente (men kijke nog
eens naar de enoime stijgingen van dezen
post!) zullen dan aanzienlijke sommen vra
gen. Er zal in denzelfden tijd oók moeten
woiden voorzien in tal van gioote üitgaven
er zal achtei stand in te Dalen zijn (men
denke aan publieke werken)/op sociaal ge
bied zullen nieuwe eiscben om v;. vulling vra
gen, enz. Voeg hierbij nu* den te verwachten
aanzienlijken achteruitgang van de belastba
re inkomens en ge hebt een aantal factoren,
welke tezamen de naaste toekomst weinig fce
moedigend doen schijnen. Gevraagd mag
daarom worden, of het geen gezonder poli
tiek zou zijn af te zien van het leenen op kor
ten termijn en ook de ongewone uitgaven,
door den oorlog veroorzaakt, uit de gewone
inkomsten te betalen. Het is waar de hoof
delijke omslag zal dan nog heel wat meer
moeten opbrengen. In de eerste plaats echter
kan men thans nog de buitengewone winsten
achterhalen. Ten tweede zal een harde druk
thans allicht minder gevoelig treffen dan na
den oorlog men is gewoon geraakt aan bet
betalen van toeslagen en zal een buitenge
wone verhooging van het percentage der In
komstenbelasting te eerder betalen, wanneer
de tijdelijkheid van dezen bultengewoneu
maatregel van te voren vaststaat. Het voor
uitzicht, dat men den druk van dezen abnor-
malen tijd thans reeds zooveel mogelijk ver
werkt, dat men in de naaste toekomst niet
meer voor ongedekt gebleven crisis-uitgaven
uit het verleden zal hebben te offeren im
mers, waar het een leening op korten termijn
betreft, is van overdragen der lasten geen
sprake, daar het vrijwel dezelfde personen
zijn, die nu of da# de kosten moeten betalen
heeft zijn waarde. Het is wat waard, in
dit opzicht met een schoone lei den vredestoe
stand tegemoet te treden, in plaats van bij
het eindigen van den krijg dik in het krijt te
staan des te dikker naarmate de oorlog
langer duurt.
Trouwens het rijk heeft met zijn tijdelij
ke heffingen ten dezen aanzien eëh voorbeeld
gegeven.
Op al deze gronden meenen we, dat de
vraag of bij dekking der crisis-uitgaven de
voorgenomen dan wel'een andere weg moet
worden gevolgd, alsnog ernstige overweging
verdient, en het belangrijkste onderwerp is,
dat bij de behandeling dier begrooting ter
sprake kan komen.
D17ITSÜII.LA JÜ D.
EN DE RIJNMONDING.
In de Beiersche Kamerzitting voerde giste
ren de onafhankelijke sociaal-democraat Si
mon het, woord, naar aanleiding van de uitla
ting van den koning van Beieren op het con
gres der ka na lisatie-vereenigingen, waarbij
hij de Duitsche Rijnmonding zou hebben ge-
eischt Spr. gaf aan deze uitlating een dusda-
nigen uitleg als zou de koning daarbij aan
geweldpleging tegenover neutraal gebied heb
ben gedacht.
De minister-president sprak dit nadrukke
lijk tegen. Het kan bij den koning niet zijn
opgekomen om aan onderdrukking van
vreemd gebied te denkenhet minst wel aan
het bevriende Nederland, dat zijn neutraliteit
zoo dapper handhaaft De koning hield zich
uitsluitend bezig met een door ernstige tech
nici overwogen mogelijkheid om door een
kanaal-aanleg een Duitsche Rijnmouding ten
scheppen; een denkbeeld, dat stellig alle
Duitschers bezig houdt, ook al ligt de uit
voering er van nog ver in het verschiet.
In het verdere verloop van de zitting riep
de voorzitter den afgevaardigde Simon we
gend zijn kritiek op oen koning tot de orde.
Ook de oentnim-aigevaard igde dr.von Plckler
keerde zich met beslistheid tegen dte verwijten
van den heer Simon en legde er den nadruk
op dat diens uitlating in volkomen tegenstel
ling met de gevoelens van het Duitsche'volk
was
KORTE BERICHTEN.
Naar Reuter verneemt is het Brizili-
aansche sa. Xavao voor de Spaansche kust
getorpilleerd. De Braziliaansche president
verklaarde dat de oorlogstoestand nu door
Duitschland aan Brazilië is opgedrongen
Het Engelsche blad „Nation" bepleit1
de onafhankelijk-verldarlng van Elzas-Lotha-
ringen en ae verheffing van Straatsburg tot
de hoofdstad van den boud; der volken en den
zetel van het hooggerechtshof daarvan.
Met de goedkeuring van het crediet van
4800 mlllioen gulden aanstaanden Dinsdag
Gedurende de week van 28 October tot en
met 3 November 19 W zal verkrijgbaar wor
den
Bon
teld op:
57
58
59
60
61
62
4 K.G. Zandaardappelen.
75 gram Bak- en Braadvet.
100 rijst.
100 gort.
100 zeep.
50 havermout, voor zoo
ver bij den winke
lier voorradig.
MELK.
Voor goed'koope melk zijn geldig bons 43
tot en met 49.
Alkmaar, 27 October 1917.
Voor zoover nog kleiaardappelen van de
distributie bij den1 kleinhandel aanwezig zijn
mogen deze ook op bon 57 worden' verkocht.
REGEERINGISBLOEM EN MEEL.
Met ingang van 29 Oct. zal onder regee-
ringsbloem worden' verstaan: 60 pcf. tarwe
bloem en/of roggebloem; 30 pet aardappel
meel: 10 pet. Amerikaansche bloem; en on
der Regeeringsmeel4b pet. ongebuiild tar
wemeel, 25 pet. ongebuila maïsmeel 25 pet.
aardappelmeel; 5 pet. gries en/of grind
BINNENLAND.
TWEEDE KAMER.
Zonder stemming werd in de zittting van
gisteren den heer Henikemans verlof verleend,
op een nader te bepalen dag den minister van
landbouw te interpelleerem over de aardap
pel voorziening der gemeenten.
Daarna werd voortgezet de behandeling
van de aanvulling der Indische comptabili
teitswet met bepaling omtrent schadevergoe-
door ambtenaren. -
Nadat het amendement-Visser van IJzen-
dooin om de beslissingen omtrent schadever
goeding niet aan de rechterlijke macht óf de
administratie, doch alleen aan de rechterlijke
macht op te dragen, door minister Pleyte on-
- r> j l. j - i aannemelijk was verklaard, werd de verdere
zaï het totaal van de Bnf.se/te oorlogscreaie- behandeling uitgesteld tot Dinsdag en werd
ten stijgen tot 68 V> miilard gulcen. aangevangen met de behandeling der goed-
Meer dan duizend gedelegeerden der
Sinn Feiners zijn deze Wede te Dublin bijeen
gekomen. Het zijn meest jongelieden, die van
plan moeten #jn, een eigens wetgevende ver
tedering te Dublin in te stellen.
keuring van de wijziging in de concessie der
Billiton Maatschappij tot tinwinning op Bil-
liton (verlenging der concessie, ontginninga-
retht voor andere delfstoffen, naastingsrecht
en medezeggingschap over reserves voor den
- De Amerikaansdie Scheepvaartraad be- Staat),
sloot Ilaliè 25 Amerikaansche schepen te j De hoeren IJzerman en Sanmes verklaarden
leenen, die door de regecring zijn opgeëiachl, j zich vóór staatsexploitatie,
in het geheel 100.000 ion metende. De heer Limburg deelde mede, dat de ge-
Heit wordt in Amerika betreurd, dat'do !loele vrijzinnig-democratische fractie tegen
regeering de publicatie van hei aantial troe
pen naar Frankrijk verbiedt. De regeering
overweegt de oproeping van 2% milliocn
man.
In Duitschland zullen werkgevers Van meejïaaa
tor Drion toW Mm*»*
De heer Bogaardt was in het algemeen een
voorstander van staatsexploitatie, doch Waar
WÜM-Maatschappij de exploitatie
oert wilde hij met het onri
l» BilHton-
,1 uitstekend voert
zoo
ontwerp
in dienst te nemen.
De stad Oent is gestraft met het sluiten
der koffiehuizen, omdat vele arbeiders, o.w.
vele Gentenaren', het gedwongen werk te
Kortrijk en omliggende plaatsen hebben' in
den Steek gelaten. Hervat men het werk niet
voor 15 November dan wordt de stad voor
iederen ontbrekenden arbeider een boete van
500 opgelegd en voor teder dezer een gijze
laar gesteld.
AARDAPPELMEEL.
Het Bureau voor Medtedeelingea inzake de
.Voedselvoorziening bericht ons:
Het verbruik van aardappelmeel voor in
dustriedoeleinden is sinds 1 Maait 1917 ge
rantsoeneerd ai wel naar den maatstaf van
75 pet. van het verbruik lu 1916 voor de fa
bricage van zwarte slippen en van 50 pet.
voorde overige Industrieën. De voor de in
dustrie gereserveerde hoeveelheid bestond uit
afwijkende soorten, daar de
Ten 4 25 ure werd de vergadering
daagd tot Dinsdag half een.
ver-
rting
niet anders dan ten behoeve der broodvoor
ziening mocht geleverd worden. I
De op 1 October 1.1. bij de aardappelmeel
fabrieken nog aanwezige voorraden van de
vorige campagne lieten toe 'n reserve ter be-
schikking der regeering te stellen, terwijl de
rest wel voldoende zal zijn om bij een rant
soeneering als boven vermeld in dë behoefte
der industrie te voorzien tot 1 Januari 1918.
Wat de nieuwe campagne aangaat, hebben
de aardappelmeelfabrieken vergunning gekre
gen tot het vermalen van fabriel^aardappelen
onder voorwaarde, dat in den beginne ae ver
maling beperkt blijft tot aardappelen, die af
gekeurd zijn voor de consumptie. Die hoe
veelheid bedraagt ongeveer 50 percent van het
geheele kwantum, waarvan vermaling zal
worden toegestaan.
Blijft als tot dusver de "supra-kwaliteit ge
reserveerd voor de broodvoorziening, dan
kan voor de industrie over niet meer aan 40
percent van het verbruik in 1916 worden be-
schikt. Daaronder zouden dan ook vallen dè
1 fabrieken van zwarte siropen, die tot nu toe
op 75 percent werden gerantsoeneerd.
RIJ'KSWERKLIEDEN
Het hoofdbestuur van den klg. Ned. Rljks-
werkliedenlbond verzocht den minister van
oorlog, om het werklieden-personeel aan de
centrale magazijnen van militaire kleeding en
uitrusting een meer permanente werkti'
ling te verleenCn, alsook om een ver
van den arbeidsduur op Zaterdag.
Antwoord werd ontvangen dat de minister
een onderzoek gelast heeft naar de onder zijn
aandacht gebrachte grieven en dat de doof
den minister te nemen beslissing te zijner tijd
aan liet hoofdbestuur zal worden medege
deeld. A
Oorasgjl stem
DE MOORD IN DE REMISE TE"
ROTTERDAM.
De verdachte Leeflang heeft een volledige
bekentenis afgelegd Ten huize van een' fami-
supra-kwaliiteit lièlid van hem is nog een- deel van het ge
stolen
moord1
steld.
•eld In beslag genomen. De bij, den
okken vrouw is op vrije voeten ge-
geld
betr<
DE RELLETJES TE AMSTERDAM.
Tegen den soldaat, die bij de aardappelop
stootjes te Amsterdam geweigerd had dienst
te doen en Hater deserteerde, werd door den
Krijgsraad te 's Gravenhage voor het eerste
feit 4 maanden gevangenisstraf geëischt en
voor de desertie 3 maanden detentie.
DE SMAAK VAN HET BROOD.
Het Bureau voor Mededeelingen inzake de
Voedselvoofzienjng meldt
In de volgende weken1 zal door de regeering
veel inlandsche tarwe in ontvangst worden'
genomen, die in korten tijd moet worden ver
werkt. Die tarwe toch is dit jaar vochtig en
er zou dus, wanneer ze bewaard werd, allicht
bederf .komen. Waar nu de grootste zuinig
heid met broodkoren is geboden, mag natuur
lijk geen kans worden geloopen, dat een deel
der tarwe tot bedref zou kunnen overgaan.
Daarom is het noodig deze tarwe het eerst
brfS-
ALKMAARSCHE COURANT.
I y
i
