«lm Ciinl
Terug van Indie naar Holland.
Centrale Keuken.
Honderd eo Negentiende Jaargang.
Zaterdag 1 Dec.
SPIJSLÏJST.
f,Ooflogstu!ntj@s/'
FEUILLETON.
Een man's werk.
8836. 1817.
WOENSDAG 5 December: Aardappelen
met zuuritooL
DONDERDAG 6 December: Groentensoep
met vleesch.
VRIJDAG 7 December: Aardappelen met
8avove kool.
ZATERDAG 8 DecemberAardappelen
met rapen.
MAANDAG 10 December: Bruineboonen-
soep.
DINSDAG 11 December:,Aardappelen met
spruitkooL
Voor de spijzen op DONDERDAG 6 De
cember: Groentensoep met vleesch, zal disr
tributiebon 92, en voor de spijzen op MAAN
DAG 10 December: Bruineboonensoep, dis
tributiebon 91, telkens twee dagen te voren,
bij het inkoopen der desbetreffende spijsbons,
worden ingevorderd.
De bons voor de spijzen op MAANDAG
en DINSDAG te verstrekken, moeten steeds
VRIJDAG en ZATERDAG reells worden in
gekocht.
De Administrateur,
A. OSKAM.
Reeds vroeger heb ik er op gewezen, dat
men met stalmest de verschillende planten-
voedende stoften niet kan geven- in de ver
houding, waarin die gewassen die noodig
hebben. Elk gewas stelt in dit opzicht aan
den bodem verschillende eiscben. Bij de bë-
rekening van de hoeveelheid mest moet men
als grondslag nemen, dat er minste'n3 zoo
veel plantenvoedende stof wordt gegeven, als
door het gewas wordt opgenomen. De bizon-
diere gesteldheid van den bodem moet dan
uitmaken, of er op een of ander onderdeel
kan worden bezuinigd. De benoodigde hoe
veelheid stikstof zal in vele gevallen geheel
toegediend moeten worden; daar in dim bo
dem aanwezige -voorraad gedurende de
groeiperiode wordt opgebruikt of door uit
spoeling verloren raakt. Een uitzondering op
diezen regel maakt de zoogenaamde organis
che stikstof in stalmest en dergelijke mest-
soorten.
Deze stoffen ontleden slechts langzaam en
van het resteeremde kan een volgend jaar nog
heel wat tot zijn recht komen. Op kleigronden
evenwel meer dan op zandgronden, waarom
op deze, zij het dan ook in kleinere hoeveel
heid, een jaarlijksche bemesting beter resul
taten zal opleveren. Evenzoo is het met de
stikstof in gescheurde weilanden, ook hier
van kan men meerdere jaren profiteeren.
Als voorbeeld voor een bemesting nemen
we witte kool; 1000 K.G. hiervan bevat 2,4
K.G. stikst., 1.1 K.G. phosph. zuur, 6,3 K.G.
kali en12,8 K.G. kalk. 'n Oogst v. 70.000 K.G.
per H.A. onttrekt dus aan den bodem van
deze stoffen respectievelijk 168, 77, 441 en
196 K.G.
iNu bevat 1000 K.G. matig verrotte stal
mest respectievelijk 5—, 2, 66.3 en 7
KG. In 70.000 K.G. is aanwezig 350
182, 441 en 490 K.G. Men rekent, dat hier
van gedurende het eerste jaar 50 proeent,
dus de helft, tot werking komt en beschikt
dan over 175—91, 220,5 en 245 K.G. Stik
stof, phosphorzuur en kalk -dus genoeg, kali
veel te min. Bouwt mm nu op kleigrond., dan
mag mm aannemen, dat deze in het te kort
aan kali kan voorzien. Dat dit dikwijls niet
het geval is, blijkt uit het feit, dat vele kool
bouwers een opbrengst van 70.000 K.G. per
bunder als te hoog zullen rekmm. Van de
koolbouwers, die ik gesproken heb, vonden de
meesten dit cijfer te hoog. Uit de proef, aan
het slot van dit artikel beschreven, moge blij
ken, dat dit djfer toch heel wel te bereiken
is. Waar mm tegenwoordig dikwijls minder
kalirijke gronden voor dm koolbouw be
stemt, zal een kali- èn phosphorzuurgift zich
meestal wel laten betalen.
In verband met het bovenstaande komt het
mij nuttig voor, die aandacht te vestigm op
Roman van SIL-AI K. H
Uit bet Engoteeh vertaald
4T)
Terwijl hij aan 't vertellen was, sloeg Hun-
ter hem van uit half gesloten oogen gade.
Nu en dan hield hij op, maar Drysdale oleef
hardnekkig het stilzwijgen bewaren.
„Ik deed mijn best", zei Hunter, het eerste
gedeelte van zijn verhaal besluitend, „be
weerde tegen haar vader, dat zij niet ge
schikt was om te trouwen, dat zij niet haar
zelf was, dat haar gevoelige natuur op dat
aogenblik als verlamd was, dat zij geen wil
had om zich te verzettm, dat zij zich tevreden
stelde met zich te laten drijven en er niet om
gaf wat er gebeurde maar alles te ver
geefs."
Daarop wachtte hij eenige oogenblikken,
maar Drysdale zei nog niets.
„Tom brak de morgen van het huwelijk'
aan", ging hij voort, „en u verscheen op het
tooneel. Dat was een hoogst gelukkige ver
schijning."
„Gelukkig?" barstte Drysdale plotseling
uit. „U weet natuurlijk, wat er gebeurde? Ik
weet niets behalve dat ik haar zag dat zij
mij zag en mij herkende. Toen keerde ik we
der naar de stad terug. Ik hoop, dat zij
volkomen gelukkig is.
„De tweede schok was nog belangwekken
der in zijn uitwerking dan de eerste5', ging
Hunter voort zonder van Drysdale's vraag
notitie te nemen, „maar wij begrepen er geen
van allen de oorzaa!. van. Niemand anders
heeft u gezien of ten minste u niet her
kend. Zij was zoo geheel van streek, dat zij
die volgende proef, in 1914 genomen op den
tuin van de Rijkstuihbouwwinterschooi al
hier. Het Bestuur van dm Proeftuin kreeg
van de Gemeente de beschikking over em
stuk weiland achter de school gelegen, ter
grootte van 75 Are, waarvan ongeveer 68
Are beteeld kon worden. Dit terrein werd ge
scheurd en bestemd voor de teelt van Lange-
dijker wittekool. Tm einde na te gaar., of
em extra bemesting nog rendabel was, werd
het terrein in 4 gelijke perceelm verdeeld.
Het eerste perceel bleef onbemest, om als con
trole te kunnen dienen. De 3 andere ontvin
gen in de eerste plaats 17 K.G. superphos-
phaat van 14 pet. en 10 K.G. patmtkali
per Are, zeker gem geringe hoeveelheid. Bo
vendien kregen deze perceelm em extra stik-
stofbemesting. Vrij algemeen is mm van mee
ning, dat pas gescheurd weiland stikstof ge
noeg bevat voor minstens em oogst. Uit deze
proef zou dus meteen blijken, of em extra
stikstofgift zidh liet betalen. Door voor elk
der perceelm em. andere stikstofmest te ne
men, was mm tevens in de gelegenheid, de
werking dezer meststoffen met elkaar te ver
gelijken. Perceel II kreeg 3K.G. zwavel
zure ammoniak, Perc. III 5,8 K.G. Norge
salpeter, Perc. IV 5 K.G. chilisalpeter per
Are. to deze hoeveelheden komt evenveel
stikstof voor. En nu de resultaten. Om daar
van em duidelijk overzicht te verkrijgen, ge
ven we bemesting en opbrengst per Are in
onderstaand staatje
Perceel I niets 835 K.G.
Perceel II 17 K.G. super, 10
K.G. patmkali 3*A
KjG. zw. amm. 1022 K.G.
Perceel 111 als II 5,8 K.G.
Norgesalp.
Perceel IV als II 5 K.G. Chili
982 K.G.
1029 K.G.
Opbrengst.
Bemesting
De opbrengst van het geheele perceel fee-
droeg 55.960 K.G. gave en 3700 K.G ge
barsten kool, te zamen 59,660 K.G.
Het gemiddelde gewicht per kool was op
perc I 5.37 K.G., op perc. II 6,63 K.G., op
perc. III 6,36 K.G. en op perc. IV 6,65 K.G.
Als we deze cijfers ems wat nauwkeuriger
bekijken, zien we, dat het heel wel mogelijk
is, em opbrengst van 70.000 K.G. per H.A.
te verkrijgen. In dit geval werd van 68 Are
bijna 60.000 K.G. geoogst, wat per H.A.
meer dan 80.000 K.G. is.
'De drie bemeste p^rceelen hebben gemid
deld opgebracht 1011 K.G. kool per Are, of
176 K.G. meer dan onhemeste. De kool is
verkocht tegen gemiddeld 3.77 de 100
K.G„ zoodat men per Are in geld 6,635
meer ontving. Berekend naar de toenmalige
prijzen koste de bemesting gemiddeld per
Are 1,835, zoodat er per Are een meer
opbrengst van 4.80 werd verkregen.
Bijl em vergelijking van de stikstofmeststof-
fen onderling blijkt, dat chilisalpeter en zwa
velzure ammoniak vrijwel gelijk hebben ge
werkt, terwijl de Norgesalpeter em minder
gunstig resultaat heeft gegevm, doch ook op
dit perceel de opbrengst nog 147 K.G. per
Are hooger was, dan op het onhemeste per
ceel.
[Naar aanleiding van em vorig artikel
„Oorlogstuintjes" ontvingen wij van den heer
Bezemer em ingezonden stuk tegen hetgeen
in bedoeld artikel geschreven werd over dm
normaalmest. In het nummer van a.s. Zater
dag hoopt de schrijver van „Oorlogstuintjes"
hierop terug te komen. Red. Alkm. Ct.*
IX.
(Honoloeloe).
Honoloeloe'De tuin van den Stillen Oce
aan het paradijs van HawaiaWelk
em lieflijke beelden van subtropische zonne-
weelde en eeuwige zomerpracht van palm-
boomen en spiegelende, diep blauwe zee, kwa
men ons voor dm geest, torn we dim morgen
in 't begin van Juni de haven binnengleden
vermengd met de herinneringen aan 't
krijgshaftige Hawaiaansche volk, dat, als de
Japanners, eene roemrijke geschiedenis zich
heeft verworven waarin de romantische
strijd Van dappere vechters telkens opnieuw
nationale helden deed opgroeien van welke
er één, Kamehameha „de Groote" zelfs dé Na
poleon van dm Pacific werd genoemd.,..
De eerste indrukken voldeden, als meestal,
niet geheel aan de gespannen verwachting
't kwam misschim ook mede door 't lange
wachten op de reede, dat iedereen wat onge
duldig had gemaakt: eerst 't opstoomen al
naar den haveningang want de stroom had
ons in den nacht em heel eind „teruggezet",
het niet kon uitleggen. Dagenlang bleef zij
in een benevelden toestand. Eindelijk begon
zij langzaam te herstellen. Ik sloeg het ge
val, zooals u kan denken, met zeer groote be
langstelling gade, zag vol verlangen uit naar
een teeken van terugkeerend gevoel. En dat
kwam. toen zij hoorde, dat haar kanarie tij
dens haar ziekte was gestorven. Zij snikh
een uur lang onbedaarlijk de eerste tranen.
die zij had gestort sinds zij het bericht van
uw dood in de „Times" had gelezen. Ik
maakte mij toen niet langer bezorgd over
haar. En nu is zij zoo goed als ooit"
„Waarom heeft u mij dat alles verteld?"
vroeg Drysdale, na verscheiden oogenblik
ken van stilte.
„Wel ik dacht, dat het u zou Interesseeren,
omdat gij er zonder het te weten zulk em
groote rol in hebt gespeeld. Het is ook inte
ressant zooals ik daar straks zeide, uit een
medisch oogpunt."
„Dus het huwelijk had veel later plaats?"
„Het huwelijk is in 't geheel niet gesloten.
Hoe kon dat ook?
„U bedoelt?
„Ik bedoel, dat, toen zij weer normaal
was, em huwelijk met sir Jasper een onmoge
lijkheid was geworden. U kent Adela Bardell
met. Zij wilde hem niet zim vóór dat zij
weer benedm kon komen en torn gaf zij hem
zijn woord terug. Ik weet natuurlijk niet wat
er tusschen hm ia voorgevallen, maar ik ver
moed, dat zij hem op eenige gevoelige waar
heden onthaalde. Hij heeft ten minste voor
zoover ik weet het nooit weer gewaagd haar
te bezoeken."
Drysdale fronste zijn voorhoofd en bleef
oogenblik aan uw dood getwijfel
heeft, totdat zij in Juli met haar vader te
Feldberg logeerde. Zij vertelde miss Wil-
zoodat de lichtmrijen van Honoloeloe en 't
telkens opflitsende zoeklicht dat langs de
kustlijn scheerde om dan dm haveningang
een oogenblik fel te belichten:, zelfs allengs
flauwer warm geworden, en enkel de wonder-
schoone, maar „real-Hawaian," zooais eene
oude Amerikaansche dame 't enthousiast uit
drukte, iü onvennin derden glans boven de
flauwe kustlijnen in de licht-omzoomde wol
kengevaarten daarboven bleef stralen em
onvergelijkelijk schoon schouwspel, dat me
de wondere manenachten van Java en dm
Boroboedoer weer te binnen bracht
Daarop de inspectie alweer de passm
eerst, en toen de dokter bijna zou je soms
je collega's verwenschen, als 't zóó lang duurt
m zoo quasirgewichtig gebeurt als hier door
de jonge Amerikaansdie en zeer krijgsbaftig-
uifczimde Aesculapen!
Enfin eindelijk konden we doorvaren
en toen viel de haven, waarvan de talrijke
Amerikanen aan boord heel wat hadden be
loofd, wel wat tegenZooals je bij; alles,
vooral in dm tegenwoordigen tijd, nu haast
elke Amerikaan een tikje grootheidswaan
beet heeft, wat je verteld wordt, em flinke
portie overdrijving moet in aanmerking ne
men' vanwege hun al te zeer ontwikkelden na-
t'onalm trots! Die was anders dim morgen
eerst em oogenblik ai heel aardig gestreeld
torn we lagen te wachten en ons een krui
ser op eenigen afstand passeerde, met de
Jantjes op het voordek netjes opgesteld, ter
wijl krijgshaftige muziek van „the band"
vroolijk over de wijde wateren weerklonk.
„Is 'nt she a fine ship?" vroegen de Amerika
nen, die de Stars and Stripes duidelijk be
weerden te herkennen en we gaven graag
toe, dat 't er netjes uitzag zonder evenwel
over de nationaliteit te durven beslissen. Tot
ren oogenblik later de ving aan den achter
steven weer flink uitwoei en de Union-Jack
duidelijk 'bewees, dat Old-England toch ook
nog buiten de Europeesche wateren wat in
de melk wil brokkenTom vonden we 't allen
nog even goed em „fine ship" maar de
grap was er voor de Yankee's toch af, en ze
constateerden 't niet meer zoo luid.
En nog minder prettig deed het aan, toen
de sleepboot die eenige sloepen met groote
'wierp
rt Uitzicht van hier over de vlakte Is wer
kelijk heel mooi over de golvende vlakten
aan de voeten, met graan- en rijstvelden
met suiker, riet en ananasaanplantingen,
met palmboschjes en loofboomen terwijl de
kustlijn met verschillende puntige rotsen in
sdhijyen van zeildoek er op, naar zee sleepte,
en waarop dan van dm wal telkens werd ge
schoten, zoodat je dé treffers en missers dui
delijk kon herkennen, de Japansche vlag
bleek te voeren„Well, dat konden ook
gem Amerikanen zijn geweest," meende er
een, „ze schoten too bad"
In de haven lagen, aan dm anderen kant
van de pier waar onze „Vondel" meerde, em
paar groote Japansche kruisers vanaf
ore tot San Francisco werden we her
innerd aan de macht ter zee van 't Rijk van
de Rijzende Zon I
Waar de Amerikanen ons liever op wezen,
warm de Duitsche, nu in beslag, genomen
schepen, waarvan er em 5-tal op die werfhel-
lingm of in de dokken lag, waarop druk
werd gewerkt om ze weer iü de vaart te kun
nen brengenwant overal wordt au door de
Entente en Amerika full speen hieraan ge
werkt mi torn we naar al die bedrijvigheid
zagen, beseften we nog niet dat hetzelfde ge
brek aan scheepsruimte, dat al die bedrijvig
heid veroorzaakte, terzelfdertij d em goéd deel
onzer eigen Hollandsche handelsvloot met
listig opzet naar-de Amerikaansche havens
lokte en ze daar vasthielu allemaal, „for
the rights of the small nations
Vóór de dokken, ónmiddellijk buiten de
poort, wachtten ons em groot aantal huur
auto's met handige, brutaal-vriendelijke
chauffeurs, die in een oogenblik met z'n 5>
zessen om je hem stenden en je in een of
andere car trachtten te praten het deed
ons, eerst eigenaardig aan, door menschea
van je eigen, blanke kleur te worden, bediend
en gereden al warm we er na em uurtje
rijden al weer geheel aan gewend en bijna
de zee uitspringend; door de helder-witte lijn
•der branding van 't diepe, wondersdhoone
blauw der zee is gescheiden.
Deze branding, „the surf", is een der groot
ste mondaine attracties van Honoloeloe het
„surf-riding" is eene geliefkoosde sport voor
den geoefmden Amerikaanschen zwemmer.
Dit wordt hoofdzakelijk beoefend in Waikiki,
de in geheel Amerika zeer bekende en ge
roemde badplaats op emige K.M. afstand
van Honoloeloe, waar wij' in den namiddag,
na de volgens Ameriaanschen smaak heel
goeden, naar onzen zin abominabelm lunch,
er ons ook eens aan waagden, 't Bleef echter
voor de meesten bij 't gewone bad-vermaak
omdat we eerst wel ems de kat uit den boom
wilden zim in caus de amateurs „surf-
ridera" hunne kunsten eens wilden zien ver-
toonen bij 't „berijden" van dé brandingsgolf
want iets anders is 't surf-riding niet.
't Wordt gedaan in cano's, waar je dan
met z'n vieren tot zessen in zit, of alleen op
eeni lange, smalle plank, waarop de ervaren
surfrider door de aanrollende golf met groo
te snelheid en over'grootm afstand naar de
kust wordt gestuwd. 'De Hawaianen hebben
hierin 't volmaakte bereikt en 't is em in
teressant gezicht,die prachtig-gebouwde bron
zen kerels, staande op hun plank, soms zelfs
op hun handen de gespierde beenen in de
lucht met enorfne snelheid over 't water te
zim 9chietm!
Nu is het de kunst, om dm top van de golf
te bereiken want zoodra deze je heeft be
reikt, is 't uit, en wordt de meest geschoolde
surfrider omvergesmeten en ondergedompeld
om em eind verder, achter de golf, weer bovm
te komen en er werd ons verteld, dat beginne
lingen nogal eens ongelukken krijgen, doordat
ze met kracht tegm him plank worden ge
kwakt of omgekeerd.
Maar zelfs om dit „stadium" te berei
ken moet je al een heele oefehing hebbenen
't bleef bij onze makkers dan ook bij de zwak
ke pogingen, om liggend op de plank, em
eind door de golf te worden meegenomen:
wat dan telkens glorierijk mislukte, daar die
onaangename sinjeur wel bruine Hawaianen
meevoerde, maar de blanke onhandige stum
pers hopeloos liet liggen op hun plankje
Nu, 't troostte hen later nogal, torn ze hoor
den, dat de beste zwemmers hier nog te kort
schieten en' dat die kerels die wij telkens en
telkens weer langs ons hadden zien voorbij
stormen, de meest-beroemde zwemmers en surf
riders ter wereld waren!
Waarop we maar kalm wat gingen zwem
men en in de buurt van 't strand bleven
dat wél heel smal was en in gem enkel op
zicht met onze Noordzee-stranden kan wed
ijveren behalve dan, dat 't bevolkt was
met em keur van allerliefste, modieuze bad
pakjes waaruiit blauwoogige en roodwangige
Amerikaansche snoetjes te voorschijn kwa
men^ om voor te knielen om van „de rest,"
die 't andere eind dezer symphonieén van
kleur eni lijn hielpen volmaken, nu maar te
zwijgen. V. L.
BINNENLAND.
vergeten dat je <fe laatste jaren enkel bruin of
'eélgetinte menschm het dagelijksche werk
ad zim verrichten.
Dim ochtend en een deel van dm middag
hebben we door de parken en lanen van
Oahu (want de hoofdstad Honoloeloe litg
niet op 't eiland Hatvaia, dat hoofdzakelijk
wordt bezocht om em monn-grootschen vul
kaan, deni Vilanea, waarover eene krater-op
pervlakte van meer dan 1000 voet in diame
ter 't eeuwige vuur gloeit en oplaait) eerst
naar den „Pali" cm eenzaam punt bij
em steilen afgrond, van em,1200 voet diep
te waar de laatste groote slag tusschen de
elkaar bestrijdende Hawaia-koningm ein
digde, en de tegenstander van den grooten
Kamehameha met meer dan 3000 van z'n ge
trouwe volgelingen van die rots zich in den
torn zij beter werd, dat zij uw geest
loui
hacf gezien, of dat gij haar in em visioen
waart verschenen. Dat u het in levende lij
ve waSj scheen riet bij haar op te komen.
Evenmin, naar het schijnt, bij miss Wil-
loughby, zij schreef het geval toe aan
een overspannen verbeelding. De schok-bleek
echter voldoende om haar tot haar normalen
toestand terug te brengen, ofschoon het we
ken achtereen met haar er op of er onder
was."
„En u zegt, dat zij weer volkomen beter
„Volkomen. Maandenlang is zij als een
stuk levend marmer geweest. Zij placht op
aandoenlijke wijze te zeggen, dat de eene
helft van haaf dood was. Als ik haar zoo
zag, had ik innig medelijden met haar. Ge
duldig, vriendelijk, toegevend, zonder wil,
Nu is
reso
luut, ondernemend en geeft zich met"verwon-
zonder er om te geven wat er gebeurde,
zij weer volkomen levmd krachtig,
ge
itno
derliike energie en enthousiasme aan ieder
oed
ge-
goed werk."
„U zegt, dat zij te Feldberg was metr haar
vader?"
„Ja, daar was ze. U heeft zeker niet
informeerd?"
„Neen. Om u de waarheid te zeggen, het
liet mij onverschillig."
„Dat kan ik begrijpen. Oogenschijnlijk
was zij u ontrouw geworden."
„Wat kon ik anders gelooven."
Maar daarop gaf Hunter gem antwoord.
Hij vond, dat hij genoeg had gezegd. Na
Drysdale met de feiten in kennis te hebben
gesteld, wilde hij van de zaak afstappen. Wat
hij in de toekomst zou dom, moest hij zelf
beslissen.
Drysdale sliep dim nacht weinig. Hetgeen
hij had gehoord!, had een reeks gedachten op
gewekt, die hij wel moest volgen Hij kon
WEKZAAMHEDEN RIJKSZUIVEL-
CONSULENT.
De heer L. T. C. Scheij, rijkszuivelconsulmt
in Noord-Holland, heeft dm directeur-gene
raal van dm landoouw em verslag van zijne
werkzaamheden over het jaar 1916 uitge
bracht.
Wij ontleraen er het volgende aan
In het dienstjaar 1916 werd de 2de helft
van dm cursus voor melkcontroleurs 1915—
1916 m de eerste van dm cursus 19161917
gegevm. De leerlingen ontvingen 33 theoreti
sche en 33 practische lessen, in het geheel
247 uren.
Aan het toelatings-examm voor dm cursus
19161917 werd door 39 personen deelgeno
men, waarvan 15 niet aan de gestelde eischen
konden voldoen. De cursus werd geopend op
22 September 1916, het eind-examen werd ge
houden op 13 Maart 1917 (3 leerlingen wer
den afgewezen).
Van de gediplomeerden waren 11 werk
zaam in een kaasfabriek of melkinrichting, 6
thuis in het veehoudersbedrijf, 2 als melk-
controleur en 2 als monsternemer van em
rundveefokveremiging.
In het dienstjaar 1916 werd de 6de cursus
daar niets aan dom. Ook Was dat niet alles.
Zijn gevoel was in beroering gebracht, zooalö
dat in maanden niet het geval waa geweest;
zijn hart Bcheen sneller te kloppen, zijn bloed
vlugger door zijn aderen te vloeien, een déél
van zijn gemoed, dat hij dood waande, was
weer levend. De hoop en hartstocht van em
iaar geleden vlamden weer op als een ingere
kend vuur, waarin plotseling gepookt wordt.
Bijna negen lange maanden had hij, Adela
trachten te vergeten, dat wil zeggen, nij had
beproefd haar uit zijn gedachten te verban
nen want om iets geheel te vergeten, waar
in ons hart betrokken is geweest, is onmoge
lijk en in hoofdzaak was hem dat gelukt.
Slechts op onbepaalde oogenblikken, wan
neer zijn werk hem niet drukte, verscheen
haar gelaat weer voor zijn geest m naar ge
lang de wekm verstreken, werd dat minder
levendig m duidelijk. Hij verheugde zich er
over, want hij wmschte niet aan haar te den
ken. Hij had zich honderdmaal voorgehouden
dat zij het herinneren niet waard was, dat
zij even onbestendig was als de wind en wis
pelturig als het weer. Bovendien, zij was de
vrouw van een ander, naar hij meende m als
zoodanig geheel uit zijn leven verdwenen.
Nu kwam hij tot de ontdekking, dat zijn
oordeel omtrent haar geheel verkeerd was ge
weest. Er was een nieuw, helder licht
haar gedrag
had gehoord,
niet de vrouw van Fenlove zij was nóg vrij
Zijn brein hield vast aan twee feiten met
de volharding van em éénschelpig weekdier
aan een rots. Het eerste was, dat het be
richt van zijn dood haar zulk em schok hac
gegeven, dat zij daardoor geheel uit haar
evenwicht was gebracht en haar gevoel
maandenlang^ dood was geweest. Het tweede
dat ,toen zij weer normaal was geworden, zi
weigerde met Fenlove te trouwen ondanks al-
vas een nieuw, helder licht op
X geworpen. Het verhaal, dat hij
1, had alles veranderd. Zij was
van de vakschool voor kaasmakers, die 2Q
September 1915 begon, afgewerkt. Te zamen
werd 70 urm les gegevm. Het was de eerste
cursus met em aanmerkelijke vermeerdering
van het aantal lesuren. In 3 jaren worden nu
2 (vroeger 3) cursussen gegeven.
Bij het eind-examen aan de rijkslandbouw-
winterschool te Schagen in April 1916 is het
diploma van mélkcontroleur uitgereikt aan 5
leerlingen en 2 vakleerlingen voor de zuivel
bereiding.
Aan dm onderwijzerscursus te Alkmaar ter
opleiding van landbouwonderwijzers 1915
tot 1917 gaf de heer Scheij de lessen in zui
velbereiding. Ze zijn door 8 personen ge
volgd.
Op 28 m 29 December kwamen de onder
wijzers dm geheelm dag op zijn Laboratori
um, om het melkonuerzuek, althans eeiuger-
mate, practtsch te leeren. Tot besluit wer
den 2 excursies gemaakt, naar de zuivelfa
briek „Westfriesland" te Lutjewinkel en naar
de zuivelfabriek „Excelsior" te Heerhugo
waard.
Er zijn drie voordrachten gehouden, resp.
te Blaricum, Wormer en Laren,.
Em niet gering deel van het werk van den
zuivelconsulent bestaat uit het deelnemen aan
•gaderingm met de voorbereidende of
daaruit volgende .werkzaamheden.
Hij bezocht in 1916 105 vergaderingen.
Het aantal bezoeken aan kaasboerderijen en
zuivelfabrieken gebracht was in 1916 minder
dan gewoonlijk. Daarvoor zijn verschillende
redenen: lo. Minder aanvragen om hulp.
2o. Het aantal kaasboerderijen is in m ten
gevolge van dm crisistijd sterk verminderd.
3o. De buitengewone werkzaamheden noop
ten den, heer Scheij moer dan gewoonlijk
schriftelijk of mondeling advies te geven, zon
der het bedrijf te bezoeken. Dit geschiedde 7
maten; 2 kaasfabrieken en 5 boerderijen wer
den met hef oog op em bedrijfsstoring door
hem of zijn assistent bezocht. In verband
daarmede deelt het verslag em en ander
mede.
Ook over de laboratoriumwerkzaamheden
geeft het verslag verschillende mededeelin-
gen.
In em afd. „Verschillende werkzaamheden"
wordt gewag gemaakt van de werkzaamheden
van de bouwcommissie van dm Bond van
Zuivelfabrieken, de watersnood-melkcommis-
sie, inzake het melkm, enz.
Alleen wat de watersnood-melkcommissie
betreft zijn ingekomen 291 stukken en uitge
gaan 398.
Behalve deze zijn er 978 brieven en brief
kaarten verzonden.
Door de medewerking van emige personen
in deze provincie werden verschillende gege
vens betreffepde de uitkomsten van het vee
houders- m zuivelbedrijf verstrekt, welke in
een overzicht verwerkt zijn.
Aan het slot vermeldt het verslag verschijn
selen op het gebied der zuivelbereiding, o. a.
In 1916 zijn vele kaasboeren opgehouden
met zelf te kazen en sloten zich aan bij een
coöperatieve fabriek.
In 1916 is de eerste Kaas-exportvereeniging
van zuivelfabrieken in Noord-Holland in dm
vorm der N.-V. „Gestam" tot stand geko
men. Bij de oprichting traden 12 fabrieken
toe. De toekomst zal moeten leeren, of de af
zet der kaas nieuwe banen zal volgen, zooals
bij „Gestam" geschiedt, of in eenigszins an
deren vorm. Het voortbestaan van de eeu
wenoude Noord-Hoiiandsche kaasmarkten
met haar wik- en weegloonen zal daarmede
eveneens samenhangen.
Het aantal kaasfabrieken, die 31 December
1916 in werking warm, bedrog 131 tegen
135 op dien datum van 1915. De verminde
ring is het gevolg van dm centralisatie van
emige bul rij ven in de coöperatieve zuivelfa
briek- „Westtriesland" te Lutjewinkel, welke
op 26 September de eerste melk ontving. Dit
is de grootste kaas- ra boterfabriek in Noord-
Holland, berekend op de verwerking der
melk van 2500 koeien; bij dm aanvang had
mm 1700 koeien.
De kaasfabriek „Anna Paulowna" in den
polder van dien naam is na de overstrooming
opgeheven.
Er zijn nog 2 nieuwe fabrieken in werking
gekomen, n.l. te Wervershoof en te Wormer.
De abuormale tijdsomstandigheden hebben
de aansluiting aan den Bond van Zuivelfa
brieken zeer bevorderd, 15 kaasfabrieken wer
den lid. De Bond telde op 31 December 1916
82 leden, dus 70 pet. van de 118, die lid kon
den zijn; deze hebben in 1916 te zamen ver
werkt WlVt millioen K.G. melk. Em jaar ge
leden warm 72 fabrieken, zijüde 60 pet. van
het aantal, dat lid kon zijn, aangesloten, en
deze verwerkten in 1915 93 millioen K.G.
melk.
lés wat hij of haar vrienden ook mochten aan
voeren.
Die feiten warm vol beteekenls. Had zij
hem niet lief, niet innig lief gehad, dan zou
het bericht van zijn dood haar niet op die
wijze hebben getroffen en was zij hem niet
trouw in haar gedachten, dan zou zij, toen zij
beter werd, niet hebben geweigerd net huwe
lijkscontract na te komen.
Het was niet moeiclijk zich In haar plaats
te stellen. Hl] wist hoe zeer haar vader en
zuster er op gesteld waren, dat zij met Fen
love zou trouwen, HIT begreep de presaie, die
zeker op haar was uitgeoefend; het nieuwe
argument dat gebruikt was dat zij op een
haar na getrouwd was geweest het voort
durend aandringen en zeuren van haar zus
ter Jane. En toch had zij aan dat alles
weerstand geboden, terwijl zij al den tijd ge
loofde, dat nij dood was.
Hunter had beweerd, dat hij haar niet
kende. Dat was waarschijnlijk waar. Zij was
blijkbaar een edeler en dapperder vrouw dan
hij had gemeend. Hier was een voorbeeld
van oprechte trouw even zeldzaam als mooi.
In plaats van haar te verachten, zóoals hij
haa gedaan, moest hij voor haar knielen,
haar vereeren.
Toen begon hij zich af te vragen, wat zij
nu wel van hem zou draken. Wat zij van hem
had gedacht, was geblekm, maar zou zij
hem nu nog wel met zulke gunstige oogen
beschouwen
Zij had maandenlang gewetm, dat hij
leefde en zou natuurlijk veronderstellen, dat
hij wist, dat het huwelijk niet had plaats ge
had. Al de feitm m omstandigheden warm
algemem eigendom; zij zou memen, dat hij
zich van dat alles op de hoogte had gesteld.
En wat dan?
(Wordt vervolgd).
T
