BF
l>Uyranime» vuu heulen.
vet van met zoete mclA gemeste ksl-
veren
schapenvet
varkensvet
alle afvalveten brokken
1.40
0.80
l.~
0.50
BINNENLAND.
HUURCOMMISSIEWET ART. 2.
Met betrekking tot de vraag, of de termijn
van een maand, genoemd in art. 2 der Huur-
commissiewet, als een uitersten termijn moet
worden beschouwd, heeft, naar men mede
deelt, de minister van justitie aan de Centrale
Commissie van advies inzake de Huurcom-
missiewet het volgende als zijn meening te
kennen gegevenIndien de verhuurder van
een woning, zooals bedoeld1 bij de Huurcom-
missiewet. het voorschrift van art. 2 der wet
niet naleeft, is na. het verstrijken van dej
maand na de instelling der Huurcommissie
de verhoogde huurprijs strijdig met de wet
en dus ongeoorloofd. Ingevolge art. 8 der wet
geldt mitsdien, zoodra de maand verstreken
is, zonder dat net verzoekschrift is ingediend,
onmiddellijk en automatisch, in plaats van
de verhoogde huur die van 1 Januari 1916.
De verhuurder verkeert dientengevolge voor
den tijd na het verstrijken van de maand in
dezelfde omstandigheden de strafrechtelij
ke gevolgen van zijn verzuim ter zijde gelaten
- alsof hü den huurprijs sedert 1 januar:
1916 niet had verhoogd.
DIENSTWEIOERAARS.
Door den minister van oorlog is de com'
missie ter beoordeeling van de gewetensbe
zwaren van dienstweigeraars geinstalleerc
De commissie bestaat uit jhr mr. P. A. J. van
den1 Brandeler, procureur-generaal bij het ge
rechtshof te 's-Gravenhage, voorzitter, mr.
Woltman, hoofd van de le af deeling aan het
departement van oorlog, en, als wisselend lie
de commandant van den dienstweigeraar,
wiens bezwaren worden onderzocht, terwi
als secretaris Optreedt mr. A. C. Josephus
ta. De commissie heeft de bezwaren van drie
der vier in hare eerste vergadering gehoorde
dienstweigeraars als ernstig gemeende gewc
tensbezwaren erkend1 en den Minister van
Oorlog daarom voorgespeld er zooveel moge
lijik aan tegemoet te komen.
De vierde dienstweigeraar trok voor dt
commissie zijne bezwaren in en verklaarde
dat hij voortaan alle militaire diensten za
vervullen.
NED. ARBEIDERS IN DU1TSCHLAND
Het Tweede Kamerlid, de heer Van Schaik.
heeft zich met de volgende vragen tot den
minister van landbouw gewend:
le, Beschikt die minister over voldoende ge-
evens om te kunnen mededeelen, hoe groot
iet aantal is der in Nederland woonachtige,
doch in Duitschland werkende arbeiders?
2e. Is het juist, dat met ingang van 3
Maart aan deze arbeiders geen vergunning
meer is gegeven, levensmiddelen voor eigen
gebruik mede te nemen, anders dan ééne be
legde boterham van bruin- of roggebrood, be-
noodigd voor de behoeften van één dag?
3e. Zoo ja, heeft de minister bij het troffen
van dezen maatregel rekening gehouden met
het feit, dat het daardoor voor zeer velen de
zer personen, in het bijzonder de zoogenaam
de weekarbeiders, redelijkerwijze niet langer
mogelijk zal zijn, in Ehiitschland te gaan wer
ken, en dat dientengevolge de werkloosheic
in meerdere provincies sterk zal toenemen?
Gemengd nieaws»
DE MOORD OP MARIA KESSELS.
In aansluiting met het telegram, in een deel
onzer vorige oplaag opgenomen, waarin me
degedeeld werd dat te den Haag een gepen
siouncerd Oost-Indisch militair, afkomstig
uit Luxemburg iich de dader had genoemd
van den ongeveer 15 jaar geleden gcpleegden
moord op Maria Kcsaels te Tilburg, wordt
nader gemeld:
De man was van beroep barbier, nam jaren
geleden dienst bij t'lndische leger en keerde
moest wegens lichaamszwakte-Worden afge
keurd. Hij vertoefde daarna eenigen tijd in
„Bronbeek." werd later op zijn verzoek uit
dit invalidenhuis ontslagen, was toen eenlgen
tijd zwervende, maar verzocht vervolgens om
weder in „Bronbeek" te worden opgenomen
!l"t zwerversleven trok hem echter zóó aan
dat hij op zijn verzoek weder uit „Bronbeek"
werd.
Als rondreizend koopman trok bij toen
land door en op één dezer zwerft och ten v
toefde hij een nnlvcn dag te Tilburg. Hier
hoeft hij in het kerkgebouw zich op het koor,
volgens zijn verklaring schuldig gemaakt
aan onzedelijke handelingen tegenover het
bovengenoemde meisje en daarna, uit
vrees dat deze daad aan het licht zou komen,
het kind geworgd en verwondingen toege
bracht Hij zegt, na het plegen van de mis
daad zich onmiddellijk per trein naar 's Her
togenbosch te hebben begeven.
Bij de politie moet men door zijn verklarin-
frerr den indruk hebben gekregen, dal de man
nderdaad de dader is van liet misdrijf waar
voor destijds een onschuldige gcrultnen tijd
in voorloopige hechtenis heeft doorgebracht.
Op de gepleegde euveldaad stelt art. 288
Strafwetboek levenslange gevangenisstraf of
een tijdelijke gevangenisstraf van ten hoogste
20 jaar.
Indien hij drie jaar later zijn misdrijf had
bekend, zou dit straffeloos zijn geworden, ten
gevolge van verjaring. Hij zou thans uit ge
wetenswroeging hebben bekend. De man, die
den indruk maakt van een zeer ondermijnd
lichaamsgestel te hebben, zal hedenavond of
morgen ter beschikking van den commissaris
van politie te Tilburg worden gesteld,
De heer Kcsaels heeft verklaard, dat inder
tijd ook die aandacht op oen gepenaionneerd
edel ijk
Indisch militair als de"1
l. El
vermoedelijke dader is
gevestigd geworden. Een detective uit Singa
pore zou ui die richting destijds het onder
zoek hebben w'lleri geleid zien en' dit toen
ook aan den heer Kessels hebben medege
deeld. Er moet ook toen sprake geweest zijn
van een verdachte die gepensionneerd militair
en uit Luxemburg afkomstig was. Intusschen
zouden de autoriteiten toen gemeend hebben
dat er geen annfe'ding was om verder in die
richting stappen te doen.
"(Zie verder onder telegrammen) -
SCHADEVERGOEDING IN BESLAG
GENOMEN VEE.
Van de verleden week gevorderde runderen
in de gemeente Overschie voor de militairen
in Den Haag, zijn verscheidene dieren a
de eigenaren teruggeven. Daar deze runde
ren, meest melkvee, door het vervoer in schui
ten, het brengen in een andere omgeving en
het geven van ander soort voedsel, ten zeerste
achteruit zijn gegaan, zoowel in gewicht als
in het geven van melk, is door belanghebben
den aan den minister schadevergoeding ge
vraagd van 1,25 per K.G. voor het ver-
scril tusschen het gewicht, geschat bij de op
vordering en dat toen zij bij den eigenaren
weer terug kwamen.
LEVENSMIDDELEN-DEMON
STRATIES.
Op het Stadion te Amsterdam waren gis-
tereü naar schatting 30.000 menschen bijeen,
waarvan velen op hoeden en jasseh roode
kaarten droegen met het opschrift: „Weg
met den honger".
Van zeven verschillende plaatsen werd ge
sproken door üe heeren Wil>aut, Kieereso-
per, trimmen, üe Miranda, van Hinte, Pot
huis en Content, die-alten: luid werden toege
juicht.
•Daarna werd een .stoet geformeerd, die
zwijgend achter de vaandels der vakvereeni
gingen door de stad trok. Om 3 uur zette
de stoet zich in beweging en om half 5 wa
ren alten pas buiten het Stadion. Op het
Damrak werden de verschillende groepen,
bouwvakarbeiders, transportarbeiders, enz.,
toegesproken en werd de stoet ontbonden,
waarmede ruim een uur gemoeid was.
De voorzitter van de federatie Amsterdam
der S. D. Ar P. deelde mede, dat voor de de
monstratie 32.000 kaarten waren verkocht.
Een poging van een groep syndicalisten om
de betooging in de war te sturen, taislukte
door het optreden der politie.
In tal van andere steden, b. v. Haarlem,
Rotterdam, Groningen, Utrecht en Leiden,
zijn dergelijke betoogingen gehouden, die
alle een kalm berloop hadden
PROVINCIAAL NIEUWS.
UIT LIMMEN.
Zondagmiddag werd alhier in de herv.
kerk een uitvoering gegeven door' het ge
mengd dubbel kwartet „Zang en Vriend
schap", directeur dc heer- Conr. J. Reenner,
te Castricum. Medewei king hierbij verleenden
cfc heer Fred. Smijt, violist en mej. Frikkée,
altzangeres. Er werd ui sluitend gewijde mu
ziek gegeven. V
Het kwartet droeg de verschillende mum
mers gevoelig voor. Vooral in de juiste nuan-
ceering kwam dit tot uiting.
Toch blijft er nog iets te wenschen over,
waaronder een groote evenredigheid van stem-
gehalte. Zulks bleek bij „Sterrennacht", dat
in de uitvoering niet op de hoogte van het
andere stond.
De nummers voor viool en orgel boeiden de
aanwezigen. Vooral Handel's „Largho", hoe
vaak herhaald, miste ook nu zijn diepen
indruk niet.
Mej. Frikkée zong onder meer het „Onze
Vader" en trof daarmee alle onbevangen
luisteraars. Haar stem, hoewel ongeschoold,
heeft een diepe bekoorlijkheid en zij doet ons
gevoelen wat zij zinkt. Dit is al meer dan
menig geschoolde geven kan.
'UIT KOEDIJK.
Maandagavond trad in het lokaal van den
heer C. Man als spreker op Ds. Schenner-
horn, met het onderwerp: „Wie zal het wij
nen".
Spreker gaf een uiteenzetting van wat de
regecrimg wil met den burgerdienstplicht,
doch zeide, dat hij er van overtuigd was, dat
de anti-militairisten het zullen winnen en
dat gaf spreker moed om ook hier op te tre
den. Op onderhoudende wijze gaf spreker
een uiteenzetting van het militaire leven,
vooral iix Duitschland, dat wel wat afstak
bij dat van onze Nederlandache militairer
Verder gaf spreker een overzicht hoe hier te
lande liet mflitairisme al meer is uitgebreid
en hoe mén tot den burgerdienstplicnt wil
overgaan. Werkstaking der massa is het bes
te middel om het militairisme tegen te gaan.
Na de pauze werd een collecte gehouden
voor de gezinnen der dienstweigeraars, zij
bracht ƒ,32,op.
Spreker wees er op. dat er van boven af
i gemaakt wordt in den vortn van
gen, die gcorganiseerl worden c
liet volk te winnen voor het leger. Hier, al
dus spVekcr, moeten wij tegen overstaan uit
zuiver meusehelijk voelen. Volgens de statis
tiek zijn-al in dezer. oorlog 0% mlllioen
menseden gevallen, waar nog bij komt de el
lende vim krijg-gevangenen ea gewonden.
Sprele meende dat het een eerste plicht der
enrlaten, n is, om mede te werken om het
slfiaf-soiUtelt zij» op te heffen. Verder wekte
spreker de memclien op mede te werken om
den stroom der diénstweigeraars te verster
ken en in de eerste plants kan men dit ook
verwachten van de moeders. Spreker eindig
de met het geloof aan een overwinning van
het anti-militalrinne.
met de Pauselijke nota niet moeielijk, von
Hertling tevreden te stellen aangaande de
waarborgen, dat België geen voorwerp
voor vijandelijke agitatie zal worden.
Het blad merkt hierbij op, dat zulk een
waarborg reeds vóór den oorlog bestond.
fTEDKRLAIfD.
NEDERLANDSCH SCHIP
GETORPILLEERD.
DEN HAAG, 5 Maart. Bij het departe
ment van buitenlandsche zaken is van den
Nederlandsehen gezant te Londen bericht
ontvangen, dat het stoomschip „Heem
vliet", eigenares de Nationale Stoomvaart-
Maatschappij te Rotterdam, Donderdag is
getorpilleerd. De helft van de bemanning,
waaronder de eerste stuurman, is veilig
geland, de andere helft, waarbij zich ook
de kapitein bevindt, Wordt nog verjnist.
DE VERSTREKKING VAN ZEEVISCH
DEN HAAG, 5 Maart. Naar we verne
men zal over twee a drie dagen de ver
strekking van zeevisch geheel eindigen.
De commissie van toezicht op de Zeevrsch-
Vereeniging zal, nu de concentgelden door
de N. U. "M. worden geïnd, binnen enkele
dagen haar kas uitgeput zien. Pogingen
en herhaalde aandrang bij de regeering
om een afdoende comptabele regeling
krijgen, hebben tot nog toe gefaald.
DE MOORD OP MARIA KESSELS.
DEN HAAG, 5 Maart. Bij de politie is
ernstige twijfel gerezen of de persoon, die
zich Zondag aanmeldde als te zijn de da-
uigu,
Maria Kessels te Tilburg,
irijf heeft begaan,
een langdurig, hem door commissaris
Dietz en commissaris Saeuntjes, die uit
Tilburg is overgekomen en die destijds
als inspecteur van de feiten kennis nam, af
genomen verhoor, bleken namelijk zijn
mededeelingen op verschillende punten
sterk af te wijken van bedoelde feiten. De
man is ter beschikking gesteld van den
Officier van Justitie te Breda.
der van den in Augustus 1900 gèpleegden
op Maria Kessels te Tilburg, we:
inderdaad dit misdrijf heeft begaan. Bij
moord
RECHTZAKEN.
Rui. MEN IE EN DE CENTRALEN.
SOFIA, 5 Maart. De leider der Bul-
gaareche delegatie te Boekarest verklaar
de, dat Roemenië het ultimatum der Cen-
traleu heeft aangenomen, waarin gmsclü
wordt, dat de voorwaarden vóór Zater
dagmiddag moesten worden aanvaard.
De Roemeensdie regcering verklaarde
a op het ultlmatuf dat de
te Boekarest besloten heeft de
in antwoord
Kroonraad
vredesvoorwaarden te aanvaarden, behelf
zende den afstand van de Roemeen sch-
Hongaarsdie grens en het verkenen van
economische voordeden aan de centraten
Daarna is aan de Roenieensche regee
ring bericht, dat zij uiterlijk Dinsdagmid
dag het voorloopt verdragen moeten
aanvaarden
EEN ONTPLOFFINO.
LONDEN, 5 Maart. (OfficieelV In een
munitiefabriek in Zuid Wales heeft een
ontploffing plaats gehad. Twee personen
werden gedood en twee gewond. De ma
tei icek schade ia onbelangrijk.
EEN TWEEDE BRIEF VAN
EANOSDOWNE.
LONDEN, 5 Maart. Dc Daily Telegr.
publiceert een tweeden brief van Lands-
downe, waarin hij zegt, dit von Hcrtling
met de door hem vermelde bijeenkomst
van verantwoordelijke vertegenwoordigers
bedoeit een kleine informedc bijeenkomst
van personen zonde: volmaTht, die echter
de bevoegdheid hebben, over de Belgische
kwestie te spreken. Hij acht het in verband
ARRONDISSEMENTS-RECHTBANK
TE ALKMAAR.
Zitting van Dinsdag 5 Maart.4
Maria N., (verzet), eenv. beleediging, eisch
bevestiging van het gewezen vonnis. Uit
spraak bekrachtiging van het vonnis van 22
Jan, bij verstek gewezen.
Johannes Anthonius van H., arbeider, ged
rijwieldiefstal, eisch 12 maanden gev. Uit
spraak 12 maanden gev. voorwaardelijk met
3 proefjaren en bijzondere voorwaarde ont
houding van sterken drank. Wordt tevens in
vrijheid gesteld.
lo. Johannes Hendrikus T., bloemkweeker
ged., 2o. Jan Lubbert B., bankwerker, ged.
diefstal met inklimming, eisch: ieder 12
maanden gev. Uitspraak ieder 1 jaar en i
maanden gev.
Antonius Frauciscus H., werkman, ged.,
diefstal met verbreking, eisch: 15 maanden
gev. Uitspraak 12 maanden voorw. met
proefjaren en directe invrijheidsstelling.
Pieter H., mishandeling, eisch f 25 subs
10 dagen hecht. Uitspr. 10 of 10 d. hecht.
Martinus H., Egmond1 aan Zee, mishande
ling van een ambtenaar, eisch 1 maand gev
Uitspraak conform.
Pieter C. D., timmerman, Alkmaar, belee
diging van een ambtenaar, eisch 20 subs
10 dagen hecht. Uitspraak 7 of 7 d. hecht.
Bote R., broodbakker, Alkmaar, overtre
ding verordening bakkersnachtarbeid, eisch
2 boete subs. 2 dagen hecht. Uitspraak
aangehouden tot over 8 dagen.
Fietje de R., melkslijtster, Helder, melkver-
valsching, eisch 1 week gev. Uitspraak I
rdelijk met 3 jaar proeftijd,
neus D.. landbouwer, Zijpe
2o Willem V., dijkwerker, Zijpe, wederspan
nigheid en bedreiging, eisch ieder 8 maanden
gev Uitspraak -ieder 4 maanden gevangenis
straf
lo. Cornells B., landbouwer, Orootebroek,
2o. Cornelis Jacobus O., militair, idem, mis
handeling, eisch ieder 15 boete, subs. 10
dagen' hechtenis. Uitspraak teder J0 of 10
d. hecht.
Cornells R, Veehouder, Bovenka rspel, dief
stal van erwtenstro*), eisch 1()0 boete suba.
20 'hechtenis. Uitspraak 'vrijspraak
met vergoeding van dc kosten voor getuigen
h decharge.
Dirk B., landbouwer, verboden aflevering
van bieicn, eisch 25 b.
beuidverklaring van de
vrijspraak.
of 10 d met ver-
bieten. Uitspraak
ranciscua Gerardus R., los werkman, ged.,
art. 247 W. v. S'. eisch 8 maanden gev. Uit
spraak: De rechtbank, gelastte nader onder
zoek naar beklaagde» geestvermogen»,
Pieter Johannes L., zonder beroep, H. Mu-
gowaard, minderjarig, kinderwetten. Uit
spraak: vrijspraak.
STADSNIEUWS
VRIJZINNIOE KIESVEREENIüINO.
Gisteravond werd alhier de algemeene
vergadering gehouden1 van de kiesvereeni-
giflg „Eensgezindheid".
De heer O. Cloeck, die als bestuurslid be
dankte, werd als secretaris vervangen door
den heer C. de Boer, Westerweg alhier.
In het eerste district (vacature Udo) werd
candidaat gesteld mr. P. A. Offers, in het
tweede district (vacature Stoel) mr. A. Prins.
EEN ONGELUK.
Oisteravond 6 uür had er op den hoek van
de Houttll een botsing tusschen een wielrij
der en een melkwagen plaats, met het gevolg
dat de wielrijder, dc jongeheer Oroet alhier,
door de groote spiegel ruit in de etalage van
den winkel van den heer A. Fortuin terecht
kwam.
Hoewel de groote dikke spiegelruit geheel
verbrijzeld werd, bleek de jonge man, wien
door een agent in de woning van den lieer
Fortuin direct voor een paar verwondingen
in zijn gelaat een snelverband werd aange
daan, toch geen ernstige verwondingen te
hebben bekomen.
Met geval veroorzaakte in dé etalage van
den heer Fortuin een groote warboel
BADHUIS WITTE KRUIS.
In de week van 25 Febr. tot 2 Maart zijn
in liet badhuis' van het Witte Kruis genomen
106«kuipbaden, 134 regenbaden le klas, 219
regenhaden 2e klas, te zamen 459 baden.
JUBILé.
Henen herdenkt de lieer P. O. Boon den
dag. waarop hij voor vijf-en-twintig jaar als
bankwerker in dienst trad der Alkmuarsche
ijzer- en metaalgieterij.
DEMONSTRATIE INZAKE DE
LEVENSMIDDELENVOORZIENTN'G.
Poör de samenwerkende organisatie n.l. de
a i3. B., en het P. A. S. was gisterenavond
een demonstratie aangekondigd in aanslui
ting met de. demonstratie 'n de groote steden
van het land. Als punt van samenkomst was
gekozen 't Waagplein, waar zich om 7 uur
eenige honderden arbeiders bevonden. De
heer Moleart voorz. P. A. S. wees de arbei
ders in 't 'kort op de beteekenis van deze be-
weging, die uiende om de bezittende klasse te
laten zien, dat de arbeiders niet langer ge
noegen nemen met de tot dusver geldende te
vensmiddelen-politiek. Spr. hoopte dat de ar
beiders ernstig en bewust zullen demonstree-
ren en verzocht de menigte zich achter de
besturen te willen scharen, en lustig hun
strijdliederen te latent hooren.
De demonstratie welke plm. 2 uur haar
omgang door de stad maakte was gedurende
dézen tijd; gestegen tot plm\ 3000 hetoogers
zonder dat zich eenig incident voordeed. Dé
lieer D. Plevier gaf hierover zijn voldoening
te kennen bij deontbinding van de demon-
siatié. Spr. schreef dat toe aan de bewus-
wording van 't proletariaat en hoopte dat
wanneer 't noo-dig mocht blijken,' zij in even
groote getale zouden opkomen!! Wij aldus
spr., zullen niet eerder berusten, alvorens wi
onze ei chen ingewilligd krijgen, verder
bracht, spr. zijn dank aan alle die hadden
meegewerkt, orre dez£ demonstratie, zoo uit
nemend te doen slagen.
Hierfta kwam de secr. van 't P. A. S. aan
't woord, die in de eerste plaats zijn dank
bracht namens de samenwerkende organisa
ties. Spr. hoopte dat die zal blijven voortbe
staan, dan zulten zeker de arbeiders, als zij
voor grooter en ernstiger dingen worden
opgeroepen, hieraan gevolg geven.
Daarna word het volgende telegram aan
den minister van landbouw gezonden en
voorgelezen:
De demonstratie van arbeiders aangesloten
bij den Alkmaarschen Bestuurderebond en 't
Plaatselijk Arbeids-secretariaat op 4 Maart
gehouden en vertegenwoordigende plm; 3000
leden, dragen aan W. Hoek en G. Mensiük,
respectievelijk secretarissen van bovengenoem
de Vak-centrales op, te protesteeren tegen de
levensmiddelen-politiek van de regeering en
eischt van haar:
lste. Verbod.van uitvoer van hier onmis
bare levensbenoodigdheden.
2de. Inventarisatie, inbeslagname ook bij
particulieren van den aanwezigen voorraad,
en eerlijke en gelijke distribueering hiervan,
over allen, zonder onderscheid van rang of
stand.
3de. Voor deze inventarisatie, inbeslagna-
men en distributie in alle plaatsen commis-
sie's te benoemen, waarin de dóór de Vak-
vereenigingen der arbeiders aan te wijzen
vertegenwoordigers een overwegende plaats
innemen.
4de. Vaststelling van prijzen gelijk vóór
den oorlog golden voor de meest noodzakelij
ke levensbehoeften.
5de." Verstrekking van productief werk aan
de werkeioozen tegen loonen, in overleg met
de Vakvereenigingen vast te stelten, of wan
neer hieraan niet kan worden voldaan, uit-
keering van een behoorlijk garantieloon vast
te stellen iq overleg met de Vakvereenigingen
in het desbetreffende bedrijf:
Zij is van meening dat de toepassing van
deze genoemde maatregelen de verdere licha
melijke achteruitgang der arbeiders-klasse
was
gevolgen
eventueel uit nalatigheid in deze kunnen
voortvloeien en draagt genoemde vakcentra
les op:
ydeze eischen alsnog ter kennis van de re
geering te brengen en met alle ten dienste
staande middelen de practische ten uitvoer-
leutrinF van deze maatregelen te bevotdeven,
en roept alle arbeiders op deze eischen krach
tig te ondersteunen door eendrachtig klasse
bewust samen tegaan iri elke actie, die aan
de verwezenlijking dienstbaar kan zijn.
Dit telegram werd met een donderend - ap
plaus begroet. De seq\ nam aan dat dit met
algemeene stemmen was aangenomen cn
vroeg de aanwezigea ordelijk naar huis te
gaan. Aan dit verz,. k werd .htn'er iaci<tem<»»
vokkatl.
SOCI AL IS ME-CH RISÏENPL ïCffl.-
De socicteiiszaal van de Haqnonle
gisteravond bijna geheel gevuld, toen mevr.
A. fjaderivan der VH03 daar sprak over
bovenstaand onderwerp. Om 8 uur, den voor
den aanvang gestelden tijd, waren er nog
n et veel luenschen, zeker in verband met de
)etooging tegen de duurte en voor betere le-
vensiniddelenvoorzientng.
Te ongeveer half 9 opende de heer C. J.
Tjaden de vergadering met een kort gebed,
waarna bij een openingswoord sprak.
In de laalste 5 jaren had de Bond1 van chris-
■en-socialisten hier geen vergadering belegd,
mede omdat in plaatsen als Alkmgar nog zoo
weinig gevoeld wordt voor het christen-socia-
lismo. De vergadering, verleden week gehou
den door de clir.-liisf. kiesvereeniging, was
aanleiding geweest voor de vergaderiog van
leden, on 1 dat toen niet werd1 toegestaan, dat
mevr. 1 jaden1 in een eenigszins uitvoerige
gedachtenwissding trad. 15e lieer Tjaden
hoopre, ttat de aanwezigen na afloop der ver
gadering nader zouden zijn gekomen tot het
socialisme. I lij vond het ontzettend dat de
kerk in deze tijden zoo ver van het socialisme
was gebleven.
Spr. sprak er zijn leedwezen over uit, dat
chr.-hist. niet aan de uitnoodlging ti
bat hadden gehoor gegeven, heetemaal ge
antwoord hadden gezonden, iets wat de bi
maker de Bruyne te Utrecht, van mr. jhr. de
Savornin Lobman en van dr. Kuyper, om ha-
re meening te staven,.
Als men meent, dat christendom en socia-
ïsrne niet kunen samengaan, is men achter
lijk, zei spr.
Het is opmerkelijk, zeide zij:, dat zoo velé
dingen, die vroeger anti-christelijk heetten,
thans wel als christelijk worden beschouwd,
als b.v. leerplicht en staatspensioen; Dit pen
sioen wprdt immers even goed ontvangen
door christelijken als anderen. Ook bij vrou
wenkiesrecht leggen de christelijken zich
thans neer. Maar moeten nu de jongeren niet
gaan twijfelen aan de woorden1 der ouderen?
Ook het socialisme heet nu nog anti-chris
telijk, maar als het de wereld heeft overwon
nen, zal het anders zijn.
Spr. had' onlangs met een predikant hier ter
stede gesproken, die haar zóó gevaarlijk had
genoemd, dat hij haar overal zou bestrijden.
Daarom had zij hem een1 openbaar debat aan
geboden, maar hij had het afgeslagen.
Ons kan men buiten den christelijken kring
bannen, zelfs op straat de burgerlijke be
leefdheid onthoucjen, maar ons bannen buiten
de gemeenschap met Jezus kan men niet.
Menscben als die predikant, die het socialis
me niet willen vereenigen met christendom,
spelen hoog spel ook met de zielen der men-
schen. Menige jonge man en vrouw heeft den
godsdienst over boord geworpen, toen het
socialisme tot hen kwam, omdat steeds was
gezegd, dat beide niet te vereenigen waren,
Spr. waarschuwde er voor zich op te slui
ten achter een gesloten venster, en ried aan
j r?„m wi$' °Pen te zetten in dez# tijden,
opdat het socialisme doorwaaie ieders huis.
Het christendom is voor spr. de blijde
boodschap, het evangelie, dat spreekt van ge
meenschap tusschen- den Eeuwige en den
sterveling door Jezus Christus, in de wereld
gekomen om te zoeken wat verloren was. In
naam van dat christendom riep spr. de hoor-
ders op tot liet socialisme. Het christendom is
met alleen schoon in huis of kerk, maar legt
ook zware pliditen op. Men ga niet zitten
niet een boekske in een hoeks ke. Er zijn er
die zeggen, da.t het christendom alleen is
voor de ziel, ma^jr spr. meende dat men er
de wereld mee in moet gaan.
Ds. de Pree zei Zondag nog te erkennen
een
ur-
de chr.-hisit. niet aan de uitnoodiging tot de-
lema
gerlijke beleefdheid niet ten goede komt.
Mevr. Tjaden, hierna het woord bekomen
de, wilde-pogen aan te toonen het onjuiste
van de mcening, dat christendom en socialis
me niet kunnen samengaan. Deze beide be
ginselen kunnen1 immers zeer goed samen
gaan, Honderd Engelsche predikanten van
allerlei richting hadden' 'n manifest geteekend
waarin zij de ineening uitspraken, dat hun
socialisme niet minder ernstig, was dan wat in
heel de wereld werd gevoeld, omdat het door
urn christendom bezield wordt. Zij meenden
dat het socialisme geëischt werd door den
christelijken godsdienst.
Spr. haalde woorden aan van prof. Slote
den grooten invloed der stoffelijke dingen op
s menschen ziel. Dücirom vinot spr. het den
allereersten plicht de samenleving te doortrek
ken met het christelijk beginsel.
Zondags in de kerk hooren we lezen uit
den bijbel, hooren wij van God spreken als
den Vader, en de 12 artikelen des Geloofs
beginnen met: Ik geloof in God den Vader.
Daarin ligt voor spr. een aansporing tot so
cialisme, want als wij aanvaarden het Vader
schap van God over alle menschen, moeten
wij; dan niet aanvaarden de broederschap der
menschen? Het woord socialist is afkomstig
van het Latijnsche woord socius (makker),
riet socialisme wil dus niet anders dan mak
kerschap. Op grond van 't vaderschap Gods
moeten, wij dus aandringen op een maat
schappij, waarin naar broederschap, waar
heid en liefde onder de menschen wordt ge
streefd'. En vindt men in de tegenwoordige
kapitalistische maatschappij broederschap
waartieid, liefde? Geen christelijke arbeider
zou dat nu nog durven zeggen, al zei hij het
voor den oorlog wèl, omdat nu de huizen
der rijken zitten volgepropt met allerlei arti
kelen, die straks beginnen te verrotten. Ter
wijl de arbeiders geen geld hebben voor hun
dagelijksoh brood en de vrouw hare gordijnen
enz. niet kan vernieuwen, leest men van een
godvergeten O. W.er, die een parel heeft aan
elk zijner gordijnringen. Waar reeds vóór den
oorlog in Amerika 60 pet. van den rijkdom
in handen was van 2 pet. der bevolking, mag
nen vragen: is dit een1 maatschappij van
moederschap? De rijken .verdrijven stelselma
tig den arme van den maatschappelijken
disch. De arbeidersklasse heeft van alles
in de maatschappij het slechtste. De huizen,
zoo zij van huiten al iets lijken, zijn van bin
nen slecht, met poppenkamers] Geven1 de rijke
christelijken niet ook hongerloonen? Zelfs op
het kerkhof krijgt de arme de slechtste plaats,
achteraf. Alle christelijke geboden worden in
onze tegenwoordige maatschappij vertreden
met den plompen voet van liet kapitalisme.
In de chr. kerk heeft men de broederschap al
leen aan het Heilig Avondmaal
En de waarheid in deze maatschappij?
1 loe vaak moet een 'teteider of een midden
stander wet liegen om er toch maar bovenop
ié blijv?'; Er zijn ook dnirtdvU o. W m
en ham* leraars, dit Itegen ca bcr. ig ,.er
wille van het geld.
Spr. baalde verschillende profeten aan uit
den bijbel, die steeds aandrongen op het doen
van recht. En de kapitalistische maatschappij
maakt zich voortdurend schuldig aan uitbui-
ting.
Dient zij niet ten allen tijde den mammon,
die, naar Jezus zei, niet legerijk met God ge-
d'end kan worden? Ook in de geschriften
van dr. Kuyper wordt dit toegegeven. „Naar
geld wordt alles afgemeten", zei hij, „wie rijk
is, wordt een gevierd man".
Hoe staat het rnet het gebod' der liefde, het
grootste der christelijke geboden? Het kapita
listische stelsel heeft ons niet gebracht dc lief
de. maar de vreeselijke mensclnumoord Spr.
vergeleek de kapitalistische maatschappij bij
een vergiftigen boom. Wat moeten wij doën
met diens vruchten? Afplukken, zooals Tal-
ma wilde? Neen, de bijl moet aan den1 wortel
gelegd worden, iets wat Duymaer van Twist,
dr. Schokking en zoovele anderen niet willen
De wortels "zijn de wortels van het privaat be
zit, en dat willen zij behouden, maar het soci
alisme wil het vernietigen. De christelijke
heeren hebben het land, schepen en dc fabrie
ken en de arbeiders moeien hunne arbeids
kracht verkoopen, terwijl het grootste deeï van
de opbrengst van hunnen arbeid is voor de
brandkast der rijken. Het groot-kapita/al re
geert al langer hoe meer de wereld. Een ge
leerde Oostenrijker zei, dat 300 menschen met
reuzenkapitalen de wereld beheerschen. En
nu zegt het socialisme niet: „weg met het ka-
Ritaal," want het kapitaal is de grond, enz.
leen, niet weg daarmee, maar „hier met het
kapitaal, weg met liet kapitalisme." Alles'
moet dienstig ziin voor allen. Men moet kie
zen tusschen liet kapitalisme met ?rijne uitbui
ting en het socialisme met zijn gemeenschap-
pel ijk bezit.
Wa
aarom kiezen nog de meeste christenen
het kapitalisme? Onze plicht is het daarheen
te gaan, waar broederschap en rechtvaardig
heid wenken.
Nergens in den bijbel staat, dat esn ehris-
Erai
I ff I
