DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN. De strijd in en buiten Europa. No. 63 Honderd en twinsligste Jaargang 1918 --•r M. KATER, Mient 24 Abmnaniitijrlls bil Toornltbetillng p. 3 maanfa 11.15, Ir. p. post 11.90. Bewlismnnnen 5 cl AMentleprlls 15 ct p. regel, grootare letten iaat plaatsrilnte. Br. Ir. NX Boek- ee Bandelsdrikkerll Harms. Coster J Zo. Voordam C 9. Tel. i. VRIJDAG 15 MAART. /I - °F I i Wanneer er een vraagstuk is waarvan de oorlog de ontwikkeling verhaast heeft, dan is het zeker wel het vraagstuk van de vrouw in het maatschappelijk leven. Was eertijds de vrouw voor haar levens onderhoud op het huwelijk aangewezen, in de laatste jaren werd meer en meer ingezien, dat ook de vrouw de natuurlijke geschikt heid bezit om veel van het tot nu toe d'oor mannen verrichte werk met succes te kunnen overnemen. „Der Mann müsz hinaus ins feindliche Leben", zegt Schiller in zijn lied von der Glocke. Thans is het niet alleen de man meer, maar ook de vrouw, die op de arbeidsmarkt naar de best bezoldigde plaatsen dingt De Hoogere Burgerscholen, welker klas sen in vroegere jaren slechts enkele meisjes telden, zijn meer en meer de onderwijsinrich tingen. voor jongens èn meisjes geworden en de tijd, dat de vrouw als arts, predikante of advocaat haar mannelijke collega's con currentie aandoe^ is reeds geruimen tijd aangebroken. Het aantal vrouwen, dat in eigen levenson derhoud kan voorzien wordt steeds grooter en het allereerste gevolg daarvan iis, dat bij de_schaarschte aan goed bezoldigde betrek kingen de man in de laatste jaren menig maal voor vrouwelijke sollicitanten het on derspit moest delven. Het is niet onze bedoeling, in deze rubriek de al of niet wenschelijkheid daarvan na te gaan, wij willen het hier slechts als een op- loochenbaar feit constateeren. Maar wel willen wij even nader in het licht stellen hoe de oorlog ook dit proces in zijn bntwikkel'ing verhaast heeft. In de oorlogvoerende rijken toch komt door het dienst nemen van mannen een te kort aan werkkrachten en het is begrijpelijk, dat de opengekomen plaatsen zoo spoedig mogelijk door vrouwen worden ingenomen. Het verwondert ons geenszins meer als wij lezen van vrouwelijke chauffeurs of vrouwelijke tramconducteurs, in Londen, Pa rijs of Berlijn. Het vervullen van deze betrekkingen moge geschieden uit een oogpunt van vaderlands liefde en zelfopoffering, dit neemt niet weg, dat na den oorlog deze vrouwen zullen trachten, hun betrekkingen te behouden en dat veel terugkeerende strijders zullen con stateeren, dat hun plaatsen bezet zijn. In het bijzonder moge hier nog even de aandacht gevestigd worden1 op de z.g.n oor- logs-industrie. De legers der strijdvoerende mogendheden hebben behoefte aan materiaal en munitie en deze behoefte heeft achter het front een oor- logs-industrie geschapen, waar alle arbeids krachten welkom zijn. Het natuurlijk gevolg hiervan is, dat zeer vele vrouwen, voornamelijk uit de volksklas se, als werksters naar de munitiefabrieken trekken, eensdeels uit vaderlandsliefde, maar grootendeels natuurlijk om zich een be hoorlijk weekloon te kunnen verzekeren. De al of niet wenschelijkheid, deze vrou wen aan haar gezin te onttrekken, en de vraag of het de roeping der vrouw kan ge noemd worden, bommen en granaten te fa- brimun, laten wij ook thans onbesproken Slechts de invloed van den oorlog op het vraagstuk van de vrouw in het maatschap pelijk k ven in het licht te stellen, is thans ons doel. En wanneer wij dan nagaan hoe de vrouw op elk gebied reeds als vervangster van den man optreedt, hoe in Lyon reeds een speciale school is gebouwd voor technisch onderwijs aan de vrouwen, hoe er ten vorigen jare reeds meer dan 50 pet. vrouwen in de fa brieken van het Rhöne-district werkten en in Engeland 1.240.000 vrouwen meer dan vóór den oorlog arbeidden, dan dringt het eerst goed tot ons door, dat na het sluiten van den vrede de vrouw in veel sterker mate dan vroeger als positie zoekende werkkracht naast den man zal optreden. Het sneuvelen van honderdduizenden mannen, die het te veel aan vrouwen in vele landen nog sterker zal doén uitkomen en het aantal huwelijken beperkt, zal het vraagstuk van de vrouw in het maatschappelijk leven nog sterker op den voorgrond doen treden. In verband met het besluit van den Land raad van Koerland om den Duitschen Keizer de hertogskroon aan te bieden, wijst het Berliner Tageblatt er op, dat te Brest Litofsk werd besloten, de vertegenwoordigende lidhamen in1 de thans van Rusland afgeschei den gebieden uit te breiden en- eerst daarna over het toekomstig lot dezer gebieden te be slissen. De vertegenwoordiging van Koerland is niet gewijzigd en bestaat sedert 1917 uit Koerlandsche adellijken en andere vertegen woordigers van de Duitsche minderheid en een gelijk aantal vertegenwoordigers Van de Lettische minderheid. Het Beri. Tageblatt acht het ongewenscht, dat het besluit van een dergelijk liciiaam wordt uitgevoerd en meent, dat de Duitsche Rijksdag zich met de kwestie zal hebben be zig te houden. Op den Rijksdag, die uit het verleden kan geleerd hebben, rust de plicht het aanbod van den Landraad van Koerland nauwgezet te overwegen en rekening te houden met alle .gevolgen, die er uit kunnen voortvloeien. Zeer verstandig laat de Frankfürter Zei- tung zich uit door er op te wijzen, dat niet alleen met de wensdic der Baltisehe Duit- j stners maar ook met de wenschelijkheid^ dat een goede verhouling tot het Russische volk hersteld wordt, moet rekening gehouden worden. Het vredesverdrag, zegt het blad' heeft een geweldige verbittering in Rusland teweeg gebracht, die dat land de bondge noot van eiken vijand van Duitschlanad kan doen worden. Alvorens de Duitschers hun nakomelingen een dergelijke erfenis nalaten, moeten zij ernstig beraadslagen en niet on bedacht handelen naar de meening van be stuursvereen igingen, van welke men niet ze ker weet, wie ziji eigenlijk vertegenwoordi gen Het is voor de duurzaamheid van den vre de in het Oosten slechts te hopen, dat Duitschland als overwinnaar op dit oogen- bllk van zijn macht geen misbruik maakt tot het treffen van maatregelen, die de kiem van latere oorlogen in zich dragen. De Centralen zijn Odessa binnengerukt, waardoor zij in staat zullen zijn, de hun toe komende voorraden te vervoeren. De Russi sche handelsvloot, d'e in de haven van Odes- sa lag, is evenwel naar -Sebastopol vertrok ken. Met begrijpelijke voldoening wordt offici eel uit Weenen gemeld, dat de Roemeniërs nu ook de laatste smalle, door hen nog bezet gehouden strook Oostenrijksch-Hongaarsch gebied ontruimd hebben, zoodat de Monar chie na drie en een half jaar atlerzwaarsten oorlogslast weer volkomen vrij is. Dank zij dm krachtig^n steun van Duitsch land,, had hier wet bij vermeld mogen wor den. Uit Londen komt de weerzinwekkende tij ding, dat wederom een hospitaalschip door een Duitsche duikboot werd aangevallen. Op dat schip, de „Guilford Castle", dat tal van zieken en gewonden aan boord had, werden twee torpedo's afgeschoten. Het schip wist, hoewel ernstig beschadigd, de haven te bereiken. In het Lagerhuis is uitvoerig gediscus sieerd over de wenschelijkheid van een Ja- pansch optreden in vSiberië. Minister Balfour legde er den nadruk op, dat de Geallieerden slechts beoogen, Rusland hulp en sympathie te bieden, opdat het weer stand zal kunnen bieden aan den inval der Duitschers. Hij legde daarna dm nadruk op de loyaliteit van Japan. De bolsjewiki-afgevaardigden op de confe rentie te Moskou hebben, zooals trouwens algemeen verwacht werd, besloten het vre desverdrag te ratificeeren. KORTE BERICHTEN. Het Deensche s.s. Eos, dat 25 Febru ari uit Engeland met een lading kolen naar Denemarken vertrok; wordt sedert vermist. Volgens de te Göteborg verschijnende Morgenpost heeft de Zweedsche regeering aan de reeders verzocht, nog 400,000 ton aan de Entente af te staan. De Roemeniërs hebben thans ook de laatste smalle strook grond, die zij in Oos- tenrijk-tiongarije nog bezet hielden, ontruimd. De Russische bladen bevestigen, dat de Duitschers van Abo uit, Finland binnenruk ken. Volgens de Times is er kans dat het Japansche kabinet weldra 'aftreedt. Wolf rekent uit, dat het door de Centra len in dezen oorlog bezette Europeesche ge beid 600,000 K.M". bedraagt. Het Britsche hospitaalschip Guildford Castle is door een Duitsche torpeda getroffen, doch niet gezonken. Een Duitsch luchtschip wierp Woens dagavond bommen op Hartlepool. De Pruisische minister van Handel Sydow zeide dat de door Duitschland ge- wenschte vrede slechts kon worden bereikt door de overwinning op de slagvelden. De bevelhebber van Wladiwostock pleeg de zelfmoord. Scheermessen Apparaten, Zeep, Kwasten, Aluin. „D I A M O N D" Scheerriem maakt uw mes onmiddellijk vllfm scherp. PRIJS f 1.90. STATEN-GENERAAL. TWEEDE KAMER. In de zitting van gisteren werd voortgegaan met de behandeling van de Levensmiddelen- voorziening. Minister Posthuma zette zijn afgebro ken1 rede voort. De beweringen van den heer Van Beresteijn omtrent het graan, dat terecht zou zijn gekomen in de magen j/an het vee en de meer gegoeden, waren odjrnst. Rogge was wel in 1916 voor veevoeder beschikbaar ge steld doch toen kon het. Later was ze niet meer beschikbaar gesteld. De organisatie van en de controle op de levering van den oogst zijn voldoende. Er deden zich evenwel groote moeilijkhedehi voor. Niettemin was van den oogst-1197 reeds meer ingeleverd, dan in 1916 geschiedde. In de Memorie van Toelich ting werd de verkorting van den geldigheids duur der broodkaarten in uitzicht gesteld, met het oog op de onderhandelingen met het buitenland. Het was noodig de behoefte niet te doen afmeten naar te kleine rantsoenen. Verlenging van den geldigheidsduur was meermalen overwogen, doch niet aanvaard dit vrees voor ondervoeding. Van het gebruik van poeder van gedroogde aardappelen voor broodbereiding moest tot dusver worden af gezien, met het oog op de bereidingsmoeilijk heden en hooge eischen van de drogers. Voor alcoholindustrie werd niet meer graan be schikbaar gesteld dan noodig is voor de gist- productie. En broodbakken met hoppraepa- raat alleen was onmogelijk. Beperking van het rantsoen voor koek-, banket- en biscuitfabrieken en dergelijke zou stopzetten yan het bedrijf ten gevolge hebben. De grootere hoeveelheden tapioca en maizena waren in bezit genomen. De prijs van net on- gebuild meel was voor bakkers vastgesteld,op advies van de subcommissie uit het Centraal Broodkantoor, bestaande uit werkgevers eü werknemers in het bakkersbedrijf. Intusschen was de kwestie opnieuw onder de oogen ge zien. De minister was bereid zuiver tarwemeel en havervlokken voor zieken voor speciale geval len te doen verstrekken van Den Haag uit. De naievering van voedingsmiddelen voor uitgewisselde krijgsgevangenen door de be trokken landen was nog niet geschied. De boekhouding van 't Riiksgraanbureau /is gere organiseerd naar aanleiding van het rapport der commifisif van onderzoek. De regeling ten aanzien der liggelden van de ln Amerika opgehouden schep enwaa vervangen doof een nieuwe. Met het oog op de distributie van een mengsel van boter en margarine was een wij ziging der Botcrwet ontworpen. En zouden verkrijgbaar worden gesteldmargarine voor 50 cent per pond, margarine-melange met 25 pet. boter voor 85 cent, botermelange met 50 pet. boter voor 1.25 en boter voor 1.75. Het rantsoen zou 35 gram per dag bedragen. Voor de verbetering dfer varkensvleesclivoor- z-'ening waren met 5 fabrieken contracten ge sloten voor de levering van maandelijks 5 millioen K.G. krachtvoeder uit afval. Met 7 fabrieken waren de onderhandelingen nog gaande. De volgende week zou vermoedelijk kunnen worden begonnen met de beschikbaarstelling van slachtvee voor de grootste gemeenten. Aan een volledige regeling tot beschikbaar stelling vhn kleeding, schoeisel en sajet, werd hard gewerkt. Maatregelen werden genomen, om aan twee Nederlandsche fabrieken die ga ren fabriceeren, grondstoffen te verschaffen. Was men daarmee gereed, dan zouden ma ximumprijzen worden vastgesteld voor garen. Begin April rijn maximum-prijzen te wadi ten op standaard-schoenen. Wat de zaak-De Jong betrof, meende de mi nister, dat voor hem geen aanleiding bestond tot dieper ingrijpen, toen hij de overtuiging had gekregen, dat de heer De Jong zich niet aan corruptie schuldig had gemaakt en toen de heer De Jong ontslag had genomen als lid der Peulvruchtencommissie. De minister deed' mededceling van de te de zer zake gevoerde correspondentie. De Minister ze'de voorts, dat van de wijze, waarop de zoon van Baron Collot d'Es- cury aan den landstormplicht was onttrok ken. hem niets bekend was, voordat hij er de vorige week in de Kamer van hoorde. Van eemge protectie van den bedoelde voor de benoeming tot graancommssiaris voor Zeeland was geen sprake geweest. Wat de zaak-van Best betreft, den minister was gebleken, dat de afgevaardigde de fun- ties van advocaat en regeeringscommissaris verwarde, waarom spr. aan deze verwarring maar een einde maakte Spr. verklaarde, dat hij aan de goede trouw van den heer Best niet twijfelde. Wat het wetsontwerp tot be strijding van den kettinghandel aanging, dit is, naar spr. zeide, in voorbereiding. De ge meenten1 kunnen niet worden ontslagen van de 10 pets. bijdragen in de distributie-kosten Te 4 uur 10 werd de vergadering verdaagd tot 's avonds 8 uur. In de avondzitting was aan de orde de voortzetting van de behandeling van het wets ontwerp tot afsluiting en droogmaking van de Zudierzee en daarbij de moties van de hee ren De Muralt en Bongaerts en die van den heer Albarda. De heer Bongaerts bepleitte het amen dement-IJzerman, besprak vervolgens de af vloeiing van den IJsel en zette de'beteekenis uiteen welke de IJsel kan verkrijgen als ver bindingsweg iusschen zee en achterland Ten opzichte van de Friesche dijken beval spraker het amendement-De Muralt-Teenstra aan. Gaarne zou spreker vernemen of het wel ge oorloofd is aan te nemen dat de afsluitdijk niet zal kunnen doorbreken. De heer S m e e n g e juichte in het bijzon der toe dat thans een behoorlijke afwatering zal worden verkregen van de rond de Zui derzee gelegen provinciën. Eens in de vijf jaren gaat tot nu toe de oogst verloren aan 'de kust als gevolg van' het hooge peil Ier Het pei' lager zijn dan dat van de Zuiderzee. Spreker peil van het IJselmeer moet Zuiderzee. verklaarde z'fb vóór de motie-Albarda en vroeg verzekering van een weekloon aan oude visschers en vrijstelling van havengel den voor allen. Zoetwatervisscherij zal er komen, evenals een gemakkelijker verbinding tusschen Holland en Friesland. De heer I Jl z e r m a n beschouwde het ont- werp als een voorontwerp. Spreker gevoelde nog weinig voor de motie-Bongaerts.Spre ker zou reeds tevreden zijn wanneer de mi nister verklaart alle gevolgen/ op zich te ne men van een mogelijk ongeval na de inpol dering. Eerst na den vrede is z. i. het oogen- blik gekomen om onze defensie te herzien. Sprei beval ten slotte zijn amendement aan. De heer van Hamel herinnerde aan de inpcedering van de Haarlemmermeer en waarschuwde vroeger gemaakte fouten niet te herhalen. Het nieuwe werk moet van den aanvang af onder een veelzijdig bestuur ge steld worden Het land moet in pacht kun nen uitgegeven worden, terwijl de Staat ei genaar blijft. De commissie van advies moet vervangen worden door een raad voor de Zuiderzee. Wat de Waddeneilanden aangaat zal spreker met vertrouwen Zeilen op het kompas van den minister. De heer Eland verdedigde het amende ment-IJzerman. De versmalling van het ka naal van Amsterdam naar het meer zal mo gelijk zijn wanneer men niet langer Amster dam als kringstelling handhaaft, doch een geheel ander stelsel van defensie kiest. Minister Lely wees er op, dat: het rapport van de Staatscommissie niet geheel op de hoogte van den tijd is. De minister heeft zich daarom tot enkele hoofdlijnen bepaald. Ons land'heeft groot belang olj uitbreiding van liet productiegebied' en de verbetering van den waterstaatkundigen toestand is van groote beteekenis. Er is alle reden om te be palen, dat het werk op zoo ruim mogelijke schaal door den Staal worde ondernomen. Art. 1 bevat bepalingen ter voorziening in cventueele schade De minister kan niet in zien dat hot amendement-De Muralt-Teenslra duidelijker zou zijn dan dat artikel. Spreker geloofde alken aan een verhooging van de waterstanden aan de Friesdie kust» De vergadering werd verdaagd tot heden ochtend 11 uur. STADSNIEUWS DE AANSTAANDE RAADSVERKIE ZINGEN. Met het oog op de aanstaande raadsverkie zingen spraken Woensdagavond in het café Delcker aan de Nieuwpoortslaau voor een weinig talrijk publiek de heeren G. Veen1 (S. D. A. P.), candidaat in het 2e district, en J. Westerhof, licl van den gemeenteraad, res pectievelijk over het onderwerp: „Socialisti sche gemeentepolitiek" en „Waarom den so ciaal-democraat Te ongeveer half 9 heette de heer G. Oukes, voorzitter van de af deeling der S. D. A. P., de aanwezigen welkom, zijn spijt betuigende over de geringe opkomst. Daarna whs het woord aan den heer Veen, die er aan herinnerde dat een 25 jaar geleden de soc.-dem. hare intrede deed in de gemeen te-politiek, sinds welken tijd zij veel strijd heeft moeten voeren tegen de burgerlijke en syndicalistische partijen. Voornamelijk in de Groninger veenkoloniën hadden de soc.-dem. veel strijd, weiken zij met groot succes voer den. Langzamerhand traden de soc.-dem. in meerdere gemeen teraden op, zoo in 1913 ook hier, toen de heer Verkerk verkozen werd tot raadslid, in 1917 gevolgd door de verkiezing van den heer Westerhof. A Na deze inleiding sprak de heer Veen over de grondpolitiek der gemeente Alkmaar, waarbij hij aanspoorde tot spoedig koopen van grond, omdat die steeds duurder wordt. Daarna besprak hij de woningpolitiek, waarbij hij een grooten woningnood consta teerde. Vele woningen worden door twee of meer gezinnen bewoond, wat aanleiding geeft tot allerlei af te keuren toestanden. Voor het doen der wasch is geen voldoende gelegen heid, vandaar het voorstel van de heeren Verkerk en Westerhof tot stichting van een ge meentelijke waschinrichting. Vervolgens werd besproken de voeding. Er is controle noodig op allerlei voedingsmidde len, die worden vervalscht met allerlei artike len. die op zich zelf niet schadelijk zijn, maar toen de kwaliteit der consumptieartikelen ver minderen. Gemeentelijke winkels achtte spr. zeer noo dig. Hij herinnerde aan de hier bestaan heb bende gemeentelijke winkels, die na een be toog van den heer mr. Leesberg in den ge meenteraad werden opgeheven'. Dan wilde de heer Veen bad- en zwemin richtingen en speelterreinen' voor de kinderen, waarvoor de soc. dem. ook zouden ijveren. De Dooi braak zou ingericht kunnen worden voer speelplaats der jeugd. Vervolgens sprak de heer Veen over de geestelijke zorg vooral voor de jongeren. De openbare leeszaal moet van de gemeente zijn. Ook de kleeding en voeding van het school kind moeten verbeterdde soc.-dem. zullen er voor ijveren. Sdioolvoeding en -kleeding moeten door de gemeente ter hand worden genomen, iets waartegen in 1915 de heer mr. Dorbeck ageerde, toen' hij beweerde dat dit de plicht der moeder was en dat het Spartaansch zou zijn, als de gemeente dien plicht overnam. Voorts had de heer Veen het over werkver schaffing. Hij drong aan op het geven van productief werk met een belooning voor de ge- organiseerden niet hooger dan voor de onge organiseerde werklieden. Ten slotte behandelde de heer Veen de vijf bekende verzoeken van het permanente comi té van actie aan den raad, over het tegen venaagde prijzen beschikbaar stellen van le vensmiddelen. Spr. herinnerde aan de verga dering van verleden week, waar geprotesteerd werd tegen het afstemmen dier verzoeken1 Hij besloot met een opwekking om a.a. Maandag rood te stemmen De heer Westerhof, daarna het woord er langende, meende, dat moest worden erkend, dat het steeds de soc.-dem. zijn, die voor de arbeidersbelangen opkomen. Dat verschillen de voorstellen der soc.-dem. ten slotte door den raad werden' aangenomen, kwam doordat de burgerlijke leden inzagen, dat achter de soc.-dem. het heele proletariaat staat. De bourgeosie heeft geen vertegenwoordigers in den raad noodig om haar nog meer voordee- !en te bezorgen, want zij heelt alles al vóór zich (het leger, den staat, de geestelijkheid), terwijl de arbeiders alles tegen zich hebben. Waar geen soc. dem. in den raad zijn, vindt men geen progressieve belastingen-, hoort men niet van pleidooien vqor openbare leeszalen, speeltuinen, enz. De vrijz. van allerlei gading, van den heer Cloeck tot 'den heer de Lange, meenen soms meer vooruitstrevend te zijn dan. de reclitsche partijen en zij steunen ons wel eens waar deze ons in den- steek laten. Maar ook de rechtschen verleenen ons zoo nu en dan steun. In beide gevallen is het een nuttig heidsoverweging, zei spr. Hij wees hierbij on de besprekingen over cle bezoldiging der poli tieagenten. Men poogt vooral tegen'verkie zingen stemmen te vangen Vooral in het laatste half jaar werd inecr steun voor onze eischen verkregen De in vloed der soc -dem. schijnt toe te riemen. dsvm ken woningbouw en gesproken li administreeren van dé woningen door Volks- Snr. herinnerde aan de raadsvergadering, or< gemeentelij- had tegen hef waarin hij had aangedrongen ken woningbouw en huisvesting. Spr. had daarin toegestemd, omdat er nog slechts weinig woningen waren, maar wensen te dat de gemeente zelf de ad ministratie zou voeren, als zij meerdere wo ningen bouwde. In dezelfde vergadering was gesproken over een1 gebouw voor ouden van dagen. Na een uitweiding over het staatspensioen stelde spr. de vraag: waar moeten de oudai van dagen wonen? D:e vraag was in bedoelde raadsvergadering 'beantwoord met het besluit tot het bouwen van het Karenhuis. Daarna haalde spr. de raadsvergadering aan, waar de salariëring van gemeente werklieden werd besproken. B. en w. amen deerden hun eigen voorstel, nadat amende menten der soc.-dem. waren ingekomen. Onze amendementen werden verworpen en die van B. en W. aangenomen, waardoor toch voor een deel aan onze wenschen werd tegemoet gekomen, zei spr. De heer W. herinnerde aan het koopmansstandpunt dat z.i. de heer Udo toen had ingenomen met blijk te geven van totaal ge en-zorg te hebben voor de toekomst van het gemeen te-personeelwelk standpunt spr. sterk afkeurde. Ook had spr. afgekeurd wat de heer Udo in die raadsvergadering had gesproken oVer de gasroentsoeneering, COURANT. 9 Cl icMl JCnhAbf

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Alkmaarsche Courant | 1918 | | pagina 1