DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN.
De gouden sleutel
Bb M In dn vacht gesleept
No. 69
Honderd en frwinstigste Jaargang
1918
VRIJDAG
22IAART.
De str|jd in en buiten Europa.
üEUILLETOJk.
M. KATER, Mient 24.
AboDDemeDtsprljs bli vooruitbetaling p. 3 maanden f 1.65, tr. p. post f 1.90. Bewijsnummers 5 ct. Advertentieprijs 15 ct. p. regel, grootere letters naar plaatsrnlmte. Br. Ir. N.V Boek
- en Handelsdrukkerij Berms. Costei d Zn.. Voordam C 9, Tel. 3.
De eerste lord der admiraliteit Geddes
heeft in het Engelsche Lagerhuis eenige inte
ressante mededeelingen over den aanbouw
van nieuwe koopvaardijschepen gedaan.
Hij beloofde daarbij, voortaan geregeld
een overzicht te zullen geven van de verliezen
en aanbouw van schepen, zoowel van de ge-
fcceje wereld als van 't Vereenigd Koninkrijk.
Men is in Engeland niet erg voldaan over
de slapte in den scheepsbouw en daarom
achtte Geddes het wel gewenscht, eens
eenige bijzonderheden mede te deelen.
De wereldtonnepmaat der geallieerden en
omzijdigen voor de oceaanvaarten, 33 millioen
ton, is van het begin van den oorlog af tot het
laatst van het vorige jaar met twee en een
half millioen ton afgenomen. Engeland heeft
ongeveer 8 pet. van de vermindering der oce-
aan-tonnenmaat van de wereld buiten die der
vijandelijke landen geleden.
Het percentage van het netto verlies der
Britsche tonnenmaat was 20 pet. voor de
Britsche scheepruimte, voor de onzijdigen en
de Vereenigde Staten was dit percentage gun
stiger daar Amérika de geïnterneerde Duit-
sche schepen in de vaart bracht.
In 1915 en 1916, voornamelijk in het laat
ste jaar, zette Engeland heel weinig schepen
op stapel. Vóór de verscherpte duikbootoor
log begon was Engeland over de 1 300.000
ton achterop vergeleken met het begin van
den> oorlog.
Thans bevatten 47 groote scheepswerven
nog hellingen, die geheel voor koopvaarders
voor den Oceaan werken en staan elf andere
werven, die thans met oorlogsschepen bezig
zijn voor het vervaardigen van oceaan-koop
vaarders klaar, terwijl beschadigde schepen
zoo goed mogelijk opgekalefaterd weer in de
vaart gebracht worden.
Den vorigen zomer kwam er een centraal
bureau tot stand, dat er krachtig toe mee
werkte, herstelde koopvaarders weer onder
stoom' te brengen.
De verhooging van het wekelijksch gemid
delde der aflevering van herstelde koopvaar
ders bedroeg in Februari 1918, vergeleken
met Augustus 1917 80 procent.
Meer dan 3000 treilers werden in het laat
ste kwartaal van 1917 hersteld en opnieuw
uitgerust. Dank zij dje goede uitwerking der
patroeljes ter bestrijding van duikbooten en
het uitstekende konvooieeringswerk door ma
rinevaartuigen verricht, werden' de scheeps-
verliezen kleiner.
In weerwil van den arbeid dien de munitie-
aanmaak en1 de vliegtuigen-fabricage eischten,
is volgens Geddes in Engeland in 1917 een
totaal van oorlogs- en handelsschepen be
reikt, dat men wel gelijk kan stellen mét dat
van het rijkste scheepsbouwjaar.
De totale wereldproductie behalve die der
vijandelijke landen, werd voor het laatste
kwartaal van 1917 op 932.000 ton gebracht,
terwijl de verliezen toen 1.200.000 ton bedroe
gen, zijnde het geringste aantal sedert de
verscherpten duikbootoorlog is begonnen.
In het laatste kwartaal van 1917 verloor
Engeland per maand gemiddeld 121.000 ton
meer dan het kon bijbouwen', maar de neu
tralen hebben 75 pet. van de verloren scheeps
ruimte vervangen. v
Van Februari 1917 tot 31 Januari 1918
naar het EngeLick
door L. O. MOBfcKLtY.
2fl)
„Ik geloof wexkel|jk niet, dat er een liever
vrouw up de heele wereld is," zei het meisje
eenvoudig, „u ook wei?"
r „Dat weet ik niet." Tony zag haar glim
lachend aan, lief zou ik haar nooit noe
men."
„Niet lief? 01" zei Hilary verbaasd. „Ik
begrijp niet hoe u daj: zeggen kuntl"
„Voor mij beteekent „liet" iets dat waard
is bemind te worden, liefde waardig,' en me
vrouw Redbum," hij haalde de schouders
op, „ze is mooi, ja natuurlijk mooi even
als een standbeeld of een stuk porcelein
mooi kan zijn maar lief? neen, zij
maakt op mij volstrekt niet den indruk lief
te zijn, indien het gezicht van een vrouw de
eigenschap bezit van lief te wezen dan ben
ik met minder schoonheid tevreden.
Zijn Oog rustte op het belangstellend ge
zicht van pet meisje naast zich en bleef er
op rusten, hetgeen een blos op haar
wangen te voorschijn riep; haar oog en wer
den een oogenblik onrustig onder zijn vas
ten bik.
rMijnheer Redbum aanbidt haar," zei Hi
lary op een weinig gepaagden tóón, met
een plotselinge behoefte iets te zeggen, het
hebben de Duitschers 6000.000 ton schepen
door duikbooten tot zinken gebracht, hoewel
mem van Duitsche zijde beweert, dat dit cij
fer 9.500.000 ton moet zijn.
Bij de scbeepsbouwplannen wordt thans
een standaardtype gevolgd. De schepen wor
den in gedeelten vervaardigd en op de werf
in elkaar gezet; zoodat snel aangebouwd kan
worden. Het nieuwe type zal thans in alle na
tionale scheepswerven gebouwd worden.
Lor d" Pirrie, de algemeene regelaar van den
aanbouw van koopvaarders, hoopt, dat er
voortaan elke veertien dagen feen van de stan
daardschepen van zijn werven van stapel kan
loopen. Het is de plicht der bondgenoot
schappelijke vloten om het aantal tot zinken
gebrachte schepen beneden het productiepeil
te doen dalen.
In aansluiting met deze verklaringen deel
de de minister-president Lloyd) George nog
mede, dat er 138 uitbreidingen van scheeps
werven ontworpen waren, waarvan er reeds
HO onder handén waren1. Er was staal ge
noeg maar een gebrek aan werkkrachten en de
regeering aarzelde om op het voorstel in te
gaan om 20.000 man van het veldleger op de
werven aan het werk te zetten.
De regeering meent, dat door bijzondere
inspanning het tekort van 120.000 ton per
maand in den Britschen scheepsbouw kan
worden ingehaald en door het goede werk der
marine worden dé scheepsvertiezen steeds
kleiner.
Vervolgens zette AsquRh uiteen, dat de
aanbouw van koopvaardijschepen in 1916
met grooter was geweest door de van mari
nezijde gestelde eischen.
Het is zeer zeker interessant om tegenover
de Engelsche mededeelingen eens de Duitsche
te zetfen.
Volgens een officieel Wolff-telegram zijn
in Februari weer 680.000 ton scheepsruim te
vernietigd.
Sedert het begin van dun onbeperkten duik-,
bootoorliog is totaal 10.270.000 ton vernie
tigd. De vijandelijke scheepsruimte is sedert
het begin van den oorlog tot 31 Januari met
15100.000 ton verminderd, waarvan
9.400.000 ton voor rekening van de Engel
sche koopvaardijvloot komen.
Wat uit deze beschouwingen zonneklaar
blijkt, is dat de geallieerden en 'Engeland' in
het bijzonder, niet zoo vlug kunnen aanbou
wen als de Duitschers vernietigen, met ande
re woorden dus dat, tenzij Engeland zijn
productie zeer sterk kan yergrooten, de En
gelsche ecaeepsruimte gestadig minder
wordt.
Men moge in Engeland de Duftsche duik
booten verwenschen, men moge in neutrale
staten uit menschelijk oogpunt het optreden
van haar bemanningen laken, dit neemt niet
weg, dat die duikboot een' zeer machtig wapen
is waarmede Duitschland langzaam maar
zeker den overzeeschen toevoer naar het
eilandenrijk stop zet.
Evenals de Duitsche handel wordt ook de
Engelsche handel belangrijk gekortwiekt en
het is te begrijpen, dat hoe langer dé oorlog
duurt, de toestand er voor Engeland niet be
ter op wordt.
Nu reeds hebben de geassocieerden, als
doet er niet toe wak als ze maar sprak. „H
vindt haar wel lief."
„H|j heeft het beeld van een denkbeeldige
vruuw opgebouwd achter liet mooie ge-
zich van zijn ega" antwoordde Tony grim
mig. „Langzamerhand zal luj tot de ontdek
king komen dat de werkelijke vrouw in het
nst niet lijkt op de denkbeeldige."
„O, ik hoop dat hij dat nooit ontdekken
zal," riep Hilary echt gemeend uit, terwijl
zij zich Iiaar gesprek van zooeven herinnet
de met den eenvoudigen, goedhartigen mil-
lionnair. „Ia weet wel dat men het dwaas
vindt over het breken van een hart te pra
ten, maar ik geloof dat het zijn liart zou
breken als hij merkte dat zijn vrouw vol
strekt niet was zooals hij zich haar gedacht
had. k kan mij niets ergers voorstellen dan
het geloof te verlieen in iemand dien men
lief heeft"
„Wat zou u doen als u zoo iets over
kwam?" vroeg Tony, en zijn oogen waren
nog steeds om iemand verlegen te maken op
haar gevestigd. „Zou u ophouden den per
soon lief te hebben?"
„Ik geloof niet dat het mijn liefde dooden
zou," antwoordde zij langzaam, „niet als ik
dim ander echt liefhad: er is zooveel noo-
dig om echte liefde te dooden. En ik weet
dat moeder Zij hield zich in en haar ge
zicht betrok.
„Wat wou u zeggen over uw moeder?"
vroeg Tony vriendelijk.
„Ik weet niet of ik dat wel moest zeggen"
antwoordde zij, „maar misschien wel omdat
u zulk een groot vriend van mij is."
strijders voor dé vrijheid der kleine staten,
zich niet te groot geveeld om tot rooi van neu
trale scheepsruimte over te gaan, maar ook
deze zal weer tot zinken gebracht worden',
wanneer de Duitschers slechts tijd gelaten
wordt.
Het kapen der Nederlandsche schepen1 is,
ondanks alle mooie Engelsche theorieën, het
beste bewijs, dat de Duitsche duikbooten
doeltreffend werk verrichten.
Wanneer de geassocieerden er niet spoe
dig in slagen, den vijand op het slagveld te
verslaan, zal een nijpend gebrek aan scheeps
ruimte voornamelijk Engeland in een zeer on
gunstige conditie brengen.
Uit Londen wordt gemeld, dat vijf En
gelsche en Fransche torpedöbootjagers bij
Duinkerken twee vijandelijke jagers en twee
vijandelijke torpedobooten in den grond
boorden-. Een Britsche torpedóbootjager is
beschadigd. De-Britsche verliezen zijn ge
ring en de Franschen hadden gem verlie
zen.
De admiraliteit meldt nader, dat gistermor
gen tusschen 4 en 5 uur twee Britsche en drie
Fransche torpedobootjagers in gevecht kwa
men met een afdeeling Duitsche jagers, die
tevoren Duinkerken had gebombardeerd.
Van Engelsche zijde wordt» medegedeeld,
dat naar mm gelooft twee vijandelijke tor
pedobootjagers en twee vijandelijke torpedo
booten zijn gezonken.
Overlevenden van twee vijandelijke torpe-
dobootm zijn opgepikt.
De beschadigde Britsche torpedojager be
reikte de haven.
Wij meldden gisteren reeds, dat in breede
vakken van het Westelijk front de artillerie-
slag met volle kracht ohtbrand is.
Hedenmorgen werd ons uit Londen ge
seind, dat officieel gemeld wordt, dat na een
krachtig bombardement de Duitschers gis
teravond om acht uur een infanterieaanval
ondernamen op de Engelsche eerste linie en
het achtergelegen terrein over een front van
vijftig mijlen, van de Oise in de buurt van
Lafère tot aan de Sensee bij Croiselles.
De vijand slaagde er in de vooruitgescho
ven Engelsche stellingen binnen te dringen
en op sommige punten van het front in de
stellingen door te dringen.
De aanvallers leden zware verliezen.
De grootste, geweldigste worsteling die
Europa ooit aanschouwd heeft, neemt dus in
onze nabijheid een aanvang.
Het eindspel van het bloedige dram.-, jg
begonnen en niemand kan zelfs met eenige
waarschijnlijkheid voorspellen hoe de ont
knooping zal zijn.
De Nederlandsche schepen in Amerikaan-
sche havens zijn, zoo seinde mm ons giste
ren, in beslag genomen, daar de Amerikaan-
sche regeering mededeel ing ontving, dat het
ultimatum niet wordt aanvaard.
En naar ons nader werd geseind, is gister
avond aan het ministerie van buiten landsclie
zaken een telegram van onzen gezant te
Londen ontvangen, met de mededeeling, dat
de Britsche regeering in antwoord op de
mededeeling der Nederlandsche regeering
betreffende de voorwaarden waaronder zij
„Ik geloof ook van wel," zei hij gerust
stellend en zijn hart sprong, even op van
vreugde omdat zij hem een groot vriend
ad; „u ki
uoemd had„u kunt mij vertrouwen. Wat
u mij ooii mocht vertellen zal ik voor mij
houden."
„Ik wou zeggen," antwoordde zij en hel
scheen of het haar mi verlichting was te
kunnen sprekeii, „ik wou zeggen dat moeder
nóóit heeft opgehouden van vader te hou
den, dat weet ik, zeker, zelfs toen hij niet
goed voor haar was, vrees ik. Ze uitte er
zich zoo weinig over, maar toch zei ze ge
noeg om mij te bewijzen dat zij een heel on
gelukkig leven gehad had. En toch had zij
hem altijd lief."
„Uw moeder moet een heel bewonderens
waardige vrouw geweest zijn," antwoord
de Tony rustig.
„Moeder had zooveel liefde in haar hart,"
antwoordde het jonge meisje. „Ze heeft iets
tegen mij gezegd dat ik nooit vergeten zal
ze zei„Liefde ts de sleutel, die alle deu
ren ontsluit!"
„Een gouden sleutel," voegde Tony er bij
en Hilary glimlachte, een sidderend lachje.
„Ja, een gouden sleutel; en ofschoon moe
der zoo ongelukkig in haar leven geweest
is, heeft zij nooit de zekerheid verloren, dat
liefde de grootste kracht is in de wereld,
juist wat u zegt een gouden sleutel!"
„Zij heeft haar schoone, liefhebbende na
tuur aan haar dochter overgedragen," zei de
jonge man fluisterend. „U draagt een at
mosfeer van liefde en geluk met u mede."
Hilary kreeg een vuurroode kleur, maar
bereid is, aan de Nederlandsche schepen ver
gunning te verleenen om ten behoeve der ge
associeerde landen in de gevaarlijke zóne te
varen te kenneni heeft gegeven, dat de ver
bonden regeeringen onmiddellijk zullen be
ginnen met in beslagneming der schepen.
De buit wordt dus in de wacht gesleept.
De Geassocieerden kunnen zich blijkbaar
met onze voorwaarden niet vereenigen, zij
achten het tijd en moeite verloren, in nadere
onderhandeling te treden en hakken eenvou
dig den knoop door. Dit beteekent, dat een
millioen ton van onze kostbare scheeps
ruimte thans in beslag wordt genomen'
en dat wanneer alle Geassocieerden dezen
maatregel volgen, Nederland twee derde van
zijn handelsvloot kwijt is.
Zoo strijdt men van Entente-zijde voor het
recht van de kleine naties.
Is er nog een beter voorbeeld mogelijk om
aan te toonen, dat het recht van den sterkste
het hoogste recht is geworden?
Zij, die in ons goddank nog neutrale ko
ninkrijkje de rechtsverkrachting slechts aan
de zijde van een der oorlogvoerende combi
naties zagen, mogen thans bedenken, dat een
Nederlander noch pro-Duitsch, noch pro
geallieerd behoort te zijn, omdat van beide
zijden getoond wordt, dat macht boven recht
gaat en dat de zwakte der kleine neutralen
een prachtig voorwendsel is om zich ten ei
gen bate te kunnen bevoordeelen.
Wij kunnen per slot van rekening niets
doen dan protesteeren en zooals wij steeds
ten sterkste de Duitsche gewelddaden ter zee
hebben afgekeurd, zoo willen wij thans niet
nalaten er nadrukkelijk op te wijzen, dat de
houding der Geassocieerden tegenover Ne-'
derland er blijk van geeft, dat de mooie leuze
waaronder" men ten oorlog trok, niets dan
een phrase is, dat het strijden voor het recht
van kleine naties slechts de vliag was, die de
modderschuit waarop men in zee gestoken
is een cachet van bijzondere beteekenis moest
geven.
Laten wij toch de feiten zien zooals zij in
werkelijkheid zijn.
Amerika en Engeland de jongste mede
deelingen in het Lagerhuis hebben het weer
bewezen krijgen scheepsruimte tekort,
daar Duitschland sneller vernietigt, dan de
scheepswerven kunnen bijbouwen.
En om in dit tekort te kunnen voorzien,
Steelt men op onbeschaamde wijze onze sche
pen, om die, zooals uit het niet aanvaarden
der iN derlandsche voorwaarden blijkt, mei
troepen en munitie geladen door de gevaar
lijke zóne te sturen en aan de vernietiging
der niets ontziende duikbooten bloot te
stellefl.
Men moge daarbij nog zulke mooie ver
zekeringen van teruggaaf na den oorlog ge
ven, wij Nederlanders weten te goed hoe na
het sluiten van den vrede alle rijken hun
scheepsruimte in de allereerste plaats zullen
noodig hebben en hoe er in Engeland van
fabricage voor Nederland in jaren nog geen
sprake zal kunnen zijn.
Het eigendomsrecht is door de Geassoci
eerden op de ergerlijkste wijze verkracht.
En wanneer wij thans lezen, dat president
Wilson in eed nadere verklaring dezen
scheepsroof verdedigt met de mededeeling
dat Nederland geen onrecht geschiedt en dat
de daad der Geassocieerden voor Holland
de noodzakelijkheid op deze woorden te ant
woorden werd haar bespaard omdat de auto
op dat oogenblik stistond voor deur van het
huis op het Kruispunt en zoodia zij was
uitgestapt liep het jongt meisje vlug naai
boven, naar liaar kamer, niet bunzeiid hart,
dwarrelende gedachten, een vreemd maai
heerlijk gevoel.
Ony's stem, de' woorden die hij gespro
ken had, de uitdrukking vtiu zijn oogen toen
hij haar aangezien had, dit alles vervulde
haar met een vreugde, die zij niet trachtte te
ontleden. Het gevoel van vreugde was ei
en voor het oogenblik was het genoeg. Zij
stond nog voor het raam, droomerig door
den tuin te kijken toen juffrouw Dunbar, na
driemaal vergeefs geklopt te hebben, de deur
open deed en haar riep. En zélfs toen, zoo
vervuld was het meisje met haar eigen heer
lijke gedachten, hoorde zij het herhaalde
noemen van haar eigen naam niet!
„Hilary slaap je? Wat is er met je ge
beurd? Juffrouw Dunbar had eerst om de
deur gekeken, maar kwam nu de kamer bin
nen en legde haar hand op Hilary's schou
der. „Je ziet er uit of je midden in een
droom bent" zei het vrouwtje met nieuws
gierige belangstelling het meisje aanziende
met haar vuurroode kleur en haar afgetrok
ken uitdrukking.
„Ik geloof dat ik dat ook was," antwoord
de Hilaiy, „hoe onbeleefd van u niet te
hooren! Heeftu mij dikwijls geroepen?"
„Ja, vrij dikwijls," zei juffrouw Dunbar
koel; „maar ik vond het haast jammer ie te
wekken uit het tooverland waarin je. scheen
een bewijss van onrechte vriendschap moet
zijn, dan vragen we niets anders dan voort
aan van dergelijke mooie praatjes ver
schoond te mogen blijven.
Wil men het recht verkrachten en ons ei
gendom stelen, laat men er rondweg voor
uitkomen, laat men rondweg bekennen, dat
de Duitsche actie ter zee de Geallieerden
zonder de onzijdige scheepsruimte tot
machteloosheid brengt, maar laat men ons
niet in naam van democratie, beschaving of
menschelijkheid voorhouden, dat deze zee
roof een onderdeel van den strijd voor de
rechten van kleine neutralen beteekent
Wij blijvèn het betreuren, dat de Neder
landsche regeering dezer dagen onder be
paalde voorwaarden gemeend heeft aan de
eischen der Geallieerden te moeten toegeven.
De persstemmen en het gesprokene Sn
onze volksvertegenwoordiging zullen haar
de overtuiging geschonken hebben, dat het
Nederlandsche volk nog liever den buikriem
wat vaster aantrekt dap de speelbal van bui
ten landsche machten te willen zijn.
Door het niet aanvaarden der Nederland
sche voorwaarden is thans in zooverre onze
eer gered dat Amerika en Engeland tegen
onzen wil en misbruik makend van onze on
macht, zich van onze scheepsruimte meester
maken.
Dat is een kwestie van overmacht, waarte
gen wij slechts ten sterkste kunnen protesten-
ren.
De daad der Geassocieerden zal per slot
van rekening hen zélf het grootste nadeel be
rokkenen.
Want de latere geschiedvorscher, den we
reldoorlog van 1914 beschrijvende, zal niet
kunnen verzwijgen, dat op 21 Maart 1918
het trotsche Albion en het democratische
Amerika zoo in het nauw gedreven waren,
dat zij zich niet ontzegen, een kleine, weer-
looze mogendheid van zijn voor levensonder
houd noodzakelijke scheepsruimte te beroo-
ven.
Scheermessen Apparaten,
Zeep, Kwastea, Aluin.
„D I A M O N D" Scheerriam
maakt uw mei onmiddellijk vlijm ichcrp.
PRIJS f 1.90.
rond te dwalen."
„Het was eeu heerlijk oord," zei Hilary
bedaard, terwijl zij opnieuw een kleur kreeg.
„Mijn gedachten waren tenminste heelemaai
verward. Ik trachtte ze te sorteeren en liet
ze half wegdrijven,"
„Er is een boodschap gekomen van
„Duinzijde" terwijl je uit was Miss Helena
Driver is er zelf mee gekomen. Zij was hee-
loipaal in de war en wist geen raad toen ik
zei dat je uit was."
„Ik!" riep Hilary vol verbazing uit, „Maar
wat kon het Miss Driver schelen of ik thuis
was ja of neen? Zij kon mij toch niet noo
dig hebben."
„Toevallig heeft ze jouw wel noodig,"
antwoordde Juffrouw Dunbar. „Ze zegt dat
mevrouw Gardiner niets doet dan vragen
naar jou den heelen vorigen avond en
den heelen dag. Ze dachten eerst dat het
maar een gril was, en dat ze het vergeten
zou, maar zij bracht zichzelf in zulk een
stemming en maakte zichzelf bepaald ziek,
zoodat miss Driver eindelijk is komen vra
gen of je zou willen komen en het arnie
mensch een bezoek brengen."
„Natuurlijk zak ik gaan- maar hoe
vreemd dat ze mij zoo graag wou zien. Ik
ben heelemaai een onbekende voor haar. -Ja,
zij verbeeldde zich dat ik haar aan iemand
herinnerde maar ik kon er niet achterko
men, wie die iemand was. Zat ik er nu da
delijk naar toe gaan Ik zou heel graag iets
doen waarmee ik'haar helpen kan Ik had
zoo'n medelijden met haar."
Wordt vervolgd.
COURANT.
