DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN.
De stryd in en buiten Europa.
70
lioaderd en twinstigste Jaargang
1918
HuiDoneitipills UI TooroltbetallDg p. 3 maandsn 11.65. Ir. p. ppit 11.90. Bewliaiunais 5 cL MwtaiBtpills 15 tl p. regel, puien letters uai plaatsiilnta. Bi. It. N.l. Boek- as BasPalrPrakkeili Barns. Cosier 5 2s.. Min C 9. Tel. 3.
ZATERDAG 23 MAART.
Buitenland.
?ames- en
Kinder-Confectie
mm
Voorjaar-Mantels
Costumes
Rokken
Damstraat
Staten Generaal.
Binnenland.
Dit nunner tostaaf uit 2 bladaa.
Onder de onzijdigen, die door hun geo-
graphische ligging moeilijke tijden doorma
ken, behoort zonder twijfel ook Zweden.
De Zweedsche minister-president heeft ito
de Kamer een groote rode gehouden, waarin
hij verklaarde, dat het huidige tijdstip het
ernstigste en. moeietijkste sedert het begin
van den wereldoorlog ia.
Zweden staat door wijziging in den toe
stand aan de Oostzee voor nieuwe gewichti
ge problemen op het gebied der buitenland
sche. politiek en tegelijkertijd zijn de moei
lijkheden in het binnenland door de vermin
dering der levensmiddelenvoorraden buiten
gewoon toegenomen.
De regeering wil evenwel een onwrikbare
neutraliteitspolitiek en een daarmede over
eenstemmende handelspolitiek volgen en met
het volk er naar streven om de Zweedsche
productie voor het komende landbouwjaar te
oatwikkeleto.
De minister zette uiteen waarom Zweden
- wilde bet niet in den oorlog betrokken
worden elke hulpverleening aan Finland
had moeten peigeren, waardoor het onmo
gelijk was, de-aansluiting van Finland bij
Duitschland te verhinderen
terzake van de Alandseilanden is de hou-
ding van de regeering reeds in heit antwoord
van den Koning aan de Aland-afvaaxdiging
uitgedrukt
Wat de positie van Zweden betreft, wordt
uit Hamburg gemeld, dat men in welinge
lichte kringen niet verwacht, dat een over
eenkomst aangaande de tonnenmaat spoedig
tusschen Zweden en Engeland tot stand zal
komen.
De onderhandelingen zullen nog lang du
ren en aan Zweedsche zijde schijnt men ge
neigd, de geheele overeenkomst al naar de
korenhoeveelheden, die de entente nog vóór
Juli metterdaad kan leveren, in een reeks, af
zonderlijke verdragen uiteen te doen vallen.
Wij meidden dezer dagen reeds, dat Keuter
mededeeling deed van groote hoeveelheden
graan, die Zweden door de Geallieerden
zouden worden toegezond^p.
Dat het ook hier weer een overeenkomst
inzake scheepsruimte voor de Entente be
treft, behoeft geen betoog.
Slechts voor het beschikbaar stellen van
schepen zijn de Geassocieerden nog bereid
de neutralen in hun netelige positie te üuip
te komen. Men erkent dan gaarne dat zij
noodlijdend zijn, maar negeert dat eenvou
dig wanneer het af te' leveren graan met te
gen scheepsruimte van eenige beteekems kan
geruild worden.-
Wie zich aan een ander spiegelt, ze&t een
oud Hollandsch spreekwoord, spiegelt zich
zacht
Het optreden van de Geassocieerden te
genover Nederland moge voqr Zweden- een
waarschuwing zijn, zich niet door mooie be
loften te laten verschalken.
Nog is de thans in beslag genomen Ne-
derlandsche scheepsruimte voor eenigea tijd
voldoende om in de behoeften der Geassoci
eerden te voorzien, maar wanneer er niet
spoedig een gunstige keer in de Ameri
kaansche en Engelsche echeepsver liezen
komt, wanneer de scheepswerven der Gealli
eerden niet binnen atzienbaren tijd tegen de
vernietigende kracht der Duitsche duikboo-
ten op kunnen werken, dan zullen de Geas
socieerden binnenkort opnieuw voor een
dringend gebrek aan scheepsruimte komen te
staan.
En dan is er geen twijfel of Zweden komt
aan de beurt om geplukt te worden.
Het moge tlians met het oog op zijn voed
selvoorziening nog zulke voordeetige voor
waarden trachten te bedingen, het zal binnen
afzienbaren tijd voor het feit komen, dat ook
zijn schepen eenvoudig in beslag worden
genomen.
Want Zweden ia een betrekkelijk kleine
staat, die niets liever wenscht dan zijn neu
traliteit te blijven handhaven.
En de geschiedenis der laatste jaren heeft
nu wel bewezen, dat juist die staten het eerst
in aanmerking komen om ten bate van een
der oorlogvoerende partijen van hun kost
baarste bezittingen beroofd te worden.
In het Westen is het- geweldige offensief
losgebasoken.
Wij deelden gisteren daarovet reeds eenige
bijzonderheden mede.
Naar Bonar Law in het Lagerhuis mede
deelde, hebben de Duitschers 'smorgens over
een frc*i t van 50 mijlen tusschen Scarpe en
(Oiae een infantarie-aanval gedaan, een aan
val pp groeier schaal dan ooit tijdens dm
oorlog op eenig deel van het front werd be
gonnen.
Volgens Bonar Law heeft de aanval de En-
gelschen niet verrast, want hij geschiedde
juist daar waar zij hem verwachtten.
De correspondent van de Daily Mail meld
de, dat de geweldige artillerie-beschieting
niet lang duurde. Om vijf uur begon het ar
tillerievuur en om zeven uur gingen reeds
eenige infanterie-afdeelingen tot den aanvat
over.
De rechter vleugel der Duitschers richtte
zich op CroisellesBullecourtLagxncourt,
de linker op RoussoyHargtcourt. Volgens
dezen correspondent zouden, de Duitschers
zware verliezen geleden heboea. 's Middags
ontwikkelde de slag zich tot hevige plaatse
lijke gevechten.
Het Duitsche communiqué ia zeer sober.
Het meldt slechts, dat Ostende van uit zee
werd beschoten en in Belgisch en Fransch
Vlaanderen de hevige artiiteriestrijd voort
duurt
Van ten Z.0 van Atvecht lot La Fère He
len de Duitschers de Engelsche stellingen
aan. Na krachtige voorbereiding door de ar
tillerie en mijnwerpers liep de Duitsche in
fanterie storm over breede frontgedeetten
en nam overal de eerste vijandelijke linies.
In verband met het Duitsche offensief op
het W. front deden gisteren de wildste ge
ruchten de ronde.
Op de Amsterdaoische beuis wist meu te
vertetien, dat 80.UUÜ man der Geallieerden
gevangen genomen wareu en de Duiiscners
zich in Duinkerken bevoadeiri
Wij zagen hier en daar zelfs reeds een te
legram gebulletineerd waarop vermeld was,
dat niet minder dan 100.000 gevangenen in
Duitsche handen zouden gevallen zijn.
„Bovenstaand bericht is nog met oliicieel
bevestigd", aldus dit telegram.
Het is zeker wet een bewijs van de groote
verwachtingen, welke mm van het Duitsche
offensief had, dat dergelijke geruchten geloot
gevonden hebben.
Hoewel het Duitsche offensief zeer zeker
succesvol is geweest, ia er van ÏOU.UUU ge-
f vangenen noch van een doorbreken tot
Duinkerken sprake geweest.
Het officieels Duitsche communiqué van
Vrijdagavond, dat toch zeker de behaalde
re&uitateu niet slechter zal voorstellen elan
zij in werkelijkheid zijn, maakt gewag van
een uitbreiding oer successen tusschen
Atrecht en La Fère, waarbij 16.000 gevange
nen en 200 stukken geschut den Duitschers
in handen vielen.
Het Lonüensche communiqué meldt, oat
de Geallieerden den vijand in zijn ge veen ts-
stellingen blijven vasthouden en dat de Duit
schers zeer groote verliezen geleden hebben.
Reuter's bijzondere correspondent meldt
nog, dat de Engelschen 's avonds om 7 uur
een tegenaanval met infanterie en tanks de
den en de Duiitschers uit de stelling dreven,
die ze hadden vermeesterd.
Een particulier telegram uit Parijs doet er
mededeeling van, dat in de Fransche hooid-
stad de eerste voordeden der Duitschers on
vermijdelijk en oobeteekenend worden ge
acht en dat de critici geen onmiddellijkeu
aanval op het Fransche front verwachten.
Uit alles blijkt wel, dat de Duitsche» zich
voor een geweldige krachtsinspanning ge
reed maken. Bedenkt men, dat hun leger
machten in het Westen met honderdduizen
den soldaten van het Oostfront versterkt
zijn, dan moet het vertrouwen in de kracht
van de «tellingen der Geallieerden wel
groot zijn om met beslistheid te durven ver
zekeren, dat een Duitsche doorbraak tot de
onmogelijkheden behoort.
la den Rijksdag is de laatste dagen druk
gediscussieerd over een memorandum van
Prins Lichnowaky, die bij het uitbreken van
den oorlog Duitsch gezant in Engeland was
De Prins heeft zijn indrukken uit dien tijd te
boek gesteld door een indiscretie zijn
deze indrukken gepubliceerd.
De vice-kanselier Von Payer heeft in de
Centrale Rijksdagcommissie het Duitsche
enfant terrible duchtig' op zijn nummer ge
zet en den Prins gekenschetst als iemand
wiens arbeid men niet serieus moest opne
men.
Dat neemt niet weg, dat de aanteekemtngen
van iemand, die in Juli 1914 Duitsch gezant
in Engeland was en door zijn positie met ve
lerlei gebeurtenissen op de hoogte kan zijn,
zeer zeker lezenswaard zijn.
P&i men van Duitsche zijde op de gedenk
schriften van den Prins evenwel niet gesteld
is, zal ieder duidelijk zijn, die kennis neemt
van zijn conclusies.
Duitschland, aldus Lichnowsky, heeft:
le. Graaf Berchtold' aangemoedigd, Servië
aan te vallen, ofschoon Duitschland daarbij
geen belang had en het gevaar van een we
reldoorlog ons bekend moest zijn (oi wij
den tekst van het ultimatum hebben gekend
is totaal onverschillig);
2e. tusschen den 23ea en den 30en Juli
1914, toen Sasonof met nadruk verklaarde,
een aanval op Servië niet te kunnen toelaten,
de Engelsche bemiddelingsvoorstel ien aige
slagen, ofschoon Servië onder druk van En
geland en Rusland bijna het geheeie ultima
tum had aangenomen, ofschoon men het ge
makkelijk over de twee punten, waaromtrent
nog geschil bestond, eens had kunnen wor
den en graaf Berchtold zelfs bereid was met
het antwoord van Servië genoegen te nemen;
3e. op 30 Juli, toen graaf Berchtold wilde
bijdraaien en zonder dat Oostenrijk was aan
gevallen, alleen op grond van de Russische
mobilisatie, een ultimatum naar Petrograd
gezonden en op 31 Juli Rusland den oorlog
verklaard, ofschoon de Tsaar zijn woord
had gegeven, om zoolang de onderhandelin
gen duurden, geen man te laten marcheeren,
en zoodoende de mogelijkheid van een vreed
zame bijlegging van het geschil met opzet te
niet gedaan.
Het is niet te verwonderen, aldus de Prins,
dat in verband met deze onloochenbare fei
ten buiten Duitschland de geheele beschaaf
de wereld ons alleen de schuld van den we
reldoorlog geeft.
En evenmin is liet natuurlijk te verwonde-'
ren, dat men van Duitsche zijde den Prins
allesbehalve vriendelijk aankijkt en hem ver
wijt, dat hij zijn memorandum ntet beter
achter slot heeft weten te houden.
KORTE BERICHTEN.
In het Lagerhuis heeft Lord Robert
Cecil een uitvoerige verklaring inzake de in
beslagneming der Nederlandsche schepen af
gelegd.
Te Jasy verschijnende bladen melden,
dat het Roemeensche parlement wordt ontbon
den en nieuwe verkiezingen worden uitge
schreven.
In den Rijksdag is bij de derde lezing
van de oorlogscredielen het crediet van 15
milliard met alle stemmen tegen die der onaf
hankelijke socialisten aangenomen.
ge
ien,
o-
ans
onze
op 10, 11 en 12 Maart Nederlandsche sche
pen te Singapore werden in beslag genomen,
niet op last van de koloniale Britsche regee
ring, doch van de Britsche regeering zelf;
zoodat reeds tijdens de onderhandelingen tot
inbeslagneming werd overgegaan. Hij zou
willen weten, of de „Sindora", de „Koningin
Regentes", en de „Zeeland", die zieke en ge
wonde Engelschen naar hun land bra
ook zullen worden genomen. (De heer
lijn: „Ais ze him laatste reis hebben ge
daan Ten aanzien van Amerika herinner
de spr. aan de Hudson-feesten, eenige jaren
fëleden, toen geen oog droog bleef bij de
ulde aan de Nederlandsche vlag. Th
blijft geen oog droog bij de schande,
vlag aangedaan. Men vertaalt bij de geasso
cieerden „neutraliteit" door „eenzijdigheid
Men verwijt ons dat wij Duitschland hebben
gevoed, doch wij hebben1 gean .oorlogsbehoef
ten geleverd aan oorlogvoerenden. Hij raadt
der regeering aan, kwaad te vergelden met
goed tegenover de hier verblijvende slacht
offers van den oorlog. Wij moeten toonen, te
behooren tot de laatste gentlemen' van Eu
ropa.
De heer Van der Does de Wille-
b o i s sloot zich aan bij den vorigen spreker.
Ook hij zal geen critiek oefenen op de regee
ring. ofschoon hij met. weerzin het bericht over
het toegeven aan de gestelde eischen ontving.
De heer 't Hooft, die sprak namens de
anti-revolutionnairen en christelijk-bistori-
schen, betreurde de houding der regeering,
die bij de onderhandelingen geqa blijk gaf
van de vooruitziendheid, welke van haar
mocht worden verwacht. Hij begreep niet dat
de regéèrinr
latie de vol:
rechtskrenking geweest
af dat onze schepen, die 't gekocht en betaaH
de graan uit Amerika gingen halen,i daar
werden vastgehouden tot den dag dat zij wer-
terke
den „genomen". Tegenover sterke tegenstan
ders wijzigt men telkens zijn oorlogsdoelein
den, tegenover kleinen past men struikroo
verspraktijken toe. De groote fout van de re
geering was, dat zij wist van het ultimaFim
eii toch nog onderhandelde. Het resultaat dat
de andere partij zich openbaarde als eea ge
wone dief mocht niet gekocht worden ten
koste van de nationale eer.
De heer Van Kol noemde de daad van
de geassocieerden een brutale broodroof,
waarvoor de eenige verklaring is, dat de ge
associeerden uit wanhoop hebben
Leveren ook prima Maatwerk.
Amtttardam
EERSTE KAMER.
De Inbeslagneming van onze eohepen.
Zomertijd en huuropzegglngawet
aangenomen.
In de zitting ,van gisteren werd mededee
ling gedaan van een brief van minister Lou
don, waarin eene uiteenzetting der Engelsche
regeering omtrent de inbeslagneming onzer
schepen.
Enkele wetsontwerpen1, o.a. dat tot tijdelijke
ontginning van bruinkolen zonder concessie,
wijziging der Registratiewet 1917 en1 invoe
ring van den zomertijd, worden zonder hoof
delijke stemming aangenomen.
Minister Loudon deed daarop mededee
ling van eea van den gezant te Washington
ontvangen bericht, dat de Amerikaansche re
geering besloot, tot inbeslagname onzer sche
pen en die reedis ten uitvoer bracht.
Zonder schijn van recht ia tot den maat
regel overgegaan, zei de minister. Een luid
protest van de regeering daartegen, zal
weerklank vinden in beide takken van de
die on
getwijfeld het gevolg zullen zijn van het ge
beurde, zal zijn opgestaan, zal het 4» regee
ring met kunnen verwijten, dat het niet alles
deed het volk die beproevingen te besparen.
De heer C r e m e r stemde in met het pro
test der regeering. Hij wees er op, dat reeds
waarover zij zich vroeger zouden hebben ge
schaamd. Hij zou geen kritiek oefenen. Dat
stuitte hem thans tegen de borst. (Instem
ming). Hij was overtuigd, dat het Ameri
kaansche volk verkeerd werd ingelicht.
De heer C o 1 ij n vroeg welke stappen de
regeering voornemens was te doen en of een
officieel protest zou worden gezonden.
Minister koudon had met instemming
de uitingen van verontwaardiging vernomen,
Hij antwoordde op de kritiek alleen, dat de
besfe stuurlui aan wal staan. Het telegiam
naai Londen was in dien nacht van Zaterdag
op Zondag verzonden. Bericht werd ontvan
gen van onzen gezant dat hij het onmiddel
lijk na ontvangst overhandigde. Spr. was
overtuigd dat Duitschland geen graan kon
leveren Hij zou bij dergelijke gelegenheden
voortaan ook de Eerste Kamer raadplegen.
•Onmidellijk zou worden geprotesteerd te
gen de inbeslagneming. Wat verder zal wor
den gedaan wordt overwogen.
De bewering dat onze schepen nutteloos in
de Amerikaansche havens lagen, is volkomen
onjuist. De meeste waren varende.
Huuropzegingswet. 'X
Het ontwerp der huuropzeggingswet werd
adhgenomen met 29 tegen 4 stemmen1, na
aanneming zonder hoofdelijke stemming van
e enaantal ontwerpen waaronder dat tot tijde
lijke Verhooging van het maximum der ver
goeding wegens kostwinnerschap van dienst
plichtigen.
De Kamer gin® uiteen tot vermoedelijk 9
April. Alsdan zal 4e Slaatebegiooting afge
daan worden.
TWEEDE KAMER
Zitting van Vrijdag.
Profest van Minister Cort van der Linden
Motie tegen Miniteler Poathuma «iet
vceidoend» gesteund
De Kamer besloot gisteren na het Paasch-
recès op 9 April weder bijeen te komen.
Het debat over de
Levensmiddelen wet
werd voortgezet met een rede van den lieer
v a n Bes t, die verklaarde pijnlijk getroffen
te zijn door de campagne in pers en Kamér
tegen hem. Voorts dat hij, na zijn verdedi
ging nadat de minister heeft gesproken, zal
Heengaan.
Hij protesteerde tegen de fantastische ver
halen omtrent zijn winst. Hij liet zich niet uit
over de vraag of. hij zich na ontslagneming
of bij de groote verkiezingen weder herkies
baar stelde.
De heer Sannes protesteerde er tegen
dat hij als sabotteur der distributie-maatre
gelen wordt uitgemaakt.
Spreker vroeg wat de minister doet tegen
de vernietiging van onzen veestapel en be
pleitte meer eenheid in de organisatie, voorts
centralisatie van het bestuur en decentralisa
tie voor de uitvoering.
Hij! diende een motie in, oordeeiende, dat
het beleid van de levensmiddelenvoorziening,
tot dusver gevolgd, niet beantwoordt aan re
delijke eischen en in de organisatie dier
voorziening verandering moet komen, n.l. in
dien zin, dat voortbrenging planmatig naai
de behoeften van een volk wordt geregeld, on
der leiding der regeering, met medewerking
Zij, die ziek met 1 April
voor minstens 8 maanden
op dit blad abonneeren, ontvangen
de tet dien datum verschijnende
nummers franco en gratis.
DE DIRECTIE.
der gemeenten, organisaties van ondernemer#
en arbeiders, enz.
De heer Kooien vroeg verlof aan dea
minister van justitie vragen te mogen stellen,
omtrent de koninklijke goedkeuring, verleend
aan de naamlooze vennootschappen mpt zoo
genaamd democratische clausule.
Verworpen werden de amendementen-van
der Molen, betreffende de bijdragen van het
salaris der directeuren van bijzondere onder
wijsinrichtingen en verhooging van subsidie
aan de driejarige Hoogere Burgerscholen, tot
90 en gymnasia 90 en 100.
Ook de heer Van Hamel wilde uil-
gesproken1 zien, dat minister Postinuna niet
langer een bewind mag voeren.
Alleen de leiding der buitenlandsche po
litiek is in goede handen. Daarom zou min i»,
ter Loudon in een nieuw Kabinet moeten over
gaan.
De heer Troelstra critiseerde nog eens
het gebrek aan eenheid tusschen de ministers
van financiën en landbouw en kwam op tegen
de zwakke houding van den minister-presi
dent. In de toekomst kunnen wij niet meer vol
staan met belastingen en leeningen.
Neder landt en de Geassocieerden.
De minister van binneniandsche zaken
protesteerde vervolgens krachtig tegen het
feit, dat de geassocieerden tot inbealagne
der schepen zijn overgegaan niettegeosta»
wij onder voorwaarden bereid waren in te
gaan op hun voorstel, dat de regeering nooit
als een ultimatum heeft beschouwd. Ons volk,
zeide spreker, is hierdoor geschaad en on-
-rechtmatigen dwang opgelegd.
Onder levende bravo's en hoerageroep be
tuigde de minister, dat ónze zelfstandigheid
ons meer waard is, dan brood en de vloot es
wij daaraan tot aan den bedelstaf trouw Kul
len blijven.
Zijnerzijds sloot de voorzitter der Kamer
onder krach tigen bijval zich aan bij dat pro
test, onder het uitspreken der betuiging, dai
de regeering in deate moeilijke tijden verze
kerd kan zijn van dm steun der K*iw»»r en bet
geuccie volk
De heer Koster kreeg verlof, eenige *na-
ncn tot den minister van Landbouw te richten
betreffende 'de algemeene werkstaking, welke
in de venen in Drente zou zijn uitgebroken.
De Minister van Landbouw deelde me
de, dat verzoeken tot arbitrage in het loonge-
schil tot hem gekomen zijn alleen van de
werknemers, doch niet van de werkgevers.
Arbitrage was slechts mogelijk, als de beide
partijen zich daaraan onderwerpen. Niets zal
worden verzuimd om zoo snel mogelijk het
turfsteken te doen beginnen. Wettelijke maat
regelen zijn hiertoe niet te verwachten. Dt
volle aandacht wordt gewijd aan verstrek
king van levensmiddelen in de veens treken.
Bij voortzetting van het debat over het le-
vensmiddelen-ontwerp steunde de heer V a e
R a a 11 e de motie-Marchant, maar wensch-
te dat het overleg met de regeering, waarop
die motie aandringt, ook zal loopen over
meerdere punten.
De heer Van Doorn wenschte dat mi
nister Posthuma een oordeel zou uitspreken
over het stelsei-Treub. Spr. zou bij aanvaai>
ding van de motie= Marchant, ofschoon aar
zelend, den minister blij ven steunen.
Spr. vroeg zich af, of we wel mogen door
gaan met het opnemen van krijgsgevangenen
en of niet moet worden getracht levensmidde
len van de betrokkenen te krijgen voor de ge-
interneerden. De heer van der Voort van Zijp
diende eene motie in, bevattende, dat in oe
motie-Marchant genoemde punten, doch bo
vendien bevordering der productie, uitbrei
ding der distributie en uitbreiding der ont
eigeningswet, ter voorkoming van prijsopdrij
ving en vorming van voorraden.
Dt heer N o 1 e jri s constateerde, dat die Ka
mer het behoud en de uitbreiding van het be-
staande stelsel wenschte en voort» vereenvou
diging der organisatie, met afdanking der
commissies van bijsand en beroep op de bc
slissing der distributie-organisaties. Spr wil
de dat de regeering de leiding naai en ver-,
klaarde hoe zij inliaar geheel denkt over de
verdere maatregelen.
Motiies, die geen waarborg geven voor een
heid iu het kabinet, zijn dan mei nuiodig.
Spr. drong aan op verlenging van den duur
ygii het ontwerp met 3 of 6 maanen.
De heeriNierstrasz betoogde, dat de
heer Kröller de buitenlandsche economische
politiek in niet gewenschte banen leidt. Hij
waarschuwde tegen economische aansluiting
bij het oosten', waarin hij een gevaar voor on
ze onafhankelijkheid] ziet.
De heer O 11 o diende een motie in, verkla
rende dat het beleid in de levensmidelenvoor-
ziennig niet langer behoort te blijven in han
den van den minister van landbouw. De mo
tie werd niet voldoende ondersteund.
De heer L o 'u m a n sprak zijn oordeel uit
over de ingediende moties; die van den heer
v. d. Voort van Zijp beval spr. aan. Te half
6 werden de beraadslagingen verdaagd tot
heden 11 uur.
ONZE SCHEPEN.
De Amerikaancshe Legatie verstrekte de
volgende mededeeling:
;ezten berichten uit Nederland Was-
i
