DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN.
Itisil. MmiÉtratii- en ConUaie-Kanloir
J. IMelss-Dekjes,
Belast zich iet liet Inrichten, biihonden 4 controleeren aÈInlsiratlën.
De strijd ie en kiltm Enrepa.
No. 86
Honderd en twintigste Jaargang.
1918.
ZATERDAG
13 APRIL
Dames-
Kinder "Confèctie
Moderne
Costumes.
VERMISSING
De gemeente en de prodnctie
Tan Tolksvoedsel.
Buitenland.
Sfteten Generaal.
Binnenland.
AFKOOPPOLIS
Grtmeii^d Mienwu.
Dit nummer bestaat uit 1 bladen.
Aimnii'tfifiiirspr it bii vooruitbetaling p. 3 maanden 11.65. Ir. p. post f 1.90.
5 et. Adveiteiitieoilis 15 ei. p regeu giooo e lottin iua iiinatsriiits. Br tr N V Boek en Handend ukkeili Herms. Coster d Zn., Voordam C 9, Tel. 3.
Iu onz® gemeenteraad heeft Donderdag
middag een interessant debat plaatB gehad
over de vraag, wat de gemeente Alkmaar
kan doen om de teelt van volksvoedsel zoo
krachtig mogelijk in de hand te werken.
Onze meening te dien opzichte mogen wij
bekend achten.
Nog dezer dagen deden wij toch uitkomen
hoe ieder, die daartoe in Staat is, particulier
of gemeente, den moreel® plicht heeft alles
wét in zijn vermogen is aan te wenden can
het volk in den zeer zorgelijk® tijd dim wij
in onze voedselvoorziening tegemoet gaan,
zoo krachtig mogelijk te hulp te koaswo.
De aanschrijving van den minister aan de
burgemeesters om de ingezetenen, dife tot eft-
gen teelt in staat zijn, uit te sluiten van de
distributie, wijst er wel op, dat de regeering
van het standpunt uitgaat, dat geen stukje
grond, voor voedselverbouw geschikt, hoe
klein ook, in deze tijden ongebruikt mag
worden gelaten.
Er is geen enkele reden waarom voor ge
meenten. eigenaressen van voor de teelt van
volksvoedsel geschikte gronden andere rega
len zouden gelden dan voor particulieren.
Op de gemeenten rust zeer zeker in dezed
tijd de plicht nauwkeurig na te gaan hoe zij
de haar toêbehoorende gronden zoo produc
tief mogelijk kunnen maken.
Waar tot nu toe de door gemeenten geteel
de producten voor de distributie over het
geheele land gebruikt werden, ontbrak vrij
wel elke prikkel tot eigen initiatief, hoewel
eerlijkheidshalve moet vermeld worden, dat
sommige gemeentebesturen desondanks den
moreelen plicht gevoelden, bij de te verwach
ten voedselschaarsche niet langer werkeloos
te blijven.
De Minister van Landbouw heeft dezer
dagen bepaald, dat gemeentebesturen, welke
voornemens zijn, aardappelen, peulvruchten
en groente te verbouwen, op gronden welke
tot dusver nog niet voor den verbouw van
voedingsgewassen in gebruik zijn, met inbe-
grip_ van grasland, een deel van de verbouw
de producten boven het regeeringarantsoea
mogen behouden.
De prikkel is er dus.
En daarmede is tevens het oogemblik geko
men waarop een gemeente zich aan misdadi
ge nalatigheid schuldig zou maken, wanneer
zij niet met de uiterste ^nauwkeurigheid na
ging over welke gronden dj de beschikking
heeft en welke gedeelten daarvan voor de
teelt van volksvoedsel kunnen aangevaren
worden.
Het is zeer natuurlijk, dat de eene gemeen
te ter bestrijding van de voedselechaanschte
meer kan doen dan de andere. Sommige ge
meenten hebben de besch üririsg over uitge
breide vruchtbare terreinen, andere bezitten
ternauwernood de voor-volkshuisvesting b®-
noodigde gronden, wat dan ook om onbil
lijkheid bij de voedseltoewijzing te voorko
men, voor den Minister aanleiding is ge
weest om de zelf verbouwende gemeenten
niet haar geheele productie voor eigen ge
bruik toe te wijzen.
Nu is Alkmaar, naar uit de jongste rjads-
debatten is gebleken, ten opzichte van haar
grondeigendom in een zeer ongunstige con>-
ditie.
Eersten» heeft de gemeente zeer weinig
grond en tweedons kan het grootste deel
daarvan niet aan zijn tegenwoordige bestem
ming worden onttrokken.
Het land van de boerderij „Oostwijk" te
verhuurd en zal volgen» B. en W. voor het
verkrijgen van zuivelproducten onaangetast
moeiten blijven. En de 16 H.A, voor de
paarden van den reinigingsdienst in ge
bruik, meenen B. en W. niet voor den ver
bouw van menschelijk voedsel te mogen af
staan,' zij zijn integendeel van oordeel, dat
de het vorige jaar van den heer Klein aange
kochte gronden bovendien moeten worden
beteeld met voederbieten en havey om er nog
zekerder van te zijn, dat het die paarden aan
'niets zal ontbreken.
Wij kunnen, aldus B. en W, dus niets
meer doen, wij kunnen hoogstens 1 H A.
van het land van- den heer Klein voor den
verbouw van volksvoedsel afstaan en dit fa
perceelen van 100 M'. voor gegadigden ate
oorlogstuintjes ter beschikking stellen.
Het doet ons genoegen, dat de heer Cloedc,
het advies volgend van den Zwijndiecht-
schen landbouwleeraar L. B. van der Slikkfi,
op de onmiddellijke samenstelling eener
commissie heeft aangedrongen, die in den
kortst mogelijk»
onder Directie van P. NASSETTE.
LetAaeheatraat 43, taut«rdaoi. Telri««n C*Mlrnin ICO.
welke maatregelen ter bevordering van die
teelt van volksvoedsel door onze gemeente
nog genomen kunnen word».
Deze commissie zal dus ook hebben ie on
derzoeken of van het land van de boerderij
„Oo&twijk" niets gemist kan worde» voor
akkerbouw ea zero mocht blijk®, dat het te
gendeel het geval is, B. ea W. moeten voor
stellen tot scheuring van grasland over te
gaan, desnoods met schadeloosstelling van
den huurder.
Tevens zal de commissie hebben te onder
zoeken of 16 H.A. land, Vermeerderd met den'
van den heer Klein aangekocht» grond,
werkelijk noodig zijn voor het onderhoud
van 17 paard» van den gemeentelijken reinte
gingsdiënsL
Wij will» op dit oogenblik da voeding
van dier» nog niet tegenover die van menr
schen steil®, wij will® ook niet op de re
sultaten van het onderzoek der eommissie
vooruitloopen, noch ontkenn» wij het hit
hygiënisch oogpunt noodzakelijke van goede
arbeidskrachten voor d® dienst causer ge
meente-reiniging
Maar het wil ons toch voorkom®, dat
hier met eenigen goed® wfl wel wat grond
voor de teelt van volksvoedsel kan gevon
den worden. Wanneer toch voor het onder
houd v® elk paard in Nederland moer dan
1 H.A. land noodig zou zijn, zon het er met
de teelt van volksvoedsel zeker niet te bast
voorstaan.
Wij steun® hierbij op ae meening van e®
vooraanstaand man op Landbouwgebied in
N. Holland, die ons als zijn overtuiging me
dedeelde, dat de gemeente niet beter kan do®
dan v® de 16 H.A. voor de paard® van d®
reinigingsdienst in gebruik, 3 tot 4 H.A. te
scheur» ter verbouwing van peulvruchten.
Het land, van d® heer Klein gekocht, zou
dan gedeeltelijk voor verbauw van haver
kunn® dienst doen.,
Dat er nog niet genoeg gescheurd fa, ba-
wees volgens dez® deskundige wel het voor-
nem® van d® Minister om nog 1100 H.A.
land voor d® verbouw van kool te scheur
r® het feit, dat de Minister tevens over
weegt nog 100C MA. land voor de teelt van
bruine boon® te bestemmen. 1
De commissie heeft e» nog greater
arbeidsveld. Zij heeft na te gaan of er in
onze gemeente nog grond® aan te wijz®
zijn, die aan voedselverbouw dienstbaar
gemaakt kunn® word®, ril heeft daarbij te
letten op zijkant® van weg® berm» van
dijk® v» terrein ate in het Nassaukwar-
tter nog beschikbaar moet zijn, zij heeft te
vens na te gaan welke particulier® grond®
in eigendom hebben, die door tus8ch® komst
der gemeente voor akkerbouw geschild ga-
maakt kunn® word»
De taak der commissie is ze® raker niet
gemakkelijk, te meer daar zij, met het oog op
d® nog zeer korten beschikbar® tijd voor
het in d® grond breng® van boon®
aardappel®, met den. grootsten spoed zal
moet® werk®.
Wanneer de commissie tiaar haar baste we
ten rapport heeft uitgebracht m het gemeen
tebestuur aan de hand daarvan, de productie
van gemeentewege zoo krachtig mogelijk be
vorderd heeft, zal B. m W., wat er later ook
moge gebeur®, nimmer het verwijt kunn®
word® gemaakt, dat zij1 in d® strijd tegen
d® honger het zwaard in de schede gelaten
hebbm.
Wij mog® de oog® niet langer sluit®
voor het ons all® bedreigende gevaar.
Nu reeds doet de voedselschaarschte voor
namelijk in de arbeiderswoning® groote
ontevredenheid ontstaan, nu reeds klopt de
zorg aan de deur® der minst gegoed® m
doèn de ongeregeldhed® in tel van gemeen-
ten ons zien, hoe ordelijke betooging® in
misdadige woeling® kunn® omslaan.
Waaneer ook hier ter stede eena, wat wij
hop® dat nimmer gebeur® zat, de nood
zoo hoog mocht stijg®, dat het volk, ge®
gezag meer erkenn®d, slechts voedsel ter
stilling van zijn honger vraagt, dan moet het
althans de zekerheid hebben, dat vsn ge
meentewege all® is gedaan wat mogelijk
was om de voedselschaarschte te voorkom®.
Maar dan dient nu de hand aan dm ploeg
geslagen, dan mag ge® dag meer verloren
gaaif in dan strijd tegan dsn stead* muter
sluipenden Honger.
Iedere dag is er nu een ea wanneer d®
heer Cloeck op zijn vragm geantwoord
wordt, dat hem in e® volgende raadszitting
wel eens gelegenheid zal word® gegeven
tot bespreking van de door de gemeente te
rreffen maatregel®, dan bewijst dl ten dui
delijkste, dat B. W. tot dusverre nog niet
van het dring®de van deze aangelegenheid
doordrong® zijn geweest
De raadszitting van Donderdag heeft toch
wel bewezen, dat zeer goed e® behandeling
v® deze kwestie mogelijk was, zonder voor
bereidende bespreking® van B. W.
Oehikkig zijn vete inwoners onzer ge
meente in het bezit van een oorlogstuintje
Zij althans zullen, zoo de oogst niet ge
heel tegenvalt, door hun werkkracht van
voedsel voor eig® gebruik verzekerd rijn.
De heer Sluis moge deze klein-verbouwers
spottend tuindera-fn-angBt noemen, hij moge
met totaale negatie van het spreekwoord!,
dat vele kleintjes een groote mak®, het hy
giënisch belang hooger steil® dan e® klei
ne hoeveelheid voedsel per inwoner, hij mo
ge v® de benoeming der commissie ge® re
sultaten verwacht® haar uit practlsch
oogpunt overbodig acht®, dit all® bewijst
slechts, dat dit lid v® onz® Raad de testoe
nen de» tijds nog niet heeft begrepen.
Armoede gebrek nam® met d® dag
grootere afmeting® aan, onze voedselvoor
raad wordt ztenderoog® klein®, het buiten-
l®d laat ons in d® steek m slecht» ons ei-
g® initiatief, onze eig® werkkracht zal ons
voor hongersnood kunn® bewaren.
Wie d® het goede voorbeeld geeft on
dank» l®g® arbeidsduur in zijn vrije uren
de spade in d® grond drijft, wie op de bres
springt om naar zijn beste kracht® d® hon
gersnood te bestrijd®, verdimt allerminst
door e® lid v® onz® Raad met d® naam
v® tuinder-in-angst getypeerdle word®.
W®t zijn werkkracht leidt tot verhooging
der productie zijn goede voorbeeld zal
vete ®der® tot navolging kunn® prikke-
1®.
Plaatsgebrek dwingt ons voor heden, ons
tot e® korte bespreking v® de geb®rtenfs-
s® op het slagveld te bepalle».
Zooals te verwacht® was, is Armm-
tières gevall®.
De Duitsche troep® omvatten de stad v®
het Noord® het Zuid® sned® de En
geische bezetting ter sterkte van 50 officier®
en 3000 man, d® terugtocht af.
Bov®di® werd® talrijke kanonnra
machinegeweren buit gemaakt.
De Britten werd® na verbitterd® strijd
om de vierde vijandelijke stelling in de rich
ting v® Bailteul m Merville teruggeworp®,
waarbij Merville door de Duitecher» g®o-
m® werd.
Op den Z. oever van de Lys forceerd® .de
troep® van generaal Von Bemhardi dm
overgang over de Lawe bereikt® de
hoogt® ten Z. v® Merville.
De geheele buit uit d® slag v® Araien-
tières bedraagt reels 20000 gevangen®.
Het Berlïjnsche communiqué v® 12 April
meldt, dat de Duitschers verder door <lc wij
de vlakte v® de Leie tussch® Armratières
en Merville oprukk®.
Het Fransche communiqué meldt e® Duiit-
sch® a®val op de Fransdie linies op het
front Hangard SanterreHourges. Na
verwoed® strijd drpng® de Duitschëre in
H®gard. j
Uit Lond® wordt gemeld, dat de Britsche
troep® bij Bailleul terug gedrongen werd®
m dat de vijand ook tussch® Lawe m da
rmee e® weinig is opgeschoten.
Voornamelijk de bezetting v® Aramtiè-
res is voor de Duitschers van groote betee
ken is. E® rechtstreeksdie aanval op deze
krachtig versterkte plaats zou bloedige of
fers gekost hebb®, maar door omvattende
beweging® is de vijandelijke veste met e®
deel v® het gamizo® betrekkelijk gemakke
lijk in hunne hand® gevall®.
Het ziet er voor de Geallieerd® op het
Westelijk front momenteel niet erg schitte
rend uit.
Staad» meer moeten rij de Fmnsche reser
ve» in het vuur breng® ea wanneer de Duiit-
schers dezelfde kracht blijven ontwikkel®
m de Amerikaansche hulptroep® niet spoe
dig ter plaatse verschijn®, zou e® doos-
braak v» de Britach-Fransche Hnia ia de
naaste toekomst zeer zeker niet langer tot de
onmogelijkhed® behoor®.
KORTE BERICHTEN.
Parijs werd gister® gebombardeerd
met ver-drag®d geschut. E® kirtderbewaar-
plaats is getroffen.
Haig vaardigde e® dagorder uit, waar
in hij de Britaeke troepen in Frankrijk" aan
spoorde tot d® strijd tot het uiterste.
De Duitsche Keizer beantwoordde kei
zer KareFs telegram.
Het Fremdenblatt schrijft: volgens het
Journal de G®ève zou de verme®de brief
v® keizer Karei, waarop Clem®ceau zich
beroept, aan d® koning v® Engeland zijn
gericht. Naar wij v® bevoegde zijde verne-
m® heeft de keizer nimmer een brief van de-
z® of dergelijk® inhoud aan koning George
geschreven.
Moquette
Tafelkleed®
Tulle en
Vitrage-
gordijnen
Overgordijn-
stoffen.
Ridderstraat 16,
ALKMAAR.
EERSTE KAMER.
In de zitting v® gister® zette minister
Posthuma zijne rede voort. Hij zei o.m., dat
vee in beslag zal word® genom® bij h®, die
aan achterhoud® Hij kwam op tegen de
chuldiging v® d® heer Polak, dat hij het
volk zou hebb® misleid inzake de broodvoor-
zi®ing. Voort» verklaarde hij dat er, ondanks
het bericht over het vertrek v® graanschep®
uit Amerika, ge® a®Ieiding was om het
broodrantsoen te verhoog®. Hierna werd®
de ajgmieme beschouwing® over de staats
lef hoofdstuk financiën werd aangenomen
zonder hoofdelijke stemming, nadat minister
Trmb op e®ige opmerking® v® e® paar
led® had vericlaard bereid te zijn wetswijzi
ging te overweg® ten aanzi® van de Rus
sische fonds®, met behoud ev®wel van het
beginsel dat deze als bron van inkomst®
moet® word® beschouwd.
De Minister deelde mede, dat er maatrqge-
1® in overweging rijn, tegen te groote beleg
ging in buit®!®d$che financiën
Te 4 uur 40 werd® de beraadslaging®
verdaagd tot Ma®dag 11 uur.
en
Leveren ook prima Maatwerk.
UTRECHT Amsterdam
Heiligenwig801 Damstraat
WET Q'P DEN BUROERLIJKEN
DIENST.
De regeering heeft ingedi«d een wetsont
werp, waarbij voor den duur der buitengewo
ne omstandigheden burgerlijke dienstplicht
word't ingesteld.
ORAAN UIT AMERIKA?
Minister Posthuma verklaarde gister in de
Eerste Kamer, dat het telegrafisch bericht
over de gra®voorzi®ing uit Amerika voor
de regeering ge®- a®leiding is om het
broodrantsoen weer ruimer te steil®. Hét
telegram geeft veel te weinig inlichting®.
Men weet niet, welke schep® het rijn, noch
of die schep® v® hi® moet® kom®. Eerst
wanneer het graan hier a® de kade ligt,
zou de broodkaart-termijn kunn® worden
verkort.
Ook de minister scheen dus ge® uitvoeri
ger mededeeling te hebb® ontv®gm d®
het gister® door ons opgenom® telegram,
waaruit m® zou moet® opmaken,'dat Ame
rika zelf het toegezegde gra® naar Neder
land zal exporteer® Het zal d® wel twee
t, door de groote republiek in be
slag g®om® schep® gébruik®.
van onze,
iling
voorloopig nog maar niet al te vast op die
toegest®e gra®z®ding® te rek®® want
zelfs al heeft het Nederlandsche protest zoo-
vee! .druk in de Veremigde Staten gemaakt,
dat hare regeering zich tot de zending be
reid verklaarde, dan nog blijft het bewaar
geld®, dat de weg van <te bergplaatsen van
Diefstal- A andere ->
-:- transport-schaden
worden gedekt door onze
Firma H. J. SCH ADD,
dat kor® naar ons l®d zoo lang boven
al zoo gevaarlijk te.
ONZE GEZANT. IN AMERIKA.
Blijkens e® telegram uit Washington vaa
11 dez® heeft mr. Aug. Philips;, de Neder
landsche gez®t te Washington, die met
lof om gezondheidsrad®® Amerika
laat, zich met zijn familie
stoomschip Heilig
g® vertrekt.
ver
ver-
Hel fig Olaf, dat" naar kop®ha-
MINISTER LOUDON HERSTELD.
De minister v® built»landsèhe zak®
Jhr. dr. Loudon, heeft gister® de werkzaam-
hedra aan zijn department hemt.
LEVEN1SMIDDELENNOOD.
Ie Enschedé werd® Donderdag bdjaa
alle broodkarr® bakkerswagens geplun
derd, zond® dat bons werd® ingeleverd; m
soms werd niet e®s betaald. De politie stond
dikwijle machteloos, hoewel versterkt met mi
litair» en marechausées.
Te Rotterdam werd® gisteren en ze
vental broodwagens omgegooid, doch de po
litie trad dadelijk op. Er wem druk gepa
trouilleerd door ütixarm en soldaten. Er wer-
d® cm 25-tai person® gearresteerd. E®
poh t ag®t m burgerkleeding weid zóóda
nig mishandeld, dat bij naar iet ziekenhuis
moest word® gebracht.
Gif!»®- hed®avond stelt de Cntralt
Keuken extra-maaltijd® 12K c®t per Hl*
portie beschikbaar, zonder bon.
ge® void o®de rijstvoorraad om het
bro&c inteo® aar te vuil®. E® proclamatie
v® dér: burgemeester is ®ngcplakt om tot
het bewar® Je'r orde aan te man®.
Ie G ravenhagc Voor zoover d®
Britsdï® gezant bek®d is, heeft Donderdag
avond ge® demonstratie voor het gebouw
der Engeische legatie plaats gehad.
De waarschuwing van dm burgemeester,
dat nifsu®d zich zonder noodzaak op straat
zou begeven had gisteravond nog niet veel
reaultat®. in het cmtrum der stad wemelde
het van nteuwsgierig®, van welker drukte
slechte >4em®t®. profiteerden om .hunne ver-
nieiingazudit bot te voer®.
In de Vemcstraat werd e® ruit vemieüd
van e® schometunagaziin. E® militaire pa
trouille voorkwam plundering.
E® wag® van „Eig® Hulp", met stern-
kolen gelad®, werd op de Gedmipte Sloot
door e® b®de overvaflm, maar door het
kgachtig optred® der geleiders kond®
slecht» e® viertal zakken gestol® word®.
Bijna alle winkeliers hebb® hunne étala
ges dichtgetimmerd of leeggehaald. De tim
merlui hebben ge® hout hand® gmoeg
om aan alle aanvrag® te voldo®.
Later op d® avond conc®treerde de be
weging zich op de Grommarkt, Prinsestraat,
Pot®, Vlamingstraat, Wag®straat m Prin
segracht E® enkele arrestatie lokte em
volksoploopjr uit, maar de politie was d® toe
stand volkom® meester.
De menigte drong na 8 uur steeds op, po
litie militairen werd® uitgejouwd en
dreigvi® e® oog®blik onder d® voet te ko
men. Een sergeant der infanterie met acht
man, geéscortcerd door huzaren, kreeg toen
last een charg met de bajonet tilt te voer®:
De geweren met scherp gelid®, stonnd® zij
op de menigte in. Op het commando „Vuur"
knalden 8 schot® in de lucht, hetgem in e®
oogenblik de geheele gracht schoonveegde.
Emzelfde charge werd ook in de andere
richting uitgevoerd met hetzelfde resul
taat. In de Vlamingstraat, Wag®straat
Ve®estraat heeft de cavalerie e® charge uit
gevoerd.
Het publiek kwam echt» telk®s weder op
zetten uit allerlei rijstrat®, die niet of niet
voldo®de kond® word® afgezet.
Het Binn®hof was geheel met militair®
afgezet.
Het 8
terneerde mil'tair® gisteravond geconsig
neerd war®. In de stad werd® rij niet ge-
zi® Wel viel het op, dat onder de manife#-
teer®de burgers talrijke Hollandsehe mili
tairen war®
De relletjes nam® in de latere avonduren
vooral in de bimrenstad toe. Op de Prinse-
racht wem e® zesti®jarig meisje, dat uit
e avondschool naar huis ging, door e® ver
dwaald® kogel gedood.
In de Hamerstraat werd e® man, vermoe
delijk e® Belg, met e® schot-wond in de
borst, dood op straat gevond®.
De Geme®telijke Hulpdimst verle«de aan
e® vrij groet aantal verwond® hulp, o-a.
ucht ging, dat de Engeische geln-
il'tair
ALKMAARSCHE CODRA
J. HEITKÖSIG.
Premle-opgav» op aanvrage.
AMSTERDAM.
Tel. Noord 0O31-2488— 8487,
Telegram-adres ALLRISKS