DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN.
Mul. Administiatiii- tn Goitrtle-Kaatoor
Belast zich met het Inrichten, bijhouden contrhlen r. admlnfsiratiën.
PRIM ZEEH1LEDBRLAPPEN,
DE CELDER'S LEDERHANDEL.
De strijd In an bulten Europa.
VERMISSING
No. 109
ï^i8.
ZATERDAG
11 MEI
Pit aummcr feestaaS a8? g b8ad®n. Honderd 611 tWIHttgSte daargailg.
AboonsnientsprlU Ml Yoornltbetallng p. 3 maamteo 11.66, tr. p. postlUO. BevfisaDnuners 6 d AMflititpflis 16 tl. p. regeu grooteie latters inar plaatsmlmte. Br. Ir. li.ï. Boek- en Handelsdrukkerij Herns. Coster fi Zn., Voardam C 9, Tel 3.
Het Gasrantsoen en het
Ker mi s vraagstuk.
Bnitttrihiml.
Binnenland.
gAHgg
EomfectiE
i
AFKOOPPOLIS
a
rrvm
Het was een zeer eenvoudig menu, dat
gisteren op de gemeentelijke spijskaart
prijkte.
De vroede vaderen, die zich, hongerig
naar den geest, aan tafel zetten, vonden
daarop niets anders dan een hors d'oeuvre
van notulen, mededeelingen en ingekomen
stukken en eenige licht verteerbare gerechten
als Maggi-soepjes van bijzonder hoog wa-
fergehalte.
Slechts een tweetal schotels bleken voedza
mer spijs te bevatten en als echte smullers,
die de waarde van het gebodene terdege wil
len onderzoeken, hebben de heeren van alle
zijden de begeerlijkste stukjes naarvan aan
gesneden en, als wijnproevers met de lippen
smakkend, elkaar hun bevindingen zoo
openhartig mogelijk medegedeeld.
Een der schotels, die ook reeds het vorige
jaar ter tafel werd gedragen, bevatte het in
middels min of meer oudbakken geworden
kennisvraagstuk, de andere, die het laatst
werd opgediend de gasbezuiniging, een ge
recht waarover alle heeren het eens waren,
dat het een bijzonder bitter nasmaakje had.
Wanneer wij nagaan waarover gisteren de
raad onzer gemeente in hoofdzaak gediscus
sieerd heeft, dan is het weï over deze beide
vraagstukken geweest, waarvan het laatste
overigens tot weinig interessante beschou
wingen heeft aanleiding gegeven.
Wij bekrimpen qns in licht en warmte,
omdat wij gasgebrek hebben. En nu uit den
Haag het bevel tot een nieuwe bezuiniging
van 20 procent is gekomen, draaien B. en W.
de gemeentelijke gaskraan nog verder
dicht en blijft den gemeentenaren ternauwer
nood het vlammetje om op hun belastingpa
pieren bet eindcijfer van hun aanslag te kun
nen onderscheiden.
Evenwel, een oud-Hollandsch spreek
woord zegt, dat waar niet is, ze Ma de Keizer
zijn recht verliest.
En waar geen kolen zijn, is geen gas, dus
moeten de Alkmaarsche gasgebruikérs nood
gedwongen nog maar wat meer dan vroeger
bezuinigen.
Er was geen enkel raadslid, die tegen de
voorgestelde bezuiniging protesteerde, om
de eenvoudige reden, dat protesteeren hier
niets baten kon en lange debatten er slechts
toe leiden zouclen, het onaangename van de
kwestie nog scherper in het licht te stellen.
Het kennisvraagstuk heeft dan ook de ge
moederen heel wat heftiger in beroering ge
bracht, wat trouwens wel te voorspellen was
geweest
Wan weinige vraagstukken leenen zich ala
dit tot een debat, waarin beide partijen zich
van gelijke overtuigende kracht gevoelen,
weinige kwesties bezitten zoovele kanten, die
opgemerkt bekeken en besproken worden en
weinige onderwerpen ook geven als het ker-
misprobleem de gelegenheid om op te ko
men voor de rechten van den verdrukten,
middenstand of de belangen van vanété-
artisten, .poffertjesbakkers en acrobaten.
De kwestie heeft zelfs eeri'moreelen kant,
die voornamelijk bekeken wordt in gemeente
raden waarin veel anti-revolutionnaire afge
vaardigden zitting hebben.
Daar gaat het allereerst om de vraag, of
het ook maar in eenig opzicht te verdedigen
is, dat in deze ernstige tijden de arbeiders
van gemeentewege worden uitgcnoodigd
zich in den poel der menschelijke zonde
werpefl.
Gelukkig bleef deze zijde van het kermis-
vraagstuk bij de gisteren gehouden bespre
kingen onopgemerkt, ai liet de heer Wolzak
er een oogenblik angstig duidelijk zijn zoek
licht over schijnen.
Waar het in den Alkmaarschen raad voor
namelijk op neerkwam was de vraag of, nu
het eindspel van den wereldoorlog plotse
ling de onaangenaamste verrassingen kafl
brengen, nü de voedselschaarschte van dag
tot dag toeneemt en wij niet weten wat de
winter ons brengen zal, of het nu wel wen-
schelijk en verdedigbaar is, dat de gemeen
te voor vermakelijkheden zorgt,, waardoor
zoovelen in de verleiding komen, het in elk
gezin zoo dringend noodige huishoudgek
in poffertjes en kermiskoek om te zetten.
Zooals wij reeds opmerkten, is het kermis
vraagsti^ buitengewoon veelzijdig.
Het heeft niet alleen een poffertjes- en een
koekkant, het heeft ook een economische zij
de, het geeft aanleiding tot de meest interes
sante debatten over de welvaart van den
ja
onder Directie var. P.
Leld8«he»tr»4t 48, Amsterdam.
NASSETTE.
Telefoon C*ntrnm I5«.
te
Wij behoeven op alle gehouden besprekin
gen niet in den breede terug te komen.
De belangstellende Iczier kan. in ons vorig
nummer alle finesses napluizen.
Maar met een enkel woord mogen de ver
schillende opinies'nog even duidelijk tegen
over elkaar geplaatst worde®
De voorstanders mr Prins was in zijn
goed gedocumenteerd betoog zeer zeker een
der sterksten zien in de kennis een on
schuldig volksvermaak, dat slechts voordeel
én geen nadeel kan brengen.
De kermis toch voldoet allereerst aan de
behoefte aan ontspanning, een behoefte, die,
getuige de cijfers der bioscoopbezoeken, zich
jaarlijks sterker doet gevoelen.
Zij bevordert het vreemdelingenverkeer,
daar dé gemeente in de kermisdagen heel wat
bezoekers van buiten trekt, die hun inkoo-1
pen in. Alkmaarsche winkels zullen doen en
in Alkmaarsche caié's en restauraties hun
dorstige en hongerige magen tevreden sul-
en stellen.
De kennis, zeggen de voorstanders, biedt
geen grooter kwtë&d, geen ergere zonde dan
een bioscoop- of variété-voorstelling. Er ie
geen enkele reden, deze vreugde van slechts
een week te verbieden en daarnaast de gele
genheden, waar men op andere wijze zijn
geld voor eigen genoegen kan uitgeven, het
geheele jaar door in stand te houden.
De kermis is in hun oogen geen onderne
ming waarbij de best gesitueerden gelegen-
ïeid krijgen, de gebrek lijdende arbeiders tot
vertwijfeling te brengen door op de stoep
van een wsfelbakkmkraam hun poffertjes te
eten.
Integendeel het zijn volgens hen niet de
ware kapitalisten, die van deze poffertjes
profiteeren, het is juist de arbeider, die zijn
kinderen eens tracteeren kan, het is de zwoe
ger, die na lange dagtaak een uur van aan
trekkelijke ontspanning zal zoeken.
Zouden werkelijk deze arbeiders zoozeer
in vuur geraken als zij een kapitalist"
een poffertje aan een vork zien rijgen, zou
den zij zich waarlijk met zoo groote verbit
tering afvragen vanwaar het meel gekomen
is waarvan deze poffertjes zijn gebakken?
Dwalen niet, ook zonder kennis, van dag
tot dag, hun hongerige blikken over de uit
stalkasten der banketbakkers, waar cake en
gebak worden aangeboden aan alten, die het
betalen kunnen!
En bovendien, zoo vragen de voorstan
ders, heeft men wel eens bedacht, dat juist de
enorme uitgaven van den laatsten tijd een
vergrooting der inkomsten noodzakelijk ma
ken en dat de Alkmaarsche kennis in één
week tijds een som van meer dan twaalf dui
zend.gulden in de schatkist der gemeente
brengt?
Wij behoeven de motieven der tegenstan
ders hier niet uitvoerig meer tegenover te
plaatsen.
Het algemeen belang moet volgens hen
gaan boven dat van enkelen en dit algemeen
belang eischt tn dezen donkeren tijd een We
ring van alles wat onwillekeurig aanleiding
zou geven tot grootere uitgaven dan waar
toe menig gezin in staat ia.
De burgerij z itln den put en de gemeente
mag niet medewerken, ze daarin nog diepey
te doen wegzinken.
Het debat in de raadszitting van gisteren
liep niet over de vraag of de kennis al dan
niet voorgoed diende afgeschaft te worden,
maar over het voorstel om ze met het oog
op de tijdsomstandigheden slechts voor di
jaar niet te laten doorgaan.
En waar het hier dus geen principe-kwes
tie maar een maatregel van hopenlijk tijde-
lijken aard betreft, zullen we ons voor dit
maal van een breede motiveering van eigen
oordeel onthouden.
Mocht de principieele kwestie eerlang aan
de orde komen, mocht de vraag onder de
oogen gezien worden of het wensehelijk is
het oude volksvermaak voorgoed uit deze ge
meente te weren, dan zullen wij ons onder
de verdedigers van de kermis scharen en ho
pen wij te kunnen aantoonen, dat een totale
afschaffing van de kermis nimmer in het be
lang van de ingezetenen dezer gemeente kan
middenstand, het vreemdelingenverkeer,
zelfs over de steunuitkeering aan werkelooze
sigarenmakers en transportarbeiders.
paalde categorieën moet gaan, maar ia wer
kelijkheid zou kunnen blijken, dat dit zooge
naamde belang van allen slechts dat van
eenige wil-zwakke, voor de kermisverleiding
bezwijkende arbeiders is en dat daarentegen
datgene wat nu als het belang van een kleine
groep wordt gekenschetst, mderdaad dat van
alle gemeentenaren kan genoemd worden.
Het bezoek aan een kermistent is per slot
van rekening geen grootere zonde dan dat
aan iedere schouwburg of bioscoop-théater,
de poffertjes van Porton of Hoefnagel zijn
van geen ander deeg dan de cake en de taar
tjes der Alkmaarsche banketbakkers en de
gemeente zal door één week van volksver
maak toe te staan, hare inwoners niet an
ders dan bevoordeelen kunnen.
Niet alleen omdat een druk vreemdelingen-
bezoek den middenstand en daardoor de ge
heele gemeente financieel krachtiger zal ma
ken, maar ook omdat de baten van de kennis
in welke schrille verhouding ze volgens
den heer Westerhof ook tot het bedrag der
crisisleening moge staan - toch een in»
komstpost vormen, die men in deze tijden
niet willekeurig mag uitschakelen.
Juist het feit, dat crisisleening en steunuit
keering zoo groot rijn, moet er toe leiden,
dat geen gelegenheid ongebruikt wordt ge
laten om de inkomsten daartegenover zoo
hoog mogelijk op te voeren.
Het geld moet er nu eenmaal rijn en. de-
twaalfduizend gulden, die de kermisonderne
mers nu in den zak houden, zal straks op de
belastingpapieren, van de ingezetenen terug
gevonden moeten worden.
noch wegens andere motieven aanleiding zou
hebben gehad om de vroegere goede betrek
kingen met Duitschland met den oorlogstoe
stand te verwisselen.
Terwijl op het Westelijk front de Entente
nog steeds op het tweede groote Duitsche
offensief wacht, blijft het bij kleine operaties,
die nu eens de eene dan weer de andere par
tij een voordeeltje bezorgen.
In de buurt van den Kemmelberg hebben
de Duitschers weer een plaatselijken aanval
ondernomen.
Uit Parijs wordt gemeld, dat de Franschen
zich van het park van Grivesnes meester
maakten, waarvan de Duitschers een belang
rijk stuk bezet hielden.
Latere telegrammen uit Londen en Parijs
maken slechts melding van plaatselijke ge
vechten van zeer ondergeschikte beteekenis.
KORTE BERICHTEN.
De Engelsche pers bespreekt in hoofd
artikelen den uitslag der stemming in het La
gerhuis.
Het kabinet Wekerlc is gevormd.
Volgens uitlatingen van Wekerle is een
compromis in zake de kiesrechthervorming
gevonden.
In een rede te Londen heeft lord Curzon
als zijn meening uitgesproken, dat leger en
volk geen anderen premier dan Lloyd Oeorge
wenschten, daar hij, meer dan iemand anders
het symbool is van den onoverwinnelijken
geest der Britsche natie,
- De partij van graal Andrassy, ongeveer
40 parlementsleden tellend, heeft zich van de
Hongaarsche regeeringspartij afgescheiden.
- Volgens Baker zijn reeds meer dan
500,000 Amerikmnsche soldaten naar Frank
rijk vervoerd.
WIJ OITTAISWI ai. VEEAi
TK8KI HAIIMOK FKUXKI.
OVDKCIKAdHT A 281.
DE MOEILIJKHEDEN MET
DUITSCHLAND.
De minister van Buitenlandsche Zaken
heeft in antwoord op een tweetal schriftelijke
vragen van den heer air. Dresselhuvs omtrent
de moeilijkheden met Duitschland o.a. me-
degedeeld, dat de gezanten alhier van de ge
associeerde regeeringen hem
lijk hebben te kennen gegeven dat aan de Ne
der!. Regeering geen moeilijkheden terzake
van de met Duitschland getroffen schikking
in den weg zouden worden geleed
De redenen, welke dè regeering ertoe ge
bracht hebben de met Duitschland ontstane
verhouding als gespannen te beschouwen, la
gen in den nadruk, waarmede de Duitsche re
geering heeft kenbaar gemaakt, wat zij van de
Neder lands che verlangde en dat al aanstonds
voor een deel onaanneembaar bleek. Bij mon
de van haren gezant alhier gaf zij zoowel aan
den tijdelijken voorzitter van den minister
raad als den min. v. buiteni. zaken te verstaan
dat het gold een na grondig overleg vastge
steld complex, dat in zijn geheel moest wor
den aanvaard als een minimum, waarop niet
viel af te dingen. Dat de niet-inwilhging,
Wij konden gisteren reeds onder onze tele
grammen mededeelen, dat de Britsche admi
raliteit meldt, dat de operaties, die ten doel
hadden de havens van Ostende en Zeebrugge
af te sluiten, met succes voltooid zijn, door
het doen zinken van den ouder kruiser „Vin-
dictieve" tusschen de pieren en dwars voor I hoogst ernstige gevolgen voor ons land zou
Hen ino-nno van He bvm van DstenA I Rebben, werd m bijzonder VflD dén Neder-
landschen gezant te Berlijn onomwonden ie
AMSTERDAM DAMSTRAAT1
Moderne COSTUMFS
BLQU3 S
RüKKErt
zijn.
Want het is in theorie heel mooi gezegd,
dat het belang van allen boven dat van be
den ingang van de haven van Ostende.
Sedert den aanval op Zeebrugge was de
„Vindidine" met beton gevuld en als ver
sperringsschip voor dat doel uitgerust.
De Britten melden, dat de lichte strijd
krachten naar hup steunpunt terugkeerden
met verlies van een motorboot, die bescha
digd was en op bevel van den v.ce-admiraal
tot inken gebracht werd om te verhinderen,
dat zij in handen van den vijand zou vallen.
De Britsche verliezen aan manschappen
zouden slecht* licht geweest zijn,
Volgens Reuter's agentschap zou het Ka
naai van Zeebrugge nog geheel versperd en
niet te gebruiken zijn.
Uit Berlijn wordt over de jongste Engel-
sche onderneming gemeld, dat een goed ge
richt vuur het binnendringen van eenige vij
andelijke schepen in de liaven van Ostende
belette.
Een oude kruiser zou in elkaar geschoten
buiten de vaargeul liggen, zoodat de ingang
van de haven vrij is. Twee vijandelijke mo
torbooten zouden in den grond geboord en
een monitor ernstig beschadigd rijn.
De waarheid zal als gewoonlijk wel weer
in het midden liggen.
Alsof Duitschland nog geen vijanden ge
noeg had, heeft de regeering van Guatamala
volgens decreet van 30 April zich bij den
oorlogstoestand gelijk deze tusschen de Ver-
eenigde Staten en de Duitsche regeering be
staat, aangesloten.
De Duitsche pers maakt er zich blijkbaar
niet druk over. Het aantal vijanden over de
Oceaan is al zoo groot, dat een meer of I
minder er niet aan toe doet. Zij noemt
de oorlogsverklaring van Guatamala
slechts een bewijs van de volledige afhanke
lijkheid der kleinere Amerikaansche Staten
ten opzichte van de Vereenigde Staten, daar
Guatemala noch wegens politieke belangen,
kennen gegeven.
MAXIMUMPRIJZEN.
De minister van landbouw heeft voor sla
olie een maximumprijs in den kleinhandel
vastgesteld van 2.25 per fleach van 80 c.L
en van 1.35 per flesch inhoudende 40 c.L.
en los verkocht uit fust of bus 2.40 per liter,
0.24 per d.L.
De thans geldende maximumprijzen voor
aardappelen hebben niet alleen betrekking
op de aardappelen van den oogst van 1917,
doch daaronder vallen ook de aardappe
len van den nieuwen oogst 1918, welke thans
in den handel worden gebracht.
Voor geltenvleesch is een maximum-klein-
handelprijs vastgesteld van 0.80 per K.G
,in het been en 1 per K.O. uitgebeend.
De aflevering en het vervoer van bokken en
geiten zijn verboden, omdat de afslachting
van deze dieren dusdanige afmetingen aan
nam, dat daartegen maatregelen dienden ge
nomen te werden.
ONTDUIKING SLACHTVERBOD.
De minister van Landbouw heeft aan de
burgemeesters een schrijven gericht, waarin
Diefstal- A andere
transport-schaden
worden fedekt daor onze
Firma H. J. SCH&DD,
hij mededeelt, dat zich gevallen hebben voor-
edaan dat, teneinde het slachtverbod te ont-
uiken, houders van varkens en runderen de
pooien der desbetreffende dieren stukslaan,
om zoodoende tot noodslachting te kunnen
overgaan.
Dat echter de slachting van een dergelijk
dier geen eigenlijke noodslachting is, behoeft
geen betoog.
De ministers verzoekt den burgemeesters
tegen de betrokkenen proces-verbaal te doen
opmaken wegens overtreding van het slacht
verbod of op grond van art. 16 der Distribu-
tiewet Ook kan het feit strafbaar rijn wegens
dierenmishandeling.
VLASSTROO.
Verboden is het vervoer van vlasetroo, al
dan niet ontdaan van de zaadbollen, uit eeni
ge plaats in een gemeente naar het overige
gedeelte dea Rijks, hetzij in of buiten die ge
meente gelegen.
GEEN VRIJ BENZINE-VERVOER.
Ter vermijding van misverstand rij' erop ge
wezen, dat de beschikking van den minister
van landbouw, waarbij toestemming wordt
verleend om een maximum van 10 liter benzi
ne te vervoeren, betrekking heeft op toege
staan vervoer buiten de reservoirs. Deze be
schikking is getroffen om het vervoer van toe
gewezen benzine te vergemakkelijken. Ieder
vervoer van benzine in de reservoirs, zelfs van
minder dan één liter, blijft dus verboden.
DE 49e BROODKAART
De broodkaart van het 49ste tijdv,'1 loopt
van 11 tot en met 17 Mei. Dus ook u
van de nieuwe broodkaarten gelden sic.
voor de helft van het daarop vermelde ge
wicht.
DE BOTERREOELING.
De botervoorziening zit, zooals men weet,
niet meer in handen van de Botervereeniging.
(waarbij1 het ten vorigen jare zoo'n janboel
was, dat de leden van die vereeniging ten
slotte zelve niet wisten of het vervoer van
meer dan 5 K.G. van fabrieken naar consu
menten al dan niet geoorloofd was) maar in
die van het Rijkskantoor voor Boter en Vetten
te Den Haag.
Dat het uaar zooveel beter is, zijn wij op
grond van hetgeen wij vernamen, zoo vrij te
betwijfelen.
Ten eerste oordeelen wij' de bepaling, dat
de detaillisten aan consumenten niet meer dan
1 K.O. tegelijk mogen afgeven, zonder de be
paling in welk tijdsverloop, van dien aard,
dat kinderen die niet onbeholp^ner zouden
kunnen maken, daar het nu voor een consu
ment mogelijk is bij een detaillist 5 minuten
later nadat hij 1 K.G. haalde, weer een derge
lijke hoeveelheid te koopen.
De kleinverkocpers zullen hiermede wel
zoo grif niet zijn, daar zij gaarne hun cliënten
behouden, maar de mogelijkheid ié al ver
keerd.
Dat men op tal van plaatsen zonder
boter zit, terwijl de zuivelfabrieken ter plaat
se hun kelders overvol hebben, lijkt echter on
gelooflijk en toch kunnen wij met zekerheid
Ij de fabrieken „Wilhel-
Bobeldijk" te Bobeldijk,
„West-Friesland" te Lutjewinkel, „De Prin
ses" te Ursem en de „Ncerlandia" te Stompe-
toren het geval is.
De directeur van Bobeldijk verzocht het
Rijkskantoor om aan detaillisten ten behoeve
van de bevolking in rijn gemeente boter te
mogen afgèven, maar dit -werd geweigerd en
de detaillisten te Bobeldijk kregen later door
het Rijksbureau de boter uit neeg (Friesl.)
gestuurd. Dit geschiedde bepaald om de ver
zending te vereenvoudigen.
Te Bergen ontving men b. v. ook boter uit
Friesland, terwijl die van „de Wilhelmina"
te Bergen naar elders gaat.
„De Prinses" te Ursem moest boter weg
sturen naar de provim ie Groningen en de
Neerlandia naar Herkingen (Z.-H.)
Dit geschiedt waarschijnlijk om de werke
loosheid bij het spoorwegvervoer te voorko
men.
Zooiets is alleen bij bureaucraten mogelijk
en zou zeker niet voorkomen, wanneer de zui-
velvereenigingen de regeling hadden
mededeelen, dat dit bij de fabrieken
te Bergen,
mina'
ti
BN
UTRECHT MSSMGEWSG. OO
Premie-opgave op aanvrage.
AMSTERDAM.
Tel. Noord 9031-2420-2427.
Telegram-adres ALLRISKS.
- - >i